Tai Fforddiadwy

Mae'r Cynghorydd Dyfrig Jones yn codi pwnc hynod ddiddorol ar ei flog heddiw parthed Tai Fforddiadwy.

Dydy Dyfrig ddim yn hoffi'r ffaith bod Cynghorydd Llais Gwynedd, Aeron Jones, wedi ddatgan mae "Spin llwyr yw Tai Fforddiadwy", gan wrthwynebu cais i glirio tomen lechi yn Nhalysarn er mwyn codi stad o dai yno.

Mae Dyfrig yn mynd rhagddi i roi ergyd gwleidyddol i Aeron trwy ofyn A yw datganiad Aeron neithiwr yn golygu fod Llais Gwynedd yn gwrthwynebu polisi Plaid Cymru o sicrhau tai fforddiadwy i drigolion Gwynedd?

Rwy'n gwybod dim am hanes y stad tai dan sylw. Gan nad ydwyf yn aelod o'r naill blaid na'r llall, nid ydwyf yn gwybod dim am bolisïau’r pleidiau ar dai fforddiadwy. Ond mae post Dyfrig yn codi cwestiwn pwysig parthed tai fforddiadwy - sef beth yn union ydynt?

Mae gennyf rywfaint o gydymdeimlid a sylw Aeron. O'r hyn rwy'n gallu gweld does 'na run ddiffiniad cadarn o be ydy tŷ fforddiadwy yn ynysoedd Prydain. Mae swyddogion cynllunio yn creu canllawiau unigol er mwyn diffinio be ydy tŷ fforddiadwy ond mae'r canllawiau hynny yn gwahaniaethu o gyngor i gyngor.

Ond mae 'na ddiffiniad cyffredinol sydd yn awgrymu na ddyla’ deiliad y tŷ talu rhagor na 30% o'i incwm gros ar rent / taliadau morgais a threthi perchentyaeth (treth y cyngor, treth dŵr ac ati).

O edrych ar gyflogau cyffredinol pobl gogledd orllewin Cymru, roedd rhenti tai Cyngor (cyn eu preifateiddio) yn llawer is na'r diffyniad, mae rhenti'r Cymdeithasau Tai yn ymylu ar ffîn y diffiniad, ond does dim modd o gwbl i brynu tŷ fforddiadwy o fewn y ddiffyniad, hyd yn oed os ydy'r tŷ yn cael ei farchnata o dan y fath label.

Mae yna lawer o dystiolaeth anecdotaidd i awgrymu bod y tai fforddiadwy, honedig sydd ar werth, ym mhell o fod yn fforddiadwy i lawer o weithwyr cyffredin Cymru ac mae mewnfudwyr yw'r rhai mwyaf tebygol o allu eu fforddio! Sydd yn mynd croes i'r graen braidd, ac yn cadarnhau'r ddatganiad mae Spin llwyr yw Tai Fforddiadwy.

Ac, wrth gwrs, pan fo tai fforddiadwy yn cael eu cynnig fel rhan o ddatblygiad, lleiafswm o'r datblygiad ydynt fel arfer. Rhwng 10% ac 20% yn aml. Sydd yn golygu bod 80-90% o'r tai am fod y tu hwnt i'r hyn mae pobl leol yn gallu eu fforddio. Byddwn i ddim am weld ystâd o dai lle mae 80% i 90% o'r tai yn cael eu cynllunio i fod y tu hwnt i allu'r trigolion lleol i'w prynu yn cael eu hadeiladu yn fy mhentref bach i, diolch yn fawr!

Llongyfarchiadau Jill Evans ASE

Llongyfarchiadau mawr i Jill Evan ASE ar gael ei dyrchafu yn arweinydd grŵp y cenedlaetholwyr, yr EFA, yn Senedd Ewrop. Mae Jill yn son ar ei blog am y cyfrifoldeb mawr mae'r swydd o werthu'r syniad o Ewrop y Cenhedloedd, nid yn unig i Gymru, ond i holl wledydd bychain Ewrop, yn rhoi ar ei hysgwyddau.

Uchel Arswydus Swydd yn wir. Rwy'n dymuno'n ddiffuant, pob hwyl a phob llwyddiant iddi yn y gwaith.

Ond mae joban a hanner o'i blaen. Pe bai Cymro neu Gymraes wedi ei h/ethol yn arweinydd plaid yn San Steffan neu ym Mae Caerdydd, mi fyddai'n newyddion Cenedlaethol o bwys. Mae dyfod yn arweinydd grŵp lleiafrifol ar ambell i gyngor, weithiau, yn werth mensh yn y cyfryngau. Ond er chwilo a chwilota, rwy'n methu gweld cyfeiriad at ddyrchafiad Jill ar wefannau'r brif cyfryngau Cymreig o gwbl.

Os nad yw dyrchafu Cymraes yn arweinydd ar un o unedau mwyaf radical Senedd Ewrop yn newyddion werth ei hadrodd, pa obaith sydd i bobl ymddiddori yn, a ffurfio barn deg am, y Senedd Ewropeaidd a'i chyfeiriad?

Cysgod y Swastika

Mae Vaughan yn ail agor craith o'r saithdegau, pan wnaeth y Parchedig Dr Tudur Jones ymosodiad ffyrnig ar Fudiad Adfer. Yr oedd arweinydd Mudiad Adfer wedi cyhoeddi llyfr yn amlinellu ei freuddwyd am ddyfodol y Cymry Gymraeg o'r enw Adfer a'r Fro Gymraeg. Ysgrifennodd Dr Tudur "Adolygiad" o'r llyfr o'r enw Cysgod y Swastika a oedd yn honni (yn gwbl di-sail)bod Adfer wedi ei ddylanwadu yn gryf gan athronwyr ac athroniaeth Hitleraidd.

Dr Tudur Jones oedd un o'r bobl fwyaf anghynnes imi gael yr amhleser o'u cyfarfod erioed. Dyn oedd yn credu mewn annibyniaeth barn cyn belled a bod y farn yna yn cyd-fynd a'i farn haearnaidd ef. Dyn a oedd yn credu bod ganddo "hawl" i reoli, ac a oedd yn mynnu rheoli pob dim yn sffêr ei ddylanwad gyda gwialen haearn. Roedd mymryn o'r unben yddo ef i ddweud y gwir plaen. Y gwendid personol yma yn ei gymeriad oedd wrth wraidd Cysgod y Swastika, dim oll i wneud efo amddiffyn Cymru rhag ffasgiaeth.

Yr oedd Tudur a'i glic yn teimlo eu bod yn colli rheolaeth ar y mudiad cenedlaethol - ymgais (aflwyddiannus) i geisio ennill y rheolaeth yn ôl oedd yr ymosodiad ar Adfer. Lol botas oedd unrhyw ymgais i gysylltu'r hyn yr oedd Adfer yn ei wneud ag Hitleriaeth. I'r gwrthwyneb, trwy adfer tai ar gyfer pobl leol, trwy feithrin papurau bro, trwy annog sefydlu gwyliau Cymraeg lleol a thrwy gefnogi busnesau bach cefn gwlad roedd Adfer yn perthyn i'r traddodiad cydweithredol. Y traddodiad a rhoddodd spardyn i sosialaeth, yn hytrach na gwleidyddiaeth y de.

Trwy ymosod mewn ffordd mor giaidd ar Adfer fe wnaeth Tudur niwed mawr i'r achos cenedlaethol yn ei gyfanrwydd. Manion i'r mwyafrif oedd y gwahaniaeth rhwng y gwahanol garfanau yn y mudiad cenedlaethol "nashies" oedd y cyfan. Trwy ddweud bod carfan weithgar a dylanwadol o'r mudiad yn cael eu dylanwadu gan syniadaeth Hitler fe roddodd y doethur mel ar fysedd y gwrth Gymreig. Cofier mai adlais o sylwadau Tudur oedd yn ymosodiad Glenys Kinnock ar Simon Brook a rhan o etifeddiaeth Tudur oedd methiant llwyr y Blaid i amddiffyn y cynghorydd yn erbyn ei hymosodiad.

Fe ddaeth pob un o rybuddion Emyr Llew am dranc y Fro Gymraeg yn wir. Mae'n bosib, yn wir mae'n debyg, bydda hyn wedi digwydd hyd yn oed pe bai Tudur heb geisio llofruddio'r ymgyrch i amddiffyn y Fro. Ond mae'r diolch i Tudur a'i deip bod tranc y Fro wedi digwydd mor rhwydd heb frwydr gref i geisio ei hamddiffyn.

Deiseb Patagonia

Nid ydwyf, fel arfer, yn rhoi sylw i ddeisebau i'r Prif Weinidog, gan fod y system yn llwgr. Dydy’r Prif Weinidog ddim yn eu darllen, a'r ymateb dieithriad gan aelod o'r gwasanaeth sifil yw Na! Dos i'r Diawl! Mae'r llywodraeth yn fendigedig! Pa hawl sydd gan twrdyn dibwys fel ti i’w feirniadu?

Ond ta waeth, gan ddisgwyl yr ymateb arferol yr wyf wedi arwyddo'r canlynol:

http://petitions.number10.gov.uk/patagonia/

We the undersigned petition the Prime Minister to make it absolutely clear to all the staff of the UK Border Agency that the United Kingdom consists of four nations and that the staff of the Agency should not damage Welsh links with Patagonia by refusing entry to people from Patagonia wishing to visit the Land of their Fathers.

Y Blaid a thranc Llafur

Dyma Gwestiwn Cai parthed Etholiadau Ewrop a thranc y Blaid Lafur:

Y cwestiwn y dylid ei ofyn mae'n debyg yw os ydi'r hyn sydd wedi digwydd y tro hwn yn barhaol neu'n lled barhaol?

Yr ateb syml yw ei fod yn barhaol!

Y rheswm am sicrwydd fy ymateb yw, mae nid "blip" mo'r canlyniad diweddaraf i Lafur. Mae'r gefnogaeth i'r Blaid Lafur yng Nghymru wedi bod yn syrthio ers bron i bedwar degawd.

Rwy'n cofio gweld map gwleidyddol yn fy mhlentyndod yn dangos y Blaid Lafur yn cipio pob sedd Gymreig ac eithrio Maldwyn, rwy’n methu cofio ac yn methu gwirio os mae etholiad 1966 neu 1970 ydoedd. Ond ta waeth ar ei lawr fu'r bleidlais Llafur ers hynny.

Do! Fu trai a llanw yn hanes Llafur ers hynny, ond bu'r un llanw yn ddigon nerthol i adennill y trai a fu.

Cyn pen blwyddyn bydd etholiad San Steffan. Bydd Llafur yn sicr o wneud yn well yng Nghymru yn yr etholiad hwnnw na wnaeth hi yn Etholiad Ewrop, ond dim agos cystal â'r etholiad cyffredinol diwethaf.

Y cwestiwn go iawn yng ngwleidyddiaeth Cymru yw pwy fydd yn elwa o dranc Llafur?

Yn ddi-os ethol Gwynfor yn '66 oedd sbardun y trai, ond ers hynny, y Ceidwadwyr sydd wedi elwa mwyaf, nid Plaid Cymru.

Pam?

Credaf mai gwendid mwyaf y Blaid yw ei bod hi wedi ceisio llenwi bwlch y Blaid Lafur trwy or efelychu'r hen Blaid Lafur llwgr. Daeth Llafur newydd i fodolaeth oherwydd bod y Blaid Lafur yn sylweddoli bod 'na twll mawr yn ei sgidiau. Ers ugain mlynedd, bellach, mae Plaid Cymru wedi ceisio llenwi'r sgidiau tyllog 'na.

Dyna fu ei cham gymeriad marwol!

Mae gan Blaid Cymru USP, sef mae'r Blaid ydy'r unig blaid sydd yn apelio at genedlgarwch cynhenid y rhan fwyaf o bobl Cymru, boed o'r chwith y canol neu'r dde. Dyma'r neges mae'n rhaid i'r Blaid ei werthu.

Mae'r ffaith bod Plaid Cymru yn gelyniaethu pobl fel fi, o bawb, yn f***ing gwirion!

Pam na all bwysigion y Blaid deall hynny?

Ac os ydy'r Blaid yn fy ngelyniaethu fi sut ff**c mae hi'n disgwyl ennill pleidleisau eraill?

Yr wyf yn rhannu rhywbeth efo Adam, Bethan a Leanne, sef cariad angerddol at wlad fy nhadau.

Felly pam eu bod hwy yn fy nghau allan o'u hymgyrch dros y Genedl?

Oherwydd fy mod yn credu mai gobaith gorau Cymru am ryddid yw trwy lwyddiant fel cenedl gyfalafol??

Os yw'r Blaid am lwyddo i ennill y mwyafrif o'r pleidleisiau sy'n gwaedu o'r Blaid Lafur ar hyn o bryd, mae'n rhaid iddi eu denu trwy genedlaetholdeb yn hytrach na Sosialaeth.

Mae Robart Gruffydd a'i fath yn cynig twll i'r sosialwyr cael dianc.

Rhaid i'r Blaid sylweddoli bod yna apel mewn cenedlgarwch i bob Cymro, boed o'r chwith, y canol neu'r dde!

Calman a Chymru

Wedi ethol llywodraeth leiafrifol yr SNP yn ôl yn 2005 fe benderfynodd y pleidiau Unoliaeth i sefydlu pwyllgor i edrych ar ehangu datganoli, fel ymateb i ddymuniad yr SNP i gynnal refferendwm ar annibyniaeth. Mae'r Pwyllgor hwnnw, Comisiwn Calman wedi cyflwyno ei adroddiad terfynol heddiw. Mae copi o'r adroddiad llawn ar gael ar ffurf dogfen pdf, ac mae'r BBC yn adrodd ei brif argymhellion.

Ym mis Mehefin llynedd fe sefydlodd y Cynulliad Comisiwn Holtham i edrych ar fformiwla Barnett ac ar sut mae Cymru yn cael ei hariannu. Wrth sefydlu’r comisiwn fe ddywedodd Llywodraeth y Cynulliad y byddai Comisiwn Holtham yn gyd weithio a Chomisiwn Calman i'r perwyl yma. Mae Comisiwn Calman yn awgrymu bod yr Alban yn cael gosod hanner y gyfradd dreth incwm ac yn cael benthig ar ei gownt ei hun. Ydy hynny yn rhoi awgrym inni o be fydd Holtham yn awgrymu?

Mae'n amhosibl dweud. Er gwaethaf honiad y Cynulliad bod y ddau gomisiwn am gyd weithio ar y pwnc yma dydy Calman ddim yn crybwyll Holtham o gwbl yn yr adroddiad.

O ran fformiwla Barnett, y fformiwla sydd yn penderfynu faint o Arian mae Cymru a'r Alban yn derbyn, y cyfan sydd gan Calman i'w dweud yw bod o'n fater i Lywodraeth y DU ei drafod.

Gan fod y Blaid Lafur, y Blaid Geidwadol a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn cefnogi'r Comisiwn mae'n debyg iawn bydd ei argymhellion yn cael eu derbyn, a'u gweithredu heb yr angen am refferendwm. Ar wahân i'r annhegwch amlwg bod yr Alban i gael pwerau llawer llawer mwy sylfaenol heb refferendwm na sydd yn cael ei gynnig i Gymru dan gymal refferendwm Deddf llywodraeth Cymru 2006, mae yna fater o bryder i ni yma.

Yn y gorffennol mae David Davies AS wedi galw am i reolaeth y GIG i gael ei drosglwyddo yn ôl i San Steffan. Ychydig wythnosau yn ôl cafwyd si bod Cheryll Gilliam am i reolaeth dros y Prifysgolion i gael ei ddychwelyd i Lundain. Yr ymateb i'r ddau fu "os oedd rhaid cynnal refferendwm i ennill y pwerau yma rhaid wrth refferendwm i'w dychwelyd".

