Y Bont Di Baent Cyn Annibyniaeth

Gwylier Dragon's Den yr wythnos nesaf, mae yna siawns go lew y byddwyf yn serennu ar y rhaglen, gan fy mod wedi meddwl am gynllun busnes sydd yn sicr o wneud miliynau o bunnoedd.

Yr wyf newydd brynu duster yn siop punt Llandudno, ac am fuddsoddiad o £100,000 rwy'n fodlon rhoi ecwiti o 10% yn fy nuster os oes Draig sy'n fodlon cefnogi fy nghais am y gwaith o gael gwared â'r llwch ar y silff hir sy'n cadw adroddiadau Comisiwn Cymreig Diwerth yn Y Llyfrgell Genedlaethol.

Roedd y syniad o gael contract ar beintio'r bont dros y Fforth yn syniad go lew. Gwendid y cynllun busnes oedd bod y bont yn aros yr un faint a bod system o'i beintio'n llwyr cyn dechrau contract newydd yn rhwym o ddigwydd rhywbryd.

Ond bydd fy nghynllun i o dystio'r silffoedd lle mae Adroddiadau Comisiynau ar Lywodraethu Cymru yn cael eu cadw byth yn dod i ben - gan eu bod yn tyfu yn gynt na chant eu hanwybyddu, a bydd angen eu dystio am oes oesoedd!

Ew! - Dyma un arall yn dod i chwyddo'r gwaith di ddiwedd!

Rali Datganoli Darlledu i Gymru

Neges gan CyIG:

Am 12.30 prynhawn dydd Mawrth Tachwedd 8fed dewch draw i alw am DDATGANOLI DARLLEDU I GYMRU ar risiau’r Senedd ym Mae Caerdydd. Fe gynhelir trafodaeth ar y pwnc hwn yn y Cynulliad Cenedlaethol y diwrnod hwnnw ac mae’n rhaid mynnu fod ein gwleidyddion yn cymryd eu cyfrifoldebau o ddifrif ac nid yn osgoi eu dyletswydd. Bydd gêm rygbi sumbolaidd yn cael ei chwarae ar risiau’r Senedd ar drothwy’r drafodaeth i ddangos fel mae ein gwleidyddion wedi methu â chymryd cyfrifoldeb yn y maes hwn hyd yn hyn, drwy fodloni yn hytrach ar basio’r bêl. Ond pobl Cymru ddylai fod â’r cyfrifoldeb dros bob agwedd ar ddarlledu yng Nghymru, ac mae’n hen bryd i ni wneud hynny yn gwbl glir.

Diolch eto am eich cefnogaeth, a gobeithio y byddwch yn parhau i fod yn rhan o’n hymgyrch.

Yn gywir,

Bethan Williams
Cadeirydd, Cymdeithas yr Iaith Gymraeg

Hen Silff – Cyfrol Newydd

Mae yna silff arbennig iawn yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru! Y silff lle mae adroddiadau Comisiynau Cymreig yn cael eu cadw!

Mae'n silff sydd ychydig yn llychlyd, oherwydd does neb byth yn mynd yno er mwyn darllen y cyfrolau. Yr unig amser y mae rhywun yn ymweld â'r silff yw pan fydd hen lyfrgellydd yn ymlwybro yno i roi cyfrol newydd arall ar y silff.

Mae'r silff yn dal Adroddiad Kilbrandon, Adroddiad Richards, Adroddiad Emyr Jones Parry, Adroddiadau dau Gomisiwn Holtham a llawer, llawer o rai eraill.

Y newyddion da yw bydd raid i lwch y silff cael ei chwythu ffwrdd unwaith eto a bydd rhaid gwaredu a'r we pryf cop, er mwyn gwneud lle ar gyfer cyfrol newydd sbon danlli- Adroddiad Silk - Hwre a Haleliwia!

Y newyddion drwg yw y bydd Adroddiad Silk yn dod yn rhan o'r malurion sydd eisoes ar y silff, a bydd yn fuan yn cael sylw'r llwch a'r we pry cop - bydd dim gobaith i'r adroddiad cael sylw go iawn gan wleidyddion y Bae na Sansteffan!

Breakfast Time in The Bay

Gan fy mod yn un o'r rhai a gofrestrwyd i ymgyrchu yn y refferendwm yr wyf wedi cael gwahoddiad (uniaith Saesneg) i gyfarfod i drafod hynt a helynt y refferendwm ac i drafod pa mor lwyddiannus (neu beidio) bu'r Comisiwn Etholiadol yn ei weithredu.

Mae'n amlwg o fy mlogiau a fy ymgyrch yn ystod y refferendwm, fy mod yn "anfodlon" a'r ffordd y trefnwyd y refferendwm. Byddwn wrth fy modd cael cyfarfod yn y cnawd gyda'r Comisiynwyr i drafod fy mhryderon am y drefniadaeth! Yn wir, chware teg, yr wyf wedi cael gwahoddiad i wneud hynny:

The Electoral Commission will be launching its statutory report on the referendum on the law-making powers of the National Assembly for Wales at 8:00am on Wednesday 13 July 2011 in Conference Room 24 in Tŷ Hywel, the National Assembly for Wales.

Gwych! Diolch am y gwahoddiad!

Mae'r problemau ymarferol o gyrraedd Caerdydd o Landudno ar gyfer cwrdd brecwast am wyth y gloch y bore, efo pob parch, yn gwbl hurt! Mor hurt ag i wneud y fath gyfarfod yn rhan o'r cwyn am ddiffyg ystyriaeth y Comisiwn i anghenion holl ymgyrchwyr mewn Refferendwm.

