S4C a'r Arglwyddi

Cododd y Parch Arglwydd Roberts o Landudno cwestiwn parthed S4C yn Nhy'r Arglwyddi ddoe cafwyd cyfraniadau i'r drafodaeth gan yr Arglwyddi (Wyn) Roberts o Gonwy, Elystan Morgan a Morris o Aberafon. Am ryw reswm dydy'r trawsgrifiad heb ymddangos ar They work for you eto, ond dyma'r hyn a dywedwyd:

Asked By Lord Roberts of Llandudno
To ask Her Majesty's Government what assurances they can give that the Welsh language channel S4C will be adequately financed following the proposed new funding arrangement with the BBC.

Baroness Rawlings: My Lords, the Government want to make certain that S4C offers the best possible language service to its audience, and feel that the best way to secure its future while delivering a better service is through partnership with the BBC. From 2013-14, therefore, the cost of S4C will be met from a combination of continued Exchequer funding, advertising revenue and the licence fee.

Lord Roberts of Llandudno: I thank the Minister for that reply. First, do the Government realise how vital S4C-the only Welsh language channel-is to the Welsh people? Secondly, can I have an assurance that by 2015 the service provided in the Welsh language by S4C will not be diminished but will be as secure and comprehensive as it is at present?

Baroness Rawlings: My Lords, my noble friend Lord Roberts and many of your Lordships involved with Wales mind passionately about S4C, and he is right to raise the issue. I hope I can assure my noble friend and the House that its funding is secure for the next four years. This will enable S4C to structure itself for the modern broadcasting environment and, importantly, it will retain its commercial freedom.

Lord Morris of Aberavon: My Lords, does that not mean that there will be less money for Welsh television year by year? Because of the dangers of the BBC exercising too much influence in the new arrangements, will the Government assure us that there will be firm guidelines regarding the relationship in the new partnership?

Baroness Rawlings: My Lords, the noble and learned Lord is right, and that point has been brought up many times. The exact level of funding is not yet set beyond 2014-15. While future funding will reflect overlaps and efficiencies, it will remain consistent with the commitment to a strong and independent Welsh language TV service.

Lord Elystan-Morgan: My Lords, does the noble Baroness accept that the position of the Welsh channel is wholly unique? Does she appreciate that this channel was established 28 years ago after a long and bitter campaign of civil disobedience and law-breaking in Wales, and that although Parliament has the right to change the legislative structure which was set up to protect and preserve the Welsh language, to do so would mean reneging on a compact made between the Home Secretary of the day, the late William Whitelaw, and the Welsh people?

Baroness Rawlings: I agree with the noble Lord that it is unique. That is important and it is why the Government have stressed that S4C should continue to be properly funded. A new governance structure will be required to deliver the partnership with the BBC. The BBC Trust and the S4C Authority will need to agree jointly the strategic goals and broad editorial requirements and hold S4C to account for their delivery. This structure will be up and running by 2012-13.

Lord Roberts of Conwy: My Lords, can the Minister confirm that the agreement which her department concluded with the BBC over the part-funding of S4C ensures the continued independence of S4C within the partnership as regards commissioning programmes from independent producers and raising revenue from advertising? Can she further confirm that legislation will be needed to effect the change in S4C funding, which is currently subject to statute?

Baroness Rawlings: My Lords, my noble friend Lord Roberts of Conwy is of course right, and he naturally feels strongly about S4C because, after all, he started it. I can assure him that S4C will remain a unique entity and retain its editorial independence under the partnership. The intention is that the public bodies Bill will effect the change in S4C's funding by breaking the current automatic funding link with the RPI. He is also right to say that it is important that the programmes for the channel are 100 per cent independent.

Lord Hunt of Kings Heath: My Lords, the noble Baroness has said that she cannot give undertakings on funding beyond 2014-15. However, under the commitment that she has given today, can she commit that the Welsh language channel will continue beyond those years, and that it will be adequately financed?

Baroness Rawlings: My Lords, we have been consulting on this very important point, which many people have raised. We fully recognise the iconic status of the channel and the contribution that it makes to cultural and economic life in Wales. The last census showed that, since S4C started, there has been a 3 per cent increase in Welsh speakers in Wales. As well as sustaining and promoting the Welsh language, the channel provides a focal point for the celebration of Welsh national events. That is why we are financially securing S4C's future.

Cymhwyster Defnyddio'r Gymraeg?

Yn ôl Cyfrifiad 2001 roedd 71% o bobl Cymru yn honni nad oedd ganddynt unrhyw wybodaeth o'r Gymraeg o gwbl.

Rwy'n amau'r ffigwr!

Cefais fy ngeni yn y Bermo, un o drefi Seisnicaf Gwynedd.

Er mae Brymis yw mwyafrif trigolion y dref, prin yw'r trigolion nad ydynt yn gwybod mae'r Bermo yw enw Cymraeg y dref, prin yw'r rhai sydd ddim yn gallu cynnig y llwnc destun iechyd da Prin yw'r rhai sydd ddim yn ymwybodol o ystyr geiriau ar arwyddion cyhoeddus megis Ysgol ac Ysbyty neu Cyfleusterau Cyhoeddus. Oni ddylem roi cymhwyster lefel 1 iddynt, er mwyn iddynt berchnogi’r iaith?

Mae nifer o fy mherthnasau a magwyd ar aelwydydd Cymraeg yn teimlo nad yw eu Cymraeg yn ddigon dda ar gyfer ymgeisio am swyddi lle mae'r Gymraeg yn gymhwyster angenrheidiol. Oni dyle bod cymhwyster galwedigaethol sydd yn gallu graddio eu defnydd o'r Gymraeg bod ar gael?

Mae 'na rywbeth hurt yn y ffaith fy mod i wedi fy magu ar aelwyd Saesneg, ond yn llawer mwy cyfforddus fy nefnydd o'r Gymraeg na fy nghefndryd a magwyd trwy'r Gymraeg .Hyder ddysgwr, mae'n debyg, yw'r ffaith bod ei ddysgu wedi ei raddio!

Oni ddylid cael cymhwyster Cymraeg yn y Gweithle sydd yn holl gynhwysol i Gymry naturiol a dysgwyr yr un fath, sy'n dweud yn bendant "dyma safon dy Gymraeg" ac mae'r safon yna sy’n dy gymhwyso at allu defnyddio'r Gymraeg ar gyfer jobyn arbennig, neu beidio?

Gwers Wyddelig i Addysg Gymraeg

Yn fy mhost blaenorol am addysg Gymraeg mi ofynnais gwestiwn am addysg yn y Gwyddelig

Yn ôl yr hyn yr wyf yn ddeall mae bron pob Gwyddel yn y Gweriniaeth yn gallu defnyddio'r Gwyddelig ond dim ond 5% sy'n dewis gwneud hynny - a'i dyna berwyl addysg Gymraeg?

Cefais fy nghywiro mewn ymateb gan BlogMenai:

Yn ôl cyfrifiad 2002 roedd yna 1,570,894 o siaradwyr Gwyddelig yn Iwerddon a 2,180,101 nad oeddynt yn siarad yr iaith.

Dydy ystadegau Cai, ddim cweit yn cyfateb i'r ffigyrau swyddogol, ond y maent yn ddigon agos.

Yn ôl yr hyn rwy'n ddeall mae'n rhaid i bob ysgol sydd yn derbyn arian cyhoeddus dysgu'r Gwyddelig i bob disgybl, a bod rhaid i bob athro mewn ysgol gynradd, boed yn derbyn arian cyhoeddus neu beidio, cael cymhwyster i ddysgu trwy'r Gwyddelig. Gan hynny (gyda'r eithriad o'r sawl sydd wedi mewnfudo ar ôl oedran ysgol), y mae bron i bawb yn y Gweriniaeth wedi dysgu'r iaith.

Yn ôl yr ystadegau y mae bron i 60% o'r sawl sydd wedi dysgu'r iaith Wyddelig yn yr ysgol naill ai wedi anghofio'r hyn a ddysgasant neu yn ddewis gwrthod cydnabod eu gallu yn yr iaith.

Mae'r filiwn a hanner (41%) sydd yn cydnabod eu bod yn gallu'r iaith hefyd yn gamarweiniol, gan mae dim ond cyn lleied a 80,000 (2%) sydd yn defnyddio'r iaith fel eu prif ddewis iaith. Sy'n dod a ni yn ôl i'r ddadl gymhleth.

A oes gwerth gwario arian mawr a defnyddio adnoddau di-ri i ddysgu'r iaith i bedwar miliwn, pan fo cyn lleied a 2% ohonynt yn dewis defnyddio'r iaith wedyn? Nag oes, yn fy nhyb i.

Mae yna alw cynyddol am addysg Cymraeg, a phrin yw'r awdurdodau sy'n gallu darparu'r galw.

Ond os ydym am greu sefyllfa debyg i un yr Iwerddon lle mae pob disgybl yn derbyn addysg Gymraeg, ond bod 60% ohonynt yn anghofio'r Gymraeg ar ôl gadael yr ysgol a dim ond 2% ohonynt yn dewis defnyddio'r Gymraeg, be di'r pwynt?

Mae cael y rhai sy'n gallu'r Gymraeg rŵan i ddefnyddio eu Cymraeg, cyn bwysiced, os nad yn bwysicach na sicrhau ehangu'r ddarpariaeth addysg Gymraeg. Ac mae deall paham bod y rhai ohonom sydd wedi mynd i'r drafferth o ddysgu'r iaith yn cael anawsterau wrth ei ddefnyddio yn hanfodol bwysig i'r cynllun ieithyddol. Dydy diystyru ein anhawsterau cymleth efo neillebau tebyg i Arglwydd mawr Alwyn - mae fy mhen i'n troi wrth geisio deall hynna i gyd dim yn tycio!