Un o awgrymiadau Calman yw bod y cyfrifoldeb am drefn gweinyddiad a methdaliad yn cael eu dychwelyd i Lundain o Gaeredin. Mater bach sydd yn annhebygol o greu llawer o stŵr yn yr Alban. Ond cynsail peryglus iawn sef y cynsail o ddychwelyd pwerau heb yr angen i gael sêl bendith y bobl drwy refferendwm yn gyntaf.

Protestio'n "Heddychlon" yn Iran?

Dwi ddim yn gwybod digon am wleidyddiaeth Iran i wybod pwy sy'n gywir. Pryderon Hilary Clinton bod yr etholiad yn un llwgr, neu farn Cai bod y Gorllewin yn creu ei heip ei hunain ac yn methu coelio pan fo pobl gyffredin wlad tramor yn pleidleisio yn ôl eu hegwyddorion traddodiadol yn hytrach na heip y gorllewin.

Ond newydd wrando ar adroddiad ar newyddion rhyngwladol y BBC, mi gefais fy synnu o glywed yr ymadrodd Peaceful Protest yn cael ei ddefnyddio pedair gwaith mewn adroddiad byr a oedd yn cynnwys lluniau o bobl yn rhedeg yn ffyrnig trwy'r strydoedd, yn taflu cerrig, yn llosgi cerbydau ac yn ymosod yn gorfforol ar heddweision.

Hwyrach bod sail i ddicter protest trigolion Iran, ond does dim modd ei ddisgrifio fel un heddychlon. Pe bai'r fath brotest yn cael ei gynnal yn y gorllewin bydda'r BBC ddim yn ei ddisgrifio fel un heddychlon ar unrhyw gyfrif. Yn wir yr wyf wedi clywed ambell i brotest digon diniwed gan undebwyr CyIG ac ati yn cael eu disgrifio fel vicious, extremist ac ati gan y Gorfforaeth.

Yr hyn sydd yn annerbyniol o hurt yw bod y BBC yn methu gweld bod y ddeuoliaeth amlwg yma o adrodd hanes protestiadau mewn gwahanol ardaloedd y byd yn chware i ddwylo eithafwyr yn yr ynysoedd hyn.

Ychydig wythnosau yn ol roedd llond llaw o Fwslemiaid yn gweiddi ar adeg orymdaith filwrol trwy Luton ac yn cael eu disgrifio fel protestwyr eithafol. Heddiw mae miloedd o bobl yn protestio mewn modd treisiol yn erbyn canlyniad etholiad mewn gwlad Fwslimaidd ac mae eu protest yn cael ei ddisgrifio fel un heddychlon. Ble mae'r cysondeb adrodd?

Ffordd dda i riciwtio pobl ifanc Mwslemaidd sydd yn driw i'w ffydd i rengoedd y rhai sydd yn dweud bod Prydain yn wladwriaeth ddauwynebog wrth-Fwslimaidd, tybiwn i.

English

Cai, Gwilym, Golwg a fi

Mae yna erthygl yn Golwg heddiw sydd yn ddweud bod Gwilym Euros wedi cwyno bod Cai Larsen wedi "cyhuddo llais Gwynedd o gefnogi'r BNP".

Mae'r stori yn gwbl di sail, hoffwn gynnig rhywfaint o gefndir yr hanes er mwyn dangos pam ei fod yn stori na ddylid wedi ei gyhoeddi.

Mewn post o'r enw Siom Etholiad Ewrop mi ddwedais i hyn:

Un o wendidau Plaid Cymru yn yr etholiad yma oedd peidio ag ymosod ar UKIP. Dyma blaid sydd yn credu mai "dim ond enw ar fap" yw Cymru, bod angen dileu'r Cynulliad ac sydd yn wrthwynebus i unrhyw gefnogaeth i'r iaith. Mae'r ffaith bod plaid o'r fath yma yn gallu ennill chwarter o seddi senedd Ewrop Cymru yn siom aruthrol.

Pe bai Cymry driw yn gwybod bod yna berygl i'r fath yma o blaid ennill sedd rwy'n sicr bydda nifer ohonynt a arhosodd adref wedi pleidleisio ac rwy’n sicr bydda sawl un a bleidleisiodd i UKIP wedi rhoi eu pleidlais protest i Blaid Cymru. Mae'n bwysig bod y diawliaid yma ddim yn cael taith mor hawdd yn y dyfodol.

Roedd Cai Larsen yn anghytuno a fy nadansoddiad. Fe ddywedodd o mewn post ymateb ar Flog Menai Yr ail etholiad Ewrop orau i'r Blaid erioed!

Oherwydd i ni fethu a pherswadio pleidleiswyr naturiol Llafur i bleidleisio i ni yn hytrach nag aros adref yn pwdu. Dyna pam bod Hen Rech Flin yn anghywir pan mae'n honni mai prif gamgymeriad y Blaid oedd peidio ag ymosod digon ar UKIP (er ei fod yn fwy cywir na mi wrth ddarogan y canlyniad a bod yn deg). Gelyn Plaid Cymru ydi Llafur. Mae UKIP yn pysgota yn yr un pwll etholiadol a'r Blaid Geidwadol.

Mewn ymateb i hyn mi ddywedais fy mod wedi clywed gan rhai o fy mherthnasau eu bod wedi pleidleisio i UKIP eleni

Fe bleidleisiasant yn erbyn y Blaid am y tro cyntaf erioed llynedd oherwydd bod addysg leol Gymreig eu gôr wyrion ac wyresau yn cael ei fygwth gan Blaid Cymru, o bob Plaid.

Dyma fu hanes llawer un yng Ngwynedd.

Yn niffyg Plaid Cymru driw i'w ddaliadau i bleidleisio drosti - IWCIP, gwaetha'r modd, cafodd eu plediais brotest eleni.

Mae'r dyfyniad uchod yn ei gwneud yn amlwg mae myfi, nid Cai, oedd y gyntaf i gysylltu Llais Gwynedd a phlaid asgell dde. Os oedd hynny yn gwneud cam a Llais y fi sydd ar fai. Yn wir trwy anghytuno a fy sylwadau i roedd Cai yn achub cam Llais trwy ddweud bod fy nadansoddiad yn anghywir.

Ymateb Cai oedd fy mod yn ANGHYWIR i wneud y cysylltiad yma rhwng pleidleisiau yn symud oddi wrth Llais i UKIP, bod maint pleidlais UKIP mor fychan yng Ngwynedd fel bod unrhyw symud yn beth nad oedd rhaid ei boeni amdano:

Y broblem efo hyn ydi bod pleidlais UKIP bron yn sicr yn is yng Ngwynedd y tro hwn nag oedd yn 2004 (mae'n anodd gwneud cymhariaeth lwyr oherwydd bod y rhanbarthau cyfri yn wahanol).

'Dwi ddim yn amau am eiliad bod cydran o bleidlais Llais Gwynedd wedi rhoi croes i UKIP (a'r BNP o ran hynny)- ond fel mae'r blog yma wedi dadlau sawl gwaith, pleidlais wrth Gymreig ydi rhan arwyddocaol o bleidlais Llais Gwynedd.

Rwy'n deall sut bod modd camddehongli sylwadau Cai trwy eu cymryd allan o gyd-destun, ond yn y cyd-destun llawn mae'n hollol amlwg bod Cai yn dweud bod yna dim tystiolaeth i awgrymu bod y niferoedd mawr o bobl a bleidleisiodd i Lais Gwynedd yn etholiadau'r cyngor sir y llynedd wedi troi at UKIP na'r BNP, hyd yn oed os oedd rhyw ychydig wedi gwneud. Mae o hefyd yn eglur mai'r rhai a neidiodd ar fandwagen Llais byddai'r rheiny, nid y sawl oedd yn gefnogol i Lais oherwydd eu pryderon am ysgolion bach.

Rwy'n hollol sicr nad oedd Cai yn cysylltu Llais a'r BNP; i'r gwrthwyneb dweud NAD oedd sail gwneud y fath gysylltiad ydoedd. Yr wyf yr un mor sicr nad ydy Gwilym wedi enllibio Cai, cam ddeall y sylw wnaeth Gwilym trwy fethu a'i ddarllen yn ei chyd-destun llawn.

Mae gweld sylwadau yn eu cyd-destyn llawn yn anodd weithiau ar flogiau, yn arbennig pam, fel yn yr achos hwn, mae'r sylwadau yn rhan o drafodaeth eang ar ragor nag un blog a phost.

Y mae'n siom bod Golwg heb wirio eu stori yn well cyn cyhoeddi, yn sicr mae angen ymddiheuriad ganddynt i Cai.

O fy rhan i hoffwn ymddiheuro i Cai a Gwilym bod fy sylwadau cychwynnol wedi corddi’r dyfroedd mewn ffordd mor ddianghenraid o atgas.

Sylwadau am refferendwm #1

Mae'r post hwn yn codi o sylwadau sydd wedi eu cynnig mewn rhai o'r sylwadau ar fy mhyst parthed canlyniad etholiadau Ewrop

Rwy'n anghytuno'n llwyr efo'r syniad o gynnal refferendwm ar yr un ddiwrnod ag etholiad cynulliad am nifer o resymau. Mi wnâi godi post arall yn y man i'w egluro yn llawn.

Rwy'n cytuno efo sylw Dyfrig parthed yr anhawster o ennill refferendwm yn yr hinsawdd wleidyddol bresennol.

Yn ddi-os mae profiad wedi dangos bod pobl yn defnyddio refferendwm gymaint i roi stid i'r llywodraeth ag ydynt i fynegi barn am yr achos dan sylw. Un o'r ffactorau a arweiniodd at drychineb 1979 oedd bod y refferendwm yn cael ei chynnal gan lywodraeth flinedig amhoblogaidd Jim Callahagn. Roedd llywodraeth Blair ym 1997 yn newydd, yn ffres ac yn dal yn boblogaidd, dyna pam bu llwyddiant.

O ran sylw Rhydian parthed heb Gymru'n Un, does yna ddim refferendwm, dyma agwedd dactegol beryglus i'w arddel.

Os nad oes gan Blaid Cymru dewis ond aros efo Cymru'n un mae hi mewn man gwan. Bydd y Blaid Lafur yn gwybod bod modd iddi brofocio'r Blaid ar hyd y daith oherwydd bod y cerdyn trwmp yn ei llaw hi.

Ond y gwir yw mai yn llaw'r Blaid mae'r cerdyn trwmp. Mae modd cael refferendwm heb Gymru'n Un. Ystyria pe bai Clymblaid Enfys yn cael ei ffurfio yfory gydag addewid o gyflwyno cais cynnal refferendwm i'r cynulliad cyn pen y mis. Mae Rhydian yn iawn i ddweud nad oes digon o bleidleisiau yn y bag gan y Blaid, Y Toriaid ar Rhydd Dems i sicrhau llwyddiant. Ond be am y Blaid Lafur, pe bai hyn yn digwydd? Bydd hi mewn twll o gyfyng gyngor.

Os yw Llafur yn chwipio i wrthwynebu'r refferendwm bydd hi'n torri addewid ac yn agored i'w beio pob tro bydd y Torïaid yn cynnig mesur amhoblogaidd yn San Steffan fydda'r cynulliad di gallu ei wrthsefyll

Os yw Llafur yn chwipio o blaid bydd hi'n edrych yn wirion, yn cefnogi achos buasid modd iddi ei chyflwyno ei hunan ac aros mewn grym.

Beth bynnag bydd y chwipiaid yn dweud bydd y datganolwyr brwd o fewn Llafur mewn twll mwy. Ydyn nhw'n troi cefn ar eu hegwyddorion a'u gwlad, neu yn rhwygo eu plaid sydd yn ddigon wan fel y mae? Bydd y naill dewis neu'r llall yn "anghywir" yng ngolwg garfanau mawr o'u cefnogwyr. Ond rwy'n credu bydd modd denu digon o rebeliaid i gael pleidlais o 60%

Ond mae'r Blaid mewn sefyllfa i osgo broblem y refferendwm yn llwyr.

Gall dweud wrth y Blaid Lafur Drychwch does dim modd i Lywodraeth amhoblogaidd ennill refferendwm, a bydd Llywodraeth Dorïaidd mewn grym cyn pen y flwyddyn. I amddiffyn Cymru rhag y bwystfil Torïaidd diddymwch gymal y refferendwm cyn toriad yr haf neu 'da'n ni'n mynd. Os ydy'r glymblaid yn chwalu bydd Llafur gwan yn wannach byth.

Neu gall y Blaid gwneud cynnig tebyg i'r Torïaid. Rydym yn fodlon rhoi cic heger i Blaid Lafur gwan trwy dynnu allan o'r glymblaid am addewid bydd y cymal refferendwm yn cael ei ddiddymu fel un o weithredoedd cyntaf Llywodraeth Geidwadol

Anhawster y cynllun yma wrth gwrs yw bod pobl yn disgwyl refferendwm ac mae pobl yn ddigon blin o achos y ffaith bod refferendwm ar Lisbourn heb ei gynnig. Ond mae yna ffordd i osgoi hyn hefyd. Y gred boblogaidd yw mai refferendwm ar gyfer Pwerau'r Alban sydd yn cael ei gynnig. Dyw hyn ddim yn wir! Dim ond pwerau deddfu dros bolisïau cyfyng y Cynulliad sydd yn y ddeddf. Trwy ffeirio'r cymal refferendwm presennol am un ar bwerau go iawn yr Alban, bydd modd trosglwyddo'r pwerau deddfu heb dorri'r disgwyliadau am refferendwm rhywbryd eto ar ddatganoli ehangach.

Nawr neu fyth?

Ar wahân i ethol aelod o blaid gynhenid wrth Gymreig yng Nghymru, rhoddodd etholiadau Ewrop y sicrwydd sicraf fu nad oes modd i Lafur ennill yr etholiad nesaf i San Steffan.

Yr amser hwn y flwyddyn nesaf bydd Llywodraeth Dorïaidd wrth y llyw yn Llundain. Llywodraeth bydd, bron yn sicr, am wahardd unrhyw alw am refferendwm ar bwerau ychwanegol i'r Cynulliad.

Y rheswm dros gefnogi Cytundeb Cymru'n Un, yn ôl y son, oedd mai dyma'r unig gytundeb oedd yn gallu traddodi refferendwm. Bydd dim modd i Lafur sicrhau refferendwm wedi mis Mehefin 2010, a does dim golwg bydd un yn cael ei gynnal cyn hynny. Felly mae'r prif reswm dros gefnogi Llafur yn y Cynulliad wedi ei nacau.

Rwy'n credu bod dau ddewis gan y Blaid yn yr hinsawdd wleidyddol sydd ohoni. Mynnu refferendwm RŴAN, neu well byth ail drafod Cymru'n Un ar sail diddymu'r cymal refferendwm yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006. Heb y naill neu’r llall bydd dim symud yn y syniad o esblygiad datganoli am ddau ddegawd arall.

Y Blogosffêr Gwleidyddol Cymraeg.

Mae'r Blogiau'n ddylanwadol yn ôl Cylchgrawn Golwg.

Mae rhai yn honni bod blogio wedi newid Gwleidyddiaeth yr UDA,

Ond eto byth dim ond pedwar blog Gwleidyddol Cymraeg sy'n bodoli.

Fy Hen Rech Flin

Blog Menai

Y Blog Answyddogol

A Blog Vaughan Roderick.

(O rain, dim ond fy mlog i sydd yn derbyn sylwadau heb eu gwirio, er mwyn annog drafodaeth byw!)

Mae blogiau Pendroni Gwilym Euros a Phlaid Bontnewydd yn rhoi pyst Gymraeg rheolaidd lan ac mae Penri James, Plaid Wrecsam a Pholitics Cymru yn cynnig pyst Cymraeg achlysurol.

