Yn ôl cynlluniau ar adrefnu cyfansoddiad llywodraethol gwledydd Prydain y Blaid Lafur pan ddaeth Tony Blair i rym ym 1997 roedd Cymru a'r Alban i gael eu datganoli gyntaf ac yna roedd rhanbarthau Lloegr i'w datganoli. Fe aeth y cynllun yma ar chwâl yn 2004 pan bleidleisiodd etholwyr Gogledd Ddwyrain Lloegr yn gadarn yn erbyn datganoli. Y rhanbarth yma oedd yr un a ystyrid fel y mwyaf tebygol i bleidleisio o blaid, ac o golli'r refferendwm roedd yn amlwg nad oedd modd symud ymlaen a'r cynlluniau mewn unrhyw ranbarth arall.
Yn ôl adroddiad yn y Sunday Herald heddiw bydd Gordon Brown yn ceisio atgyfodi datganoli rhanbarthol i Loegr pan ddaw yn brif weinidog.
Mae datganoli rhanbarthol i Loegr yn bwysig i Brown oherwydd ei ofnau y bydd y ffaith ei fod yn Sgotyn yn cyfrif yn ei erbyn mewn etholiad cyffredinol. Mae nifer o Saeson eisoes yn gofyn pa hawl sydd ganddo i fod yn Brif Weinidog sydd â chyfrifoldeb dros nifer o agweddau ar lywodraeth Lloegr tra fo'r agweddau yna yn cael eu pennu gan Lywodraeth arall o dan reolaeth plaid arall yn ei gartref ef ei hun.
Wrth gwrs, does dim mymryn mwy o alw am ddatganoli i ranbarthau Lloegr heddiw nag oedd yn ôl yn 2004, a dim gobaith ennill refferendwm o blaid yn unrhyw un ohonynt. Mae yna bosibilrwydd felly bydd Brown yn ceisio osgoi'r angen am refferenda yn llwyr. Mae gan Loegr ei Gynulliadau Rhanbarthol yn barod. Cyrff statudol sydd yn dod a chynghorwyr a chynrychiolwyr cyrff cyhoeddus a gwirfoddol yng nghyd i drafod pethau megis datblygu rhanbarthol. Mae modd i Brown "democrateiddio" y cyrff hyn trwy fynnu bod eu haelodau yn cael eu hethol yn hytrach na'u henwebu.
Mae'n rhaid gwrthwynebu'r fath gynllun.
Yn gyntaf oherwydd bod Cernyw yn rhan o ranbarth De Orllewin Lloegr, sydd yn cynnwys y cyfan o'r penrhyn de gorllewinol. Gwlad yw Cernyw sydd yn haeddu ei senedd / cynulliad ei hun, gwarth ar bobl Cernyw yw eu trin fel rhan fach o ranbarth Seisnig.
Yn ail oherwydd bydd y cynlluniau yn diraddio statws cenedlaethol Cymru a'r Alban - rhanbarthau Prydeinig tebyg i ganolbarth Lloegr byddent ar ôl datganoli Seisnig yn hytrach na Chenhedloedd.
Yn drydydd, ac o bosib yn bwysicach yw oherwydd mae Cenedl ydy Lloegr hefyd, nid cyfres o ranbarthau. Os ydy Lloegr i'w trin yn gyfartal a Chymru a'r Alban yna Senedd i Loegr sydd ei hangen nid naw cynulliad i Loegr.
Saesneg: Resurrection of English Regional Devolution
27/05/2007
26/05/2007
Llafur am byth?
Wrth ymateb i ethol Rhodri Morgan yn Brif Weinidog, fe awgrymodd Ieuan Wyn Jones bod gwleidyddiaeth Cymru wedi ei newid am fyth, ac yn ymfalchïo yn y ffaith bod trafodaethau ar ddewis amgen o Lywodraeth wedi eu cynnal. Ar y rhaglenni newyddion fe fynegodd Betsan Powys teimladau tebyg yn awgrymu y bydd rhaid i drydedd lywodraeth Rhodri Morgan ymddwyn yn wahanol i'r ddau a'i rhagflaenodd gan ei fod yn gwybod, bellach, bod dewis arall o Lywodraeth yn bosibilrwydd.
Fel mae Sanddef yn ddweud ar ei flog wrth ymateb i sylwadau IWJ Ond serch yr holl drafod methu a wnaethant, felly dw'i ddim yn gweld sut gall y fath fethiant gael ei liwio fel rhywbeth positif. Ac onid gwers yr wythnosau diwethaf yw nad oes modd gael llywodraeth wahanol i lywodraeth Llafur gan fod unrhyw drafodaethau o'r fath wastad am wynebu problem y casineb cynhenid sydd gan rhai ym Mhlaid Cymru a phlaid y Democratiaid Rhyddfrydol tuag at y Ceidwadwyr?
Tra bod rhai yn y Blaid yn parhau i roi sosialaeth o flaen anghenion y genedl, a thra bo dylanwad y garfan yma yn cynyddu sut mae modd cael unrhyw fath o gytundeb sy ddim yn cefnogi Llafur?
Fel mae Sanddef yn ddweud ar ei flog wrth ymateb i sylwadau IWJ Ond serch yr holl drafod methu a wnaethant, felly dw'i ddim yn gweld sut gall y fath fethiant gael ei liwio fel rhywbeth positif. Ac onid gwers yr wythnosau diwethaf yw nad oes modd gael llywodraeth wahanol i lywodraeth Llafur gan fod unrhyw drafodaethau o'r fath wastad am wynebu problem y casineb cynhenid sydd gan rhai ym Mhlaid Cymru a phlaid y Democratiaid Rhyddfrydol tuag at y Ceidwadwyr?
Tra bod rhai yn y Blaid yn parhau i roi sosialaeth o flaen anghenion y genedl, a thra bo dylanwad y garfan yma yn cynyddu sut mae modd cael unrhyw fath o gytundeb sy ddim yn cefnogi Llafur?
25/05/2007
Pleidlais yr unben!