Cwestiwn Dyrys am Ddallineb

Pan fo Ci Tywys yn baeddu'r palmant, sut mae perchennog y ci yn gallu canfod y baw er mwyn osgoi'r gosb o ganiatáu i'w gi baeddu?

Yr Welsh Gordian Knot

Bu ymateb diddorol i fy mhost diwethaf ar raglen David Williams, Welsh Knot. Roedd Cai yn meddwl ei fod yn neges mor gymhleth fel bod ei ben yn troi wrth geisio ei ddeall. Cafwyd sylw tebyg gan Cledwyn Aled yn awgrymu bod fy hanes o anawsterau'n dyfod yn ddwyieithog ymarferol yn debyg i Gordian Knot; sef cwlwm rhy anodd ei ddatod.

Dyna'r union bwynt yr oeddwn yn ceisio ei wneud; mae defnyddio ail iaith yn ymarferol gymhleth, yn llawer mwy cymhleth na'r ddu a gwyn yr oedd rhaglen David Williams yn ei awgrymu.

Mae'n amlwg bod Rhys Wynne, sydd wedi cael profiad tebyg, yn ei dallt hi. Fy unig anghytundeb efo sylw Rhys yw ei honiad mae tuedd y di-Gymraeg ydy gweld popeth mewn du a gwyn. Mae sylwadau Cai a Cledwyn yn awgrymu bod y Cymry naturiol Gymraeg yn gweld yr achos yr un mor ddu a gwyn a'r di Gymraeg, bod rhai o garedigion penna'r iaith ddim am gydnabod y cymhlethdodau oherwydd eu bod yn torri ar draws eu polisïau hawdd yw datrys er mwyn ail adfer yr iaith Gymraeg.

Mae cyfrannydd dienw yn cyfeirio at yr hogyn o Fethesda yn y rhaglen a oedd yn deall pob gair o'r Gymraeg yr oedd yn ei glywed ond eto yn ymateb yn y Saesneg, ond dydy di enw, na David Williams dim yn gofyn pam? Mae'n amlwg bod yr hogyn yn gwbl rugl yn y Gymraeg, ond eto'n gyndyn i ddefnyddio'i Gymraeg. Dyna'n union sut oeddwn i yn 16 oed, sut mae rhoi hyder i'r hogyn yna?*

Roedd ceisio newid Cymru o fod yn wlad uniaith Gymraeg i fod yn wlad uniaith Saesneg yn weddol hawdd, yr hyn oedd ei angen oedd disodli'r hen iaith a mabwysiadu iaith newydd. Ond methiant syfrdanol bu'r ymgyrch hawdd. Ry' ni yma o hyd! chwedl DI!

Peth llawer mwy cymhleth yw creu gwlad ddwyieithog lle mae nifer mawr o'r boblogaeth yn dewis defnyddio'r ddwy iaith yn gyfartal neu'r iaith frodorol uwchlaw iaith eu magwraeth.

Yn ôl yr hyn yr wyf yn ddeall mae bron pob Gwyddel yn y Gweriniaeth yn gallu defnyddio'r Gwyddelig ond dim ond 5% sy'n dewis gwneud hynny - a'i dyna berwyl addysg Gymraeg?

Mae mynd o addysg Gymraeg i ddefnyddio'r Gymraeg yn hynod gymhleth, ond mae'n cymhlethdod mae'n rhaid i garedigion yr iaith ymdopi ag ef os ydym am weld dyfodol llewyrchus i'n hiaith.

*Dafydd El 'nath rhoi'r hyder imi trwy nodi nad oedd modd imi ddyfod yn AS Rhyddfrydol Gymreig oni bai fy mod yn ddigon hyderus i ddefnyddio'r Gymraeg ar y cyfryngau. Er cymryd ei gyngor rwy'n dal i ddisgwyl yr enwebiad! A dau ddi-Gymraeg wnaeth dwyn fy sedd edling!

Siom Welsh Knot

Mi wyliais raglen David Williams, Welsh Knot, ar y BBC neithiwr, ac ar ôl ei wylio fy nheimlad oedd fy mod wedi gwastraffu awr brin o fy mywyd am ddim byd.

Ar ôl trafod dwyieithrwydd ac addysg Gymraeg ac effaith y cyfryngau newydd ar yr iaith fe ddaeth y rhaglen i'r casgliad terfynol od bod pobl sydd â theuluoedd a chydnabod rhugl eu Cymraeg yn dueddol o ddefnyddio'r Gymraeg yn fwy aml yn gymdeithasol na'r sawl sydd heb deulu a chyfeillion Cymraeg eu hiaith! Canfyddiad sydd ddim yn peri'r ymateb Wow! Pwy sa’n feddwl?

O weld rhag hysbysebion y rhaglen yr oeddwn yn disgwyl llawer mwy. Mae yna gwestiynau am broblemau newid iaith sydd yn dyfod o blant o deuluoedd di Gymraeg yn cael addysg Gymraeg na chawsant eu crybwyll yn y rhaglen.

Mae fy nhad yn Gymro Cymraeg iaith gyntaf, yn ymylu a bod yn uniaith Gymraeg. Cymraes di Gymraeg o Bontypridd yw Mam. Saesneg oedd iaith fy magwraeth mewn cymdeithas Cymraeg yn Sir Feirionydd (ar y pryd).

O herwydd yr amgylchiadau magwraeth a dros hanner canrif o arfer, Saesneg byddwyf yn siarad efo fy nhad. O herwydd eu magwraeth mae fy meibion yn siarad Cymraeg efo fi ac yn siarad Cymraeg efo fy nhad, ond mae sgyrsiau tair cenhedlaeth yn anghyffyrddus iawn. Rwy'n siarad Saesneg efo Dad. Mae Dad yn siarad Saesneg efo fi, mae'r plantos yn ansicr o ba iaith i ddefnyddio ond mae Dad a Fi yn flin os ydynt yn siarad Saesneg. Cawl annifyr cymhleth na chrybwyllwyd yn rhaglen Mr Williams!

Fe aeth cefnder i Mam yn un o ddisgyblion cyntaf Ysgol Gymraeg Rhydfelen yn y 60au. Fe ymbriododd a chyd disgybl, ond er gwaethaf eu haddysg Gymraeg, Saesneg oedd iaith eu cartref. I Ysgol Rhydfelen aeth eu plant fel disgyblion o gartref di Gymraeg. Mae rhai o'u gwyron, ac yn wir, eu gor-wyrion yn ddisgyblion i ddau cyn disgybl Rhydfelen yn Ysgol Gartholwg bellach ond eto yn ddisgyblion o gartrefi Saesneg.

Pedwar cenhedlaeth yn danfon eu plant i Ysgol Cymraeg, ond dim yn magu eu plant yn Gymry Cymraeg. Pam? Cwestiwn pwysig na chodwyd yn rhaglen Mr Williams.

Yn yr 80au yr oeddwn yn aelod o Senedd Mudiad Adfer, roedd cyfneither imi hefyd yn aelod o'r Senedd. Er gwaetha'r ffaith ein bod ni'n dau yn aelodau o fudiad a oedd yn hyrwyddo Un Iaith i'r Fro, yr oeddem yn siarad Saesneg a'n gilydd, o herwydd arfer. Roedd yn amlwg i ni’n ddau fod angen torri'r arfer er mwyn dilysrwydd ein hymrwymiad i'r mudiad, ond roedd yn beth anodd ar y diawl i'w wneud.

Roeddwn yn gweithio efo'r hogan a daeth yn wraig imi am ddwy flynedd cyn dechrau canlyn, heb sylwi ei bod hi'n Gymraes Cymraeg. Dim ond wrth ddechrau canlyn a chael hi'n ymddiheuro am siarad Cymraeg a'i Mham cefais wybod fy mod wedi bod yn gwastraffu fy Saesneg arni cyhyd. Ond erbyn hynny yr oeddem wedi dod i'r arfer a chyfathrebu yn y Fain a'n gilydd. Byddem, bellach, yn sgwrsio'n achlysurol yn y Gymraeg - ond wastad yn ffraeo yn y Saesneg!



Er gwaethaf pob addysg, mae newid iaith yn anodd, mor anodd fel mae ychydig sydd yn llwyddo. Piti bod rhaglen Mr Williams wedi bod mor arwynebol, yn hytrach nag yn ymdrin â gwir broblemau newid iaith!

Clod haeddiannol i Guto am ei gefnogaeth i ddarlledu Cymraeg

Ar Pawb a'i Farn heno roedd y Gath yn ymboeni mae dim ond tri o'i etholwyr sydd wedi danfon e bost iddo yn erfyn arno i achub S4C. Fel un o'i etholwyr rhaid dweud bod amddiffyn darlledu Cymraeg yn bwysicach na chadw'r gorfforaeth i mi.

Rwy'n gwybod bod llawer mwy na thri o etholwyr Guto yn ymboeni am ddyfodol darlledu Cymraeg, ac mae'n rhaid ei longyfarch am ei ddadl yn Neuadd Westminster parthed y pwnc.

Mi wneis ystyried gosod ei gyfeiriad e-bost yma er mwyn i mwy na 3 o bobl Aberconwy cysylltu â'r AS er mwyn ei annog i barhau a'i ymgyrch dros ddarlledu Cymraeg, ond pe bawn wedi gwneud mae'n debyg y byddai'n derbyn mwy o e-byst yn ei annog defnyddio Viagra nac yn annog parhad y sianel!

Ta waeth, diolch lle mae diolch yn haeddiannol - da was!

Diffyg anrhydedd i Betsi?