Mae Gwenu Dan Fysiau, Yr Hogyn o Rachub a Rhys Llwyd yn trafod y byd wleidyddol yn achlysurol.

Os yw blogio i fod yn rhan hanfodol o wleidyddiaeth y dyfodol, mae di ganu ar wleidydda trwy gyfrwn y Gymraeg yn ôl pob tystiolaeth.

Ethol Anghenfil

Wrth ymateb i fy sylwadau am lwyddiant UKIP yn etholiad Ewrop Cymru mae nifer o sylwebyddion wedi awgrymu mae dibwys yw targedu plaid mor fychan, wedi nodi bod Plaid Cymru ymhell ar y blaen iddynt yn y rhan fwyaf o etholaethau ac wedi nodi mae lleiafrif o bobl wrth Gymreig yw craidd ei chefnogaeth.

Rwy'n ddeall synnwyr y fath ddadleuon, ond heb fy mherswadio o bell ffordd.

Wrth ethol cynghorydd plwy, dyn neu ddynes yn unig sy'n cael ei ethol. Wrth ethol ASE mae cyfundrefn ddrudfawr yn cael ei hethol.

Bydd gan y blaid ffiaidd wrth Gymreig hon bellach swyddfeydd, ymchwilwyr, ac ysgrifenyddion wedi eu talu ar bwrs y wlad. Bydd ganddi fynediad i'r cyfryngau, i'r papurau, y radio a'r teledu. Nid unigolyn ond anghenfil a etholwyd nos Iau.

Gan mae un o brif bolisïau IWCIP yw diddymu'r Cynulliad, rhaid derbyn bod peirianwaith cyflogedig bellach ar gael i hyrwyddo'r achos yma. Mae'n rhaid i ddatganolwyr a chenedlaetholwyr bod yn barod i wrthsefyll y peirianwaith. Tal hi ddim i gael agwedd o anwybydda nhw ac fe ant o 'ma’, sef yr agwedd pen mewn tyfod mae y rhan fwyaf o sylwebyddion y Blaid i'w gweld yn eu dilyn.

Y rheswm pam bod Etholiad Ewrop yn Drychinebus i'r Blaid

Rwyf wedi fy synnu at faint o sylwadau cas yr wyf wedi eu derbyn ar y flog yma ac ar flogiau eraill am awgrymu bod canlyniad nos Sul yn siomedig ac yn drychineb i'r Blaid.

Fel arfer, y Blaid cafodd fy mhleidlais i. I fynd dan groen Cai mi wnâi frolio hefyd. Mi lwyddais i berswadio mwy na naw o gefnogwyr y Blaid yn Llansanffraid, a oedd am aros adref, i bleidleisio dydd Iau - heb y perswâd yna bydda'r Blaid wedi colli Conwy :-).

Wrth wneud fy narogan mi nodais:

Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.

Roeddwn yn anffodus o anghywir, ond roedd sail gadarn i fy nyfaliad. Ym 1994 pleidleisiodd 162 mil i'r Blaid, ym 1999 pleidleisiodd 185 mil i'r Blaid, yn 2004 rhyw ddeugant yn brin o 160 mil oedd bleidlais y Blaid. Mae'n rhaid mynd yn ol ugain mlynedd i 1989 i gael llai na thua 160 mil yn cefnogi Plaid Cymru.

Un o'r pethau mae'r Blaid wedi ymhyfrydu ynddi yw bod modd iddi gael ei phleidlais graidd allan boed glaw neu hindda, fe fethodd i wneud hynny eleni, roedd hi'n 34 mil yn brin o'i bleidlais graidd.

Gyda chefnogaeth y Prif Gelyn, y Blaid Lafur, yn toddi roeddwn yn disgwyl i bleidlais y Blaid i fod yn uwch na'r 200 mil y tro 'ma.

Pam bod hynny heb ddigwydd?

Os na all y Blaid curo Llafur yn yr hinsawdd yma a oes modd iddi wneud o gwbl?

Dallineb a ffolineb o ran cefnogwyr y Blaid yw fy mlacgardio i am godi'r pwyntiau hyn! Maent yn bwyntiau dyla pob cenedlaetholwr, gwerth ei halen, eu dwys ystyried!

Amser i Ieuan noswylio?

Roedd etholiad San Steffan 2005, etholiad y Cynulliad 2007 ac etholiad Ewrop 2009 yn etholiadau lle'r oedd gan Blaid Cymru gobeithion i gael eu canlyniadau gorau erioed.

Methiant daeth ar bob cyfle.

Er gwaetha'r cyfle oedd ger ei fron i ddod yn Brif Weinidog Cymru yn 2007 daeth Ieuan yn ddirprwy, oherwydd ei fod yn rhy wan i wrthsefyll blacmel y Comiwnyddion sydd yn cysgodi dan fantell Plaid Cymru!

Mae arweiniyddiaeth Ieuan wedi bod yn fethiant llwyr. Mae'n hen bryd cael arweinydd newydd yn ei le.

Wrth ddwys ystyried pam bod y Blaid yn y drydydd safle, a phaham mae UKIP gwrth Gymreig, yn hytrach na'r Blaid Genedlaethol, a enillodd y bedwaredd sedd yn Ewrop, rwy’n mawr obeithio bydd y Blaid yn ystyried methiant Ieuan Wyn yn y cawlach.

Mae angen cenedlaetholwr brwd i arwain y Blaid yn hytrach na chyfaddawdwr llwfr - Alun Ffred, tybiwn i!

Siom Etholiad Ewrop

Er bod fy narogan parthed dosbarthiad y seddi yng Nghymru yn gywir, rwyf yn hynod siomedig efo canlyniadau'r etholiad Ewropeaidd. Yn arbennig efo perfformiad y Blaid.

Mae Plaid Cymru wedi colli 34,000 o bleidleisiau ers yr etholiad Ewropeaidd diwethaf, etholiad oedd yn cael ei gyfrif yn gyffredinol trychinebus iddi. O ran canran y bleidlais doedd dim ond cynnydd o 1% ym mhleidlais y Blaid. Pan fo'r Blaid Lafur yn colli 12% o'i bleidlais a bod y Ceidwadwyr, y BNP ac UKIP yn cael y fendith o'r golled mae'n rhaid i'r blaid ddwys ystyried pam.

Un o wendidau Plaid Cymru yn yr etholiad yma oedd peidio ag ymosod ar UKIP. Dyma blaid sydd yn credu mai "dim ond enw ar fap" yw Cymru, bod angen dileu'r Cynulliad ac sydd yn wrthwynebus i unrhyw gefnogaeth i'r iaith. Mae'r ffaith bod plaid o'r fath yma yn gallu ennill chwarter o seddi senedd Ewrop Cymru yn siom aruthrol.

Pe bai Cymry driw yn gwybod bod yna berygl i'r fath yma o blaid ennill sedd rwy'n sicr bydda nifer ohonynt a arhosodd adref wedi pleidleisio ac rwy’n sicr bydda sawl un a bleidleisiodd i UKIP wedi rhoi eu pleidlais protest i Blaid Cymru. Mae'n bwysig bod y diawliaid yma ddim yn cael taith mor hawdd yn y dyfodol.

Adrefnu'r Arglwyddi?

Cwestiwn gwirion, hwyrach.

Ond sut, wedi i Lafur honni iddynt glanhau Tŷ’r Arglwyddi, bod Glenys Kinnock wedi ei ddyrchafu i'r Tŷ o flaen Dafydd Wigley?

Methu Coelio!

Rwyf wedi clywed gan ddau aelod blaenllaw o'r Blaid Lafur eu bod am wisgo trowsus Brown dydd Sul, ond nid er mwyn cefnogi eu harweinydd!

Mae'r ddau yn ofni, o'r hyn y maent wedi eu gweld yn y cownt lleol ac wedi clywed gan gyd aelodau'r blaid mewn cowntiau eraill, bod Llafur am fod yn y bedwerydd safle pan ddaw canlyniad Cymru i ben nos Sul!

I ail bwysleisio darogan dau aelod blaenllaw o'r Blaid Lafur nid fy narogan i yw hyn. Ond eu hofn a'u cred yw mai'r canlyniad bydd.

1 Plaid Cymru = 2 Sedd
2 UKIP = 1 Sedd
3 Ceidwadwyr = 1 Sedd
4 Llafur = 0 sedd

Rwy'n amau'n gryf. Y Blaid Lafur yn ceisio iselhau gobeithion er mwyn cyhoeddi buddugoliaeth o ddod yn ail, mi dybiaf. Ond difyr bod Llafur yn creu'r fath ofnau ta beth.

Mae Rhywun yn y Carchar Drosom Ni!

Mae'n anodd gwybod beth i'w ddweud,
Mae'n anodd gwybod beth i'w wneud
Pan fo rhywun yn y carchar drosom ni

Da was! Da a ffyddlon!

Traethawd Hanner Tymor gan Alwyn dosbarth 50d

Mi fûm i Fiwmares bwrw'r Sul.

Cafwyd hwyl wrth bysgota am grancod oddi ar y pier.

Roedd taith o'r cei i Ynys Seiriol yn brofiad a hanner - rwyf wedi byw fy mywyd maith yng Ngoledd ein gwlad a dyma'r tro cyntaf imi fynd yn agos i Ynys Seiriol.

Mae dyn y gweld yr ynys o bell yn feunyddiol wrth deithio'r A55, ond ow mae mynd mor agos ag i weld y pâl, yr adar eraill a'r morloi yn brofiad gwerth chweil. Gweddol resymol o ran pris hefyd £21 am docyn teulu dau blentyn/dau oedolyn.

Ar ôl y fordaith dyma benderfynu pigo fewn i Gastell Biwmares, a chael fy synnu braidd o orfod talu i fynd i mewn.

Rwyf bron iawn yn sicr bod y Cynulliad wedi penderfynu nad oedd rhaid i Gymry talu i ymweld â Chestyll y goncwest bellach! Ond talu bu'n rhaid i mi, a thalu i ddyn di Gymraeg digon anghwrtais i'r heniaith hefyd!

Rwy'n gant y cant yn sicr imi weld Alun Ffred ar y teli du allan i Gastell Caernarfon yn cyhoeddi rhad mynediad i safleoedd Cadw - pa bryd cafodd y polisi yma ei newid?

Pam fu rhaid imi dalu am fynediad i Gastell Biwmares?

Mae'r blogiau'n Ddylanwadol!

Rwy'n falch o weld dylanwad blog Yr Hen Rech Flin ar golofnydd Byd y Blogiau yn y rhifyn cyfredol o gylchgrawn Golwg.

Y mae o / hi wedi dilyn fy nghyngor i gynnwys URL y blogiau y cyfeirir atynt yn y golofn yr wythnos yma.

Da iawn Golwg!

Pwy ond Lembit.....?

Stori ryfeddol ar flog Glyn Davies. Tra bod bron pawb yn yr ynysoedd hyn a thu hwnt yn gwylltio am y pethau mae aelodau seneddol wedi hel i'w tai ar bwrs y wlad, mae AS Maldwyn wrthi yn ffilmio ar gyfer y rhaglen "Cash in the Attic". Rhaglen lle mae pobl yn ceisio dod o hyd i gelfi di angen yn eu tai i'w gwerthu er mwyn codi arian.

Anhygoel!

This post in English

Golwg a Byd y Blogiau

Ers rhifyn yr wythnos diwethaf mae fersiwn lladd coed Golwg wedi cynnwys colofn o'r enw Byd y Blogiau. Y rheswm pam bod Golwg yn cynnwys y golofn newydd, yn ôl yr is pennawd, yw oherwydd bod Y Blogiau'n Ddylanwadol.

Mae dylanwad y blogiau yn fater o farn, hwyrach, ond y farn sy'n cael ei gyhoeddi yn y cylchgrawn yw bod y blogiau'n ddylanwadol. Mor ddylanwadol bod angen i Golwg cyhoeddi yr hyn maen nhw'n ei ddweud.

Rwy'n ddiolchgar i awdur y golofn am roi sylw i ddylanwad blog yr Hen Rech Flin yr wythnos diwethaf (er mae at bost ar Miserable Old Fart roedd yr erthygl yn cyfeirio).

Nodwyd post gan Cynical Welshman yr wythnos diwethaf hefyd, er mae post gan y Cynical Dragon ydoedd. Yn y rhifyn cyfredol ceir cyfeiriad at bost gan Welsh Mam, sy'n wir gyfeirio at bost gan Valleys Mam.

Nid hollti blew yw nodi camgymeriadau y golofn. Nid camgymeriadau dibwys mohonynt.

Os ydy Golwg yn credu bod y blogiau'n ddylanwadol, ac yn teimlo bod angen i'w darllenwyr cael gwybod yr hyn y maent yn eu dweud, mae'n rhaid wrth gywirdeb i alluogi darllenwyr y cylchgrawn cael gafael ar y pyst gwreiddiol. Does dim modd dod o hyd i bost Mam trwy roi Welsh Mam i mewn i beiriant chwilio.

Peth hawdd ar y we yw rhoi ddolen i wefan arall. Does dim modd gwneud hynny mewn print. Ond bydda nodyn bach ar waelod y golofn yn nodi cyfeiriadau'r blogiau a gyfeiriwyd atynt yn gymorth.

e.e. Cyfeiriwyd at y blogiau yma yn y golofn:
http://miserableoldfart.blogspot.com
http://henrechflin.blogspot.com/
http://www.cynicaldragon.com/
http://merchmerthyr.blogspot.com/

Syr Siôn Trefor

Michael Martin yw Llefarydd cyntaf Tŷ’r cyffredin i gael y sach ers ddyddiau Syr John Trevor yn y 17eg ganrif.

Sydd yn gadael cwestiwn mawr ar wefusau pawb trwy'r byd. Pwy oedd Syr Siôn Trefor?

Dyma'r ateb o'r Bywgraffiadur:

Ail fab y John Trefor a fu f. tua 1643 oedd Syr JOHN TREFOR ( 1637 - 1717 ), ‘ Llefarydd’ Tŷ'r Cyffredin , a barnwr . Gan i'w dad f. ac yntau'r mab yn ieuanc, cafodd garedigrwydd gan ei ewythr Arthur Trefor, a'i paratôdd ar gyfer mynd i'r Middle Temple ( Tachwedd 1654 ); oddi yno galwyd ef i'r Bar ym mis Mai 1661 . Chwe blynedd yn ddiweddarach aeth gyda'i berthynas o'r un enw, a ddaeth yn ysgrifennydd y Wladwriaeth (bu f. 1672 ), ar neges lysgenhadol i Ffrainc .

Gwnaethpwyd ef yn farchog , 29 Ionawr 1671, ac yn 1673 aeth i'r Senedd , gan eistedd dros fwrdeistrefi poced yn Lloegr hyd 1681; methodd â chael ei ethol dros Drefaldwyn yn 1679.

Llwyddodd i gyfuno a'i gilydd gymorth gwenieithus i freiniau cynhenid y brenin (‘the royal prerogative’), ac amddiffyniad (heb gymorth neb arall) i'w gefnder amhoblogaidd a'i noddwr, Jeffreys, gyda chred Brotestannaidd filwriaethus a barodd iddo gael ei ddewis yn gadeirydd pwyllgorau megis y pwyllgor ar gynnydd Pabyddiaeth, 29 Ebrill 1678 (a ysbrydolwyd gan John Arnold ac a arweiniodd i ferthyrdod David Lewis a Phabyddion eraill yn Ne Cymru ), a'r pwyllgor yn delio â'r achwyniad (‘impeachment’) yn erbyn yr arglwydd Powis a'r arglwyddi Pabyddol eraill (Mai 1679).

