Carwyn Jones yn chware Jeopardy

Pan oeddwn tua naw oed daeth fy Hen Fodryb Doli ar ymweliad i'r hen wlad yn ôl o'r America gyda'i siwtcesys yn llawn o anrhegion i holl aelodau'r teulu. Yng ngŵydd Anti Doli, yr oeddem ni'r plant yn cael ein hannog i ddangos ein diolchgarwch didwyll iddi am ei rhoddion; ond yn y sgyrsiau, nad oedd y plant i fod i glywed, roedd yr oedolion yn cyhuddo Anti Doli o fod yn hen witch (efo treigliad amheus) am floeddio ei chyfoeth a cheisio dangos bod hi'n byw mewn gwell byd na ni! Roeddwn yn gytûn a'r oedolion - fy mhresant i oedd gêm bwrdd wedi ei selio ar raglen Teledu Americanaidd. Heb deledu yn y tŷ ac efo fawr o amgyffred o ble oedd yr Amerig (ar wahân i'r ffaith ei fod dros y môr o'r Bermo), prin fod gêm o'r fath am fy nghyffroi.

Roedd o'n gêm wirion hefyd!

Byrdwn y gêm oedd dyma'r ateb: be di'r cwestiwn? A dim ots os oedd eich cwestiwn yn un ddilys ar gyfer yr ateb - oni bai mae'r ateb ar y cerdyn ydoedd, nid oedd yn ddigon dda! Twt lol botas maip! Yn groes i ddymuniad Anti Doli yr oeddwn yn falch o gredu; bod y fath lol ddim ar gael y Mhrydain. Ond yr oeddwn yn anghywir!

Rhyw pum mlynedd ar ôl ymweliad Anti Doli dechreuwyd darlledu trafodion Senedd San Steffan ar y Radio. Am gyfnod bûm yn wrandäwr brwd, ond yn fuan cefais fy nadrithio, yn bennaf gan fod sesiwn "Cwestiynau i'r Prif Weinidog" yn fy atgoffa o gêm bwrdd Anti Doli – yr oedd yn amhosibl cysylltu'r cwestiwn o'r ateb a roddwyd!

Un o'r rhesymau imi ddyfod yn Genedlaetholwr oedd gwrando ar y darllediadau radio cyntaf yna o San Steffan. Cefais fy magu i gredu mai system seneddol Prydain oedd y gorau yn y byd; ond o glywed y trafodion yr oeddwn yn sicr bod modd i Gymru gwneud yn well na hynny!

Cefais fy siomi o'r ochor orau o gychwyn y Cynulliad Genedlaethol o glywed Rhodri Morgan yn ateb cwestiynau yn onest. Hwyrach nad oedd y theatr wleidyddol yno ond roedd y chwa o onestrwydd yn well. Yn aml iawn roedd Rhodri Morgan yn ateb cwestiynau nad oedd o'n gwybod yr atebion iddynt trwy ddweud "smoi'n gwybod - na'i 'mofyn ateb" Gonestrwydd gwych!

Yn anffodus mae'n well gan Carwyn Jones chware gêm Anti Doli.

Dyma un o'i atebion o'r Cofnod Cyfarfod Llawn (sydd eto i'w gyfieithu ar lein):

There are issues that the leader of Plaid Cymru needs to clarify for the people of Wales. First, does she agree with her colleague Bethan Jenkins that Martin McGuinness, the Deputy First Minister of Northern Ireland, is naive in shaking the Queen’s hand? Secondly, she knows that the leader of her parliamentary party, Elfyn Llwyd, met Argentinian diplomats. I accept Elfyn Llwyd’s explanation for why he met them, but does she support the right of the people of the Falkland islands to self-determination? She raises issues of defence; I am sure that there are issues in Plaid Cymru that would be very interesting for the people of Wales to have clarified.

Be oedd y Cwestiwn?

A ddylid lleoli arfau niwclear yng Nghymru? Coeliwch neu beidio!

Callia Carwyn! - Mae'r bobl sy'n cael eu llywodraethu gan Lywodraeth Cymru yn haeddu gwell na lol San Steffan a gêm wirion Anti Doli!

Ble mae cefnogaeth ASau Cymru i Cyw?

Dydd Mawrth diwethaf fe gyflwynodd Hywel Williams, AS Arfon, y Cynnig Boreol canlynol yn Sansteffan:

EDM 1011
CYW WELSH LANGUAGE CHILDREN'S CHANNEL 16.11.2010
That this House congratulates Cyw, the Welsh language children's channel, which has been nominated for Children's Channel of the Year in the British Academy Children's Awards, and Y Diwrnod Mawr, the first documentary series to be based around young children, which has been nominated in the UK Pre-School Live category; recognises the high quality of children's programming broadcast by Sianel Pedwar Cymru and the importance of educational and entertaining children's television for children's development and for the Welsh language; notes the importance of children's programming for the independent production sector in Wales as a way of developing media skills and maintaining employment throughout the country; expresses deep concern about the likely effect of significant budget cuts to the quality and quantity of programming available for Welsh-speaking and Welsh-learning children which has proven itself to be of such a high standard; and calls on the UK Government to ensure full editorial and commissioning independence and financial backing for Sianel Pedwar Cymru set out in the 1990 Broadcasting Act so that Wales can continue to bea producer of quality children's television, made for a Welsh audience, rather than a purchaser of television series which do not reflect the realities of being a Welsh-speaking child growing up.

Hyd yn hyn dim ond 8 AS sydd wedi ei arwyddo, Hywel ei hun a Martin Caton (Gwyr), Jonathan Edwards (Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr) Paul Flynn (Gorllewin Casnewydd), Andrew George (St Ives and the Isle of Scilly), Elfyn Llwyd (Dwyfor Meirionnydd), Jessica Morden (Gorllewin Casnewydd) a Stephen Williams (Bristol West).

Rwy'n gweld y lefel yma o gefnogaeth gan ASau Cymru yn siomedig o isel. Er bod ASau Rhyddfrydol o Loegr a Chernyw wedi dangos cefnogaeth ble mae'r ASau Rhyddfrydol Gymreig? A be am yr ASau Ceidwadol sydd wedi mynegi eu cefnogaeth i'r sianel - yn arbennig yr un sydd efo llond tŷ o blant sy'n gwylio Cyw yn rheolaidd? A dim ond 3 AS Llafur allan o 26 - cywilyddus!

Y Gath yn Bwrw ei Swildod

Llongyfarchiadau i Guto Bebb AS ar gyflwyno ei araith forwynol i Dŷ'r Cyffredin ddoe. Yn unol â thraddodiad y sefydliad doedd yr araith ddim yn un controfersial, ond da oedd clywed Guto yn talu teyrnged i'r Iaith ac yn nodi pwysigrwydd dysgu hanes lleol a Chymreig yn yr ysgolion (er gwaetha'r ffaith bod addysg wedi ei ddatganoli).

Mae trawsgrifiad o'r araith i'w gweld yma:
http://www.theyworkforyou.com/debate/?id=2010-06-08a.227.0