Yr wythnos diwethaf cynhaliodd Y Coleg Nyrsio Brenhinol darlith arbennig yn Llanelwy er cof am Betsi Cadwaladr. Roedd y ddarlith a draddodwyd gan y cyn AS Julie Morgan yn un o gyfres sydd wedi cael eu cynnal ers 2004, ond yn ôl y Coleg roedd i ddarlith eleni pwysigrwydd arbennig, gan ei fod hefyd yn dathlu anrhydeddu Betsi trwy enwi bwrdd rheoli iechyd y gogledd ar ei hol.

Rwy'n methu meddwl am ffordd waeth i gofio am berson nag enwi bwrdd iechyd neu ysbyty ar ei ôl. Bron pob tro bydd enw'r anrhyddededig yn cael ei grybwyll yn y newyddion ar ôl derbyn y fath "anrhydedd" bydd o mewn cyd-destun o ddiffygion mewn gofal.

Roedd Betsi Cadwaladr yn arloeswr ym myd nyrsio Cymru, yn arwres rhyfel y Creimia ac yn ysbrydoliaeth i gannoedd o nyrsiaid Cymraeg. Ond oherwydd bod ymddiriedolaeth iechyd y gogledd wedi ei hanrhydeddu, bellach mae ei henw yn cael ei chysylltu â pheryglu iechyd mamau a phlant.

A dyna Hywel Dda, dyn a oedd yn enwog am ddod a threfn i gyfraith Cymru yn cael ei gysylltu ag anrhefn megis danfon dyn ar daith tacsi 80 milltir am driniaeth yr oedd yn amlwg yn rhy sâl i'w derbyn. Neu Aneurin Bevan, sylfaenydd y GIG yn cael ei gysylltu â mesurau argyfwng oherwydd diffygion difrifol yng ngwasanaethau llaw feddygaeth - Mawr o anrhydedd!

A phetai'r RCN yn wirioneddol am ddangos parch i goffadwriaeth Betsi, mi fyddent yn ymwybodol o'r ffaith ei bod hi'n anghydffurfwraig rhonc ac yn dod o deulu a wynebodd erledigaeth am eu ffydd, ac mae llawer mwy priodol byddid cynnal gwasanaeth coffa am ei chyfraniad i Gymru mewn capel Methodist yn hytrach nag yng Nghadeirlan Anglicanaidd y gormeswyr.

Stori od! Athrawon Seisnig am ddod yn Gymry!

Mae'n ymddangos, yn ôl yr Independent, bod nifer o athrawon yn Lloegr yn poeni gymaint y bydd gwaredu'r cwango The General Teaching Council for England yn eu hamddifadu o gorff disgyblu fel eu bod am gofrestru eu hunain fel athrawon Cymreig sydd yn atebol i Gyngor Addysgu Cyffredinol Cymru (CynACC, fel mae'n digwydd, mae'n amlwg bod rhywun wedi gweld y perygl o gyfeirio at y corff fel CACC!)

Rwy'n deall pam fod cyrff disgyblu proffesiynol yn bod, rwy'n atebol i'r Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth, da o beth yw bod y fath corff yn bodoli i reoli nyrsio a bydwreigiaeth; rwy'n deall pam fod pobl broffesiynol yn dymuno i sefydliadau o'r fath i barhau er mwyn cynnal safon broffesiynol.

Ond wedi cael y profiad annymunol o gael fy nisgyblu gan ragflaenydd y NMC (am roi swadan i glaf nath poeri crachboer yn fy llygaid) byddwn i byth yn gwirfoddoli i ddod o dan reolaeth corff disgyblu heb orfodaeth. Mae ymateb yn reddfol yn hytrach nag yn broffesiynol mor hawdd!

Ac ar ddiwedd y dydd onid y rhai sydd fwyaf sicr na chant eu disgyblu bydd yn cofrestru fel athrawon Cymreig? Bydd y gwael a'r gwachul a'r mwyaf tebygol o dramgwyddo byth yn ystyried ymuno yn wirfoddol a chorff megis CynACC.

Mawr obeithiaf y bydd CynACC yn ymwrthod a'r mewnlifiad. Mae gan y corff ddigonedd o ddyletswydd i reoli proffesiynoldeb athrawon Cymreig go iawn, heb iddi orfod pandro i athrawon Seisnig hunan gyfiawn sy'n meddwl eu bod mor sbesial na chant byth eu dal mewn cyfyng gyngor proffesiynol!

Rysáit Cymraeg: Humble Pie!

Un o'r pethau sydd yn nodweddiadol o'r Blaid Geidwadol yw ei allu i dal dig a thalu'r pwyth yn ôl blynyddoedd wedi achos yr anghydfod gwreiddiol.

Yn ddi-os roedd gan yr ymosodiad ar y glowyr ym 1984 gymaint, os nad mwy, i'w wneud efo talu pwyth am ddymchwel llywodraeth Ceidwadol deng mlynedd ynghynt, ac ydoedd yn ymwneud a pholisi ynni ac economi'r dwthwn.

Er bod ambell i Geidwadwr wedi hawlio clod am greu'r Sianel Gymraeg, does dim ddwywaith mae bygythiad ympryd Gwynfor oedd sylfaen y Sianel.

Dros ei chrogi troi nath y ledi dros sianel teledi (chwedl DI).

Rwy'n cofio cartŵn o un o bapurau mawr Llundin y cyfnod yn dangos llun o Willie Whitelaw yn bwyta llond ceg o humble pie a slogan yn cyhoeddi rhywbeth tebyg i Gwynfor Evans isn't the only one who won't be starving now!.

S4C oedd un o'r prin esiamplau o Fagi yn methu cael ei ffordd ei hunan. A yw'r bygythiad i S4C yn engraifft arall o'r Ceidwadwyr yn dal dig? Ydy'r blaid a orfodwyd i fwyta humble pie yn ôl ym 1980, bellach am gael dial?

Os ydy Jeremy Hunt (efo C) yn credu bod modd iddo wireddu ei ddial oherwydd bod Gwynfor wedi marw a bod Cymry Cymraeg yn gallu bod yn feirniadol o S4C, mae o wedi gwneud camgymeriad mawr.

Fel aelod o'r genhedlaeth sy'n cofio'r dyddiau cyn bodolaeth y sianel, rwy'n gweld beirniadaeth negyddol (a diffyg gwylwyr) i ambell i raglen Gymraeg fel rhan o gryfder a phrifiant teledu Cymraeg.

Does dim rhaid i'r gwyliwr teledu Cymraeg cyfoes clodfori unrhyw cach yn yr Iaith Gymraeg er mwyn cyfiawnhau hanner awr o deledu yn ein hiaith bellach! Does dim rhaid inni gogio mae Shane wedi ei dybio'n wael yw'r ffilm gorau inni ei weld erioed. Yr ydym wedi dod i arfer ar wylio'r gwachul a'r gwych yn y Gymraeg, ac mae digon ohonom ar ôl sydd am roi'r un ymrwymiad a rhoddodd Gwynfor i'r achos dros sicrhau bod hynny'n parhau.

Mae'r rysáit am humble pie ar gael o hyd, mae'n deisen efo plas cas. Wyt wir am ei brofi Jeremy?

Mae Mr *unt yn blogio, os hoffech gadael sylw, na chaiff ei gyhoeddi, dyma ei flog gyfeiriad.

Cwestiwn Dyrys Chwaraeon a Diwylliant

Mae Deuddeg Biliwn o Bunnoedd yn gallu prynu pythefnos o chwaraeon yn Llundain, neu werth dros chweugain mlynedd o raglenni teledu Cymraeg.

Pe bait yn Weinidog Diwylliant a Hamdden yn Llywodraeth Sansteffan ac am wneud arbedion mawr yn dy gyllideb, pa un fyddet yn ei gwtogi?

Os wyt wedi dewis yr ateb amlwg, nid Jeremy Hunt* AS yw dy enw!

Ond fel mae Peter Black AC yn nodi, mi fyddai'n well i'r arian sy'n cael ei wastraffu ar S4C cael ei wario ar ysbytai er mwyn arbed y Gemau.

(*Sori am y teipo, ond maer H a'r C mor agos ar y gweddiadur!)

Yr Athro Nick Bourne a'r Iaith Gymraeg

Dyma lythyr agored i Nick Bourne arweinydd y Ceidwadwyr yn y Cynulliad gan Geidwadwr Seisnig Gwrth Gymraeg.

A dyma ymateb yr Athro Bourne i'r Llythyr.

Mae'r drafodaeth yn cael ei grybwyll yn WoS hefyd.

Canlyniad od yng Nghaernarfon

Dyma ganlyniad is etholiad ward Seiont Cyngor sir Gwynedd:

Llais Gwynedd 399
Plaid Cymru 279
Y Blaid Lafur 184
Annibynnol 91
Plaid Geidwadol Cymru 23

Fel mae BlogMenai yn nodi bydd o ddim yn andros o siom i Blaid Cymru, sedd annibynnol ydoedd Seiont cyn marwolaeth y deiliad, ac mae'n ward lle mae'r Blaid Lafur wedi bod yn weddol gryf a Phlaid Cymru wedi bod yn siomedig yn y gorffennol. Mae gan y Blaid a'i hymgeisydd lle i ddathlu am ddod yn ail dechau mewn talcen caled ac am gynyddu ei phleidlais o fymryn.