A fyddwyf ar gael ar gyfer bacwn ac wy a bara lawr yn oriau man y bora yng Nghaerdydd? - Na fyddwyf!

A threfnwyd y fath gyfarfod er mwyn cau allan lleisiau annibynnol ansefydliadol sy'n lladd y consensws bach hyfryd sydd yn y Bae? - Do mwn!

Mae pawb sydd wedi ceisio trefnu cyfarfod Cenedlaethol Gymreig yn gwybod mae 15:00 yng Nghaerdydd a 15:00 yng Nghaernarfon yw'r tynnaf o amseroedd. Mae 13:00 ym Machynlleth neu Aberystwyth yn gyfaddawd!

Mae 8 y bore yng Nghaerdydd yn waeth na Cardiff Centric! O sefyll efo fy chwaer sy'n byw yn Llaneirwg (tua 5 milltir o'r Bae) mi fyddai'n anodd os nad amhosibl imi gyrraedd y brecwast efo trafnidiaeth gyhoeddus!

Mae'r fath drefniadaeth i drin Refferendwm Cymru gyfan, yn sarhaus, yn warthus, a phe na bai yn fater o bwys yn un gellir ei alw yn gwbl chwerthinllyd!

Rwy'n gofyn i'r Comisiwn Etholiadol i ail feddwl ei threfniadau am lansio'r adroddiad i'r Refferendwm er mwyn ystyried anghenion pob deiliad diddordeb, yn hytrach na rhai'r "bybl" un unig!

Costau'r Refferendwm

Mae’r Comisiwn Etholiadol, wedi cyhoeddi ffigyrau ar wariant gan ymgyrchwyr cofrestredig yn ystod ymgyrch y refferendwm ar bwerau deddfu Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Dyma'r ffigyrau:

Aberafan Ie dros Gymru £58
Arfon Ie dros Gymru (Arfon Yes For Wales) £706
Ymgyrch Ie Pen-y-bont ar Ogwr £206
Cardiff Says Yes (Caerdydd yn dweud Ie) £1,065
Cymru Yfory £9,871
Ie dros Gymru Cyfyngedig (Yes for Wales Ltd) £81,452
Ie Ynys Môn £1,154
Plaid Lafur £10,022
Democratiaid Rhyddfrydol £7,199
March 3 is "Vote No Day" £195
Sir Fynwy yn dweud Ie £555
Mr David Alwyn ap Huw Humphreys £0
Mr Mark William Beech £15
Mr Richard Wayne Jenkins £0
Castell-nedd yn dweud Ie £0
Plaid Cymru - Party of Wales [The] £9,357
Rhondda Says Yes (Rhondda yn dweud Ie) £170
Torfaen yn dweud Ie £0
Cymru Wir True Wales £3,785
UNISON £8,626
Wales TUC Cymru £4,919
Yes for Wales Swansea (Ie Dros Gymru Abertawe) £890
Ymgyrch Ie yng Ngheredigion (Yes Campaign in Ceredigion) £4,711

Cyfanswm £145,003

Ychydig o bytiau difyr:
Gwariodd yr ochr Ie ychydig dros £140,000, tra bod y rheiny a oedd yn ymgyrchu am bleidlais ‘Na’ a gwariant o lai na £4,000, hy bod Ie wedi gwario 35 gwaith ffigwr Na!

Fe wariodd y Blaid Lafur mwy ar yr ymgyrch Ie na wariodd Plaid Cymru. Er gwaethaf cwynion am eu diffyg ymroddiad roedd cyfraniad £7K y Rhyddfrydwyr Democratiaid yn cymharu yn ddigon parchus a £10K Llafur a £9K Plaid Cymru, ond bod y tair plaid wedi bod yn hynod o grintachlyd o gymharu â'r hyn sy'n cael eu gwario ganddynt ar ymgyrchoedd eraill.

Gan fy mod yn gybydd mi wariais i £0, ond o gymharu'r cyhoeddusrwydd a gefais am fy nghostau a'r hyn cafodd y gweddill am eu £145K rwy'n credu imi gael bargen!

Y Gefnogaeth

Yn ogystal a'r rhai oedd am gofrestru i arwain yr ymgyrchoedd Ie a Na, roedd rhaid i'r sawl sy'n dymuno cyfranu dros £10K i'r ymgyrchoedd cofrestru erbyn ddoe hefyd. Dyma'r rai sydd wedi cofrestru:

I gefnogi Na Beech Mark William, aelod o'r Monster Raving Loony party o Bontypridd

I gefnogi Ie; Cymru Yfory, Ie dros Gymru Cyfyngedig, Plaid Cymru a UNISON.

Diweddariad
Rwyf newydd glywed Vaughan Roderick yn dweud nad oes dyddiad cau ar gyfer cofrestru fel cyfrannwr arian mawr i'r ymgyrchoedd. Felly os oes yna ddarllenydd sydd a £10K neu ragor i gyfrannu i fy ymgyrch!

Cwestiwn dyrys parthed ymgyrch NA

Pe bai dau ymgyrch Na yn codi; y naill am ddweud Na o wrthwynebu hunanlywodraeth i Gymru a’r llall am ddweud Na gan nad yw datganoli yn ddigon da - bod angen annibyniaeth i Gymru - sut mae'r Comisiwn Etholiadol am ddyfarnu pa achos yw'r achos Na go iawn?

A oes gwerth cynnig y Na Cenedlaethol fel yr achos Na swyddogol – er mwyn yr her?

Rwyf am arwain yr Ymgyrch Na swyddogol. A oes Gefnogwyr?

Rwy'n ansicr os yw blogiad diweddaraf Ifan Morgan Jones ar Flog Golwg yn un difrifol neu'n un tafod mewn boch – rwy'n credu ei fod o ddifrif!