Yr oedd yn byw yn Llundain gan mwyaf a phrynodd blasty yn Pulford, yn nes i lawr ar Ddyfrdwy na chartref y teulu, hyd nes y bu i farw ei frawd hyn ei wneuthur ef ei hunan yn aer i Bryncynallt, y mae'n debyg cyn etholiad seneddol terfysglyd y sir ym mis Mawrth 1681; yr adeg honno ailgyneuodd hen gweryl y teulu trwy gipio sir Ddinbych oddi ar y Myddeltoniaid, a oedd yn Chwigiaid ac yn llawer mwy nerthol yn herwydd eu heiddo tiriogaethol; heriodd y Myddeltoniaid ef i ymladd gornest am iddo alw Syr Thomas yn fradwr.

Daeth yn faer tre'r Hollt yn y flwyddyn ddilynol, ac yn 1684 dodwyd ef ar gomisiwn ymchwil tiroedd cudd y goron yn sir Ddinbych . Wedi i Iago II esgyn i'r orsedd, gwnaeth Beaufort (gw. dan Somerset ) ei hun yn gyfryngwr, ar awgrym y brenin a Jeffreys, gyda'r amcan o ddifodi'r cweryl; canlyniad hyn oedd i Myddelton gael ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros y sir a Trevor dros y fwrdeistref; gwnaethpwyd ef hefyd, ar unwaith, yn un o fwrdeiswyr tref Ddinbych . Llwyddodd Trevor i ddial ar ei elynion chwarter canrif wedi hynny pan fu'n cynorthwyo i beri drygu teulu Edisbury, a oedd yn fath o weision i'r Myddeltoniaid, trwy alw'n ôl yr arian a roesid yn fenthyg ar stad Erddig gan mai ef oedd yr un a fenthyciasai fwyaf o arian i'r stad.

Yn 1685 dewiswyd Trevor yn Llefarydd Tŷ'r Cyffredin (19 Mai), yn ‘ Master of the Rolls ’ (20 Hydref), ac ar 6 Gorffennaf 1688 daeth yn aelod o'r Cyfrin Gyngor; dewiswyd yr un pryd ddau Anghydffurfiwr er mwyn iddynt allu gwrthweithio ei ymlyniad di-ildio ef wrth yr Eglwys Anglicanaidd . Dewiswyd ef hefyd yn gyd-gwnstabl castell y Fflint ( 1687 ) ac yn ‘ custos rotulorum ’ sir y Fflint ( Rhagfyr 1688 ); parhaodd yn deyrngar i Iago II hyd yn oed pan ffoes hwnnw y tro cyntaf. O'r herwydd, collodd ei swyddi pan ddaeth y Chwyldroad, eithr dychwelodd i'r Senedd yn gynrychiolydd bwrdeistref boced ac ailgydiodd yn ei waith fel Llefarydd ( Mai 1690 ).

Gan iddo ennill ffafr William III trwy lwyddo i ‘drin’ y Torïaid, cafodd ei sedd yn y Cyfrin Gyngor yn ei hôl (1 Ionawr 1691); gwnaethpwyd ef yn gomisiynwr cyntaf y ‘Sêl Fawr’ yn ystod y cyfnod pan nad oedd geidwad, 1690-3 , ac ailddewiswyd ef yn ‘ Master of the Rolls ’ ar 13 Ionawr 1693 .

Yn 1695 , fodd bynnag, collodd ei swydd fel Llefarydd (12 Mawrth) a'i alltudio o'r Tŷ (16 Mawrth) am lwgrwobrwyo — ychydig o wythnosau wedi iddo fod bron â chael ei ddewis yn arglwydd-ganghellor.

Cafodd ei swyddi Cymreig yn ôl yn 1705. Bu f. yn Llundain , 20 Mai 1717 , gan adael ar ei ôl enw da oblegid ei wybodaeth o'r gyfraith a'i ddidueddrwydd fel barnwr — y ddeubeth hwn yn gwahaniaethu'n fawr oddi wrth ei barodrwydd, fel gwleidydd , i ymwerthu.

Hm! Sgotyn yw'r diweddaraf i deimlo esgid y gyffredin dan ei bart ôl, Cymro oedd y diwethaf. Teimlaf rant am wrth geltigrwydd yn magu!!!!

Baw yn dy lygad Jac?

Mae Jac Codi Baw yn y cylchgrawn Golwg yn hoff iawn o dynnu blewyn o drwynau'r sawl dylid gwybod yn well, sydd ddim yn defnyddio'r Gymraeg ar bob achlysur priodol.

Mae'r Cymro yn cael chwip dîn haeddiannol ganddo yn y rhifyn cyfredol am gynnal cyfweliad am olygydd newydd yn uniaith Saesneg. Mae esgus y Cymro yn un ddoniol, gyda llaw Roedd yr ymgeisydd yn hapus i siarad Saesneg - fel petai'r ymgeisydd ym mynd i gwyno yn y cyfweliad os oedd o neu hi eisiau'r job!

Ond dydy cyflogwyr Jac ddim yn wynnach na gwyn eu hunain. Rwyf yn siomedig iawn bod dolenni Golwg360 i gyd yn Saesneg dyma'r ddolen i'r dudalen blaen:

http://www.golwg360.com/UI/Users/HomeView.aspx

Dyma gyfieithiadau i gynorthwyo Golwg
Users = Defnyddwyr
Home = Hafan
View = ??? methu cofio.

Mae yna bwynt difrifol yma. Roedd Alun Ffred yn cyfiawnhau ariannu Golwg360 yn hytrach na'r Byd oherwydd ei fod yn bwysig dangos i Gymru ifanc bod yna lle i'r Gymraeg yn y dechnoleg newydd. Mae doleni Saesneg Golwg yn gwanhau'r neges yna.

Darogan Pleidlais Ewrop

Mae'r Hogyn o Rachub wedi gwneud cynnig arni. Mae Blog Menai wedi crybwyll y pwnc ond (hyd yn hyn) heb roi ei ben ar y bloc. Dyma fy ymgais i.

Y peth cyntaf i'w ddweud parthed Etholaeth Ewropeaidd Cymru yw bod y nifer o aelodau yr ydym yn eu hethol yn rhy fychan ar gyfer y system pleidleisio sydd yn cael ei ddefnyddio yn y DU. Efo dim ond 4 aelod mae disodli aelod yn anodd. Mae disodli rhagor nag un aelod bron yn amhosibl. Mae gan ambell i etholaeth Seisnig saith, wyth neu ddeg o seddi. Yn yr etholaethau hyn bydd cryn ymgiprys am y 2, 3, 4 sedd olaf.

Yng Nghymru dim ond un sedd o'r pedwar sydd yn y fantol, sef un y bedwerydd safle. Y Blaid Lafur sydd yn dal y sedd honno ar hyn o bryd. Os nad yw'r Blaid Lafur, y Blaid Geidwadol a Phlaid Cymru yn dal eu gafael ar un sedd yr un bydd daeargryn o'r radd uchaf ar Raddfa Richter Gwleidyddol Cymru wedi digwydd.

Bydd angen daeargryn ar raddfa lai, ond daeargryn ta waeth, i Lafur colli eu hail sedd hefyd. Er mwyn i Blaid Cymru neu'r Blaid Geidwadol ennill y sedd bydd rhaid i'r naill Blaid neu'r llall ennill mwy o bleidleisiau na'r Blaid Lafur. Dydy'r Blaid Lafur heb ddod yn ail yng ngwleidyddiaeth Cymru ers darfod dyddiau Lloyd George. Glaslanc oedd LLG y tro diwethaf i'r Ceidwadwyr dod i'r frig mewn etholiad Cymreig!

Yn 2004 Roedd gan y Blaid Lafur 127 mil yn rhagor o bleidleisiau na 'r Blaid Geidwadol a 138 mil o bleidleisiau mwy nag oedd gan Blaid Cymru - bwlch mawr i'w cau heb son am ei oresgyn

Cyn ystyried y posibilrwydd yna rhaid edrych ar obeithion plaid arall i gipio'r bedwaredd sedd.

Yn etholiad 2004, pe bai gan Gymru pumed sedd, byddai UKIP wedi ei gipio (gan Blaid Cymru!). Ond roedd UKIP yn parhau i fod dros 50,000 o bleidleisiau y tu ôl i addasiad pleidlais ail sedd Llafur. 500 pleidlais oedd rhwng UKIP a'r Rhyddfrydwyr ac roedd y Ceidwadwyr a'r Blaid ar eu sodlau am y bumed safle.

Dydy 50 mil ddim yn llawer dros Gymru Gyfan. Ond i UKIP neu'r Rhyddfrydwyr ennill y sedd mae'n rhaid iddynt dwyn y bleidlais yma yn unionsyth oddi wrth Lafur. Bydd dwyn pleidleisiau Ceidwadol neu Genedlaethol dim ond yn cryfhau gafael Llafur ar y bedwaredd sedd.

Mi fydd hi bron yn amhosib i UKIP na'r Rhyddfrydwyr ennill y bedwerydd safle os yw Llafur yn dod i frig y pôl eto.

Ond camarweiniol braidd yw cymharu 2009 hefo 2004. Roedd pleidlais 2004 yng Nghymru yn cael eu cynnal ar yr un diwrnod ag etholiadau cyngor sir, gan hynny gwnaeth llawer fwy o bobl pleidleisio yn 2004 na'r sawl a bleidleisiodd ym 1999. 41% yn 2004 o gymharu â 29% ym 1999. Hyd yn oed efo llawer mwy o bobl yn troi allan collodd y Blaid cryn nifer o Bleidleisiau rhwng 1999 (blwyddyn dda) a 2004 (blwyddyn wael uffernol) tra bod pob un blaid arall wedi cynyddu niferoedd eu pleidleisiau. Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.

O ystyried yr hinsawdd wleidyddol bresennol rwy'n disgwyl i lawer llai na 29% i bleidleisio eleni. Y Blaid Lafur bydd yn colli fwyaf yng Nghymru o bobl yn sefyll cartref. Bydd y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn dioddef o'r bleidlais dim diddordeb hefyd. Bydd gwerth pleidlais craidd y Blaid yn uwch o lawer nag ydoedd yn 2004. Ond dim yn ddigon uchel i gipio'r bedwaredd sedd. Bydd pleidlais UKIP hefyd yn aros yn ei hunfan o ran niferoedd ond gwerth llawer mwy fel canran.

Dyma'r ddarogan.

1 Plaid Cymru = 1 sedd
2 Llafur = 1 sedd
3 Ceidwadwyr = 1 sedd
4 UKIP = 1 sedd
5 Rhydd Dem = 0 sedd
6 BNP = digon uchel i beri cywilydd
7 Gwyrdd = 0 sedd
Gweddill = di-nod

Croeso Amodol Arall i'r Strategaeth Iaith

Megis Blog Menai yr wyf yn rhoi croeso amodol i strategaeth addysg Cymraeg newydd y Cynulliad a gyhoeddwyd heddiw. Nid ydwyf wedi darllen dogfen y strategaeth eto. Mae fy sylwadau wedi eu selio yn gyfan gwbl ar yr hyn sydd wedi ei adrodd ar y newyddion.

Un o'r pethau a adroddwyd sydd yn derbyn croeso gwresog gennyf yw'r addewid i roi pwyslais ar ddefnyddio'r Gymraeg y tu allan i'r ysgol.

Mae yna berygl inni roi gormod o bwyslais ar addysg Gymraeg ffurfiol fel modd i achub yr iaith (ac i ddelio efo llwyth o anghenion cymdeithasol eraill hefyd). Dim ond tua 5009 o oriau o addysg statudol mae dyn yn ei dderbyn (ychydig dan flwyddyn a hanner o'u cywasgu). Mae angen llawer mwy na hyn i blant dysgu sgiliau cyfathrebu ac i fagu hyder yn eu gallu ieithyddol.

Da yw gweld y Cynulliad yn cydnabod hyn. Rhaid disgwyl i weld pa mor flaengar, addas a llwyddiannus bydd y gweithgareddau sydd yn deillio o'r polisi.

Un cymal o'r adroddiadau ar y newyddion sydd yn peri pryderon imi yw hyn:

"Disgwylir i gynghorau sy'n cynnig addysg Gymraeg a Saesneg ar wahân ymchwilio'n fanwl i'r galw am addysg Gymraeg ymhlith rhieni plant sydd newydd eu geni."

Mae hyn yn awgrymu na fydd angen i Gynghorau Gwynedd, Môn na rhanbarth gorllewin Conwy ymchwilio i'w ddarpariaeth o addysg Gymraeg. Mae eu hysgolion hwy yn cael eu hystyried yn rhai naturiol ddwyieithog. Nid ydynt yn cynnig addysg Gymraeg ar wahân.

Mae polisi addysg yr hen sir Gwynedd wedi bod yn llwyddiannus mewn rhai ardaloedd.
Mae yna gymunedau lle mae'r ysgolion yn llwyddo i sicrhau bod y mwyafrif llethol o ddisgyblion, beth bynnag eu cefndir, yn ymadael a'r ysgol yn Gymru Ddwyieithog rugl.

Mewn ardaloedd eraill mae yna fodd i blant dechrau yn yr Ysgol Feithrin yn dair blwydd oed ac ymadael ag addysg statudol yn 16 yn ddi Gymraeg i bob pwrpas ymarferol. Ond oherwydd y polisi o addysg naturiol ddwyieithog does dim modd i rieni yn yr ardaloedd gwan dewis addysg Gymraeg Rhydfelinaidd i'w plant. Maent yn cael eu gorfodi i dderbyn addysg ymarferol Saesneg.

Os yw'r adroddiad ar y BBC yn iawn bydd hyn ddim yn newid o dan y strategaeth newydd ac mae hynny'n siom.

Diweddariad:
Mae 'na ddadansoddiad manwl o'r Strategaeth ar flog Syniadau
Mae'r ddogfen ymgynghorol llawn i'w gweld yma

Alun Di-Nerth

Un o'r pethau bach gwirion yna sy'n fy nhiclo i yw cyfeiriad swyddfeydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn y Gogledd:

Ffordd Dinerth (cwbl di nerth!), Bae Colwyn.

Yn rhyfedd iawn mae Mam Alun Michael, Ysgrifenydd Cyntaf y Cynulliad yn ei fabandod, hefyd yn byw yn Ffordd Dinerth.

Druan o Alun, wedi darllen ei gyfraniad i ddathliadau deng mlwyddiant y Cynulliad ac wedi clywed ei sylwadau ar y radio a'r teledu - yr argraff rwy'n cael yw grawnwin surion sy'n dal i gorddi.

Mae degawd wedi mynd heibio, Alun bach, mae'r byd wedi troi, yr wyt ti'n ddeng mlynedd yn hyn. Rho'r gorau iddi - be di'r pwynt o ddal dig cyhyd?

Mae Mamau a Milwyr angen Ddeddf Iaith

Dydd Llun cafwyd trafodaeth ym Mhwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig San Steffan parthed yr LCO iaith.

Ymysg y tystion o flaen y pwyllgor roedd Wayne David AS, gweinidog yn Swyddfa Cymru ac un o gymwynaswyr mwyaf yr iaith (yn ôl ei dystiolaeth ei hun). Mae Mr David yn lled gefnogol i roi hawliau ddeddfu ar yr iaith i'r Cynulliad ond mae o'n gweld peryglon!

Un o'r peryglon y mae y gweinidog yn poeni yn ei gylch yw y bydd yr LCO fel y mae'n sefyll yn rhoi'r hawl i'r Cynulliad deddfu parthed sefydliadau sydd yn bodoli o dan Siarter Brenhinol, megis y Lleng Prydeinig ac Undeb y Mamau.

Rhaid cydnabod nad ydwyf yn gwybod llawer am Undeb y Mamau. Tybiwn ei fod yn sefydliad sydd yn cynnig cymorth a chymdeithasu i rieni benywaidd. A oes yna unrhyw beth pwysicach na Mam yn trosglwyddo'r iaith i'w plentyn i amddiffyn yr iaith? Os nad oes gan Undeb y Mamau polisi iaith gynhwysfawr wirfoddol yn barod, mae angen gorfodi un arni trwy ddeddf.