O'i blaid neu yn ei herbyn, fe laddwyd y Cytundeb Enfys neithiwr gan bleidlais un unigolyn o Bwyllgor Canolog y Rhyddfrydwyr Democrataidd. Pe na bai ond un a bleidleisiodd yn erbyn y cytundeb wedi pleidleisio o'i blaid, siawns bydda'r Gytundeb Enfys yn fyw heddiw.
A'i democratiaeth yw'r fath sefyllfa? Miliwn yn pleidleisio ac un yn penderfynu?
Bydd raid i'r Cynulliad nesaf, beth bynnag fo'i ymrwymiad pleidiol, sicrhau ffordd well o bennu llywodraeth cyn etholiadau 2011!
A'i democratiaeth yw'r fath sefyllfa? Miliwn yn pleidleisio ac un yn penderfynu?
Bydd raid i'r Cynulliad nesaf, beth bynnag fo'i ymrwymiad pleidiol, sicrhau ffordd well o bennu llywodraeth cyn etholiadau 2011!
22/05/2007
Cymru Olympaidd
Roeddwn wedi bwriadu sgwennu post yn tynnu sylw at gais Alex Salmond i gael tîm Albanaidd yng Ngemau Olympaidd 2012, ond fe gyrhaeddodd blog Annibyniaeth i Gymru'r llinell o'm mlaen.
Nid ydwyf yn un sy'n ymddiddori llawer mewn campau. Yr unig gamp yr wyf yn cymryd rhan ynddi yn rheolaidd yw dominos (os bydd tîm dominos Cymreig yng ngemau 2012, rwy'n gobeithio bod ar gael i'r dewiswyr). Mae'r post yma gan aelod o staff yr SNP yn mynegi, bron yn union fy nheimladau i (o gyfnewid gwlad ac enwau).
Wrth son am hawl gwledydd i gael cynrychiolaeth mewn gemau rhyngwladol dylid nodi bod Cernyw, nid yn unig wedi cael ei wrthod rhag cael tîm Cernywig yng Ngemau'r Gymanwlad, ond bod awdurdodau'r gemau cyfeillgar yn bygwth cyfraith ar y sawl sy'n ymgyrchu am y fath statws.
Nid ydwyf yn un sy'n ymddiddori llawer mewn campau. Yr unig gamp yr wyf yn cymryd rhan ynddi yn rheolaidd yw dominos (os bydd tîm dominos Cymreig yng ngemau 2012, rwy'n gobeithio bod ar gael i'r dewiswyr). Mae'r post yma gan aelod o staff yr SNP yn mynegi, bron yn union fy nheimladau i (o gyfnewid gwlad ac enwau).
Wrth son am hawl gwledydd i gael cynrychiolaeth mewn gemau rhyngwladol dylid nodi bod Cernyw, nid yn unig wedi cael ei wrthod rhag cael tîm Cernywig yng Ngemau'r Gymanwlad, ond bod awdurdodau'r gemau cyfeillgar yn bygwth cyfraith ar y sawl sy'n ymgyrchu am y fath statws.
21/05/2007
Gwrthblaid Effeithiol
Wrth i'r trafodaethau am drefniadau traws pleidiol a chlymbleidiau mynd rhagddi, dim ond dau ddewis sydd gan yr ACau, bod yn rhan o'r Llywodraeth neu fod yn rhan o'r wrthblaid. Yr hyn sy'n ddifyr wrth i'r arweinwyr ystyried opsiwn yr wrthblaid yw sut mae'r gair hwn wastad yn magu'r cynffon effeithiol.
Mae yn anorfod bron i wrthblaid enfys bod yn aneffeithiol oherwydd ei natur. Bydd tri arweinydd plaid gwahanol yn gwrthwynebu'r llywodraeth yn hytrach nag un arweinydd yn lleisio barn pawb. Ceir cyfnodau pan fydd pob un o'r pleidiau yn gwrthwynebu'r llywodraeth ond am resymau gwahanol, gan ddrysu'r wrthddadl, a cheir cyfnodau pan fydd rhannau o'r wrthblaid yn ymatal mewn pleidlais neu'n cefnogi'r llywodraeth yn hytrach na sefyll yn gadarn gyda gweddill yr wrthblaid.
Eto yn y ddau Gynulliad diwethaf mae'r tair plaid lai a'r annibynwyr wedi profi, ar adegau prin, eu bod yn gallu ymddwyn fel gwrthblaid effeithiol iawn. Wedi llwyddo nid yn unig i drechu'r llywodraeth ond i sicrhau bod y llywodraeth yn ildio i'w dymuniad hwy. Ar yr adegau hyn bu'n rhaid i holl garfanau'r wrthblaid, cyd weithio, cyd gynllunio a sefyll yn gadarn fel un. Y cwestiwn amlwg wrth gwrs yw os oes rhaid wrth y fath clymbleidio i fod yn wrthblaid effeithiol, onid gwell yw clymbleidio i fod yn Llywodraeth?
Os ddaw Llywodraeth enfys, dim ond un blaid bydd yn ffurfio'r wrthblaid, a honno'n blaid sydd wedi dangos ei fod yn gallu bod yn unedig ac yn ddisgybledig. Gallasai'r Cynulliad bod yn y sefyllfa unigryw lle bydd ganddi wrthblaid effeithiol am gyfnod llawn yn hytrach na dim ond yn ysbeidiol effeithiol. Os ddaw dydd y Llywodraeth enfys, difyr bydd gweld pa mor abl bydd hi i wrthsefyll pwysau gwrthblaid effeithiol go iawn.
English: Effective Opposition
Mae yn anorfod bron i wrthblaid enfys bod yn aneffeithiol oherwydd ei natur. Bydd tri arweinydd plaid gwahanol yn gwrthwynebu'r llywodraeth yn hytrach nag un arweinydd yn lleisio barn pawb. Ceir cyfnodau pan fydd pob un o'r pleidiau yn gwrthwynebu'r llywodraeth ond am resymau gwahanol, gan ddrysu'r wrthddadl, a cheir cyfnodau pan fydd rhannau o'r wrthblaid yn ymatal mewn pleidlais neu'n cefnogi'r llywodraeth yn hytrach na sefyll yn gadarn gyda gweddill yr wrthblaid.
