Pan oeddwn tua naw oed daeth fy Hen Fodryb Doli ar
ymweliad i'r hen wlad yn ôl o'r America gyda'i siwtcesys yn
llawn o anrhegion i holl aelodau'r teulu. Yng ngŵydd
Anti Doli, yr oeddem ni'r plant yn cael ein hannog i ddangos ein
diolchgarwch didwyll iddi am ei rhoddion; ond yn y sgyrsiau, nad oedd
y plant i fod i glywed, roedd yr oedolion yn cyhuddo Anti Doli o fod
yn hen witch (efo treigliad amheus) am floeddio ei chyfoeth a
cheisio dangos bod hi'n byw mewn gwell byd na ni! Roeddwn yn gytûn
a'r oedolion - fy mhresant i oedd gêm bwrdd wedi ei selio ar
raglen Teledu Americanaidd. Heb deledu yn y tŷ ac efo fawr
o amgyffred o ble oedd yr Amerig (ar wahân i'r ffaith ei
fod dros y môr o'r Bermo), prin fod gêm o'r fath am fy
nghyffroi.
Roedd o'n gêm wirion hefyd!
Byrdwn y gêm oedd dyma'r ateb: be di'r
cwestiwn? A dim ots os oedd eich cwestiwn yn un ddilys ar gyfer
yr ateb - oni bai mae'r ateb ar y cerdyn ydoedd, nid oedd yn
ddigon dda! Twt lol botas maip! Yn groes i ddymuniad Anti Doli yr
oeddwn yn falch o gredu; bod y fath lol ddim ar gael y Mhrydain.
Ond yr oeddwn yn anghywir!
Rhyw pum mlynedd ar ôl ymweliad Anti Doli
dechreuwyd darlledu trafodion Senedd San Steffan ar y Radio. Am
gyfnod bûm yn wrandäwr brwd, ond yn fuan cefais fy
nadrithio, yn bennaf gan fod sesiwn "Cwestiynau i'r Prif
Weinidog" yn fy atgoffa o gêm bwrdd Anti Doli – yr
oedd yn amhosibl cysylltu'r cwestiwn o'r ateb a roddwyd!
Un o'r rhesymau imi ddyfod yn Genedlaetholwr oedd
gwrando ar y darllediadau radio cyntaf yna o San Steffan. Cefais fy
magu i gredu mai system seneddol Prydain oedd y gorau yn y byd; ond o glywed y trafodion yr oeddwn yn sicr bod modd i Gymru gwneud yn well na hynny!
Cefais fy siomi o'r ochor orau o gychwyn y
Cynulliad Genedlaethol o glywed Rhodri Morgan yn ateb cwestiynau yn
onest. Hwyrach nad oedd y theatr wleidyddol yno ond roedd y
chwa o onestrwydd yn well. Yn aml iawn roedd Rhodri Morgan yn ateb
cwestiynau nad oedd o'n gwybod yr atebion iddynt trwy ddweud
"smoi'n gwybod - na'i 'mofyn ateb" Gonestrwydd gwych!
Yn anffodus mae'n well gan Carwyn Jones chware gêm
Anti Doli.
Dyma un o'i atebion o'r Cofnod Cyfarfod Llawn (sydd
eto i'w gyfieithu ar lein):
There are issues that the leader of Plaid Cymru needs to
clarify for the people of Wales. First, does she agree with her
colleague Bethan Jenkins that Martin McGuinness, the Deputy First
Minister of Northern Ireland, is naive in shaking the Queen’s
hand? Secondly, she knows that the leader of her parliamentary party,
Elfyn Llwyd, met Argentinian diplomats. I accept Elfyn Llwyd’s
explanation for why he met them, but does she support the right of
the people of the Falkland islands to self-determination? She raises
issues of defence; I am sure that there are issues in Plaid Cymru
that would be very interesting for the people of Wales to have
clarified.
Be oedd y Cwestiwn?
A ddylid lleoli arfau niwclear yng Nghymru?
Coeliwch neu beidio!
Callia Carwyn! - Mae'r bobl sy'n cael eu llywodraethu
gan Lywodraeth Cymru yn haeddu gwell na lol San Steffan a gêm
wirion Anti Doli!