Ond mae'n ganlyniad diddorol parthed ffrae'r Blaid a Llais. O edrych yn ôl i 2008 roedd nifer o enillion Llais yn rhai lle nad oedd dim ond dau ymgeisydd yn sefyll un o'r Blaid a'r llall o Lais, neu dau go iawn a nytar o annibyn. Yr hyn a oedd yn ffafriol i Lais oedd bod cyn cefnogwyr y Blaid a oedd wedi pwdu yn cael eu cefnogi gan bobl byddid yn fwrw pleidlais i Satan yn hytrach na chefnogi Plaid Cymru; roedd Llafurwyr a Cheidwadwyr a Rhyddfrydwyr a chasbleidwyr eraill yn bwrw pleidlais dros Lais jest er mwyn rhoi swaden i'r Blaid.

Roedd gan etholwyr Seiont y dewis i bleidleisio dros ymgeisydd Lafur neu Geidwadol neu annibynnol, doedd dim rhaid iddynt bleidleisio Llais i gadw'r Blaid allan (os mae cadw'r Blaid allan oedd eu bwriad - sy'n anhebygol yma), nid oedd y canlyniad yma yn un anti-Plaid!

Mae ward Seiont yn ward trefol bydd ar ei hennill o bolisi Gwynedd o gau ysgolion bach cefn gwlad gan fod ysgolion bach cefn gwlad yn tynnu cyllid allan o ysgolion trefol. Dydy rheswm bod Llais ddim yn un bydda ddyn yn disgwyl i daro nodyn yma!

Os oedd Seiont yn dalcen caled i'r Blaid, byddwn yn disgwyl iddi bod yn dir diffrwyth i Lais Gwynedd!

Pam bod Llais wedi ennill?

Y rheswm symlaf, wrth gwrs, yw bod pobl yn dueddol i bleidleisio i'r unigolyn yn hytrach na'r blaid mewn etholiad lleol. Hwyrach mae James Endaf Cooke oedd yr unigolyn mwyaf hawddgar yn y ras.

Os oeddynt yn pleidleisio yn negyddol, hwyrach bob pobl Seiont yn pleidleisio yn erbyn Tecwyn Thomas yr ymgeisydd Llafur. Mae rhai yn credu bod Tecwyn wedi defnyddio Caernarfon er mwyn hybu uchelgais personol aflwyddiannus.

Y drydydd posibilrwydd yw bod pobl trwy Wynedd gyfan wedi penderfynu mae Llais yw'r wrthblaid swyddogol go iawn i Blaid Cymru yng Ngwynedd. Yn 2008 roedd pobl yn pleidleisio i Llais pan nad oedd ymgeisydd arall, mae pobl Seiont wedi cefnogi Llais er gwaetha'r ffaith bod dewis helaeth o ymgeiswyr eraill - a fydd etholwyr Gwynedd oll yn gwneud yr un fath y tro nesaf? Os ydynt bydd y Blaid yn y cac.

Ta waeth, llongyfarchiadau i'r Cyng James Endaf Cooke ar ei fuddigoliaeth.

Y Blaid yn cipio sedd gan Llais

Synnu nad yw BlogMenai wedi ei nodi eisoes, ond dyma ganlyniad isetholiad Cyngor Sir Gwynedd ward Bowydd a Rhiw:

Plaid Cymru 338,
Llais Gwynedd 246.

Canlyniad etholiad 2008 Llais Gwynedd 341, Plaid Cymru 247, Y Blaid Werdd 117.

Plaid Cymru yn cipio'r sedd gan Llais yn weddol gyfforddus. Llongyfarchiadau i'r Cyng. Paul Eurwel Thomas ar ei fuddugoliaeth.

Wesleaid, Annibynwyr a Llafurwyr!

Yr wyf yn Wesla hyd at fer fy esgyrn. Pe bawn am roi proc i fy "ngelynion" enwadol, yr Annibynwyr, trwy nodi bod aelodaeth eu henwad wedi mynd i lawr yn ofnadwy yn ystod y gan mlynedd diwethaf, bydda bawb yn gweld gwendid fy nadl. Mae'n wir bod llai o Annibyns rŵan nag oedd cynt OND roedd llawer llai o Wesleaid nag Annibynwyr can mlynedd yn ôl ac mae yna lawer, llawer llai ohonynt rŵan hefyd.

Mae nifer o byst ar y blogiau gwleidyddol yn ymarfer yr un fath o broc yn erbyn y Blaid Lafur heddiw, maent yn edrych ar sawl papur pleidlais a danfonwyd i bob etholaeth ac yn dwt twtian am gyn lleied a danfonwyd i ambell le. Gweler enghreifftiau o'r fath bost gan Better Nation am faint Llafur yn yr Alban a physt gan Syniadau, BlogMenai a Phlaid Wrecsam am gyn lleied o bobl sydd yn aelodau o'r Blaid Lafur yng Nghymru.

O ran fy mharth i o'r byd rwy'n gweld mae dim ond 168 o aelodau sydd gan Lafur yn Aberconwy. O gofio bod yr ardal yn cael ei gynrychioli gan AS Llafur dim ond 4 mis yn ôl mae hynny'n edrych yn andros o isel. Ond heb wybod sawl aelod sydd o'r pleidiau eraill mae'r wybodaeth yn ddiwerth. A lwyddodd y Ceidwadwyr i gipio'r sedd trwy ddenu mwy o aelodau newydd? Be di'r neges os oes gan Plaid Cymru deng waith mwy o aelodau yn Aberconwy, ond eto wedi ei drechu gan Lafur?

Yn y bôn mae'r pyst am faint aelodaeth y Blaid Lafur yn ddiwerth, oni bai bod rhifau aelodaeth y pleidiau eraill hefyd ar gael er mwyn cymharu cryfder aelodaeth ac er mwyn cymharu effaith cryfder aelodaeth ar y canlyniad terfynol.

Nid bod rhifau'n bwysig. Mae un Wesla yn werth mwy na chan Annibyn, wedi'r cwbl!

Rhy Dlawd i fod yn Browd?

Rhywbeth bydd o ddiddordeb i rai o fy narllenwyr hŷn, (neu i rai o rieni neu gor-rieni fy narllenwyr iau). Hyd at Ragfyr 11eg mae modd cael tocyn trên dychwelyd, i unryw orsaf ar y rhwydwaith, am ddim ond £15 ar drennau Arriva Cymru.

Rwy'n gwybod hyn gan fod rhyw wits efo B mawr wedi cynnig y fath docyn imi ar gyfer daith i Gaerdydd o Landudno ar ddiwrnod fy mhen-blwydd yn ddim ond 51!

Roedd y tocyn i bobl iau yn costio £54 - pe bawn yn rhy dlawd i fod yn browd gallaswn wedi mynd i'r brifddinas a dychwelyd am ddim ond £15!

A ydwyf wedi magu cydwybod ers y cyfnod pell yn ôl pan oeddwn yn mynd i'r Bermo yn laslanc 17 oed ac yn mynnu fy mod o dan 16 er mwyn cael tocyn bws rhad ac wedyn yn mynnu fy mod dros y deunaw er mwyn cael peint yn y Last Inn? A ydwyf yn hen ffŵl prowd am wrthod y cynnig?

Na! Mae cost y daith gyfredol yn dod ar dreuliau'r goron!

Ond siawns bydd daith siopa i Gaerdydd yn mynd a bryd gŵr ifanc sy'n ddigon anffodus i edrych dros ei 55 mlwydd cyn Rhagfyr yr 11eg!

Plîs Ieuan, paid a bwrw'r pwlpud!

Neges fach i Ieuan Wyn Jones:

Annwyl Ieuan,

Rwy'n gwybod bod yna hen draddodiad o'r pregethwyr mawr yn dyrnu'r pwlpud er mwyn pwysleisio pwynt pwysig. Mae'n gweithio mewn capel, ond dydy o ddim yn gweithio ar y teledu!

Rwy'n ceisio gwrando ar dy ymatebion i gwestiynau yn y Senedd ar S4C ar hyn o bryd, ond pob tro yr wyt yn bwrw'r pwlpud plastig yna yr wyt yn ei ddefnyddio mae'r meic yn ei godi ac yn boddi gair, sydd yn ei wneud o'n anodd ar y diawl i ddilyn dy ymatebion.

Plîs Ieuan, rho'r gorau i'r arfer, os wyt yn teimlo'n flin bwra gwrthwynebydd gwleidyddol, bwra dy ben yn erbyn y wal, bwra dy had fel stalwyn (Eseciel 23:20), ond paid a bwrw dy fysedd ar y blydi pwlpud na!

Yn gywir

HRF

Y Cynulliad yn bradychu gofalwyr ifanc?

Yr wyf yn dioddef o glyw’r digwydd ac yr wyf yn hynod drwm fy nghlyw. Mae fy ngwraig yn dioddef o'r clwyf melys ac yn cael problemau symudedd, mae'r ddau ohonom o'r herwydd yn anabl, ac mae ein plant yn ofalwyr i ni.

Mae'r meibion yn gwthio cadair olwyn eu Mam, maent yn ateb y ffôn ar fy rhan i. Pan fyddwyf yn mynd ar daith ar y bws neu'r trên mae'n rhaid imi gael ofalydd cyfrifol efo fi rhag ofn fy mod yn cael ffit. Un o'r hogiau bydd yn dod efo fi, fel arfer.

I'r hogiau braint yw gwthio Mam yn y gadair olwyn, mae'n achos dadl yn aml rhyngddynt parthed tro pwy yw gwthio'r gadair. Hwyl yw mynd efo Dad ar y bws neu'r trên. Pan fo rhywun yn ffonio i werthu rwtsh ar y ffôn mêl i'r hogs yw mynegi rhegfeydd eu Tad i werthwyr ffenestri dwbl a chacalwyr eraill.

Nid ydynt yn eu hystyried eu hunain yn ofalwyr ifanc. A phan wnaed arolwg yn yr ysgol o ofalwyr ifanc ymysg y disgyblion ni wnaethent gynnig eu hunain fel enghreifftiau o'r rhai sydd yn ddioddef trwy ofalu am eu rhieni.