Mae gan y Lleng Prydeinig cangen ym mron pob un dref yng Nghymru. Mae'n gwneud gwaith cyhoeddus megis trefnu gwasanaethau cadoediad. Mae'n ffynhonnell cymorth a gwybodaeth i'r miloedd o Gymry Cymraeg sydd wedi gwasanaethu yn y lluoedd arfog dros y degawdau. Mae gan y Lleng clybiau cymdeithasol poblogaidd mewn cannoedd o drefi Cymreig. Mae awgrym Mr David bod corff mor amlwg yn cael ei hepgor o ddyletswyddau i barchu'r Gymraeg yn fy ffieiddio.

Mae'r ffaith nad oes gan sefydliad mor amlwg â'r Lleng Prydeinig polisi iaith yn brawf diamheuaeth o'r angen am ddeddfwriaeth gynhwysfawr yn hytrach nag esgus am gulhau'r LCO iaith, Mr David annwyl!

Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg #2

Wrth drafod y posibilrwydd bod deddf iaith newydd ar y gorwel mae ambell i awdurdod, sydd eisoes yn cynnig gwasanaeth Cymraeg, wedi nodi mae ychydig ar y naw sydd yn dewis yr opsiwn Cymraeg.

Pwynt digon teg. Ond mae yna adegau pan fo ddewis y Gymraeg yn gwbl anymarferol.

Yn aml bydd angen i ffurflen cael ei gymeradwyo gan unigolyn arall. Os nad yw'r cymeradwy yn gallu darllen y ffurflen Gymraeg does dim modd iddo ei gymeradwyo. Rhaid llenwi'r ffurflen yn iaith yr un sydd yn cymeradwyo yn hytrach nag iaith yr ymgeisydd!

Weithiau bydd cyrff yn cynnig dewis iaith ar ffurflenni yn hytrach na ffurflen ddwyieithog. Mae ffurflen Cymorth Dŵr Cymru yn enghraifft dda o hyn.

Mae modd i bobl sydd ar lwfansau incwm isel sydd a 3 neu mwy o blant, a phobl sydd ar lwfansau anabledd sydd â chyflyrau sydd yn golygu eu bod yn galw am ddefnydd dŵr ychwanegol i'r arfer, cael gostyngiad hyd at £250 oddi ar eu biliau dŵr.

Yr wyf wedi bod yn annog pobl i wneud cais am Gymorth Dŵr Cymru, ac wedi bod yn eu hannog i lenwi ochr Gymraeg y ffurflen.

Mae'r ffurflen yn un dewis iaith. Hynny yw mai modd ei lenwi yn y Gymraeg neu ei droi drosodd i'w llenwi yn y Saesneg.

Ond mae'n rhaid i'r ffurflen gais cael ei gymeradwyo gyda stamp a llofnod meddyg teulu neu nyrs bractis. Mae naw allan o'r un ar ddeg o bobl yr wyf wedi eu hanog i lenwi'r ffurflen yn y Gymraeg wedi ddweud bod y meddyg yn methu rhoi ei stamp ar y ffurflen gan nad ydyw yn ddeall y Gymraeg, a bod rhaid iddynt llenwi'r ochr Saesneg er mwyn y meddyg!

Mae'n siŵr bydd y Bwrdd Dŵr yn fesur y naw hyn fel 90% o Gymry Cymraeg sy'n ddewis yr opsiwn Saesneg!

Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg

Yn yr 80au cynnar mi fûm yn dilyn cwrs hyfforddi i ddyfod yn nyrs cofrestredig.

Fel rhan o'r hyfforddiant bu rhaid i'r efrydwyr gwneud prosiect ar argaeledd mynediad i bobl a oedd yn byw ag anabledd i ddefnyddio siopau trefi glan mor y gogledd. Roedd hyn cyn dyddiau deddfau hawliau i'r anabl.

Fel rhan o'r prosiect mi fûm yn holi perchennog siop fferyllydd (o bob man) nad oedd modd mynd iddi ond trwy ddringo set o bum gris. Ymateb y fferyllydd oedd ei fod o ddim yn gweld pwynt cael mynediad i'r anabl gan nad oedd wedi gweld cwsmer mewn cadair olwyn yn ei siop erioed.

Yh! Tybed pam?

Roedd gwrando ar raglen Taro Naw nos Fawrth yn rhoi teimlad o Deja Vu imi.

Roedd cynghorydd o Aberdaugleddau yn dalau gyda Aran Jones bod neb yn gofyn am wasanaethau Cymraeg gan y cyngor felly afraid yw eu cynnig.

Ond onid dyna'r pwynt?

Os oes raid gwneud ffỳs, mynd allan o'ch ffordd, mynd i drafferth di angen, bydd pobl ddim yn mynnu gwasanaeth!

Yr hyn dylid digwydd mewn gwlad ddwyieithog yw bod y gwasanaeth dwyieithog ar gael yn hollol naturiol a di-ffwdan fel bod pobl yn gallu eu defnyddio heb mynnu yn flin.

Yn siopau Tescos mae'r gwasanaethau hunan sganio a'r dewis arnynt i ddefnyddio'r Gymraeg. Mae'n rhaid mynd i'r ffwdan o ddethol yr iaith eich hunain - dydy'r dewis ddim yn cael ei gynnig yn awtomatig.

Yn Nhesco y Gyffordd yr wythnos diwethaf yr oeddwn am brynu botel o win. Defnyddiais y ddewis Gymraeg wrth sganio a daeth y neges angen cymeradwyaeth oedran i fynu. Bu'n rhaid disgwyl, a disgwyl a disgwyl i'r cymeradwy-ydd dod i wirio fy oedran. A'i ymateb sur oedd I didn't hear the message authorisation needed because you chose Welsh - I can't understand that rubbish. Look at the queue you have caused now!

Gan fy mod yn Hen Rech Flin mi wnes gŵyn swyddogol i'r rheolwyr am yr agwedd!

Bydd sylwadau'r côc oen yn gwneud fi'n fwy penderfynol byth o ddefnyddio'r gwasanaeth Cymraeg eto.

Ond ow!

Rwy'n ddeall pam bydda ambell i un arall (gan gynnwys rhai oedd yn y ciw tu nol imi), yn penderfynu mae haws o lawer byddid osgoi'r Gymraeg ar bob cyfrif.

Neges Uniaith

Mae Dyfrig wedi ysgrifennu post dwyieithog ar ei flog answyddogol am ei brofiad yn y drafodaeth am flogio yng Nghynhadledd y Blaid. Y rheswm pam ei fod yn ddwyieithog yn hytrach nag yn y Gymraeg yn unig yn ôl ei arfer yw oherwydd

fe ddywedodd Iain Dale ei fod wedi mynd i edrych ar flogiau ei gyd-banelwyr i gyd cyn dydd gwener, ac ei fod yn siomedig nad oedd wedi gallu deall fy negeseuon i. Felly, yn arbennig ar gyfer Iain, dyma neges ddwyieithog."

Yn gyntaf, Dyfrig, be di'r ots os ydy Iain Dale yn ddeall dy gyfraniadau neu ddim? Hyd yn oed pe bai ti wedi ysgrifennu dy holl byst yn Saesneg rwy'n amau na fyddai Mr Dale a'i debyg yn rhan o dy gynulleidfa targed ta waeth.

Pan ddechreues i flogio mi drïais ysgrifennu pyst dwyieithog mewn un lle, ond roedd o'n edrych yn flêr ac yn drwsgl. A dim ond pobl Cymraeg eu hiaith oedd yn eu darllen - roedd y di Gymraeg ddim yn hoffi sgrolio i lawr at y post Saesneg!

Rwy'n cael anhawster efo blogiau dwyieithog fel un Gwilym Euros. Rwy'n ansicr os dylid ymateb yn y Gymraeg, yn y Saesneg neu yn ddwyieithog. Mae'n anodd cael unrhyw fath o drafodaeth ystwyth ar bost dwyieithog.

Mi ymgeisiais am gyfnod i gadw dwy flog lle'r oedd yr un post ar y ddwy flog yn gyfieithiadau o'i gilydd. Ond fuan y rhois i'r gorau i'r arferiad yna hefyd. Rwy’n brin o sgiliau'r cyfieithydd proffesiynol ac yr oeddwn yn teimlo bod fy nghyfieithiadau o'r naill iaith neu'r llall yn brennaidd. Bellach rwy'n cadw dwy flog lled annibynnol o'i gilydd. Er fy mod yn dal i ysgrifennu ar yr un pwnc ar y ddwy yn achlysurol bydd y pyst yn gyfansoddiadau unigol. Y drwg efo'r arferiad yma (yn fy achos i, o leiaf) yw fy mod bellach wedi ysgrifennu llawer mwy o byst yn y Saesneg nag ydwyf yn y Gymraeg. Yn bennaf gan mae'r Saesneg yw fy iaith gyntaf a fy mod yn ei chael hi'n haws i ysgrifennu yn yr iaith honno. Ond mae'n rhannol oherwydd y temtasiwn, yn arbennig pan fo amser yn brin, i ddarparu ar gyfer y gynulleidfa fwyaf yn unig. (Ac mae fy nghynulleidfa Saesneg bron i 2000% yn uwch na'r un Gymraeg. Mae deud hynny yn gwneud imi deimlo fel aelod o'r CBI yn gwneud esgusodion!)

Ar ddiwedd y dydd rhaid derbyn mae rhywbeth unigol, egotistaidd, hyd yn oed yw blogio. A'r polisi gorau yw gwneud yr hyn yr wyt ti yn bersonol hapus yn ei wneud ar dy flog dy hun a naw wfft i bawb arall!

Mae gen i dipyn o dŷ bach twt

Mewn post diweddar mae Vaughan yn nodi mae Prif Weinidog Cymru yw'r unig un o brif weinidogion yr ynysoedd hyn heb Gartref Swyddogol. Mae o'n honni bod ambell i was sifil wedi bod yn llygadu Plasty'r Dyffryn ar gyfyl Caerdydd fel lle posib i greu cartref o'r fath. Ond mae'r aelodau etholedig yn oeraidd tuag at y syniad, yn teimlo bydda brynu cartref swyddogol i wleidydd ddim yn boblogaidd iawn yn yr hinsawdd bresennol - yn enwedig efo ail gartrefi ASau ac ACau wedi cael gymaint o sylw negyddol yn ystod y misoedd diwethaf.

Rwy'n weddol gyfarwydd â Gerddi'r Dyffryn. Yn ystod yr 80au roedd NUPE, yr undeb llafur yr oeddwn yn swyddog ynddi, yn cynnal cyrsiau hyfforddi yno yn weddol reolaidd. Os cofiaf yn iawn bydda ryw 60 ohonom yn aros yn y Gerddi ar gyfer y cyrsiau. Trigain - yr un nifer ac sydd o aelodau o'r Cynulliad. Prynwch y lle meddaf fi - nid ar gyfer y PW yn unig ond er mwyn i bob un aelod cael sefyll yno. Wedyn bydda dim rhaid cynnig lwfansau ail gartref, taliad am fath marmor na theledu mawr i'r un aelod byth eto.

Sâl Tibars Cai

Wrth glodfori'r cyfraniad enfawr mae Blog yr Hen Rech Flin yn gwneud i ddealltwriaeth o wleidyddiaeth Gwynedd mae fy nghyfaill Blog Menai yn drysu ei gyfraniad, yn ei modd arferol, trwy son am gawl. Y mae'n debyg bod fy mlog i yn debyg i Gawl Cennin! Nid ydyw'n bolisi yma i siomi neb! Os oes ymwelydd wedi pigo draw ar gyngor fy nghyfaill i chwilio am reseit ar gyfer cawl gorau Cymru dyma ddolen i reseit gan Delia Smith.

Mae Mrs Smith yn un o dras Gymreig, mae ei gwreiddiau yn ardal yr Arthog Sir Feirionnydd. Mae'n siŵr y bydd hi wrth ei fodd o gael gwybod bod ardal ei hynafiaid bellach yn cael ei gynrychioli mor glodwiw ar y Cyngor Sir gan gynrychiolydd Llais Gwynedd.

Gan fod Cai yn credu mai Cawl Cennin (hynod flasus) yw fy mlog innau ac mae cawl rwdins yw blog y Cynghorydd Gwilym Euros, teg yw gofyn sut fath o gawl sydd yn cael ei gynnig gan Flog Menai? Yn rhyfedd iawn mae yna gawl o Lithwania sydd, fel petai, wedi ei enwi ar gyfer Blog Menai Sal Tibarsciai: Mae'n oer, yn ddiflas, yn sur ac yn cynnwys dim maeth o gwbl :-)

Costau'r Costa Geriatrica

Prin bydd unrhyw un call yn methu cydymdeimlo a'r bobl hŷn yng Ngwynedd sydd yn wynebu cynnydd o 50% yn eu costau gofal o dan benderfyniad hunanddinistriol diweddaraf Plaid Cymru.

Bydd cyfiawnhau yn dod o du blogwyr y Blaid, maes o law, bid siŵr.

Prin bydd gwerth y cyfiawnhad i deuluoedd y sawl sydd yn gorfod dewis rhwng talu mwy am ofal yn y cartref neu ddanfon Mam, Dad, Taid neu Nain i gartrefi gofal sydd ar fin cau.

Ond rwy'n cydymdeimlo a chyngor Gwynedd yn yr achos yma.

Yr enghraifft a roddwyd o un a oedd am ddioddef o dan y cynllun ar newyddion y BBC oedd dynes o ganolbarth Lloegr a chostau mawr iawn am ei gofal!

Dyma broblem sydd gan Gyngor Gwynedd, Cyngor Conwy, Cyngor Bro Morgannwg a sawl gyngor ar lan môr hyfryd Lloegr hefyd. Problem y Costa Geriatrica!

Mae pobl mewn swyddi bras yn talu i mewn i'r pot cymdeithasol mewn ardaloedd breision. Ond o ymddeol i lan môr maent yn tynnu allan o bot cymdeithasol tlawd, lle mae llawer mwy yn cael ei dynnu allan na sydd yn cael ei roi i mewn.

Os yw unigolyn yn gweithio trwy ei oes ym Myrmigham ac yn talu trethi i gyngor Byrmingham, ac yna'n ymddeol i'r Bermo onid trethdalwyr Byrmingham ddylid talu am gostau'r gofal henoed yn hytrach na threthdalwyr Gwynedd?

Polau Piniwn ac Amseru Refferendwm

Ychydig ddyddiau yn ôl, ar Ddydd Gŵyl Dewi, cyhoeddodd BBC Cymru pôl piniwn a oedd yn awgrymu bod 52% o bobl ein gwlad o blaid pwerau ychwanegol i'r Senedd a bod 39% yn wrthwynebus i bwerau ychwanegol.

Mewn adroddiadau ar y pryd cafwyd awgrym gan Betsan Powys, ymysg eraill, bod y gwahaniaeth rhwng yr Ie a'r Na ddim yn ddigon eang i liniaru ofnau'r sefydliad. Cyn i'r bobl bwysig dechrau alw am refferendwm bydda angen o leiaf 20% o wahaniaeth, yn nhyb Betsan.