Eto yn y ddau Gynulliad diwethaf mae'r tair plaid lai a'r annibynwyr wedi profi, ar adegau prin, eu bod yn gallu ymddwyn fel gwrthblaid effeithiol iawn. Wedi llwyddo nid yn unig i drechu'r llywodraeth ond i sicrhau bod y llywodraeth yn ildio i'w dymuniad hwy. Ar yr adegau hyn bu'n rhaid i holl garfanau'r wrthblaid, cyd weithio, cyd gynllunio a sefyll yn gadarn fel un. Y cwestiwn amlwg wrth gwrs yw os oes rhaid wrth y fath clymbleidio i fod yn wrthblaid effeithiol, onid gwell yw clymbleidio i fod yn Llywodraeth?
Os ddaw Llywodraeth enfys, dim ond un blaid bydd yn ffurfio'r wrthblaid, a honno'n blaid sydd wedi dangos ei fod yn gallu bod yn unedig ac yn ddisgybledig. Gallasai'r Cynulliad bod yn y sefyllfa unigryw lle bydd ganddi wrthblaid effeithiol am gyfnod llawn yn hytrach na dim ond yn ysbeidiol effeithiol. Os ddaw dydd y Llywodraeth enfys, difyr bydd gweld pa mor abl bydd hi i wrthsefyll pwysau gwrthblaid effeithiol go iawn.
English: Effective Opposition
20/05/2007
Y Blaid yn Ofni'r Enfys?
Un o brif broblemau Plaid Cymru wrth ystyried y Glymblaid Enfys yw pa mor fodlon bydd adain chwith y Blaid i dderbyn clymblaid gyda'r Torïaid Cas.
Ond ai'r chwith bydd yr unig wrthwynebwyr?
Elfyn Llwyd ydy'r unig un o fawrion Plaid Cymru i ddweud ar goedd nad ydyw'n hapus efo Plaid Cymru yn defnyddio'r label sosialaidd, gan hynny yr wyf yn amcanu nad ydyw yn cyfrif ei hun fel un o chwith y Blaid.
Wedi cyhoeddi ail bôl piniwn HTV yn ystod yr ymgyrch etholiadol, yn dangos mae'r Blaid oedd yn fwyaf tebygol o fod yn yr ail safle, newidiodd Llafur ei ymosodiad o Tory lead Coalition i un o ymosod ar glymblaid a oedd yn cynnwys y Torïaid.
Y diwrnod cyn yr etholiad cafwyd enghraifft o hyn yn y San Steffan gyda Peter Hain yn cyfeirio at Nationalist-Tory Alliance. Dyma oedd ymateb Elfyn Llwyd:
Os mae nonsens oedd ymateb aelod o ganol / de'r Blaid i'r syniad o glymblaid genedlaethol-ceidwadol a oes obaith gwirioneddol i'r syniad o glymblaid enfys cael ei dderbyn gan awdurdodau'r Blaid?
Mae'n wybyddus bellach bod cynnig Plaid Cymru o refferendwm ar ehangu datganoli, Deddf Iaith ac adolygiad o fformiwla Barnet fel cyfnewid am gytundeb o gefnogaeth wedi ei wrthod gan AC'au gwrth Gymreig Llafur, fel pris rhy uchel i'w talu.
Mewn theori mae'r Blaid mewn sefyllfa gref iawn i fynnu mwy na hynny bellach, gyda methiant y trafodaethau Lib-Lab. Er enghraifft mynnu newid yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006 i osgoi'r angen am refferendwm, mynnu hawliau ychwanegol i'r Cynulliad dros faterion amgenach yn y cyfamser, ac ati.
Yn gynharach eleni fe ildiodd Plaid Cymru yn rhy gynnar yn nhrafodaethau'r gyllideb oherwydd ei ofn o gael ei chysylltu yn rhy agos a'r Torïaid, a chollwyd cyfle o gael mwy allan o'r Llywodraeth Lafur o'r herwydd.
Ydy hanes am gael ei ail adrodd?
Rwy’n poeni, ac yn poeni yn arw, y bydd y Blaid yn rhoi fewn i gynigion eilradd Llafur oherwydd yr ofn patholegol, bron, sydd gan ambell aelod o'r Blaid o gael eu cysylltu efo'r Ceidwadwyr.
Mae yna ormod o bobl yn y Blaid bydd yn fodlon derbyn llai nag oedd ar gael gan Lafur yr wythnos diwethaf er mwyn osgoi'r posibilrwydd o gyd-lywodraethu gyda Cheidwadwyr Cymru. Mae Plaid Cymru, mewn theori, yn y sefyllfa gryfaf a bu yn ei hanes - i droi'r theori yn wirionedd bydd rhaid i'r Blaid bod yn ddewr a gwneud ambell i ddewis dewr o anodd. Un o'r pethau dewraf bydd angen i'r Blaid gwneud bydd dweud wrth garfan gref o'i haelodaeth i gallio, a derbyn bod y farn Geidwadol yn farn ddilys Gymreig!
Ond ai'r chwith bydd yr unig wrthwynebwyr?
Elfyn Llwyd ydy'r unig un o fawrion Plaid Cymru i ddweud ar goedd nad ydyw'n hapus efo Plaid Cymru yn defnyddio'r label sosialaidd, gan hynny yr wyf yn amcanu nad ydyw yn cyfrif ei hun fel un o chwith y Blaid.
Wedi cyhoeddi ail bôl piniwn HTV yn ystod yr ymgyrch etholiadol, yn dangos mae'r Blaid oedd yn fwyaf tebygol o fod yn yr ail safle, newidiodd Llafur ei ymosodiad o Tory lead Coalition i un o ymosod ar glymblaid a oedd yn cynnwys y Torïaid.
Y diwrnod cyn yr etholiad cafwyd enghraifft o hyn yn y San Steffan gyda Peter Hain yn cyfeirio at Nationalist-Tory Alliance. Dyma oedd ymateb Elfyn Llwyd:
Obviously, the Secretary of State has changed the order: it is now nationalist-Tory, not Tory-nationalist; in any event, it is nonsense, as it was last week.