Yn ôl Ifan mae True Wales yn bygwth peidio a gwneud cais i fod yn ymgyrch Na swyddogol.

Yn ôl y ddeddf os nad oes ymgyrch Na swyddogol 'does dim modd cael ymgyrch Ie swyddogol chwaith!

Mae'n dacteg ddiddorol.

Os bydd ymgyrchoedd Ie a Na swyddogol bydd y naill ochr a'r llall yn cael £70,000 o goffrau'r Llywodraeth er mwyn eu cefnogi. Os na fydd ymgyrch Na swyddogol, bydd dim hawl i ymgyrch Ie swyddogol bodoli chwaith.

Os nad oes ymgyrchoedd swyddogol bydd dim hawl i Undebau Llafur na Phleidiau Gwleidyddol nac Elusennau na Busnesau nac amryw o gyrff eraill cefnogi ymgyrch Ie nad yw'n bodoli yn swyddogol.

Mae'n dacteg bydd yn ceisio boddi trafodaeth ar y pwnc (a chreu dadl cyn lleied a phleidleisiodd at y dyfodol)! Mae'n dacteg sydd raid ei drechu!

Y mae gennyf trac record am amau dilysrwydd trywydd datganoli gan nad ydyw yn mynd yn ddigon pell. Yr wyf yn Genedlaetholwr yn hytrach nac yn Ddatganolwr. Os nad oes ymgyrch Na go iawn yn cael ei gynnig gan y gwrth Gymreig yr wyf yn fwy na bodlon ffurfio ymgyrch Na ar sail Cenedlaetholdeb, ac yn gwbl sicr caf digon o genedlaetholwyr ynghyd bydd yn fodlon llyncu'r £70K o nawdd mewn cyfarfodydd trefnu'r ymgyrch!

Sut mae mynd ati i wneud cais am fod yn arweinydd ymgyrch Na?

Problemau'r IE!

Yn ôl Blog Menai:

Mae lliw gwleidyddol y llywodraeth yng Nghaerdydd mwy at ddant y rhan fwyaf yng Nghymru ar hyn o bryd nag ydi lliw gwleidyddol y llywodraeth yn San Steffan.

Onid dyma berygl mwyaf yr ymgyrch IE! hefyd?

Yr ydym eisoes wedi gweld dipyn o halibalŵ rhwng Peter Black a Leighton Andrews yn codi o'r ffaith bod rhesymau gwahanol gan aelodau o bleidiau gwahanol am ddweud IE!

Mae'r ymgyrch NA! yn weddol unedig – mae 99% o'u cefnogwyr yn gynhenid wrth Gymreig.

Problem yr ymgyrch IE! yw bod ynddi genedlaetholwyr sy'n gweld datganoli fel cam ar y ffordd i annibyniaeth ac unoliaethwyr sy'n gweld datganoli fel modd i atal cenedlaetholdeb. Mae'r ymgyrch IE! yn cynnwys, sosialwyr sydd am greu amddiffyniad rhag Torïaid Sansteffan a Cheidwadwyr sydd yn gweld datganoli fel cam ar y ffordd i leoliaeth a chyfrifoldeb personol.

Y perygl i'r ymgyrch IE! yw bydd ofn pechu cynghreiriaid yn yr ymgyrch yn arwain at ymgyrch wan; ac yn arwain i ddim un o'r dadleuon IE! yn cael eu gwyntyllu yn glir ac yn effeithiol, a gan hynny'n colli'r bleidlais.

Mi fyddwyf i'n pleidleisio IE! oherwydd fy mod yn credu mewn Annibyniaeth i Gymru. Rwy'n credu bod y lol datganoli 'ma wedi bod yn rhwystr i'r ymgyrch dros annibyniaeth, yr wyf am gael y lol ddiweddaraf drosodd, yn y gobaith bydd cenedlaetholwyr yn rhoi eu trwynau at y maen er mwyn ymgyrchu dros Gymru Rhydd, be bynnag bo ganlyniad y bleidlais.

Canlyniad IE! bydd orau, ond os mae NA! yw'r canlyniad mae'r frwydr yn parhau!

Y peth pwysicaf i mi yw mai Annibyniaeth i Gymru yw'r cam nesaf i genedlaetholwyr - nid datganoli lefel 3!

Yn anffodus bydd dweud fy marn yn glir ac yn groyw yn cael ei weld fel torri consensws resymau wishiwasi yr ymgyrch IE! dros bleidlais IE!

Y gwir plaen yw bod Leighton, Peter, Cai, Nick Bourne a fi am bleidleisio IE! am resymau cwbl, cwbl wahanol. Bydd creu ymgyrch sydd yn ein huno yn anoddach ar y diawl na chreu ymgyrch unedig i'r ddadl NA! Ac o hynny o beth bydd yn haws i'r ochr Na! ennill y dydd!

Dim Datganoli i Islwyn

Mae yna rywbeth eithaf hilariws yn newyddion Betsan Powys bod yr arch wrthwynebydd i ddatganoli, y Cyng. Dave Rees, un o arweinwyr True Wales am sefyll fel ymgeisydd annibynnol yn etholiad Sansteffan, oherwydd ei gred bod ymgeisydd Llafur Islwyn wedi ei benodi yn ganolog o Lundain yn hytrach nag yn ddatganoledig gan y blaid yn lleol.

Be' Petai Peter yn Gywir?

Mae'r blog Llafur Wales Home yn gofyn cwestiwn difyr parthed y cwyno am agwedd Peter Hain tuag at gynnal Refferendwm ar ran 4 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006. Hawdd yw cystwyo Dr Hain am fod yn negyddol ei agwedd tuag at ddatganoli ac am fynegi pwyll am amseru refferendwm. Ond beth petai o'n gywir?