Aelod o'r sefydliad yw Dafydd Wigley, Llywydd Anrhydeddus Plaid Cymru. Mae o'n cefnogi sylwadau'r newyddiadurwyr, gan rybuddio bod y polau piniwn wedi bod yn anghywir yn y gorffennol. Mae Dafydd yn nodi:

Dwi'n cofio yn 1978 bod pôl piniwn yn dangos bod 'na ddwywaith yn fwy o blaid nag oedd yn erbyn er bod y canlyniad yn 1979 bedair gwaith yn fwy yn erbyn nag oedd o blaid

Nid ydwyf yn cofio'r pôl y mae Dafydd yn ei gofio. Ond rwy'n parchu geirwiredd Dafydd, nid oes amheuaeth bod canlyniadau'r pôl y mae o'n ei gyfeirio ati ar gael yn rhywle. Ond os oedd ddwywaith gymaint o bobl wedi dweud ie yn y pôl, mae'n rhaid bod y gagendor rhwng yr ie ar na ym fwy nag 20% Betsan.

Fy atgof pennaf o'r ymgyrch ym 1979 oedd ei fod yn uffernol o oer, a doedd yr ymateb ar y drws ym Meirion '79 yn gwneud dim i gynhesu'r galon. Roedd pob Tori, pob Rhyddfrydwr a phob Llafurwr yn erbyn. Roedd nifer o Bleidwyr pybyr wedi eu dychryn gan atgasedd rhai o Lafurwyr y Deheubarth ac yn poeni mae pobl fel nhw bydda'n gyfrifol am bethau fel addysg Gymraeg os oedd senedd i ddyfod i Gaerdydd.

Roedd yn amlwg o ddiwrnod cyntaf yr ymgyrch bod y refferendwm am gael ei golli yn drychinebus, beth bynnag fu canlyniad y polau piniwn.

Roedd yr un peth yn wir ym 1997. Roedd y polau piniwn yn awgrymu mwyafrif mawr i'r achos o blaid datganoli. Ar y drws rodd yn amlwg mae cael a chael oedd y canlyniad am fod - felly y bu!

Mae yna dwy wers yma.

Y gyntaf yw bod polau piniwn Cymreig sydd wedi eu selio ar arferion y DU yn fethedig ac annibynadwy parthed Cymru! Does dim modd rhoi cred ynddynt. Gwirion bydd amseru refferendwm ar sail polau o'r fath. Da o beth bydda weld gwyddoniaeth polio yng Nghymru yn gwella fel bod polau mwy dibynadwy ar gael - breuddwyd gwrach mae'n debyg.

Yr ail wers yw mai trwy ymgyrchu a chanfasio bydd gwybod pryd bydd yr amser gorau i alw refferendwm. Os am lwyddo cael pleidlais IE mae'n rhaid i'r ymgyrch a'r canfasio dechrau rŵan - nid tair wythnos cyn diwrnod y bleidlais.

Cwestiwn Dyrys Gŵyl Dewi

Pam bod Cymry Anghydffurfiol, sydd ddim yn credu mewn eiriolaeth i'r Saint, yn gwneud gymaint o ffỳs am Ddydd Gŵyl Dewi?

Pam bod anghredinwyr rhonc yn gwneud mwy byth o ffỳs am yr Ŵyl?

Wylit, Wylit Lywelyn

Cyn imi gael fy ngorfodi i roi'r gorau i yrru oherwydd fy iechyd mi fûm yn gweithio i Brifysgol Bangor fel ymgynghorydd addysg a hyfforddiant. Fy ngwaith oedd mynd i gartrefi gofal a chartrefi nyrsio ar hyd a lled gogledd a chanolbarth Cymru i gynghori ar gyfleoedd i hyfforddi yn y gweithle trwy wneud cyrsiau NVQ ac ati.

Wrth wneud y gwaith ymwelais ag un neu ddau o gartrefi uffernol, rhai roedd rhaid imi gwyno amdanynt i'r awdurdodau. Roedd y mwyafrif mawr yn llefydd digon derbyniol yn cynnal safon dda a chlodwiw. Ond roedd ambell un yn sefyll allan fel llefydd arbennig iawn. Cartrefi lle'r oedd gofal y staff o'r radd uchaf, lle'r oedd y trigolion yn hapus. Cartrefi oedd yn rhan o'r gymuned yn hytrach na lle i guddio'r henoed allan o'r golwg. Cartrefi, pe bai'r angen yn codi, y byddwn yn ddiolchgar o gael treulio fy mlynyddoedd olaf ynddynt.

Un o'r rhain oedd Cartref Bryn Llywelyn Llan Ffestiniog.

Trist oedd clywed bod Cyngor Gwynedd wedi penderfynu cau'r cartref. Rwy'n ddeall bod rhaid i gynghorwyr gwneud penderfyniadau anodd ac ystyried oblygiadau ariannol a phob esgus arall caiff ei wneud dros gau Bryn Llywelyn. Ond, bobl annwyl, does neb yn taflu perl i'r lludw. Mae Bryn Llywelyn yn enghraifft o Ymarfer Gorau yn y maes. Lle i Wynedd ymfalchïo ynddo a defnyddio fel enghraifft i eraill. Cywilydd ar bob cynghorydd a bleidleisiodd o blaid y cau.

Pan ddaw henaint ac annhuedd i ran rai o gynghorwyr iau Plaid Cymru, a bleidleisiodd o blaid cau Bryn Llywelyn er mwyn undod eu plaid wleidyddol hwyrach byddant yn gwerthfawrogi'r gwahaniaeth rhwng gofal o'r radd flaenaf a gofal OK, a dod i ddifaru eu hagwedd cul ac unllygeidiog.

Problemau Prifysgol

Mae'r ddadl am ffioedd i fyfyrwyr sydd yn rhwygo’r Blaid yn mynd dan fy nghroen. Pob tro rwy'n clywed Pleidiwr yn ceisio amddiffyn agwedd y Blaid a phob tro dwi'n gweld gwrthwynebwyr y Blaid yn llyfu'r mêl o'u bysedd am gyfyng gyngor y Blaid rwy'n teimlo fel tynnu fy ychydig wallt o'm pen.

Mae dwy ochor y ddadl yn methu deall y broblem go iawn.

I leihau'r niferoedd ar restrau di-waith fe wnaeth Llywodraeth Thatcher annog bobl i gofrestru eu hunain yn sâl. I leihau diweithdra ymysg ieuenctid wnaeth Llywodraeth Blair danfon bobl i'r Brifysgol - a gwneud iddynt dalu am yr anrhydedd.

Dwy weithred cyn ffieiddied â'i gilydd o gam drin pobl er mwyn mwytho ystadegau. Dwy weithred sydd a'u canlyniadau yn llawer mwy niweidiol, yn yr hir dymor, na'u bwriad tymor byr.

Y gwir syml am y broblem o gostau prifysgol yw bod gormod o bobl ifanc yn cael addysg prifysgol yn gwbl di angen. Pan oeddwn i'n laslanc roedd 10% o bobl ifanc yn mynd i Brifysgol ac yr oeddynt yn derbyn grant, sef tal (pitw) am fod yn fyfyriwr.

Yr wyf yn nyrs cofrestredig. Wrth hyfforddi i fod yn nyrs cefais fy nhalu cyflog gweddol ddechau dros gyfnod fy hyfforddiant. Bellach mae'n rhaid gwneud cwrs gradd i ddyfod yn nyrs, a thalu am yr anrhydedd. Dydy'r nyrsiaid graddedig dim mymryn yn well (i ddwedyd y gwir maent ychydig yn llai profiadol) na'r rhai a daeth yn nyrsiaid trwy brentisiaeth wedi ennill dim ond un lefel O. Mae eu haddysg brifysgol yn afraid.

Yr ateb syml i'r broblem o ariannu addysg brifysgol yw wynebu'r ffaith, diymwad, nad oes angen inni ddanfon gymaint o'n plant i'r brifysgol!

Yr Hawl i Wneud Dim

Rwy'n hynod falch bod y Cynulliad Cenedlaethol am dderbyn rhywfaint o gyfrifoldeb am yr Iaith Gymraeg, o'r diwedd. Rwy'n siomedig, ta waeth, mae dim ond cyfrifoldeb rhannol bydd gan y Cynulliad.

Dyma un o wendidau mwyaf y system LCO. Mae'r Cynulliad yn gallu gofyn am hawliau mewn maesydd lle mae am newid pethau yn unig.

Weithiau, y peth gorau i lywodraeth ei wneud yw gwneud dim.

Byddwn yn hapusach pe bai gan y Cynulliad cyfrifoldeb dros ddeddfwriaeth ieithyddol lle nad oes dymuniad gweithredu.

Hwyrach ei fod yn agwedd bedantig, ond yr wyf yn credu yn gryf mae lle'r Cynulliad yw dweud nad oes raid i Siop jips, enwog, Cas-gwent gwneud dim parthed cael polisi iaith, yn hytrach na lle San Steffan i ddweud ei fod am gadw'r hawl i'r siop jips gwneud dim!

Croeso-ish i Garchar C'narfon

Os cofiaf yn iawn roedd yr alwad am garchar i ogledd Cymru yn un o'r pynciau cynharaf i Dafydd Wigley a Dafydd Elis Thomas codi ar ôl eu hethol am y tro cyntaf ym 1974. Mae Elfyn Llwyd a Hywel Williams wedi parhau a'r frwydr gydag angerdd.

Yr wyf yn cael fy nghyhuddo gan rai (yn annheg fel arfer) o ladd ar y Blaid ar bob cyfle. Yn ddi-os roedd y cyhoeddiad heddiw bod carchar am gael ei godi yng Nghaernarfon yn enghraifft o werth Plaid Cymru ar ei orau. Mae creu polisi a dal ati, ac ati ac ati am 35 mlynedd hyd nes cael y maen i'r wal yn rhywbeth i'w clodfori. Felly llongyfarchiadau mawr i'r Blaid, i'r ddau Ddafydd i Hywel ac Elfyn ar eu llwyddiant.

Am yr holl resymau y mae'r Blaid wedi eu nodi dros gyfnod hir mae'r newyddion bod carchar newydd am gael ei hadeiladu yng Nghaernarfon yn newyddion da dros ben.

Ond, dydy cael y carchar ddim yn ddiwedd yr ymgyrch. Un o fanteision y carchar yw bydd hi'n dod a hyd at 1,000 o swyddi i'r ardal.

Mae profiad wedi dangos, ysywaeth, bod cynlluniau gwasanaeth cyhoeddus mawr yn aml yn dod a swyddi i ardal mewn modd llythrennol. Y DVLA, Y Bathdy Brenhinol, Y Swyddfa Breinlen a hyd yn oed swyddfeydd y Cynulliad ym Merthyr, Aberystwyth a'r Gyffordd yn mewnforio staff o ardaloedd eraill, yn dod a nhw, yn hytrach na chreu swyddi i'r boblogaeth leol.

Gall hyd at fil o swyddogion carchar yn mewnfudo i Gaernarfon bod yn niweidiol i un o ardaloedd Cymreiciaf Cymru. Gall effeithio ar y farchnad tai, troi ysgolion cynhenid Cymraeg yn rhai Saesneg a chreu gelyniaeth gymdeithasol - ymysg pethau eraill.

Bydd llwyddiant y prosiect carchar yn hollol ddibynnol ar sicrhau bod canran uchel o'r swyddi ar gael i bobl leol. I gael y sicrwydd yna bydd rhaid i'r awdurdodau, yr asiantaethau cyflogaeth, gwasanaeth y carchardai a'r colegau lleol cyd weithio yn ystod y cyfnod adeiladu i hyfforddi pobl leol ar gyfer y swyddi bydd ar gael yng Ngharchar Caernarfon. Rwy'n mawr obeithio bydd y Blaid yn ychwanegu at y llwyddiant trwy sicrhau bod hyn yn digwydd.

Vaughan, yr Haridans a Chenedlaetholdeb

Dydy Vaughan Roderick ddim mewn gwirionedd yn deall pam ond yn ddiweddar mae ambell i flogiwr a newyddiadurwr wedi codi cwestiynau ynglŷn â dyfodol y glymblaid .

Rwy' ddeall pam!

Am y reswm syml bod y cenedlaetholwyr wedi colli pob achos cenedlaethol sydd wedi codi ei phen, hyd yn hyn, yn y glymblaid!

Mae Vaughan yn ein hatgoffa bod y glymblaid coch-wyrdd wedi dod i fwcl oherwydd fe wnaeth Ieuan Wyn Jones gyfiawnhau ei benderfyniad i fod yn ddirprwy yn hytrach na'n brif weinidog trwy honni mai dim ond trefniant â Llafur fyddai'n sicrhâi refferendwm cyn 2011.

Mae Vaughan, fel pawb arall, yn gwybod mae esgus dros glymblaid, nid reswm oedd dweud mai dim ond Llafur oedd yn gallu dod a refferendwm i'r fei. Y brif reswm pam nad ddaeth y Glymblaid Enfys i fod oedd o herwydd bod criw bach o sosialwyr eithafol yng ngrŵp y Blaid yn methu goddef y syniad o fod mewn clymblaid gyda'r Torïaid.

Os nad ydy Vaughan a selogion Plaid Cymru wedi sylwi ar y ffaith yna, does dim ddwywaith bod yr unoliaethwyr yn y Blaid Lafur wedi sylwi arni, ac yn ei ddefnyddio i grogi'r Blaid.

Y gwir blaen yw bod y glymblaid wedi methu ar bob ymgais i blesio cenedlaetholwyr Plaid Cymru. Does dim papur dyddiol, dim cefnogaeth i ddiwydiannau yn etholaethau Plaid Cymru. Dim Coleg Ffederal, dim Deddf Iaith. Mae'r system ELCO wedi ei wyrdroi i dynnu grym oddiwrth y Cynulliad ac i gryfhau llaw'r Ysgrifennydd Gwladol. Ac mae'n eithriadol amheus os ddaw'r Refferendwm bondigrybwyll cyn 2012. A hyn oll oherwydd bod pedair aelod o grŵp y Blaid wedi rhoi eu buddiannau Sosialaidd o flaen buddiannau Cymru.

Mae Plaid Cymru mewn Llywodraeth yn y ffordd waethaf posibl. Bydd pob llwyddiant yn llwyddiant i Lafur, a phob methiant yn fethiant i'r glymblaid. Syniad hurt o'r cychwyn cyntaf, a methiant i'r Blaid hyd yn hyn.

Yr unig lygedyn o obaith sydd gan Blaid Cymru yw canlyniad gwael yn etholiadau Ewrop mis Mehefin. Bydd canlyniad gwael, siawns, yn rhoi ddigon o asgwrn cefn i'r asgell dde yn y Blaid i ddweud digon yw digon i'r haridaniaid, a thynnu nôl o'r cysylltiad gyda'r Blaid Lafur marwol. Boed hynny trwy arwain clymblaid Enfys neu trwy fod yn wrthblaid lwyddiannus.

Apêl Gaza a'r BBC

Mewn ffordd ryfedd mae penderfyniad y BBC i beidio â darlledu apêl y Pwyllgor Apeliadau Trychineb wedi gwneud mwy o dda i'r apêl nag o ddrwg.



Pa mor aml mae apêl o'r fath yn cael ei ddarlledu? Hanner dwsin o weithiau hwyrach. Ond o herwydd y ddadl parthed yr apêl mae'r apêl wedi cael cyhoeddusrwydd ar bob rhaglen newyddion ar bob sianel trwy'r dydd. Yn wir mae'r apêl wedi cael ei awyru pob hanner awr ar sianel News 24 y BBC - fel stori newyddion.

Ar y llaw arall yn hytrach nag amddiffyn ei hun rhag cyhuddiadau o amhleidioldeb, mae'r gorfforaeth wedi dinoethi ei hunan o bob arfogaeth yn erbyn y fath gyhuddiad. Mae'r penderfyniad i beidio â darlledu'r apêl yn ymddangos i lawer fel prawf bod y BBC yn hapus i anwybyddu'r digofaint mae'r rhyfel wedi achosi i'r diniwed, o herwydd resymau pleidiol gwleidyddol.