Os mae nonsens oedd ymateb aelod o ganol / de'r Blaid i'r syniad o glymblaid genedlaethol-ceidwadol a oes obaith gwirioneddol i'r syniad o glymblaid enfys cael ei dderbyn gan awdurdodau'r Blaid?
Mae'n wybyddus bellach bod cynnig Plaid Cymru o refferendwm ar ehangu datganoli, Deddf Iaith ac adolygiad o fformiwla Barnet fel cyfnewid am gytundeb o gefnogaeth wedi ei wrthod gan AC'au gwrth Gymreig Llafur, fel pris rhy uchel i'w talu.
Mewn theori mae'r Blaid mewn sefyllfa gref iawn i fynnu mwy na hynny bellach, gyda methiant y trafodaethau Lib-Lab. Er enghraifft mynnu newid yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006 i osgoi'r angen am refferendwm, mynnu hawliau ychwanegol i'r Cynulliad dros faterion amgenach yn y cyfamser, ac ati.
Yn gynharach eleni fe ildiodd Plaid Cymru yn rhy gynnar yn nhrafodaethau'r gyllideb oherwydd ei ofn o gael ei chysylltu yn rhy agos a'r Torïaid, a chollwyd cyfle o gael mwy allan o'r Llywodraeth Lafur o'r herwydd.
Ydy hanes am gael ei ail adrodd?
Rwy’n poeni, ac yn poeni yn arw, y bydd y Blaid yn rhoi fewn i gynigion eilradd Llafur oherwydd yr ofn patholegol, bron, sydd gan ambell aelod o'r Blaid o gael eu cysylltu efo'r Ceidwadwyr.
Mae yna ormod o bobl yn y Blaid bydd yn fodlon derbyn llai nag oedd ar gael gan Lafur yr wythnos diwethaf er mwyn osgoi'r posibilrwydd o gyd-lywodraethu gyda Cheidwadwyr Cymru. Mae Plaid Cymru, mewn theori, yn y sefyllfa gryfaf a bu yn ei hanes - i droi'r theori yn wirionedd bydd rhaid i'r Blaid bod yn ddewr a gwneud ambell i ddewis dewr o anodd. Un o'r pethau dewraf bydd angen i'r Blaid gwneud bydd dweud wrth garfan gref o'i haelodaeth i gallio, a derbyn bod y farn Geidwadol yn farn ddilys Gymreig!
16/05/2007
Yr Arwr Tartan
Wrth i'r Alban dechrau ar un o gyfnodau mwyaf cynhyrfus yn ei hanes ers 300 mlynedd, bydd diddordeb sicr ym mysg cenedlaetholwyr Cymru yn hynt a hanes gwleidyddol y wlad.
Ar y cyfan rwy'n credu bod blogio Cymreig yn dipyn gwell na blogio yr Alban (ond hwyrach bod gennyf ragfarn). Mae yna un blog sy'n sefyll pen ac ysgwydd uwchlaw'r gweddill sef cynnig yr Arwr Tartan. Mae'n werth pigo draw i ddarllen ei fyfyrdodau yn rheolaidd os am gadw bys ar bỳls cenedlaetholdeb cyffroes ein cefndryd Celtaidd.
Mae ei gynnig diweddaraf yn cynnwys fideo o araith derbyn y brif weinidogaeth gan Alex Salmond.
Ar y cyfan rwy'n credu bod blogio Cymreig yn dipyn gwell na blogio yr Alban (ond hwyrach bod gennyf ragfarn). Mae yna un blog sy'n sefyll pen ac ysgwydd uwchlaw'r gweddill sef cynnig yr Arwr Tartan. Mae'n werth pigo draw i ddarllen ei fyfyrdodau yn rheolaidd os am gadw bys ar bỳls cenedlaetholdeb cyffroes ein cefndryd Celtaidd.
Mae ei gynnig diweddaraf yn cynnwys fideo o araith derbyn y brif weinidogaeth gan Alex Salmond.
Y Brif Weinidog Salmond
Llongyfarchiadau calonnog i Alex Salmond ar gael ei ddyrchafu yn Brif Weinidog yr Alban. Bydd gwaith caled a rhwystredig o'i flaen wrth iddo geisio rheoli'r Alban heb fwyafrif ac yn wyneb gwrthwynebiad Blaid Lafur sy'n credu bod yr un hawl dwyfol ganddi i reoli'r Alban ac sydd ganddi i reoli yng Nghymru.
Mae Alex Salmond yn ddyn craf ac yn ddyn galluog. Rwy'n sicr y bydd yn llwyddo i weddnewid gwleidyddiaeth a chymdeithas yr Alban er gwaethaf pob rhwystr. Pob hwyl iddo yn y gwaith.
Mae Alex Salmond yn ddyn craf ac yn ddyn galluog. Rwy'n sicr y bydd yn llwyddo i weddnewid gwleidyddiaeth a chymdeithas yr Alban er gwaethaf pob rhwystr. Pob hwyl iddo yn y gwaith.
13/05/2007
12/05/2007
Nonsens Wigley a Ryder
Mae yna lwyth o lol wedi ei ysgrifennu ar y we ac mewn ambell i gylchgrawn a phapur newyddion dros y dyddiau diwethaf parthed Dafydd Wigley. Yn ddi-os mae'r hanesion yma yn bwydo'r sawl sy'n dymuno dim ond drwg i'r Blaid. Maent yn creu rhwyg lle nad oes rhwyg yn bod ac yn creu drwgdeimlad di angen ymysg rhengoedd y Blaid.
Pe bai Dafydd Wigley, fel unigolyn, a Phlaid Cymru fel corff wedi dymuno'r sicrwydd o weld Wigley yn dychwelyd i'r Bae, roedd nifer o ffyrdd amgen i sicrhau hynny na'i roi ar restr y Gogledd.