Rwy'n gweld rhywbeth sylfaenol annemocrataidd yn agwedd Dr Hain. Os yw'n hollol eglur be fydd canlyniad refferendwm cyn ei gynnal, afraid yw cael refferendwm o gwbl. Does dim rhaid cynnal refferendwm ar gyfreithloni llofruddiaeth oherwydd bod barn y bobl ar y pwnc yn gwbl eglur heb bleidlais. Rhoddwyd y gorau i gynnal refferendwm pob 7 mlynedd ar yfed ar y Sul yng Nghymru pan ddaeth hi'n amlwg bod pobman yn y wlad am bleidleisio o blaid agor tafarnau ar y Sul. Gwirion yw gwario filiynau ar ofyn y cwestiwn os ydym yn gwbl sicr o'r ateb. Pwrpas refferendwm yw ymofyn barn yr etholwyr pan fo rhywfaint o ansicrwydd parthed eu barn.

Ond o gynnal refferendwm heb y sicrwydd o bleidlais Ie, y mae'n bwysig i ddatganolwyd a chenedlaetholwyr ystyried oblygiadau colli.

Yn bersonol nid ydwyf yn poeni yn ormodol am bleidlais negyddol. Dydy adran pedwar o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 ddim yn rhoi rhagor o bwerau i'r Cynulliad, dydy o ddim yn rhoi hawliau ddeddfu ychwanegol i'r Cynulliad chwaith, yr hyn y mae'n gwneud yw newid drefn argaeledd y pwerau ar hawliau deddfu sydd eisoes yn bodoli yn adran tri o'r ddeddf.

Y peth pwysicaf mae adran 4 yn ei wneud yw rhwystro esblygiad datganoli. Heb gynnal refferendwm ar adran 4 does dim modd i symud ymlaen i gam nesaf datganoli - sef sicrhau cyfartaledd a'r Alban neu Gogledd yr Iwerddon. O gynnal refferendwm bydd yr ymgyrchu am y cam nesaf yn cychwyn boed y canlyniad yn Ie neu yn Na.

O gael canlyniad negyddol bydd yr ymgyrch am y cam nesaf yn galetach, wrth gwrs, dyna pam y byddwyf yn pleidleisio Ie ac yn annog eraill i wneud yr un fath. Ond heb refferendwm, beth bynnag fo'r canlyniad, bydd yr ymgyrch honno ddim yn cychwyn. Dyna paham yr wyf o blaid cynal refferendwm mor fuan ac sydd modd hyd yn oed heb y sicrwydd o ganlyniad y mae Peter Hain yn dymuno.

Ceidwadwyr cenedlgar yn magu dannedd?

Dyma bost geirwir ar flog newydd Ceidwadwyr Aberconwy, sy’n nodi mae celwydd yw pob honiad y bydd refferendwm o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 yn rhoi pwerau tebyg i bwerau'r Alban i Gymru. Mae’r post yn cyfleu’r gwirionedd mewn modd sydd yn awgrymu nad oes rhaid i Geidwadwyr sy’n amheus o ddatganoli credu’r ofnau sy’n cael eu lledaenu gan y rhai sydd yn gwrthwynebu datganoli pellach.


Ar CF99 henno fe awgrymodd yr Athro Dylan Jones-Evans mae ffordd dda i lywodraeth newydd Cameron i ddelio efo achos datganoli a’r system eLCO trwsgwl bydda trwy ddatgan ar ddiwrnod cyntaf ei brif-weinidogaeth ei fod am ddileu'r cymal refferendwm a rhoi hawliau ddeddfu cyfynedig i Gymru.

Dau sylw calonogol tu hwnt sydd yn awgrymu bod y Ceidwadwyr cenedlgar yn dechrau brathu nôl yn erbyn eu cyfeillion sy’n gwrthwynebu datganoli.

Braf bydda gael gwybod ar ba ochr bydd y blaid yn syrthio yn “swyddogol”! Ai’r ddau Ddafydd a Stephen fydd llais Ceidwadaeth yng Nghymru a Guto, Dylan a Glyn yn cynrychioli’r rebeliaid, neu a’i fel arall y bydd hi?

Sylwadau am refferendwm #1

Mae'r post hwn yn codi o sylwadau sydd wedi eu cynnig mewn rhai o'r sylwadau ar fy mhyst parthed canlyniad etholiadau Ewrop

Rwy'n anghytuno'n llwyr efo'r syniad o gynnal refferendwm ar yr un ddiwrnod ag etholiad cynulliad am nifer o resymau. Mi wnâi godi post arall yn y man i'w egluro yn llawn.

Rwy'n cytuno efo sylw Dyfrig parthed yr anhawster o ennill refferendwm yn yr hinsawdd wleidyddol bresennol.

Yn ddi-os mae profiad wedi dangos bod pobl yn defnyddio refferendwm gymaint i roi stid i'r llywodraeth ag ydynt i fynegi barn am yr achos dan sylw. Un o'r ffactorau a arweiniodd at drychineb 1979 oedd bod y refferendwm yn cael ei chynnal gan lywodraeth flinedig amhoblogaidd Jim Callahagn. Roedd llywodraeth Blair ym 1997 yn newydd, yn ffres ac yn dal yn boblogaidd, dyna pam bu llwyddiant.

O ran sylw Rhydian parthed heb Gymru'n Un, does yna ddim refferendwm, dyma agwedd dactegol beryglus i'w arddel.

Os nad oes gan Blaid Cymru dewis ond aros efo Cymru'n un mae hi mewn man gwan. Bydd y Blaid Lafur yn gwybod bod modd iddi brofocio'r Blaid ar hyd y daith oherwydd bod y cerdyn trwmp yn ei llaw hi.