Wrth gwrs yr hyn nad yw'r storiâu ar y newyddion yn gwneud yw cyhoeddi sut mae cyfrannu at yr apêl. Dyma'r manylion (Diolch i flog Bill Cameron)

I gyfrannu ymwelwch â gwefan y pwyllgor apêl i roi cyfraniad ar lein

Neu sgwnewch siec neu archeb bost sy'n daladwy i DEC Gaza Crisis
A'i ddanfon i:
PO Box 999,
London EC3A 3AA

Neu gwnewch daliad trwy'r Swyddfa'r Post gan ddyfnu
Freepay number: 1210.

Rwy'n gwybod nad yw cyhoeddi'r manylion yma ar Flog yr HRF yr un fath a'u cyhoeddi ar y BBC. Ond os yw pob blog sydd ag ugain neu ragor o ddarllenwyr yn eu rhannu ....?

Dwynwen yn Hwb i Rygbi Cymru!

Syniad da bydd dathlu Gŵyl Dwynwen yfory yn hytrach na Gŵyl Folant ar Chwefror 14eg i'r sawl sydd mewn perthynas ag yn hoff o'r bêl hirgron.

Meddyliwch am y Saeson druan bydd yn gorfod dewis rhwng cefnogi eu gwlad neu dangos serch i'w cariadon ym mhen tair wythnos! Bydd Cymru yn chware Lloegr ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad ar Ddydd Gŵyl Folant. Bydd rhaid i'r Sais druan dewis rhwng rygbi a phin rowlio neu bryd bach rhamantus tra bydd y gêm ar ei anterth. Druan ohono!

Bydd y Cymro rhamantus eisoes wedi dangos faint ei serch trwy flodau, siocled, pryd a nwyd ar Ionawr y 25ain. Mi fydd yn rhydd i floeddio yn gwbl ddieuog dros ei wlad pan ddaw Gŵyl Folant.

Gwerth o leiaf 5 pwynt i dîm Dwynwen, tybiwn i.

Felly gwnewch yn fawr o'ch cariad i'ch cariad yfory, er mwyn cael y rhyddid i ddangos eich cariad llwyr i dîm ein gwlad ar Chwefror 14!

Troelli drud v Newyddion rhad

Chwi gofiwch mai’n siŵr saga Papur newyddion Y Byd. Roedd Cwmni'r Byd yn dymuno £600 mil er mwyn sefydlu papur dyddiol Cymraeg. Roedd hyn yn ormod i gyllid y Cynulliad Cenedlaethol. Yn lle'r papur dyddiol drudfawr yr ydym am gael gwefan newydd sydd yn costio dim ond £200 mil.

Am £200 mil bydd disgwyl i gwmni Golwg darparu holl anghenion papur dyddiol mewn modd digidol ar y we. Bydd disgwyl i'r cwmni darparu newyddion cymdeithasol, adloniant, chwaraeon, addysg a gwleidyddiaeth ein gwlad gan gynnwys adroddiadau am waith Llywodraeth y Cynulliad.

Ond o ran Llywodraeth y Cynulliad, bydd angen llawer mwy na £200 mil i hysbysebu ei weithgarwch ei hun. Yn ôl y Western Mail bydd angen £3,5000,000 - bron ugain gwaith mwy na'r hyn sy'n cael ei gynnig i gwmni Golwg a mwy na chwe gwaith mwy na'r hyn yr oedd Y Byd yn dymuno, er mwyn creu dau wefan i droelli ar ran y Llywodraeth!

Dyma arwydd o ymrwymiad y Llywodraeth i ddyfodol yr iaith

Cathod Bach y Môr

Dydy'r syniad o lysieuaeth erioed wedi apelio i mi, rwy'n rhy hoff of fy nghig oen Cymreig. I ddweud y gwir rwy'n gweld y ddadl dros lysieuaeth yn un wan braidd, dydy ymwrthod a chig ddim yn atal dioddefaint i anifeiliaid. Mae bwyta llysieuyn yn amddifadu anifail arall rhag ei fwyta ac yn arwain iddo lwgu a marw. Os ydwyf fi yn bwyta'r letys o'r ardd mae'r wlithen yn llwgu, os ydy'r wlithen yn cael y letys gyntaf - yna mi fyddwyf i yn llwgu (oni bai fy mod yn cael brechdan ham i de yn hytrach na brechdan letys). Ond dyna fo, pawb at y peth a bo, os ydy dyn ddim am fwyta cig dyna yw ei ddewis ac rwy'n parchu ei ryddid i wneud y dewis yna. Ond mae'n biti nad ydy llysieuwyr yn rhoi'r un rhyddid i'r rhai ohonom sydd ddim yn dewis dilyn eu ffordd hwy o fyw.

Un o'r ymgyrchoedd mwyaf hurt imi glywed amdano yn fy nydd yw ymgyrch diweddaraf gan y mudiad milwriaethus llysieuol PETA. Maen nhw, wrth gwrs, yn credu bod pysgota yn greulon. Ond yn ôl adroddiad ar flog y Parch Allan Bevere maen nhw'n credu bod pobl yn fodlon bwyta pysgod ac yn fodlon pysgota am hwyl oherwydd bod yr enw pysgodyn yn un negyddol. Wrth feddwl am bysgodyn byddwn yn meddwl am beth drewllyd, llithrig, anodd ei garu. I newid y drefn yma y maent am ymgyrchu i ddiddymu defnydd o'r gair pysgodyn a'i gyfnewid am yr enw cath fach y môr. Mae cathod bach yn bethau annwyl, anwesol a di niwed. Bydda neb am roi bachyn trwy ben cath fach nac am ei fwyta.

Fel rhan o'r ymgyrch mae'r grŵp hefyd am newid enwau lleoedd sydd yn cynnwys yr elfen Pysgod megis Dinbych y Pysgod (Fishguard) i Ddinbych Cath fach y Môr (Sea Kitten Guard)!!!

Mae'r holl son am bysgod wedi codi chwant bwyd arnaf - felly draw a fi i'r siop jîps lleol i gael cath fach, sglodion a phys slwtsh. Iym!

English

Dathlu Darwin

Mae yna fanteision o gael dy eni ar ddechrau blwyddyn a chyhoeddi dy waith pwysicaf ar ddiwedd dy 50fed flwyddyn o oed. Rwyt yn cael blwyddyn gyfan o ddathlu wedi canrif, canrif a hanner a dwy ganrif!

Ganwyd Charles Darwin ar 12ef Chwefror 2009, gan hynny yr ydym yn dathlu dwy ganrif ei eni. Chyhoeddwyd ei waith mawr On the Origin of Spceies ym mis Tachwedd 1859, cant a hanner o flynyddoedd yn ôl - achos dathliad dwbl ac achos dathliad blwyddyn gyfan!

Yn anffodus bydd y dathliadau yn codi'r hen grachen am Esblygiad v Creadigaeth, eto byth.

Gan ei fod yn wybyddus i ddarllenwyr rheolaidd y blog fy mod yn Gristion, ac yn aelod eitha' ceidwadol o'r Eglwys Fethodistaidd, waeth imi ddatgan fy marn rŵan am y ddadl, cyn bod eraill yn adeiladu dynion o wellt i ddadlau yn erbyn yr hyn y maent yn tybio fy mod yn credu.

Y gwir blaen yw nad ydwyf yn gwybod!

Yr wyf yn derbyn y Beibl fel Gair Duw sydd yn datgan gwirioneddau diymwad am berthynas Duw a dyn, a gan hynny yr wyf yn derbyn bod ei neges yn eirwir. Yr wyf yr un mor sicr nad yw'r Beibl yn werslyfr gwyddonol. Pwrpas y Beibl yw datgan natur Duw a'i berthynas a dynion.

Mae hanes Johna a'r morfil yn enghraifft pur o hyn. Os cafodd Jonah ei lyncu gan forfil yn llythrennol neu yn ddamhegol mae'r "neges" yn y stori yn aros yr un fath, dibwys braidd yw dadlau am ei eirwiredd.

Yn hanesion y creu mae Duw yn rhoi cyfrifoldeb inni i warchod y ddaear y mae o wedi rhoi i'n gofal. Trwy ailgylchu ein gwasarn a diffodd ein goleuadau stand by yr ydym yn derbyn y cyfrifoldeb dwys yma.

Ond pam?

Mae'n debyg bod gwartheg yn torri gwynt yn achosi llawer o niwed i'r parth O - ond a ydy'r fuwch sy'n rhechan yn poeni?

Nac ydi!

Os nad ydym yn ddim byd ond cynnyrch esblygiad, fel y fuwch, pam ein bod ni'n poeni tra fo'r fuwch, sydd ar fai, yn gwbl di hud? Tybiwn i mae'r ateb yw oherwydd bod gennym gyfrifoldeb uwch. Rwy'n ddeall pam bod Duw yn rhoi'r cyfrifoldeb yna inni - ond be di esgus esblygiad am wneud imi boeni am gynyrch pen ol anifail arall?

Pan oeddwn tua 17 oed mi geisiais ddarllen On the Origin of Spceies, dim ond dwy bennod llwyddais i'w ddarllen cyn rhoi'r gorau arni, rhaid cydnabod bod yr holl gysyniad yr oedd Darwin yn ceisio ei drafod y tu hwnt i'm ddirnad i.

Mi wyliais raglen deledu ar hanes y gwcw yn gynharach heddiw. Rhaglen llawn damcaniaethau ar esblygiad yr aderyn twyllodrus nad oeddwn yn eu deall o gwbl. Roeddwn yn ddeall sut oedd cyfanwaith twyll y gwcw yn gweithio, ond yn methu deall sut yr oedd modd i'r system datblygu / esblygu. Roedd yna nifer o gamau angenrheidiol i'r twyll gweithio, camau gan y tad, y fam, y cyw a'r adar maeth. Pe bai un cam ar goll bydda'r holl gynllun yn methu - so sut oedd y fath system wedi datblygu / esblygu cam wrth gam? Y dryswch mwyaf i mi oedd sut oedd cyw'r gwcw, a oedd wedi ei fagu gan rieni maeth, yn gwybod sut i ymddwyn fel cwcw a chreu'r un twyll er mwyn ei etifedd y flwyddyn nesaf - heb addysg gan gwcw arall! Anhygoel!

Fel y nodais eisoes nid ydwyf yn wrthwynebus i'r syniad o esblygiad. Rwy'n ddigon bodlon cydnabod nad oes gennyf ddigon o wybodaeth i ddatgan barn o'i blaid nac yn ei herbyn, rwy'n gweld o'n bwnc na allaf cael gafael arni. Yn yr un modd ac ydwyf yn ddigon bodlon derbyn nad ydwyf yn wyddonydd roced nac yn llawfeddyg yr ymennydd.

O ddweud hynny dwi ddim yn dwpsyn! Rwy'n ddigon galluog i gydnabod yr hyn rwy'n gwybod a'r hyn nad ydwyf yn ei ddeall. Ydy pawb sy'n pledio achos Darwin yn gallu dweud, a llaw ar galon, eu bod yn ddeall pob dim am gysyniad Esblygiad?

Rwy'n gwybod, trwy ffydd, bod yr Arglwydd Iesu Grist yn Waredwr imi. Peth chwerthinllyd i nifer o'r rhai sydd yn pledio achos Darwin yn ystod cyfnod y dathliad. Ond tybed faint o'r dathlwyr sydd yn ddeall esblygiad yn iawn, a pha faint sydd ddim ond yn derbyn eu cred ym mhenarglwyddiaeth damcamiaeth Darwin trwy ffydd?

Satan i gael Cerdyn Teithio Cymru?

Yn ôl y Daily Post (mewn stori sydd ddim ar lein) bu'r ymgyrch hysbysebu atheistiaeth ar fysys Llundain yn gymaint o lwyddiant bod yr ymgyrch am gael ei ehangu i gynnwys bysus yng Ngogledd Cymru.

Bu'r sylwebyddion arferol yn cwyno am y newyddion, wrth gwrs; ond mae'n rhaid imi ei groesawu.

Mae 'na hen ddweud mai yr unig beth sydd yn waeth na phobl yn siarad amdanoch yw bod pobl ddim yn siarad amdanoch. I raddau dyma fu problem achos crefydd yng Nghymru dros yr ugain mlynedd diwethaf - nid bod pobl yn elyniaethus i neges Crist ond eu bod yn ddi-hid ohoni, neu'n anymwybodol o'i fodolaeth. H.Y. dydy pobl ddim yn siarad amdani.

O weld hysbysebion sydd yn lladd ar Gristionogaeth ar fysys y Gogledd, rwy'n cyd obeithio a threfnwyr yr ymgyrch y dônt yn achos trafod ddwys!

Yn ddi-os ni fydd neb sydd yn creu bod Iesu Grist yn waredwr iddo neu iddi yn colli ffydd o ganlyniad i hysbysebion o'r fath. Ond mae'n wir bosib bydd y drafodaeth sydd yn cael ei godi o'u bodolaeth yn arwain ambell un i adnabyddiaeth bersonol o'r Arglwydd Iesu Grist.

Gan hynny rwyf am ddiolch i drefnwyr yr ymgyrch hysbysebu. Rwy'n edrych ymlaen yn eiddgar at weld yr hysbyseb cyntaf ar fysys rhif 25 ac at y cyfle i dystiolaethu bydd eu hymddangosiad yn cyflwyno imi.

English

Rhyddid 2009

Ym 1963 ffurfiwyd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg fel mudiad annibynnol o Blaid Cymru, gan ei fod yn amlwg nad oedd modd i'r Blaid ymgyrchu dros yr iaith yn effeithlon wrth ymgyrchu yn etholiadol hefyd.

Yn 2009 onid oes angen mudiad i ymgyrchu dros annibyniaeth sy'n rhydd o Blaid Cymru, gan ei fod yn amlwg nad oes modd i Blaid Cymru ymgyrch dros annibyniaeth yn effeithiol wrth gyfaddawdu yn etholiadol hefyd?

Cwestiwn o egwyddorion

Cwestiwn:
Aelod o ba Blaid Wleidyddol sydd yn dweud ar ei flog:

Bod y rhai sydd yn credu mewn annibyniaeth i Gymru yn snobiaid
Bod y sawl sydd am amddiffyn yr iaith yn ideolegol naïf
Bod y rhai sydd am gefnogi cymunedau Cymreig yn bobl sydd heb unrhyw ddealltwriaeth wleidyddol

A) Aelod eithafol gwrth Gymreig o'r Blaid Geidwadol?
B) Un o ddinosoriaid Plaid Lafur y Cymoedd?
C) Un o gefnogwyr mwyaf triw Plaid Cymru?

Y syndod yw mai C yw'r ateb cywir.

Cwestiwn Dyrys Nadoligaidd

Pam fod Bethlehem yn Ddinas yn y carol Cymraeg a dim ond yn little town yn y carol Saesneg?

I'r credinwyr ymysg fy narllenwyr dymunaf bob bendith wrth i chi ddathlu dyfodiad ein gwaredwr i'r byd. I'r rhai sydd eto i brofi grym gwaredigaeth yr Arglwydd Iesu Grist ddymunaf bob llawenydd wrth i chi dathlu'r hyn sydd yn bwysig i chi ar ŵyl gyhoeddus.

Nadolig Llawen iawn i bawb.

Anabl i Fwynhau Sioe'r Nadolig

Mae'r Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd wedi bodoli ers 1995! Mae busnesau a chyrff wedi cael amser maith i gydymffurfio a'r ddeddf. Rhoddwyd hyd at 2004 i adeiladau cyhoeddus sicrhau mynediad cyfartal i holl aelodau'r cyhoedd. Pedwar blynedd yn ddiweddarach mae nifer o adeiladau cyhoeddus dal heb ddarparu'r mynediad angenrheidiol, ac mae hyn yn warthus.