Roedd Owen John Thomas wedi nodi ei fod am ymddeol o'i sedd yng Nghanol De Cymru, doedd dim i rwystro Wigley rhag ymgeisio am y slot gwag yno. Roedd Janet Davies wedi nodi ei bod hi am ymddeol hefyd; pe bai dymuniad i wneud eithriad arbennig i reolau'r Blaid ar ferched yn bennaf i hwyluso dychweliad Wigley De Orllewin Cymru byddai'r rhanbarth orau i wneud y fath eithriad. Pe bai Wigley wedi cynnig am sedd etholaethol Aberconwy mi fyddai wedi bod yn sicr o'r enwebiad ac mi fyddai Gareth Jones wedi ildio ei ymgeisyddiaeth, o blaid Wigley, yn gwbl di rwgnach. Mwy o gambl, ond un llai na'r rhestr, byddid petai Wigley wedi sefyll yn etholaeth Gorllewin Clwyd.
Nid sicrhau ethol Wigley oedd y bwriad. Ar ôl trychinebau 2003 a 2005 roedd yna ofn gwirioneddol yn y Blaid bod posibl i Ieuan Wyn colli ei sedd ym Môn. Pe bai hyn wedi digwydd mi fydda'r Blaid, wedi ei gwanychu gan y canlyniad, yn rhwygo ei hun i wendid mwy byth wrth geisio ethol arweinydd newydd. Ond pe bai Wigley yn cael ei ethol fel gwobr gysur am golli Môn bydda dim rhaid cael ffrae arweinyddol - bydda Wigley wedi ei dderbyn fel arweinydd naturiol.
Wrth gwrs, pe bai Wigley wedi dewis un o'r ffurf amgenach a saffach i gael ei ail ethol mi fyddai yno 'run fath i arwain y Blaid pe bai trychineb ym Môn. Roedd reswm syml pam na aed ar hyd y trywydd yna. Pe bai'r Blaid wedi cael etholiad gwael i ganolig a sicrhau dychweliad Ieuan o drwch blewyn a Wigley hefyd, bydda ymgecru arweinyddol wedi dechrau ta waeth. Yn wir pe bai Wigley wedi ei ethol bydda'r baw a'r sen sy'n cael ei anelu at Janet Rider druan, dynes sydd wedi rhoi diwrnod da o waith i'r achos cenedlaethol, yn cael ei anelu at IWJ a bydda Blaid Cymru yn yr un twll ag ydy'r Democratiaid Rhyddfrydol heddiw.
English: Miserable Old Fart: The Wigley and Ryder Nonsense
Cysylltiadau:
Llais y Sais - Blog Vaughan - Blamerbell - Labour Mark - Sanddef - Peter Black AC - Cymru Mark - Brit Nat Watch
Pe bai Dafydd Wigley, fel unigolyn, a Phlaid Cymru fel corff wedi dymuno'r sicrwydd o weld Wigley yn dychwelyd i'r Bae, roedd nifer o ffyrdd amgen i sicrhau hynny na'i roi ar restr y Gogledd.
Roedd Owen John Thomas wedi nodi ei fod am ymddeol o'i sedd yng Nghanol De Cymru, doedd dim i rwystro Wigley rhag ymgeisio am y slot gwag yno. Roedd Janet Davies wedi nodi ei bod hi am ymddeol hefyd; pe bai dymuniad i wneud eithriad arbennig i reolau'r Blaid ar ferched yn bennaf i hwyluso dychweliad Wigley De Orllewin Cymru byddai'r rhanbarth orau i wneud y fath eithriad. Pe bai Wigley wedi cynnig am sedd etholaethol Aberconwy mi fyddai wedi bod yn sicr o'r enwebiad ac mi fyddai Gareth Jones wedi ildio ei ymgeisyddiaeth, o blaid Wigley, yn gwbl di rwgnach. Mwy o gambl, ond un llai na'r rhestr, byddid petai Wigley wedi sefyll yn etholaeth Gorllewin Clwyd.
Nid sicrhau ethol Wigley oedd y bwriad. Ar ôl trychinebau 2003 a 2005 roedd yna ofn gwirioneddol yn y Blaid bod posibl i Ieuan Wyn colli ei sedd ym Môn. Pe bai hyn wedi digwydd mi fydda'r Blaid, wedi ei gwanychu gan y canlyniad, yn rhwygo ei hun i wendid mwy byth wrth geisio ethol arweinydd newydd. Ond pe bai Wigley yn cael ei ethol fel gwobr gysur am golli Môn bydda dim rhaid cael ffrae arweinyddol - bydda Wigley wedi ei dderbyn fel arweinydd naturiol.
Wrth gwrs, pe bai Wigley wedi dewis un o'r ffurf amgenach a saffach i gael ei ail ethol mi fyddai yno 'run fath i arwain y Blaid pe bai trychineb ym Môn. Roedd reswm syml pam na aed ar hyd y trywydd yna. Pe bai'r Blaid wedi cael etholiad gwael i ganolig a sicrhau dychweliad Ieuan o drwch blewyn a Wigley hefyd, bydda ymgecru arweinyddol wedi dechrau ta waeth. Yn wir pe bai Wigley wedi ei ethol bydda'r baw a'r sen sy'n cael ei anelu at Janet Rider druan, dynes sydd wedi rhoi diwrnod da o waith i'r achos cenedlaethol, yn cael ei anelu at IWJ a bydda Blaid Cymru yn yr un twll ag ydy'r Democratiaid Rhyddfrydol heddiw.
English: Miserable Old Fart: The Wigley and Ryder Nonsense
Cysylltiadau:
Llais y Sais - Blog Vaughan - Blamerbell - Labour Mark - Sanddef - Peter Black AC - Cymru Mark - Brit Nat Watch
09/05/2007
Rhyfedd o fyd
Mae'r blogosffer Cymreig yn fyw efo sylwadau am ddyfodol annisglair Mike German, arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol. Ei bechod: bod ei blaid yn yr union un sefyllfa o ran nifer y seddi a chanran y bleidlais ag ydoedd ym 1999.
Mae pawb yn clodfori llwyddiant Ieuan Wyn Jones, arweinydd y Blaid am gael etholiad gwych. Ond mae pleidlais y Blaid wedi mynd i lawr o tua 6% ers 1999 ac mae gan y Blaid 4 AC yn llai na 1999.
Pe bai'r Blaid wedi aros yn wastad am yr 8 mlynedd diwethaf a fyddai Ieuan mewn trwbl eleni?