Fe fu drafodaeth yn y Senedd ddoe am Strategaeth Ofalwyr. Gwrthwynebwyd a phleidleisiwyd yn erbyn pob un gwelliant am rôl yr ofalydd ifanc a gynigwyd gan y gwrthbleidiau gan aelodau'r Blaid Lafur ac aelodau Plaid Cymru. Rhag cywilydd iddynt!

Cyfrannu eu gofal trwy natur yn hytrach na dyletswydd mae fy meibion, heb sylwi eu bod yn ofalwyr. Yr wyf yn hynod flin bod corff sydd yn gallu edrych uwchlaw profiad dau fachgen ysgol diniwed, wedi ymwrthod a sylwi ar, a chydnabod, gwirionedd eu gwir gyfraniad i ofal eu rhieni!

Y Blaid am ymwrthod ag enfys a chrochan aur?

Un o fanteision i'r Blaid o gynghreirio a Llafur yn 2007 oedd bod modd i'r Blaid dylanwadu ar Lywodraeth San Steffan yn ogystal â Llywodraeth y Bae.

Efo Llywodraeth y Glymblaid yn rheoli San Steffan ac yn bygwth parhau yno o dan lywodraeth tymor penodedig hyd etholiadau Cynulliad 2015, mae yna fanteision amlwg i'r Blaid uno a Chlymblaid Enfys ar ôl etholiad 2011. Os ydym am ychwanegu meysydd i gymhwysedd y Cynulliad megis darlledu, yr heddlu, carchardai ac ati, yr unig fodd i wneud hynny yw trwy gydweithio a Llywodraeth Clymblaid San Steffan.

Wrth gwrs mae 'na broblem efo agenda toriadau Clymblaid Llundain, ond mae pawb sydd wedi gweld Byw yn yr Ardd yn gwybod mae nid y fwyell yw'r unig fodd i dorri - mae torri a thocio trefnus yn gallu creu topiary hardd hefyd!

Mae modd i'r achos Cenedlaethol defnyddio'r toriadau i greu cymdeithas Gymreig sydd yn llai dibynnol ar y llywodraeth Brydeinig.

Dydy syniadaeth David Cameron o'r Gymdeithas Fawr, gymdeithas lle mae pobl yn gofyn be allwn ni gwneud i ni'n hunain? yn hytrach na gofyn Be mae'r llywodraeth am ei wneud drosom? ddim yn un diarth i genedlaetholdeb Cymreig! Dyma sylfaen Mudiad Adfer yn y 70au a'r 80au.

Yn wir galwad JFK ask not what your country can do for you - ask what you can do for your country oedd y sbardun i nifer ohonom, o oedran arbennig, i gefnogi'r achos cenedlaethol cyn i Entryism Sosialaidd llyncu enaid Cenedlaetholdeb Plaid Cymru

Rhaid gweld y posibiliadau, ar ôl etholiad, er mwyn gwneud penderfyniad ar fanteision clymbleidiol. Mae'r awgrym sydd yn dod o gefnogwyr ac arweinwyr Plaid Cymru mae clymblaid a Llafur yw'r unig ddewis yn 2011 yn niweidiol i'r achos cenedlaethol!

Yn wir, os yw'r Blaid am ddweud mai parhau'r glymblaid a Llafur eto yw eu bwriad ar ôl etholiad 2011, heb ystyried unrhyw opsiwn arall, prin bydd fy nghefnogaeth ac anwadal bydd addewid fy mhleidlais!

Wrecsam i'r Blaid yn 2011?

Llongyfarchiadau Mawr i'r cynghorydd Marc Jones ar gael ei ddewis fel ymgeisydd y Cynulliad Plaid Cymru ar gyfer etholaeth Wrecsam. Mae Marc yn gyfrannydd rheolaidd i flog Plaid Wrecsam.

Mae'n hynod annhebygol y bydd Marc yn cael ei ethol yn aelod Cynulliad yr etholaeth, wedi dweud hynny yr oedd ei ethol yn gynghorydd yn annhebygol hefyd!

Mae'r Blaid i'w weld yn gwneud yn well na'r disgwyl yn ardal Wrecsam yn niweddar, yn rhannol oherwydd yr hyn a elwir yn Chesterfication, sef trin Wrecsam fel swbwrb o Gaer yn hytrach nag un o brif drefi Cymru.

Mae gan y Blaid cwestiwn cryf i ofyn i bobl y dref – a ydych chi am i Wrecsam barhau i fod yn un o brif drefi Cymru, neu a ydych chi am iddo fod yn faesdref Seisnig i Gaer? Dim ond bleidlas gref i Blaid Cymru bydd yn rhwystro Chesterfication ac yn cadw hunaniaeth Cymreig Wrecsam!

Mae modd i'r Blaid gwneud yn dda yn etholaeth Wrecsam. Yn wir o gymharu rhifau cafodd Elystan Morgan 6,500 pleidlais bitw yn Wrecsam ym 1959. Dim ond 5,633 cafodd yr enillydd Llafur yn 2007! Mae modd i'r Blaid curo yn Wrecsam, mae'n rhaid trin Wrecsam fel etholaeth sydd o fewn gafael, dyna'r unig fodd i'r Blaid ennill mwyafrif yn y Cynulliad, ac os ydy Marc yn colli o drwch blewyn bydd ei ymgyrch yn ategu at bleidlais rhestr y Blaid.

Cefnogwch ef!

Efo gwynt teg MAE modd i Marc ennill Wrecsam, rhowch eich cefnogaeth, ysbrydol, ariannol ac ymarferol iddo!

I'r sawl sy'n weplyfrio dyma dudalen ei gefnogwyr. Ymunwch!

Cwestiwn Dyrys Rhagfarnllyd

Os mae'r gair Gymraeg am racist yw hiliol, pam nad yw Cymro Cymraeg sy'n sexist yn rhywiol?

Hysbys i droi gwirfoddolwyr i ffwrdd o gefnogi chwaraeon lleol?

Mae yna hysbyseb / rhaglen gwybodaeth gyhoeddus sy'n cael ei ddarlledu yn rheolaidd ar y teledu yn gyfredol, sydd yn cynnwys dau blentyn yn dewis tîm pêl droed, yn y modd sbeitlyd mae timau chwaraeon ysgol wedi eu dewis ers hydoedd. Mae'n hysbyseb digon doniol ei naws, am wn i, ond braidd yn anffodus.

Y profiad yna o gael fy ngwrthod gwnaeth fy ngelyniaethu i tuag at chwaraeon ac ymarfer corff - yn rhy aml fi oedd yr un oedd yn cael ei ddewis yn olaf. Mae'r meibion yn teimlo'r un fath. Gwell peidio cynnig eu hunain i fod yn rhan o'r tîm nag i fod yr un dros ben nad oes yr un tîm yn dymuno ei gael! Haws cadw draw o fyd chwaraeon na chael siom mor sarhaus!

Os yw'r Cyngor Chwaraeon am annog pobl i ymgymryd â chwaraeon a chefnogi chwaraeon pam ar y diawl ei fod yn amlygu agwedd mor negyddol o brofiad blaenorol pobl o fyd chwaraeon?

Os oes modd imi gynnig unrhyw wasanaeth i'r tîm pêl droed, rygbi, gymnasteg, bowls ac ati yn y Llan rwy'n fwy na bodlon cyfrannu - o gael fy ngofyn. Ond prin fod hysbyseb sydd yn fy atgoffa i o sut y cefais fy mwlio, fy ngwrthod a fy nilorni tra'r oeddwn i'n blentyn, yn mynd i wneud imi gynnig gwirfoddoli. I'r gwrthwyneb - mae'n fy atgoffa i o hen gas resymau dros beidio a chynnig dim i'r byd chwaraeon!

Hysbyseb hurt ar y diawl!

Gyda llaw pwy yw'r dyn sy'n cael ei wrthod yn yr hysbys? Mae'n amlwg ei fod yn sbortsmon, ond un dieithr i mi.

Plaid 31?

Yn ystod areithiau Ieuan Wyn a Ron Davies i Gynhadledd y Blaid bu cyfeiriad at fynd cam ymhellach - i gael arweinydd y Blaid yn Brif weinidog y Cynulliad yn 2011 yn hytrach nag yn ddirprwy. Iawn, uchelgais digon clodwiw - ond roedd yr opsiwn yna ar gael ar ôl etholiadau 2007 jest bod chwith y Blaid wedi llyncu mul ac wedi gwneud yn glir nad oedd cael Prif Weinidog o'r Blaid yn ddigon o wobr am glymbleidio efo'r Torïaid. Mi fydd o'n bosib i Ieuan dyfod yn Brif Weinidog yn 2011 os yw'r Blaid yn cytuno i ffurfio clymblaid Enfys (rhywbeth mae Ieuan Wyn wedi cydnabod sy'n annhebygol o ddigwydd).

Os yw'r Blaid am gael Brif Weinidog yn y Cynulliad heb Enfys yr unig obaith arall yw i'r Blaid cael fwy o aelodau na Llafur - os mae dyna'r uchelgais pam na ddywedwyd yn glir mae gobaith y Blaid yn 2011 yw bod y blaid fwyaf un yn y Cynulliad? O bosib oherwydd y byddai datganiad o'r fath mor chwerthinllyd ag ymgais 31 Kirsty Williams ar gyfer y Rhyddfrydwyr!

Byddwn wrth fy modd pe bai'r Blaid yn cael mwy o seddi na'r Blaid Lafur - ond pe bai'r annhebygol yn digwydd mi fyddai'n digwydd ar draul Llafur yn colli nifer o seddi i'r Blaid. O dan y fath amgylchiadau mae'n annhebygol y bydd gweddol Llafur yn hapus i barhau i glymbleidio a Phlaid Cymru fel y blaid iau!