Ond y gwir yw mai yn llaw'r Blaid mae'r cerdyn trwmp. Mae modd cael refferendwm heb Gymru'n Un. Ystyria pe bai Clymblaid Enfys yn cael ei ffurfio yfory gydag addewid o gyflwyno cais cynnal refferendwm i'r cynulliad cyn pen y mis. Mae Rhydian yn iawn i ddweud nad oes digon o bleidleisiau yn y bag gan y Blaid, Y Toriaid ar Rhydd Dems i sicrhau llwyddiant. Ond be am y Blaid Lafur, pe bai hyn yn digwydd? Bydd hi mewn twll o gyfyng gyngor.

Os yw Llafur yn chwipio i wrthwynebu'r refferendwm bydd hi'n torri addewid ac yn agored i'w beio pob tro bydd y Torïaid yn cynnig mesur amhoblogaidd yn San Steffan fydda'r cynulliad di gallu ei wrthsefyll

Os yw Llafur yn chwipio o blaid bydd hi'n edrych yn wirion, yn cefnogi achos buasid modd iddi ei chyflwyno ei hunan ac aros mewn grym.

Beth bynnag bydd y chwipiaid yn dweud bydd y datganolwyr brwd o fewn Llafur mewn twll mwy. Ydyn nhw'n troi cefn ar eu hegwyddorion a'u gwlad, neu yn rhwygo eu plaid sydd yn ddigon wan fel y mae? Bydd y naill dewis neu'r llall yn "anghywir" yng ngolwg garfanau mawr o'u cefnogwyr. Ond rwy'n credu bydd modd denu digon o rebeliaid i gael pleidlais o 60%

Ond mae'r Blaid mewn sefyllfa i osgo broblem y refferendwm yn llwyr.

Gall dweud wrth y Blaid Lafur Drychwch does dim modd i Lywodraeth amhoblogaidd ennill refferendwm, a bydd Llywodraeth Dorïaidd mewn grym cyn pen y flwyddyn. I amddiffyn Cymru rhag y bwystfil Torïaidd diddymwch gymal y refferendwm cyn toriad yr haf neu 'da'n ni'n mynd. Os ydy'r glymblaid yn chwalu bydd Llafur gwan yn wannach byth.

Neu gall y Blaid gwneud cynnig tebyg i'r Torïaid. Rydym yn fodlon rhoi cic heger i Blaid Lafur gwan trwy dynnu allan o'r glymblaid am addewid bydd y cymal refferendwm yn cael ei ddiddymu fel un o weithredoedd cyntaf Llywodraeth Geidwadol

Anhawster y cynllun yma wrth gwrs yw bod pobl yn disgwyl refferendwm ac mae pobl yn ddigon blin o achos y ffaith bod refferendwm ar Lisbourn heb ei gynnig. Ond mae yna ffordd i osgoi hyn hefyd. Y gred boblogaidd yw mai refferendwm ar gyfer Pwerau'r Alban sydd yn cael ei gynnig. Dyw hyn ddim yn wir! Dim ond pwerau deddfu dros bolisïau cyfyng y Cynulliad sydd yn y ddeddf. Trwy ffeirio'r cymal refferendwm presennol am un ar bwerau go iawn yr Alban, bydd modd trosglwyddo'r pwerau deddfu heb dorri'r disgwyliadau am refferendwm rhywbryd eto ar ddatganoli ehangach.

Nawr neu fyth?

Ar wahân i ethol aelod o blaid gynhenid wrth Gymreig yng Nghymru, rhoddodd etholiadau Ewrop y sicrwydd sicraf fu nad oes modd i Lafur ennill yr etholiad nesaf i San Steffan.

Yr amser hwn y flwyddyn nesaf bydd Llywodraeth Dorïaidd wrth y llyw yn Llundain. Llywodraeth bydd, bron yn sicr, am wahardd unrhyw alw am refferendwm ar bwerau ychwanegol i'r Cynulliad.

Y rheswm dros gefnogi Cytundeb Cymru'n Un, yn ôl y son, oedd mai dyma'r unig gytundeb oedd yn gallu traddodi refferendwm. Bydd dim modd i Lafur sicrhau refferendwm wedi mis Mehefin 2010, a does dim golwg bydd un yn cael ei gynnal cyn hynny. Felly mae'r prif reswm dros gefnogi Llafur yn y Cynulliad wedi ei nacau.

Rwy'n credu bod dau ddewis gan y Blaid yn yr hinsawdd wleidyddol sydd ohoni. Mynnu refferendwm RŴAN, neu well byth ail drafod Cymru'n Un ar sail diddymu'r cymal refferendwm yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006. Heb y naill neu’r llall bydd dim symud yn y syniad o esblygiad datganoli am ddau ddegawd arall.

Alun Di-Nerth

Un o'r pethau bach gwirion yna sy'n fy nhiclo i yw cyfeiriad swyddfeydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn y Gogledd:

Ffordd Dinerth (cwbl di nerth!), Bae Colwyn.

Yn rhyfedd iawn mae Mam Alun Michael, Ysgrifenydd Cyntaf y Cynulliad yn ei fabandod, hefyd yn byw yn Ffordd Dinerth.

Druan o Alun, wedi darllen ei gyfraniad i ddathliadau deng mlwyddiant y Cynulliad ac wedi clywed ei sylwadau ar y radio a'r teledu - yr argraff rwy'n cael yw grawnwin surion sy'n dal i gorddi.

Mae degawd wedi mynd heibio, Alun bach, mae'r byd wedi troi, yr wyt ti'n ddeng mlynedd yn hyn. Rho'r gorau iddi - be di'r pwynt o ddal dig cyhyd?