Mae pawb yn clodfori llwyddiant Ieuan Wyn Jones, arweinydd y Blaid am gael etholiad gwych. Ond mae pleidlais y Blaid wedi mynd i lawr o tua 6% ers 1999 ac mae gan y Blaid 4 AC yn llai na 1999.
Pe bai'r Blaid wedi aros yn wastad am yr 8 mlynedd diwethaf a fyddai Ieuan mewn trwbl eleni?
05/05/2007
Llongyfarchiadau i Mebyon Kernow
Nid yr SNP oedd yr unig blaid genedlaethol i ennill mwy o seddi na Llafur yn etholiadau dydd Iau, fe gyflawnodd Mebyon Kernow yr un gamp yn etholiadau dosbarth Cernyw. Pedwar cynghorydd Llafur a etholwyd trwy'r cyfan o'r wlad o'i gymharu â saith i MK. Yn wir cafodd MK fwy o seddi yng Nghernyw na chafodd UKIP yn Lloegr.
Mae'r manylion llawn i'w gweld yn y sylwadau i fy mhost Saesneg YMA
Diolch i Mike Chappell o http://www.cornishnotenglish.com am rannu'r newyddion da.
Mae'r manylion llawn i'w gweld yn y sylwadau i fy mhost Saesneg YMA
Diolch i Mike Chappell o http://www.cornishnotenglish.com am rannu'r newyddion da.
04/05/2007
LLongyfarchiadau Mohamed
Cam bwysig iawn ymlaen i wleidyddiaeth Cymru oedd ethol Mohamed Ashgar, ac yn rhyddhad o'r siom o weld y ffug Gristion "Americanaidd" Daren Millar yn curo Gorllewin Clwyd
LLongyfarchiadau i Gareth a Dylan
Dim yn ganlyniad syfrdanol o annisgwyl, ond diolch amdani. Llongyfarchiadau haeddiannol i Gareth am ennill, ond piti bod Dylan heb ei ddewis yn ymgeisydd drws nesaf. Bydda Dylan yn llawer mwy o affaelid i'r Cynulliad na'r ffug Gristion homotrepid sydd wedi ei ethol yno yn ôl y tebyg.
Callia Dewi Llwyd!
Llongyfarchiadau I Alun Ffred
Mae Dewi yn ymddiheuro am wneud cam ag etholwyr Dwyfor Meirion gyda'r "esgus" bod y canlyniad dim yn annisgwyl. Mae canlyniad DET yn syfrdanol o anisgwyl ac yn un hanesyddol. Dyma fydd y tro cyntaf i unrhyw blaid ar wahân i'r Blaid Lafur i gael mwyafrif i'w bwyso yn hytrach na'i gyfrif. Y tro cyntaf i blaid, arwahan i'r Blaid Lafur ennill y mwyafrif sicraf yng Nghymru ers canrif. Canlyniad anhygoel. Cam bwysig i'r Blaid - a hanes yn cael ei greu yng ngwleidyddiaeth Cymru
Mae Dewi yn ymddiheuro am wneud cam ag etholwyr Dwyfor Meirion gyda'r "esgus" bod y canlyniad dim yn annisgwyl. Mae canlyniad DET yn syfrdanol o anisgwyl ac yn un hanesyddol. Dyma fydd y tro cyntaf i unrhyw blaid ar wahân i'r Blaid Lafur i gael mwyafrif i'w bwyso yn hytrach na'i gyfrif. Y tro cyntaf i blaid, arwahan i'r Blaid Lafur ennill y mwyafrif sicraf yng Nghymru ers canrif. Canlyniad anhygoel. Cam bwysig i'r Blaid - a hanes yn cael ei greu yng ngwleidyddiaeth Cymru
Sylwadau Etholiadaol 3
Straeon od o'r Alban..
Llong wedi suddo ac wedi colli blychau pleidleisiau.
Rhywun wedi ymosod ar orsaf pleidleisio efo clwb golff ac wedi rhwygo'r orsaf pleidleisio yn rhacs.
Tua mil o bleidleisiau gwasarn ym mhob etholaeth i gymharu â thua 100 ym mhob etholaeth Gymreig.
Yw mae Cymru'n boring ar adegau!!
Llongyfarchiadau i Ieuan Wyn am gadw Môn, yr oeddwn, wir yr yn poeni am yr etholaeth yma - da yw gweld bod Ieuan wedi cynyddu ei fwyafrif!
Llong wedi suddo ac wedi colli blychau pleidleisiau.
Rhywun wedi ymosod ar orsaf pleidleisio efo clwb golff ac wedi rhwygo'r orsaf pleidleisio yn rhacs.
Tua mil o bleidleisiau gwasarn ym mhob etholaeth i gymharu â thua 100 ym mhob etholaeth Gymreig.
Yw mae Cymru'n boring ar adegau!!
Llongyfarchiadau i Ieuan Wyn am gadw Môn, yr oeddwn, wir yr yn poeni am yr etholaeth yma - da yw gweld bod Ieuan wedi cynyddu ei fwyafrif!
Hwreeeeeeeeeeeeee! I Helen Mary
Buddigoliaeth anhygoel o fawr i HMJ. O ystyried ei mwyafrif a phwyso'r fot ym Meirion a oes mood i'r Blaid cadw sedd ar rhestr y Canolbarth hefyd?
Wigley a Salmond
Siomedigaeth yn etholaethau Maldwyn, Gorllewin Abertawe a Chwm Cynnon - pob un yn llefydd dylid bod o fewn gafael Y Blaid ar noson dda ond y Blaid yn colli tir ym mhob un - sy'n peryglu ambell i sedd ranbarthol.
Dim hwyl i Martin, Vote Eaglestone get Wigley heb weithio. A chawn Wigley? Annhebygol yn ôl y canlyniadau sydd wedi dod o'r Gogledd hyd yn hyn
MAE ALEX SALMOND NEWYDD EI ETHOL
Dim hwyl i Martin, Vote Eaglestone get Wigley heb weithio. A chawn Wigley? Annhebygol yn ôl y canlyniadau sydd wedi dod o'r Gogledd hyd yn hyn
MAE ALEX SALMOND NEWYDD EI ETHOL
Pob Parch i'r Ymgeiswyr (a'r Blogwyr)
Rhag cywilydd i ohebydd y BBC yn awgrymu bod blogwyr yn negyddol. Rwy'n gobeithio bod fy mlog innau wedi bod yn gadarnhaol trwy gydol yr ymgyrch. Yn sicr dweud pethau da am wleidyddiaeth Cymru oedd fy mwriad wrth gychwyn fy mlog.