Rwy'n deall problem y Blaid efo'r Enfys hefyd; bydd y problemau y mae'r Glymblaid yn San Steffan am eu gosod ar Gymru yn annioddefol o boenus ac yn annerbyniol i'r rhan fwyaf o Bleidwyr. Bydd Enfys o dan y fath amgylchiadau yn amhosibl.

Hyd y gwelaf i mae gan y Blaid 3 opsiwn ymgyrchu:

1. Derbyn mae'r Blaid bydd aelod iau clymblaid Cymru'n Un #2, a cheisio ennill un neu ddau o seddau ychwanegol i gryfhau ei chyfraniad i Lywodraeth o dan Brif Weinidog Llafur 
2. Ceisio cynyddu nifer ei haelodau yn y Cynulliad ar draul Llafur a bod yn wrthblaid yn y Cynulliad ac i'r Llywodraeth yn San Steffan.
3. Anghofio am seddi targed, a mynd am ymgyrch cenedlaethol i geisio ennill pob un bleidlais o Fôn i Fynwy a chymaint o seddi etholaeth a rhanbarthol ac sydd modd, - trin Wrecsam, Brycheiniog Maesyfed a Mynwy fel seddi targed yn ogystal â Chaerffili, Nedd ac ati.

Bydda ymgais 31 yn llawer llai chwerthinllyd o enau Ieuan nag ydyw o enau Kirsty! Ewch am dani Plaid Cymru!!

Cyfieithu Egniol!

Wedi gwylio cynhadledd y Blaid ar BBC2, heb yr allu i ddiffodd y cyfieithadau o'r cyfraniadau Cymraeg, mae'n rhaid imi longyfarch Meg Ellis ar ei chyfieithiad o araith Elin Jones.

Un o'r beirniadaethau yn erbyn cyfieithwyr yw eu bod yn ddiflas ac undonog ac yn methu mynegi angerdd yr hyn sy'n cael ei gyfieithu. Pwynt pwysig parthed cyfieithu mewn achos llys, er engraifft, lle mae mynegiant lleisiol ac iaith corff yn gallu gwneud y gwahaniaeth rhwng dedfryd o euog neu ddieuog.

Yr hyn oedd yn arbennig am gyfieithiad Meg, o araith Elin, oedd ei bod hi'n mynegi brwdfrydedd Elin yn ei chyfieithiad, yn wir, roedd cyfieithiad Meg yn llawer mwy egniol nag oedd cyfraniad Elin ar adegau!

Araith gwych ac ysbrydol, a chyfieithiad gwych ac ysbrydol! - Llongyfarchiadau i Elin a Meg!

Rhyddfrydwyr, Diawliaid diegwyddor?

Yn ystod yr wythnos nesaf bydd ail ddarlleniad o'r Mesur Pleidleisio Seneddol ac Etholaethau, sef y mesur seneddol sydd yn rhagarwain at y bwriad i gynnal refferendwm ar y system Pleidlais Amgen.

Mae Caroline Lucas ar ran y Blaid Werdd, Plaid Cymru a'r SNP am gynnig gwelliant i'r ddeddf bydd yn cynnig opsiynau amgen i bleidleiswyr yn y refferendwm; megis y system rhestrau sy'n cael eu defnyddio ar gyfer etholiadau’r Cynulliad ac etholiadau Ewrop, neu'r Bleidlais Sengl Trosglwyddadwy, sef y system y mae'r Democratiaid Rhyddfrydol wedi bod yn ei gefnogi ers sawl degawd.

O dan y fath amgylchiadau be fydd y Rhyddfrydwyr yn gwneud?

Mae modd iddynt gefnogi gwelliant y Gwyrddion yn yr obaith bydd Llafur a'r Ceidwadwyr yn lladd y cynnig rhyngddynt; ond mae yna berygl byddai Llafur yn cefnogi'r cynnig - jest er mwyn rhoi trwyn gwaedlyn i'r glymblaid!

Mae modd iddynt ymatal eu pleidlais, bydd yn sicrhau bod y bleidlais yn cael ei golli; neu bydd modd iddynt bleidleisio yn erbyn y gwelliant, sef pleidleisio yn erbyn eu polisi eu hunain.

Dewis anodd! Gwrthwynebu gwelliant y Gwyrddion a'r Cenedlaetholwyr, gan droelli rhesymau am wneud hynny, yw'r ymateb tebygol. Gwrthwynebu peth fu'n graidd i'r Rhyddfrydwyr ers cenedlaethau!

Diawliaid diegwyddor? Cawn weld dydd Mawrth

Pethau Bychain - hanes mawr!

Diddorol heddiw (ddoe bellach) oedd sylwi ar ymgyrch Pethau Bychain, sef ymgyrch i gael rhagor o Gymry i ddefnyddio'r Gymraeg ar y we.

Rhaid imi ymddiheuro am fethu'r achlysur. Ond o ran cyfiawnhad yr wyf wedi gosod ambell beth Cymraeg ar y we dros y blynyddoedd heb agen achlysur. Er enghraifft Cerddi'r Bugail gan Hedd Wyn, Hanes Methodistiaid Corris ac ati (ie rwy'n gwybod bod y diwyg yn wael bellach, ond roedd yn wych ar y pryd)!

Ond ta waeth yr wyf wedi bod yn defnyddio a chyfrannu at gorpws Cymraeg y we ers yn agos i bymtheng mlynedd. Rwy'n cofio ymchwilio i faint o'r Gymraeg oedd ar y we tua 1997; ar y pryd roedd ystadegau yn dangos mae'r Gymraeg oedd y drydedd iaith ar ddeg mwyaf amlwg ar y we. Ystadegyn sydd wedi ei selio ar fy nghof oherwydd mae'r Gymraeg oedd y drydedd iaith ar ddeg i'r Beibl cael ei gyfieithu iddo hefyd.

Er chwilio a chwalu rwy’n methu cael hyd i ystadegau tebyg cyfredol. Efo mwy o wledydd a mwy o ieithoedd yn defnyddio'r we mae'n debyg bod y Gymraeg wedi llithro i lawr y tabl o'r ieithoedd sy'n cael eu defnyddio ar y we bellach. Yn sicr mae angen fwy o ddefnydd o'r Gymraeg ar y we ac mae ymgyrch Pethau Bychain i gael mwy o Gymraeg ar y we yn beth clodwiw - ond cyn inni fflangellu ein hunain a darogan gormod o wae, da o beth yw cofio bod y Gymraeg wedi bod yn rhan o'r we bron o'r cychwyn cyntaf - peth i'w ddathlu!

O ran diddordeb, a oes unrhyw ymchwil sy'n gallu pennu be oedd y tudalen Cymraeg gyntaf ar y we, pwy ddanfonodd yr e-bost Cymraeg gyntaf ac ati?

Oscars y blogiau

Mae fy mlog Saesneg Miserable Old Fart wedi syrthio o'r ail safle yn rhestr blogiau gorau Cymru Total Politics i'r chweched safle, siom! Ond mae fy mlog Cymraeg wedi esgyn o'r bedwerydd safle ar ddeg i'r bedwerydd safle - y tro cyntaf ers i fy mlogiau cael eu crybwyll yn y dyfarniadau i fy myfyrdodau Cymraeg curo fy myfyrdodau Saesneg. Fel un sydd yn llawer mwy hyderus yn ysgrifennu yn y Saesneg na'r Gymraeg mae hyn yn achos o beth balchder imi.

Llongyfarchiadau mawr i Flog Menai am lwyddo, am yr ail dro yn olynol, i fod y Blog Cymraeg fwyaf llwyddiannus ac ar ben hynny i gipio'r wobr aur am y blog Cymreig gorau eleni hefyd. Nid bod y diawl yn haeddu’r wobr wrth gwrs - rwy'n benderfynol o guro'r bastard y flwyddyn nesaf!

Difyr oedd gweld bod fy hen gyfaill Gwilym Euros Roberts yn parhau i fod yn y 50 uchaf er gwaetha'r ffaith bod diweddaru ei flog braidd yn anodd o dan ei amgylchiadau presennol.

Ond y peth wnath rhoi'r pleser mwyaf imi o ran y gwobrau oedd bod fy nau flog wedi curo'r diawliaid trahaus sydd yn honni mai nhw yw cartref gwleidyddiaeth Gymreig. Os nad ydych yn gwybod pwy ydynt, mae'n ddrwg gennyf ond yr wyf wedi cael fy ngwahardd rhag rhoi dolen i'r safle gan fydda hynny, yn ôl un o'r gweinyddwyr, yn gam ddefnyddio eu safle hwy i ennyn trafnidiaeth i fy mlogiau (llawer mwy poblogaidd) i- so twll dy din di Duncan Higget!

Dyma'r canlyniadau:
1 Blog Menai
2 Plaid Wrecsam
3 Syniadau
4 Hen Rech Flin
5 Vaughan Roderick
6 Miserable Old Fart
7 Cardiff Blogger
8 Betsan Powys
9 Peter Black AM
10 Everyone's Favourite Comrade
11 Blog Guto Dafyyd (anhaeddianol mae blog Guto DAFYDD yn llawer gwell)
12 Pendroni
13
14 Welsh Ramblings
15 Freedom Central
16 Bethan Jenkins AM
17 Ffranc Sais
18 Dib Lemming
19 The Druid of Anglesey
20 Valleys Mam
21 Blog yr Hogyn o Rachub
22 Glyn Davies MP
23 Plaid Panteg
24 Polemical Report
25 A Change of Personnel
26 Leanne Wood AM
27 Politics Cymru
28 Blog Answyddogol
29 Liberal Smithy
30 Inside Out - A Jaxxland Perspective
31 Alun Williams
32 Gwilym Euros Roberts
33 Institute of Welsh Affairs
34 Dylan Jones-Evans
35 Borthlas
36 Paul Flynn MP
37 David Cornock
38 Morfablog
39 Red Anorak
40 Mike Priestley
41 07.25 to Paddington
42 Blog Golwg
43 Plaid Cymru Llundain
44 Rene Kinzett
45 This is My Truth
46 Denverstrope
47 Independence Cymru
48 Grangetown Jack
49 Blog Rhys Llwyd
50 Cambria Politico

Be di'r gwahaniaeth rhwng Sais a Whilber Lawn Cachu?