Polau Piniwn ac Amseru Refferendwm

Ychydig ddyddiau yn ôl, ar Ddydd Gŵyl Dewi, cyhoeddodd BBC Cymru pôl piniwn a oedd yn awgrymu bod 52% o bobl ein gwlad o blaid pwerau ychwanegol i'r Senedd a bod 39% yn wrthwynebus i bwerau ychwanegol.

Mewn adroddiadau ar y pryd cafwyd awgrym gan Betsan Powys, ymysg eraill, bod y gwahaniaeth rhwng yr Ie a'r Na ddim yn ddigon eang i liniaru ofnau'r sefydliad. Cyn i'r bobl bwysig dechrau alw am refferendwm bydda angen o leiaf 20% o wahaniaeth, yn nhyb Betsan.

Aelod o'r sefydliad yw Dafydd Wigley, Llywydd Anrhydeddus Plaid Cymru. Mae o'n cefnogi sylwadau'r newyddiadurwyr, gan rybuddio bod y polau piniwn wedi bod yn anghywir yn y gorffennol. Mae Dafydd yn nodi:

Dwi'n cofio yn 1978 bod pôl piniwn yn dangos bod 'na ddwywaith yn fwy o blaid nag oedd yn erbyn er bod y canlyniad yn 1979 bedair gwaith yn fwy yn erbyn nag oedd o blaid

Nid ydwyf yn cofio'r pôl y mae Dafydd yn ei gofio. Ond rwy'n parchu geirwiredd Dafydd, nid oes amheuaeth bod canlyniadau'r pôl y mae o'n ei gyfeirio ati ar gael yn rhywle. Ond os oedd ddwywaith gymaint o bobl wedi dweud ie yn y pôl, mae'n rhaid bod y gagendor rhwng yr ie ar na ym fwy nag 20% Betsan.

Fy atgof pennaf o'r ymgyrch ym 1979 oedd ei fod yn uffernol o oer, a doedd yr ymateb ar y drws ym Meirion '79 yn gwneud dim i gynhesu'r galon. Roedd pob Tori, pob Rhyddfrydwr a phob Llafurwr yn erbyn. Roedd nifer o Bleidwyr pybyr wedi eu dychryn gan atgasedd rhai o Lafurwyr y Deheubarth ac yn poeni mae pobl fel nhw bydda'n gyfrifol am bethau fel addysg Gymraeg os oedd senedd i ddyfod i Gaerdydd.

Roedd yn amlwg o ddiwrnod cyntaf yr ymgyrch bod y refferendwm am gael ei golli yn drychinebus, beth bynnag fu canlyniad y polau piniwn.

Roedd yr un peth yn wir ym 1997. Roedd y polau piniwn yn awgrymu mwyafrif mawr i'r achos o blaid datganoli. Ar y drws rodd yn amlwg mae cael a chael oedd y canlyniad am fod - felly y bu!

Mae yna dwy wers yma.

Y gyntaf yw bod polau piniwn Cymreig sydd wedi eu selio ar arferion y DU yn fethedig ac annibynadwy parthed Cymru! Does dim modd rhoi cred ynddynt. Gwirion bydd amseru refferendwm ar sail polau o'r fath. Da o beth bydda weld gwyddoniaeth polio yng Nghymru yn gwella fel bod polau mwy dibynadwy ar gael - breuddwyd gwrach mae'n debyg.

Yr ail wers yw mai trwy ymgyrchu a chanfasio bydd gwybod pryd bydd yr amser gorau i alw refferendwm. Os am lwyddo cael pleidlais IE mae'n rhaid i'r ymgyrch a'r canfasio dechrau rŵan - nid tair wythnos cyn diwrnod y bleidlais.

Ie dros Gymru ar Facebook

Mae Jim Dunckley a finnau wedi cychwyn ymgyrch ar Facebook i ofyn am gefnogaeth i'r alwad am refferendwm ac i annog pleidlais IE yn yr ymgyrch.

Mae Cymru Gyntaf / Wales First yn grŵp allbleidiol sydd yn galw am bleidlais "IE" yn y refferendwm arfaethedig ar hawliau deddfu llawn i Gynulliad Cymru.
Ein bwriad yw defnyddio'r we i godi cefnogaeth boblogaidd dros Senedd i Gymru.
Mynnwn fod ein corff etholedig democrataidd cenedlaethol yn cael y grym i roi Cymru GYNTAF

Gan fod ymgyrch Na eisoes yn bodoli ac yn cael cyhoeddusrwydd eang er gwaetha'r ffaith nad oes ganddi ond hanner dwsin o aelodau, mae'n hanfodol bod ymgyrch Ie gref yn bodoli i'w gwrthwynebu.

Mae rhai o gefnogwyr datganoli yn gwangalonni ac yn amau os oes modd ennill ymgyrch refferendwm. Maent am ohirio ehangu grymoedd y Cynulliad dan boeni bydd refferendwm yn cael ei golli. Mae'n bwysig cael ymgyrch ar lawr gwlad i ddangos i'r gwangalon bod yna gefnogaeth a brwdfrydedd dros achos Ie.

Fe ddywedodd John Dixon cadeirydd y Blaid ychydig yn ôl bod yna beryglon yn perthyn i'r strategaeth wleidyddol swyddogol o ddisgwyl am gefnogaeth i gynyddu cyn dechrau ymgyrchu a risk that we wait until the polls show that the argument has been clearly won before we start to present the case; and I don't understand how anyone would ever expect to decisively win any argument without putting the case.