Mae'n amlwg bod gennyf fy rhagfarnau, ond o ddweud hynny yr wyf yn credu bod Cymru yn ffodus o'u gweledyddion. Yma yn Aberconwy yr wyf wedi bod yn driw fy nghefnogaeth i Gareth Jones, os ydy Gareth yn colli bydd Dylan neu Euron yn aelodau clodwiw o'r Senedd.
Mae'n rhaid i bobl Cymru dod dros y rhagfarn hurt bod pob gwleidydd a'i big yn y pwdin am resymau personol. Mae pob unigolyn sy'n derbyn yr her o sefyll etholiad yn unigolyn dewr ac yn unigolyn sy'n teimlo bod ganddo neu ganddi gyfraniad i wneud i wleidyddiaeth Cymru. Mae'n hen bryd inni eu parchu.
Mae democratiaeth yn gysyniad pwysig, mae'r rhan fwyaf o'n ymgeiswyr yn ategu at ddemocratiaeth. O'u plaid neu yn eu herbyn, dylid ymfalchïo yn eu cyfraniad, a DIOLCH IDDYNT am eu cyfraniad i hyrwyddo'r broses ddemocrataidd.
Mae'n amlwg bod gennyf fy rhagfarnau, ond o ddweud hynny yr wyf yn credu bod Cymru yn ffodus o'u gweledyddion. Yma yn Aberconwy yr wyf wedi bod yn driw fy nghefnogaeth i Gareth Jones, os ydy Gareth yn colli bydd Dylan neu Euron yn aelodau clodwiw o'r Senedd.
Mae'n rhaid i bobl Cymru dod dros y rhagfarn hurt bod pob gwleidydd a'i big yn y pwdin am resymau personol. Mae pob unigolyn sy'n derbyn yr her o sefyll etholiad yn unigolyn dewr ac yn unigolyn sy'n teimlo bod ganddo neu ganddi gyfraniad i wneud i wleidyddiaeth Cymru. Mae'n hen bryd inni eu parchu.
Mae democratiaeth yn gysyniad pwysig, mae'r rhan fwyaf o'n ymgeiswyr yn ategu at ddemocratiaeth. O'u plaid neu yn eu herbyn, dylid ymfalchïo yn eu cyfraniad, a DIOLCH IDDYNT am eu cyfraniad i hyrwyddo'r broses ddemocrataidd.
Llongyfarchiadau i Trish
Llongyfarchiadau i Trish Law, roeddwn yn disgwyl iddi ei cholli mae'n rhaid dweud
Sylwadau Etholiadaol 2
Mae'n debyg bod yr ymgeisyddion Llais y Bobl / Annibynol wedi caniatau i'r Blaid Lafur cadw Islwyn a Chaerffili. Prawf o'r ffaith o'r canlyniad (nid "Conspiracy Theory felly Dewi!!!!)
SNP newydd enill eu sedd cyntaf
Mae'r SNP newydd enill eu sedd cyntaf ar ol curo Llafur yng Ngorllewin Dundee. Swing o 16% i'r cenedlaetholwyr. Llongyfarchiadau i'r MSP newydd
Sylwadau Etholiadol
Mae'n edrych yn debyg bod Gareth wedi ennill Aberconwy yn hawdd (da iawn) a noson ddrwg i'r Blaid yng Ngorllewin Clwyd.
Ceidwadwyr wedi cipio Preseli Penfro, a'r Blaid wedi curo Christine Gwyther.
Siôn bod y Blaid yn bryderus ym Môn.
Trish Law wedi caw B. Gwent
Jack MacConell, Prif Weinidog yr Alban wedi cadw ei sedd. Swing o 6.9% o Lafur i'r SNP - edrych yn dda. (Yn ôl y son mae llong yn cario rhaid pleidleisiau o'r un o'r ynysoedd wedi suddo ac mae'r pleidleisiau wedi eu colli!)
Os ydy'r sion sy'n cyraedd y BBC yn gywir a oes posibilrwydd na fydd gan Llafur mwyafrif o'r seddi etholaethol?
Christine Gwyther yn saff medd y BBC bellach!
Ceidwadwyr wedi cipio Preseli Penfro, a'r Blaid wedi curo Christine Gwyther.
Siôn bod y Blaid yn bryderus ym Môn.
Trish Law wedi caw B. Gwent
Jack MacConell, Prif Weinidog yr Alban wedi cadw ei sedd. Swing o 6.9% o Lafur i'r SNP - edrych yn dda. (Yn ôl y son mae llong yn cario rhaid pleidleisiau o'r un o'r ynysoedd wedi suddo ac mae'r pleidleisiau wedi eu colli!)
Os ydy'r sion sy'n cyraedd y BBC yn gywir a oes posibilrwydd na fydd gan Llafur mwyafrif o'r seddi etholaethol?
Christine Gwyther yn saff medd y BBC bellach!
03/05/2007
Prysurdeb ym Mae Colwyn
Rwyf newydd fod i godi'r plantos o gymdeithas ieuenctid sy'n cael ei gynnal gyferbyn ag un o orsafoedd pleidleisio Bae Colwyn (etholaeth Gorllewin Clwyd). Yn ystod y chwarter awr yr oeddwn yn disgwyl yno aeth degau o bobl heibio i fwrw pleidlais. Nid ydwyf yn cofio gweld gorsaf pleidleisio mor brysur ers etholiadau cyffredinol y 1970au.
Galw i mewn i fwrw fy mhleidlais yng Nglan Conwy (Aberconwy) dim ond fi a'r wraig oedd yno a llai na chwarter y bleidlais wedi ei fwrw hyd yn hyn yn ôl y swyddogion.