Be di'r gwahaniaeth rhwng Sais a whilber lawn cachu?

Y whilber!

Dyfyniad teg mewn cyd-destun o Twyll Dyn gan Eirwyn Pontshan (Cyhoeddiadau'r Lolfa Rhif Llyfr Safonol Rhyngwladol - 0 86243 040 2)

Pe na bai'n dyfyniad teg o gorpws llenyddol dyn sydd, ysywaeth, wedi marw; mi fyddwn mewn dŵr poeth iawn parthed y gyfraith, yn arbennig pe bawn mor anffodus ag i ymddangos o flaen ynadon Pwllheli

Cafodd Gwion Jones dirwy am ddweud Os di ff***ing Saeson isio dod i’r wlad yma, rhaid iddyn nhw ddangos dipyn bach o barch i bobol Cymru.

Rwy'n cytuno cant y cant a Gwion, ac os ydy Heddlu Goledd Cymru neu ynadon Pwllheli am fy erlyn am ddweud y fath beth y mae croeso iddynt drio!

Os caf fy erlyn byddwyf yn galw ar bobl megis Tony Blair, Anne Robinson, Janet Street Porter, Jim Davidson ac eraill i roi tystiolaeth i'r llys ar paham ei fod yn gywirach i ladd ar Gymro nag ydyw ar Sais!

Ystydegau Gwgl:
Fucking Welsh - 938,000
Welsh Wankers - 95,000
Welsh Cunts -69,300
People prosecuted for being anti Welsh - No results found!

Prin sydd am ddim ar Freeview!

Ym mhob siop lle mae modd prynu set teledu gyda Freeview yng nghynwysedig neu i brynu bocs pen set Freeview ceir honiad bod modd cael hyd at 50 sianel yn rhad ac am ddim o brynu'r nwydd.

Ond dim ond 13 sianel rwy'n gallu eu derbyn yn Llansanffraid Glan Conwy! Rwy'n methu derbyn ambell i sianel bydda ddyn yn disgwyl i fod yn sylfaenol i ddarpariaeth ddi-dâl megis ITV3 a S4C2.

Mae'n debyg y byddai'n costio gormod i ddarparu signal digon cryf i fy mro er mwyn cael y gwasanaeth llawn!

Rwy'n gweld y diffyg darpariaeth yma'n warthus. Rwy'n talu'r un pris trwydded teledu a phawb arall ac yn talu'r un pris am nwyddau a hysbysebir ar y teledu a phawb arall - pam felly nad ydwyf yn cael yr un gwasanaeth am fy ngheiniogau prin a phawb arall?

O ran diddordeb a'i Dyffryn Conwy yn unig sy'n cael y fath wasanaeth gwachul yng Nghymru? Neu â ydyw yn gyffredin trwy barthau mawr o'r wlad?

Es-Pedwar-Ec-Giât

Sori am y pennawd - ond mae'n rhaid wrth bob scandal gwerth ei halen ei Iât! Er gwaetha'r ffaith mae wal o ddistawrwydd yw prif nodwedd helynt S4C.

Fel pawb arall sydd wedi gwneud sylw am hynt a helynt S4C yn ystod y dyddiau diwethaf, nid oes gennyf clem be ddiawl sy'n digwydd yn y gorfforaeth.

Ond dyma ychydig o bethau yr wyf yn gwybod:

1) Sefydlwyd S4C oherwydd cefnogaeth y Cymry Cymraeg i'r cysyniad o Sianel Teledu Cymraeg. Heb ein deisebu, ein protestio, ein carcharu, bygythiad ein harwr i lwgu hyd at farw ac ati - byddai'r Sianel ddim yn bodoli. Yn fwy nag unrhyw sianel teledu arall yn y byd, crëwyd S4C gan ddyhead ei ddarpar wylwyr.

2) Bydd colli chwarter cyllid y Sianel yn ergyd drom iawn i ddarlledu trwy gyfrwng y Gymraeg. Bydd angen deisebu ac ymgyrchu, protestio ac, o bosib, carcharu eto gan garedigion yr iaith, er mwyn sicrhau nad yw S4C yn cael ei ddienyddio o dan bolisiau mil-dorriadau'r ConDems.

3) Os ydym ni - garedigion y Sianel, y darpar ddeisebwyr, protestwyr a charcharorion yn cael ei'n trin fel madarch - yn cael ein cau yn y twyllwch a'n bwydo ar gachu - gan awdurdodau S4C bydd ein protestiadau yn ofer.

Tra fo Walter yn gwneud dim sylw, y mae o'n gadael cefnogwyr y Sianel heb Gaer i'w hamddiffyn!

Nid oes modd i'r Sianel barhau heb gefnogaeth brwd y Cymry Cymraeg - does dim modd cadw ac ysgogi ein cefnogaeth heb wybodaeth glir parthed be yn union sy'n digwydd - go iawn!

Os yw S4C am oresgyn rhaid i'r dirgelwch dod i derfyn RŴAN!

Be am ohirio'r refferendwm presennol er mwyn cael refferendwm sylweddol yn 2012?

Yr wythnos diwethaf, cefais wahoddiad i fod yn rhan o grŵp ffocws a gomisiynwyd gan y Comisiwn Etholiadol er mwyn casglu barn am eiriad y cwestiwn ar gyfer y darpar refferendwm ar Bwerau'r Cynulliad.

Roedd tua 20 o bobl yn y grŵp - pobl o gefndiroedd a barn wahanol. Roedd rhai ohonom yn gefnogwyr brwd i'r Cynulliad ac eraill am weld diddymu'r sefydliad. Ond roedd y cyfan o'r grŵp, ar wahân i fi, o dan yr argraff bod y refferendwm yn ymwneud â rhoi i'r Cynulliad yr un pwerau ac sydd gan Senedd yr Alban yn awr. O egluro eu bod yn anghywir, mae'r cyfan oedd y refferendwm yn trafod yw'r dull y mae'r Cynulliad yn caffael ar bwerau deddfu, a bod modd i'r Cynulliad, dros gyfnod, ennill yr holl hawliau - hyd yn oed pe bai 100% yn pleidleisio NA - roedd y grŵp cyfan yn credu bod y refferendwm yn wastraff llwyr o amser ac arian.

Roedd aelodau'r grŵp i gyd yn ddig eu bod wedi dod i'r cyfarfod gyda barn gref ar wrthwynebu neu gefnogi datganoli, dim ond i ganfod bod y drafodaeth parthed chwarae o gwmpas yn weinyddol yn hytrach na dim byd o sylwedd.

Oherwydd bod y llywodraeth bresennol yn awyddus i gysoni faint etholaethau San Steffan fydd rhaid diwygio Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, gan fod y ddeddf honno yn mynnu bod yn rhaid i etholaethau'r Bae a rhai San Steffan cael yr union un ffiniau.

Gan fydd rhaid gwella deddf 2006 yn fuan, beth am ychwanegu gwelliant i roi pwerau atodlen 7 i'r Cynulliad rŵan - heb yr angen am refferendwm, a chael refferendwm sylweddol mewn blwyddyn neu ddwy o amser i roi Pwerau'r Alban go iawn i'r Cynulliad, sef yr hyn y mae'r rhan fwyaf o bobl, o ddwy ochr y ddadl, yn meddwl yw bwriad y refferendwm arfaethedig beth bynnag?

Ble yn y byd mae Pooeley?

Newydd glywed hysbyseb mwyaf uffernol gan Rheilffordd y Cambrian yn cynnig teithiau golygfaol o Makinlic i Pooeley. Dydy rheolwyr y cwmni ddim yn gwirio'r fath hysbysebion cyn gadael iddynt gael eu darlledu, onid ydynt hwy yn deall bod caniatáu'r fath gam ynganu ar eu hysbysebion yn gwneud eu cwmni yn gyff gwawd? Cwbl hurt a gwarthus.

MPinions – pwy yw'r hogiau newydd?

Mae Catch 21 yn sianel deledu ar y we sydd yn ceisio cyflwyno gwleidyddiaeth mewn ffordd sydd yn berthnasol i bobl ifanc. Prosiect newydd gan y sianel yw gofyn i bob un o'r 227 AS newydd i wneud fideo byr i gyflwyno eu hunain a'u syniadau i'w hetholwyr. Mae chwech o ASau eisoes wedi gwneud fideo MPinions, ond dim un o'r ASau Gymreig newydd eto, ysywaeth. Rwy’n edrych ymlaen at weld cyfraniadau tebyg gan Jonathan Edwards, Guto Bebb, Glyn Davies, Nick Smith ac ati, gobeithio y byddant oll yn fodlon cefnogi'r prosiect gwerth chweil 'ma.


Rwy'n ddiolchgar i flog the Vibe am dynnu fy sylw at waith Catch 21.

GT a rhagrith Maes-e!