Os ydych yn gefnogol i'r achos Ie mewn refferendwm ymunwch a'r grŵp ar facebook, gofynnwch i'ch cyfeillion i ymuno a dwedwch air bach o blaid yr ymgyrch ar eich lle ar y we, lle gwaith, tafarn lleol ac ati os gwelwch yn dda.

http://www.facebook.com/group.php?gid=40044911971

Anwireddau Gwir Gymru

Onid oes yna rywbeth chwerthinllyd yn y ffaith bod mudiad o'r enw Gwir Gymru yn lansio ei hymgyrch trwy raffu anwireddau?

Mae'r Mudiad True Wales (creadigaeth y BBC yw'r cyfieithiad o'r enw i'r Gymraeg, wrth gwrs) yn honni maen nhw yw'r unig rai sydd yn cynrychioli barn y mwyafrif sydd am i Gymru parhau yn rhan o'r Deyrnas Gyfunol. Maent am wneud hyn trwy ymgyrchu yn erbyn pwerau ychwanegol i'r Cynulliad mewn refferendwm os gelwir un o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006.

Anwiredd cyntaf y mudiad yw honni eu bod yn ymgyrchu yn erbyn i'r Cynulliad i gael ragor o bwerau. Celwydd noeth. Dyma fudiad sydd yn gwrthwynebu bodolaeth y Cynulliad y gwir yw mai eu dymuniad yw diddymu'r Cynulliad. Ond bydd cefnogi eu hymgyrch ddim yn diddymu'r Cynulliad - dydy diddymiad ddim ar yr agenda.

Yr ail anwiredd yw eu honiad bod cefnogi eu hymgyrch yn mynd i rwystro'r Cynulliad rhag cael pwerau ychwanegol. Mae Deddf Llywodraeth Cymru 2006 yn sicrhau bod holl bwerau ychwanegol y ddeddf ar gael i'r Cynulliad trwy'r drefn eLCO. Os na chynhelir refferendwm neu os cynhelir refferendwm gyda chant y cant yn pleidleisio na bydd y ddeddf yn sefyll a bydd y pwerau ar gael o hyd o dan y drefn gyfansoddiadol drwsgl.

Trydydd anwiredd y mudiad yw eu honniad bod cefnogwyr datganoli yn cefnogi annibyniaeth. Mae'n wir fod yna rhai sydd yn gweld datganoli fel cam ar y ffordd i annibyniaeth. Mae Elin Jones, Adam Price ac eraill wedi mynegi'r safbwynt yna yn eithaf clir. Ond mae awgrymu bod y mwyafrif o ddatganolwyr, pobl megis Glyn Davies, Carwyn Jones a Peter Black yn grypto genedlaetholwyr yn lol botas maip.

Pedwerydd anwiredd y mudiad yw eu honiad bod pleidlais na yn mynd i newid barn neu ddigalonni'r sawl ohonom sydd yn credu mewn annibyniaeth. Beth bynnag fo ganlyniad refferendwm dwi ddim yn mynd i newid fy marn parthed annibyniaeth. I'r gwrthwyneb gall bleidlais na bod yn hwb i achos annibyniaeth. Bydd pleidlais na yn brawf bod y ddadl araf bach a phob yn dipyn wedi chwythu ei blwc a bod angen ymgyrch gref i fynnu'r holl hog fel petai.

Pumed anwiredd, ac anwiredd mwyaf yr ymgyrchwyr yw eu honiad nad ydynt yn fradwyr gwrth Cymreig. Beth arall yw pobl sydd a chyn lleied o ymddiriedaeth yn gallu eu pobl eu hunain i gael y mymryn lleiaf o hunain reolaeth ond bradwyr gwrth Cymreig ffiaidd budron a baw isa'r domen?

Mae ymateb swyddogol y rhai sydd o blaid datganoli i ddyfodiad Celwyddgwn Cymru wedi bod yn siomedig:

Fe ddywedodd Dirprwy Brif Weinidog Cymru, Ieuan Wyn Jones, nad oedd angen sefydlu ymgyrch Ie cyn bod Confensiwn Cymru Gyfan, o dan gadeiryddiaeth Syr Emyr Jones Parry, yn casglu'r farn gyhoeddus yng Nghymru am bwerau ychwanegol.

Rhaid imi gytuno a'r farn a mynegwyd gan Gadeirydd y Blaid ar ei flog ychydig ddyddiau yn ôl:

Opinion polls can help to inform that judgement, but they should never be allowed to become the determinant. There is otherwise a risk that we wait until the polls show that the argument has been clearly won before we start to present the case; and I don't understand how anyone would ever expect to decisively win any argument without putting the case.

Mae angen ymgyrch IE rŵan. Wrth gwrs does dim rhaid iddi fod yn ymgyrch swyddogol. Bydd ymgyrch poblogaidd cystal. Onid dyna un o'r honiadau sydd yn cael ei wneud dros rym y we ei allu i greu ymgyrchoedd poblogaidd creiddiol?

Mae True Wales wedi gollwng y fantell, os nad yw'r gwleidyddion traddodiadol am ei godi a oes le i gefnogwyr datganoli ar lein ei godi a rhedeg gyda hi?

Y cyfle gorau?

Mae colofn Adam Price AS yn y rhifyn cyfredol o Golwg yn pledio achos cynnal refferendwm ar bwerau estynedig i'r Cynulliad ar yr un diwrnod ag etholiadau Cynulliad 2011.

Fy marn bersonol yw bod refferendwm yn ddianghenraid ac mae cam gwag gan Blaid Cymru oedd peidio â mynnu dileu'r cymal refferendwm o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, wrth drafod clymblaid, blwyddyn yn ôl. Ond wedi mynd mae'r hyn a fu ac mae'n rhaid byw gyda realaeth refferendwm bellach am wn i.