Os ydy’r ddwy orsaf yma yn adlewyrchu sut mae'r bleidlais yn mynd yn y ddwy etholaeth mae'n edrych yn debyg y bydd pleidlais uchel yng Ngorllewin Clwyd bydd yn fanteisiol i Alun Pugh mi dybiaf, ond pleidlais isel yn Aberconwy bydd yn fanteisiol i Gareth Jones.
Galw i mewn i fwrw fy mhleidlais yng Nglan Conwy (Aberconwy) dim ond fi a'r wraig oedd yno a llai na chwarter y bleidlais wedi ei fwrw hyd yn hyn yn ôl y swyddogion.
Os ydy’r ddwy orsaf yma yn adlewyrchu sut mae'r bleidlais yn mynd yn y ddwy etholaeth mae'n edrych yn debyg y bydd pleidlais uchel yng Ngorllewin Clwyd bydd yn fanteisiol i Alun Pugh mi dybiaf, ond pleidlais isel yn Aberconwy bydd yn fanteisiol i Gareth Jones.
Y We a'r Etholiad
Gan fod yr ymgyrch etholiadol wedi tynnu at ei derfyn bydd y blogiau gwleidyddol mewn rhyw fath o limbo am yr 20ain awr nesaf. Prin fydd fawr o sylwadau i'w gwneud hyd y dadansoddi yn oriau man bore dydd Gwener. Yn ystod y cyfnod yma hoffwn ofyn cwestiwn yn hytrach na gwneud sylw.
Pa ddylanwad mae'r we wedi cael ar yr etholiad yma?
Yn ddi-os mae 'na llawer iawn fwy o weithgaredd ar y we wedi bod eleni nag oedd hyd yn oed dwy flynedd yn ôl yn ystod etholiadau San Steffan 2005. Mae tua 35 o flogiau Cymreig wedi bod yn ymdrin â'r etholiad yng Nghymru yn unig. Mae defnydd eang wedi ei wneud o YouTube ac, yn ôl y son (er na dderbyniais i 'run ) mae e-byst wedi eu danfon gan rai ymgeiswyr i'w hetholwyr. Ond ydy o wedi cael unrhyw effaith ymarferol ar yr etholiad a'i chanlyniadau?
Oes yna bleidlais wedi ei hennill neu ei golli gan y gweithgaredd ar y we?
Ydy'r we yn cael effaith mwy subtle, yn cynorthwyo'r rhai gweithgar i finiogi dadl neu i fenthyg ymateb gan wefan wrth ymgyrchu yn y cigfyd?
Ydy'r we yn gwneud niwed? Bod y rhai gweithgar yn credu eu bod wedi gwneud eu dyletswydd trwy flogio neu greu fideo YouTube ac yn defnyddio hynny fel esgus tros beidio curo drysau, llenwi amlenni ac ati?
Pa ddylanwad mae'r we wedi cael ar yr etholiad yma?
Yn ddi-os mae 'na llawer iawn fwy o weithgaredd ar y we wedi bod eleni nag oedd hyd yn oed dwy flynedd yn ôl yn ystod etholiadau San Steffan 2005. Mae tua 35 o flogiau Cymreig wedi bod yn ymdrin â'r etholiad yng Nghymru yn unig. Mae defnydd eang wedi ei wneud o YouTube ac, yn ôl y son (er na dderbyniais i 'run ) mae e-byst wedi eu danfon gan rai ymgeiswyr i'w hetholwyr. Ond ydy o wedi cael unrhyw effaith ymarferol ar yr etholiad a'i chanlyniadau?
Oes yna bleidlais wedi ei hennill neu ei golli gan y gweithgaredd ar y we?
Ydy'r we yn cael effaith mwy subtle, yn cynorthwyo'r rhai gweithgar i finiogi dadl neu i fenthyg ymateb gan wefan wrth ymgyrchu yn y cigfyd?
Ydy'r we yn gwneud niwed? Bod y rhai gweithgar yn credu eu bod wedi gwneud eu dyletswydd trwy flogio neu greu fideo YouTube ac yn defnyddio hynny fel esgus tros beidio curo drysau, llenwi amlenni ac ati?
02/05/2007
Annwyd Gwleidyddol
Rhaid ymddiheuro i ddarllenwyr rheolaidd am y diffyg post ers nos Sul. Rwyf wedi bod yn dioddef o ddos trwm o'r annwyd, ac wedi bod yn teimlo fath a rhecsyn o'r herwydd a heb ddiddordeb mewn dim ond teimlo hunan dosturi.
Rwy'n ansicr pwy i feio am fy afiechyd, ond mae'n rhaid beio rhywun. Rwy bron yn sicr mae canfasiwr afiach Rhyddfrydol rhy ryddfrydig efo'i germau a rhoddodd yr annwyd imi - rhyw gynllwyn dan din i sicrhau bod cefnogwyr y pleidiau eraill yn rhy swp sâl i bleidleisio dydd Iau nesaf. Ar y llaw arall pe bai'r Llywodraeth Lafur wedi rhoi cyllid digonol i Uned Ymchwil yr Annwyd yng Nghaerdydd bydda foddion digonol ar gael i'r cyflwr erbyn hyn.
Rwy'n gobeithio y byddwyf wedi gwella digon erbyn nos Iau/ bore Gwener i chware rhan yn ymgyrch blogio'r etholiad Blamerbell a'r BBC.
Rwy'n ansicr pwy i feio am fy afiechyd, ond mae'n rhaid beio rhywun. Rwy bron yn sicr mae canfasiwr afiach Rhyddfrydol rhy ryddfrydig efo'i germau a rhoddodd yr annwyd imi - rhyw gynllwyn dan din i sicrhau bod cefnogwyr y pleidiau eraill yn rhy swp sâl i bleidleisio dydd Iau nesaf. Ar y llaw arall pe bai'r Llywodraeth Lafur wedi rhoi cyllid digonol i Uned Ymchwil yr Annwyd yng Nghaerdydd bydda foddion digonol ar gael i'r cyflwr erbyn hyn.
Rwy'n gobeithio y byddwyf wedi gwella digon erbyn nos Iau/ bore Gwener i chware rhan yn ymgyrch blogio'r etholiad Blamerbell a'r BBC.
Subscribe to:
Posts (Atom)