Mae mynediad yn fwy na sicrhau bod modd i ddefnyddiwr cadair olwyn cael mynd trwy ddrws. I mi, fel person trwm ei glyw, mae mynediad yn cynnwys darparu system lŵp, system sydd yn ddarlledu sain yn uniongyrchol i declynnau clywed. Mae y rhan fwyaf o fudiadau gwirfoddol sydd yn rhedeg adeiladau cyhoeddus megis Eglwysi, capeli a neuaddau coffa yn darparu'r fath system bellach, fel sydd yn ofynnol a'r ddeddf - diolch iddynt.

Mae ysgolion, yn amlwg, yn adeiladau cyhoeddus. Ar yr adeg yma o'r flwyddyn bydd miliynau o aelodau'r cyhoedd yn ymweld ag ysgolion i wylio'r Sioe Nadolig. Ond o'm mhrofiad i, prin ar y naw yw neuaddau ysgol sydd yn cynnig gwasanaeth lŵp. Wedi holi pobl eraill trwm eu clyw mae'n ymddangos nad yw'r gwasanaeth, gweddol rad, yma ar gael o gwbl yn ysgolion siroedd Conwy na Gwynedd.

Mae fy mab yn perfformio mewn sioe ysgol nos yfory. Af yno i wylio'r sioe. Piti na fydd modd imi glywed y sioe hefyd, gan bod y cyngor sir wedi dewis peidio â chydymffurfio a deddf sydd i fod i ganiatáu imi gael mwynhau'r sioe cystal â phawb arall yn y gynulleidfa.

Ciwdos i'r Hen Rech a'r Iaith Gymraeg

Y mae'r blogiwr bach hwn wedi cael ciwdos mawr heddiw! Yr wyf wedi derbyn Datganiad i'r Wasg, yn gofyn imi roi cyhoeddusrwydd ar fy mlog i ddatganiad y mae'r datgeinydd am gael cyhoeddusrwydd amdani!

Ew! Rwyf wedi fy mhlesio! Nid rant bach hen ddyn blin mo'r safle hwn bellach, ond ffynhonnell newyddion o bwys. Un sydd werth danfon datganiadau i'r wasg iddo! Y mae fy mhwysigrwydd wedi ei chwyddo gymaint, hwyrach bydd angen ichi ail osod faint eich sgrin er mwyn darllen fy mhyst bellach.

Nid ydwyf am ail adrodd y datganiad yn ei gyfanrwydd; bydd o i'w gweld yn y Mule a'r Dail a Golwg a'r Cymro. Yr unig sylw yr wyf am wneud yw llongyfarch Alun Ffred am ddefnyddio'r Gymraeg am y tro cyntaf mewn pwyllgor y Gymuned Ewropeaidd a diolch i Jill Evans ASE am ei ddycnwch dros y blynyddoedd i sicrhau bod y Gymraeg yn cael cydnabyddiaeth deilwng ar lefel Ewropeaidd.

Fel y dywedodd Ffred ar newyddion y BBC yn gynharach, bydd y ffaith ei fod ef wedi siarad Cymraeg mewn pwyllgor ddim yn cynyddu'r niferoedd o siaradwyr Cymraeg erbyn y bore. Ond yr wyf yn credu bod yna werth symbolaidd pwysig i'r achlysur.

Rwy'n ddigon hen i gofio cynghorydd blaenllaw o Fôn yn gofyn ar raglen newyddion yn y 1960au Be di iws y Gymraeg yr ochor arall i Bont y Borth? Mae Ffred wedi dangos bod iws i'r Gymraeg ym mhell du hwnt i Borthaethwy, a thrwy hynny wedi gwneud gweithred fach symbolaidd i hybu gwerth yr iaith ym meddyliau holl drigolion ein gwlad.

Rhaid nodi nad ydwyf yn un o ffans mwyaf y Gymuned Ewropeaidd. Bonws bach iawn yw cael y Gymraeg yn un o ieithoedd y Gymuned o gymharu â'i swyddogaeth bydysawl fel Iaith y Nefoedd, wrth gwrs!

Emyn neu Gân?

Mae Paul Flynn AS yn codi hanesyn byddwn wedi ei ddisgwyl i'w gweld ar dudalen flaen y Daily Mail, yn hytrach nag ar flog AS Hen Lafur.

Mae Mr Flynn yn honni bod cofrestrydd rhywle yn Ne Cymru wedi gwrthod priodi pobl os oeddent yn cynnwys emynau ymysg eu caneuon mewn priodasau sifil.

The story is that a registrar officiating at a south Wales wedding warned that hymns were not permitted. A choir had been hired to sing some suitable songs at a wedding in a hotel. They were warned that if the hymns were religious containing the words Jesus or Halleluiah they must not be sung. Non-religious songs were allowed.
It is said that the registrar threatened to end the ceremony if religious songs were sung

Lol botas maip, os caf ddweud, Paul!

Mae'r gyfraith yn eithaf rhyddfrydol parthed defodau priodas. Mae yna ambell i addewid (y geiriau coch) sydd yn gyffredin i briodas gyfreithiol yng Nghymru a Lloegr. Mae'r union un geiriau yn rhan o ddefodau pob crefydd a phob defod sifil.

Cyn belled a bod y geiriau coch ddim yn cael eu gwrthwynebu mewn rhan arall o'r ddefod mae rhwydd hynt i ddeuddyn gwneud fel y mynnont yng ngweddill y seremoni!

Os oedd cofrestrydd yn bygwth diddymu seremoni am ganu haleliwia neu enwi'r Iesu, byddai'r cofrestrydd, heb os, yn torri'r gyfraith, ac yn wynebu dirwy drom ac / neu gyfnod o garchar.

Hwyrach bod hanesyn Paul yn un gac, ond mae'n codi pwnc difyr, sef beth yw Emyn?

Rhyw ddeng mis yn ôl mi fûm yng nghynhebrwng fy nghyfyrdra, Brian. Roedd Brian yn anghrediniwr rhonc. Coffa da am y dadleuon tanllyd a cholled ingol sydd ar ei ôl.

Cafodd Brian gynhebrwng sifil a weinyddwyd gan aelod o'r Humanist Society.

Wrth ddechrau'r cwrdd dywedodd yr arweinydd:

During this memorial we are going to sing songs that some consider to be hymns! To Brian they were songs sung on important occasions, songs he liked, songs he asociated with memorial gatherings such as this!

Pwynt digon teg. Does dim rhaid i ddyn credu cân er mwyn ei wneud yn gân bwysig yn ei fywyd.

Pe bawn yn ffonio rhaglen radio i wneud cais ar gyfer cân pen-blwydd y wraig 'cw. neu cân penblwydd ein priodas mae'n debyg mae cân y Shoop Shoop byddai'r un i gofio ein cyfnod o ddywediad:

If you wanna know
If he loves you so
It's in his kiss!
(That's where it is!)
yeah!! Its in his kiss!

Twt lol botas o ran perthynas go iawn! Y gwir arwydd o berthynas cariadus clud, yn hytrach nag un nwydus dros dro, yw teimlo yn gyffyrddus yn rhechan yng nghwmni eich gilydd!

Os ti moen cael dweud
Ei fod e o dy blaid
Mae yn ei rech -
(Dyna chi be'ch) -
Ie!! Mae yn ei rech!

A dyna'r pwynt mae cân da yn eich atgoffa am ddigwyddiad, diwrnod neu achlysur. Mae canu Arglwydd Dyma Fi, fel cân mewn cynhebrwng yr un fath a chanu'r shoop shoop i'r rhan fwyaf o bobl.

I'r Cristion mae Emyn i fod yn weddi ar gân. Gwastraff i grediniwr yw canu Nid wy'n gofyn bywyd moethus a gwneud y loteri!!

Mae'n bwysig bod pob Cristion yn ddeall yr hyn yr ydym yn gweddïo amdani mewn Emyn wrth ei ganu, yn arbennig ar achlysuron sifil neu led-sifil, megis priodas neu gynhebrwng cyfaill o anghrediniwr!

Rheilffordd drwy Gymru?

Rwy'n ddiolchgar i'r Cynghorydd Gwilym Euros am geisio gwella cyswllt rheilffordd Dyffryn Conwy. Dyma bwnc o ddiddordeb i drigolion Conwy yn ogystal â thrigolion Gwynedd!

O'r herwydd fy mod yn dioddef o glyw’r digwydd (epilepsi) rwy'n methu dal trwydded gyrru. Mae'r wraig yn gyrru ac, fel arfer, yr wyf yn ddibynnol ar ei thacsi hi i fynd a dŵad.

Yn ystod y dyddiau nesaf rwyf am fynychu cynhebrwng yn Nolgellau. Yr unig ffordd imi fynd yno a dychwelyd adre mewn diwrnod yw trwy ddefnyddio car, does dim modd gwneud y daith ar drafnidiaeth gyhoeddus. Os yw Mrs HRF yn mynd a fi i'r gwasanaeth ac yn aros i ddod a fi adref bydd rhaid i'r plant colli diwrnod o ysgol yn ddiangen. Nid ydwyf am weld fy mhlant yn colli Ysgol yn ddiangen.

Mae polisïau'r Cynulliad, gan bob plaid, i'w gweld fel rhai sydd am gysylltu "Gogledd" a "De". Gwych i'r rhai sydd am fynd o un pwynt yn y Gogledd i bwynt arall yn y de. Fy mhroblem i yw fy mod am fynd o Lansanffraid Glan Conwy i Ddolgellau. Bydd rhai am fynd o Harlech i Lanelwedd, eraill o Flaenau i Ferthyr, neu o'r Drenewydd i Lambed.

Nid y daith hir o'r Gogledd eithaf i'r De eithaf yw problem trafnidiaeth Gyhoeddus Cymru, ond y daith fer. Sut mae modd teithio o Gorwen i Gorris ac yn ôl yn hwylus?

Mae'r Cynulliad wedi gwario miliynau o bunnoedd ar adeiladu ambell i gysylltiad rheilffordd yn y deheudir.

Mae rheilffordd Dyffryn Conwy yn rhedeg hyd at Drawsfynydd ar gyfer trafnidiaeth niwclear, er ei fod yn stopio yn y Blaenau ar gyfer trafnidiaeth gyhoeddus. Be am ddefnyddio'r cledrau i Draws a'u hagor am ddeng milltir arall i Ddolgellau?

Be am bum milltir arall wedyn, i gysylltu â rheilffordd Bermo - Machynlleth? Cynllun bydd yn agor llawer mwy o gymunedau Cymru i daith rheilffordd fewnol na fydd thrydaneiddio linc o'r gogledd eithaf i'r de eithaf trwy ganolbarth Lloegr!

Hen Rech Ryngwladol!

Mae'r mwyafrif (86%) o'r bobl alluog a deallus sydd yn picio draw i'r blog 'ma i ddarllen fy mherlau o ddoethineb yn dod o'r DU. Ond o wirio fy ystadegau cefais fy syfrdanu o weld bod pobl o bob parth o'r byd yn pigo draw yn achlysurol.

Yn ystod y mis diwethaf daeth ymwelwyr o'r UDA, Sbaen, Canada (diolch Linda), Ffrainc, Macedonia, Sweden, Yr India, Colombia, Yr Almaen, Mecsico, Brasil, Awstralia, Seland Newydd, Twrci, Yr Iwerddon, Gwlad Belg, Yr Ariannin, Gwlad Thai, Saudi Arabia, De'r Affrig, Malasia, Gwlad Pwyl, Latfia, Portiwgal, Yr Eidal, Gwlad Groeg, Hwngari, Awstria, Cyprys, Norwy, Yr Aifft, Japan, Israel, Rwsia a'r Swistir.

Gorau Cymro, Cymro oddi cartref. Diwcs, mae'n ymddangos bod blog yr Hen Rech yn gwneud mwy i hybu cytgord rhyngwladol na'r Cenhedloedd Unedig!

Carchar yn Ninbych - dim diolch!

Mae'r BBC yn adrodd bod Chris Ruane AS am ategu hen safle Ysbyty Gogledd Cymru yn Ninbych at y rhestr o safleoedd i'w hystyried fel lle i sefydlu carchar yng Ngogledd Cymru.

Rwy'n ddeall brwdfrydedd yr AS. Mae angen fawr i wneud rhyw ddefnydd o'r safle, ac ers cau'r ysbyty mae tref Dinbych wedi colli ei brif gyflogydd. Bydd cael carchar i gymryd ei lle yn hwb economaidd o bwys i'r dref a'r ardal ehangach.

Ond yr wyf yn bryderus am y syniad. I ormod o bobl o hyd mae yna gysylltiad rhwng salwch meddwl a "drygioni". Er nad oes unrhyw sail i'r gred mae nifer o bobl yn credu bod pobl sydd yn byw gyda salwch meddwl yn beryglus. O droi'r hen ysbyty salwch meddwl yn garchar rwy'n ofni y bydd hynny yn cryfhau'r myth.

Yn sicr mae angen carchar yng Ngogledd Cymru ac yr wyf yn rhoi fy nghefnogaeth lawn i'r ymgyrch i sefydlu un, ond cam dybryd ar yr y rhai sydd wedi derbyn triniaeth yno bydda sefydlu carchar ar safle Ysbyty Gogledd Cymru.

Twpsyn

Am ddyn mor addysgedig mae Peter Hain yn gallu dweud pethau gwirion.

Yn ôl rhifyn heddiw o'r Cylchgrawn Golwg fyddai Peter Hain ddim yn ymuno ag ymgyrch i gael hawliau deddfu llawn ar hyn o bryd. Mae o yn erbyn y syniad o gael refferendwm yn awr.

"Fyddwn i ddim yn ymuno ag ymgyrch Ie nawr, meddai, Rhaid bod yn siŵr o gefnogaeth yn gyntaf. Byddai'n hurt lansio ymgyrch mewn gwacter"

Twpsyn! Pwrpas ymgyrch yw gwneud yn siŵr o gefnogaeth, heb ymgyrch does dim modd cael y fath sicrwydd. Bydda greu ymgyrch "ie" i berswadio pobl am rinweddau hawliau deddfwriaethol ar ôl cael sicrwydd eu bod yn cefnogi hawliau deddfwriaethol braidd yn di bwrpas.

Y Nawfed Cymro

Llongyfarchiadau i Barack Obama ar ei ethol fel y nawfed unigolyn o dras Gymreig i ddyfod yn Arlywydd yr UDA (ar gyntaf o dras yr Affrig) A chlod i Gymru yw bod un o'n hogiau ni yw'r person du gynaf i'w hethol i'r fath arswydus swydd. Yr wyf mewn dagrau o lawenydd. Llongyfarchiadau Barack, Llongyfarchiadau Affricanwyr yr Amerig, a Llongyfarchiadau Barack o Fôn.

Mae'n rhaid imi ymddiheuro am bob camgymeriad, rwy'n fethu gweld y sgrin i wirio fy sillafu trwy ddagrau o lawenydd.

Gwin sbar am Lenrothes?

Roeddwn wedi disgwyl aros ar ddihun hyd o leiaf 6 y bore i ddisgwyl y canlyniad terfynol o'r UDA!

Mae cyfaill o'r UDA, sydd yn gefnogwr brwd i McCain, newydd e-bostio'r awgrym bydd McCain yn ildio o fewn yr awr a chwarter nesaf!

Gwely'n gynt na'r disgwyl?

Gwin ar ôl i ddathlu canlyniad Glenrothes nos Iau? - Hwyrach!

Diweddariad:
Y gwin wedi troi'n sur, ysywaeth :-(

Y Bleidlais Gymreig

Y ddwy dalaith "Cymreiciaf" yn yr UDA yw Pensylfania a Wisconsin, da gweld bod ill dwy wedi pleidleisio i'r Cymro yn hytrach na'r Sgotyn!

Mae'n debyg bod Fflorida am droi at Obama, er gwaethaf pob pleidlais "pili pala" a thric dan din hanesyddol arall.