Mae Adam yn gwneud pwynt teg parthed refferendwm annibyniaeth yr Alban yn tarddu ar refferendwm Cymru

Gyda’r mesur yn cael ei gyflwyno yn Ionawr 2010 y tebyg yw y bydd y refferendwm – ar agor trafodaethau annibyniaeth - yn yr Hydref. Beth bynnag yw’r canlyniad, bydd ymgyrch yr Alban yn cysgodi'r cwestiwn tra gwahanol fydd o’n blaenau ni yng Nghymru

Rwy'n cytuno a'r pwynt yma. Ond yn fy marn i os oes rhaid cynnal refferendwm gwell yw ei gynnal yn y tymor byr, cyn i'r Alban cael refferendwm ar annibyniaeth. Bydd llawer o gyhoeddusrwydd yn cael ei roi i refferendwm yr Alban. O'r eiliad y mae'r mesur yn cael ei gyflwyno i'r Senedd yn Holyrood refferendwm ar annibyniaeth bydd ym meddwl pleidleiswyr Cymru. Oherwydd esgeulustod y Blaid i hyrwyddo rhinweddau annibyniaeth yn ystod y chwarter canrif diwethaf bydd y refferendwm yn cael ei golli, heb amheuaeth.

Mae Adam yn dadlau mae rheswm da dros cynal y refferendwm a'r etholiad ar yr un diwyrnod yw oherwydd bod cefnogwyr datganoli yn fwy tebygol o fynd allan i bleidleisio mewn etholiad y Cynulliad nag ydy gwrthwynebwyr datganoli. Mae'n debyg ei fod yn gywir, ond rwy'n gweld y ddadl yma yn ddiffygiol am nifer o resymau.

Yn gyntaf prin bydd y fath cynllun yn fanteisiol i blaid Mr Price. Bydd cynnal y refferendwm a'r etholiad yr un diwyrnod yn temtio'r gwrth datganolwyd i'r bwth pleidleisio am y tro cyntaf ar ddiwrnod etholiad. Prin y byddant yn cefnogi Plaid Cymru wedi cyrraedd yno!

Yn ail mae Plaid Cymru wedi ffeirio cefnogaeth i fesurau Llafur ar ddatganoli am "fanteision" sinigaidd ddwywaith o'r blaen. Ym 1979 y tric oedd cynal y refferendwm ar Ddydd Gŵyl Dewi, ym 1997 y tric oedd cynal y refferendwm wythnos ar ôl yr Alban. Methiannau bu'r triciau sinigaidd hyn ar y ddau achlysur, yn wir yr oeddynt yn mêl ar fysedd yr ymgyrchwyr Na fel prawf pendant am yr angen i dwyllo'r etholwyr i gefnogi datganoli.

Os oes rhinweddau yn yr alw am chwaneg o bwerau i'r Cynulliad gellir ennill y dydd heb roi mêl i'r gwrthwynebwyr, a heb chware triciau dan dîn etholiadol.
Yn drydydd. Os yw hawliau deddfwriaethol yn ddigon pwysig i fyny refferendwm ar eu cyfer, maent yn ddigon pwysig i haeddu ymgyrch ar wahân i egluro rhinweddau / ffaeleddau'r achos yn iawn ac yn glir ac yn groyw heb eu drysu yng nghanol ymgyrch etholiadol.

Ac yn olaf sut bydd dyn yn gwybod sut i bleidleisio yn yr etholiad os nad yw yn gwybod os bydd y cynrychiolydd yn cael ei ethol i gynulliad ymgynghorol neu senedd ddeddfwriaethol? A fydd gan bob plaid dau faniffesto yn 2011 un ar gyfer y posibilrwydd o ganlyniad ie a'r llall rhag pleidlais na?

English

Amser lladd lol y refferendwm

Yn ystod trafodaethau clymblaid y Cynulliad ym Mis Mai a Mehefin llynedd y cwestiwn tyngedfennol oedd y gobaith am refferendwm am bwerau ychwanegol i'r Cynulliad.

Teg dweud fy mod yn gwrthwynebu refferenda, ar unrhyw bwnc, heb fodolaeth Deddf Refferendwm Cyffredinol. Mae'r syniad bod refferendwm yn cael ei galw ar fympwy llywodraeth yn wrthun i mi. Os yw refferenda am gael eu defnyddio fel ffordd o dderbyn barn y cyhoedd fel rhan o'n system llywodraethu yna mae'n rhaid wrth sbardun cyfreithiol i'w galw yn hytrach na mympwy plaid y llywodraeth.

Mae Deddf Llywodraeth Cymru, wrth gwrs, yn cynnwys sbardun galw refferendwm sy'n gymhleth iawn:

Os yw 41 allan o 60 o aelodau'r Cynulliad yn pleidleisio o blaid refferendwm,
Ac mae Ysgrifennydd Cymru yn cytuno
Ac mae Tŷ'r Cyffredin
A Thŷ'r Arglwyddi yn gytûn hefyd
Yna mi fydd yn fater i'r Cyfrin Gyngor penderfynu!

Democracy in Action!

Lol i ddal Gymru'n ôl yw'r holl gachu refferendwm yma!

Pe bai refferendwm yn cael ei gynnal fory a phawb yn pleidleisio NA, bydda bob grym Deddf 2006 ar gael i'r Cynulliad, ta waeth, trwy'r system LCO; sy'n golygu bod y cymal refferendwm yn afraid.

Onid ydy'n hen bryd i genedlaetholwyr a datganolwyr dweud naw wfft i'r refferendwm a chychwyn ymgyrch am annibyniaeth neu, o leiaf, y cam nesaf ar daith esblygiad datganoli yn hytrach na pharhau i chware gem gwirion y refferendwm afraid?