Nos Sadwrn am 9 o'r gloch yr hwyr fe bostiodd Blog Menai post yn annog pobl i ail afael ar ddefnydd o fwrdd trafod Maes-e

Mae'r ffaith bod maes e wedi bod mor ddistaw yn ddiweddar yn golled i'r graddau bod yna gymuned fach Gymraeg wedi peidio a bodoli i bob pwrpas. Yn wir mi fyddwn yn meddwl bod y maes yn gyfle prin i bobl sy'n byw mewn ardaloedd llai Cymreig i gyfathrebu trwy gyfrwng y Gymraeg a chael bod yn rhan o gymuned Gymreig. Felly beth am fynd ati i gofrestru? - byddai'n braf adfywio'r fro fach Gymraeg yma.

Rwy'n cytuno 100%.

Mae Blog Menai yn awgrymu mae un o'r rhesymau am ddistawrwydd y parth o'r maes yr oedd ef a fi a Guto Bebb AS yn mynychu mwyaf yw efallai bod yr arfer o flogio yn un o'r rhesymau hynny.

Rwy'n anghytuno. Pan ddechreuais i flogio rhyw dair blynedd yn ôl roedd negeseuon ar barth Materion Cyfoes y Maes yn sbardun i nifer o bostiadau ar fy mlogiau. Diffyg ysbrydoliaeth o'r Maes yw rhan o'r rheswm paham bod cyn lleied o byst yn cael eu postio yma ac acw bellach.

GT yw ffug enw Blog Menai ar Maes-e. Er iddo ofyn i ddarllenwyr ei flog i ail afael ar ddefnydd o'r Maes 36 awr yn ôl, nid ydyw wedi defnyddio'r Maes ei hun ers yr wythfed o Ragfyr llynedd!

Rhagrithiwr!

Lle mae barn GT ar ymgeisyddiaeth Ron Davies ar ran y Blaid yng Nghaerffili?

Lle mae'r cwestiwn Cwis Bach Hanesyddol nesaf ar y parth y mae o'n ei gymedroli?

Be di pwynt o greu post blog yn gofyn i eraill i ail afael a'u defnydd o'r Maes heb wneud esiampl cyn postio?!

ON Rwy’n Mawr obeithio nad yw'r Gath yn teimlo ei fod ef yn oruwch trafodaethau'r Maes yn ei uchel arswydus swydd newydd!

Ysgol 3/19 cyntaf Cymru

Siom oedd darllen ar flog y Cyng. Alun Williams bod Cyngor Sir Ceredigion wedi penderfynu bwrw ymlaen a phenderfyniad i greu un ysgol i holl blant a phobl ifanc ardal Llandysul. Bydd yr ysgol yn darparu ysgol i "blant" rhwng tair oed a phedwar ar bymtheg oed.

Rwy'n teimlo bod yna rhywbeth cynhenid ych a fi am y fath sefydliad!

Fel rhiant byddwn i ddim yn dymuno i'm plant, pan oeddynt yn fychan, i gael eu haddysgu yn y fath sefydliad. Mae'r syniad o ddanfon plentyn bach tair oed i ysgol lle mae disgyblion yn rhegi pob yn ail air, yn trafod eu ffug bywydau a'u dymuniadau rhywiol, yn cnoi gwm ac yn ysmygu yn wrthyn.

Gan fod fy epil bellach ymysg y rhai sydd yn rhegi pob yn ail air yn trafod eu ffug bywydau a'u dymuniadau rhywiol ac yn cnoi gwm (ond, ddim, hyd y gwyddwn, yn ysmygu!) yr wyf am iddynt deimlo eu bod ar ffin dyfod yn oedolion, eu bod yn laslanciau yn hytrach na phlantos bychan yn yr un ysgol a babanod teirblwydd.

Pan symudais i, a phan symudodd fy meibion o'r Ysgol Fach i'r Ysgol Fawr roedd o'n garreg filltir ar y ffordd i brifiant. Roedd yn gam fawr mewn bywyd, yn cam lawer pwysicach na dim ond symud o flwyddyn 6 i flwyddyn 7 neu symud o'r campws iau i'r campws hŷn, roedd yn Right of Passage. Rwy'n wir boeni y bydd amddifadu plant cefn gwlad Cymru o'r fath garreg filltir ar ffordd prifiant yn creu niwed cymdeithasol difrifol. Bydd perygl gwirioneddol na fydd plant yn tyfu fyny a dysgu derbyn cyfrifoldebau a dyletswyddau newydd yn yr ymarfer o ddyfod yn oedolyn.

Rwy'n falch bod Grŵp Plaid Cymru Ceredigion wedi gwrthwynebu'r fath erchyllbeth o adrefnant addysgol yn ardal Llandysul. Rwy'n mawr obeithio y byddant yn danfon y dystiolaeth a fu'n sail i'w gwrthwynebiad i'w cyfeillion yng Ngwynedd, lle mae Plaid Cymru yn cynnig creu ysgolion erchyll o debyg yn Nolgellau a Harlech.

Problemau Brifysgol

Rwyf wedi fy nrysu'n llwyr gan ddatganiad Leighton Andrews parthed Addysg Uwch heddiw. Am yr ychydig ddyddiau y bûm yn efrydydd mewn prifysgol dim ond un brifysgol oedd yng Nghymru - sef Prifysgol Cymru.

Dim ond tair blynedd yn ôl, yn 2007, penderfynwyd bod angen i Golegau Prifysgol Bangor, Aber ac ati i ddyfod yn Brifysgolion annibynnol er mwyn iddynt ennill mwy o arian ymchwil, myfyrwyr tramor ac adnoddau allanol ac ati.

Heddiw mae Leighton Andrews yn dweud bod angen i Brifysgolion uno er mwyn denu'r un dibenion.

Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru (HEFCW) oedd yn gyfrifol am yr ymgyrch dros annibyniaeth y colegau fel Prifysgolion ar wahân. Yr Athro Merfyn Jones oedd arweinydd ymgyrch annibyniaeth Coleg Bangor.

HEFCW, yn ôl Mr Andrews, sydd yn gyfrifol am yr ymgyrch newydd i uno'r prifysgolion ac mae Merfyn wedi ei benodi fel ymgynghorydd ar uno!

Hwyrach fy mod yn rhy dwp i ddeall problemau brifysgol gan nad ydwyf wedi fy mendithio ag addysg o'r fath. Ond os nad oedd Prifysgol Unedig yn gallu denu cyllid ymchwil digonol, ac os nad yw nifer o fan brifysgolion yn denu digon o gyllid ymchwil, onid oes angen ymateb gwell i'r broblem denu cyllid nag ail adrefnu prifysgolion o fewn tair blynedd i'r adrefnu diwethaf?

Hyd y gwelaf i, y broblem fwyaf sydd gan Prifysgolion Cymru yw methiant Glyndŵr i sefydlu Prifysgol Hynafol yn y 15fed ganrif, a bod yr ymgyrch i greu prifysgolion ers y 19ed ganrif wedi bod yn un rhyddfrydol o gyfartaledd pob coleg.

Yr hyn sydd gyda ni yng Nghymru o'r herwydd yw 14 o Brifysgolion canolig-cyffredin.

Yn hytrach nag uno a chynghreirio, onid yr ateb yw dethol dau neu dri o'r Colegau - Aber, Caerdydd a'r Ffederal, dywedir a cheisio eu codi i lefel prif gynghrair yn hytrach na cheisio ail strwythuro, eto, i geisio cael gwell addysg brifysgolion cyfartal cyffredin ym mhobman?

Cyfrifiad Cymru 1911 ar gael ar lein yn ddi-dâl?

Wrth edrych yn blygeiniol ar fy nghopi cyfredol o Golwg sylwais ar erthygl fer iawn ar dop dde tudalen 9:

Golwg ar Fywyd Can Mlynedd yn Ôl
O yfory (dydd Gwener) mae manylion Cyfrifiad 1911 ar gael am ddim ar lein. Fe fydd yn wybodaeth hanfodol wrth ymchwilio i hanes teuluol ar wefan Archifau Cymru
www.archifaucymru.org.uk

Yr wyf wedi rhoi clec ar y ddolen, ond nid oes son am y cyfrifiad yno eto, ond mae'n parhau i fod yn gynnar y bore'! Os yw'r erthygl yn gywir mi fydd yn newyddion da iawn i achyddion Cymru.

Diweddariad
Mae'n debyg bod Golwg wedi cam ddeall y sefyllfa. Ers dydd Gwener mae mynediad i'r cyfrifiad ar lein wedi bod ar gael yn di dal yn archifdai Cymru. I gael mynediad o gyfrifiad personol mae'n rhaid talu o hyd! Siom!

Gwarth y Gymraeg Mewn Addysg yn Sir Conwy!

Yn ystod y gaeaf llynedd bu panic ffliw'r moch. Yn ystod yr un cyfnod dechreuodd fy mab ieuengaf dangos symptomau asthma - salwch cynhenid yn ach ei famau. Gofynnwyd am gymorth meddygol i'r hogyn ar sawl achlysur - ond fe'i gwrthodwyd - rhag ofn mae'r ffliw moch oedd achos ei beswch yn hytrach na'r hyn yr oeddem yn gwybod, yn gywir, oedd y gwir achos.

Cawsom ein siarsio gan yr awdurdodau iechyd i gadw'r hogyn o'r ysgol rhag ofn, yn wir cawsom ein siarsio i beidio a gadael i'w frawd mynychu'r ysgol chwaith rhag ofn.

Fe drodd y ffỳs am ffliw'r moch yn ddim o beth ac yn gôr ymateb dibwys ym mhen y rhawg, wrth gwrs.

Syfrdan i mi oedd cael llythyr gan Cyngor Sir Conwy yn mynnu fy mod yn ymateb i gŵyn o ddiffyg presenoldeb fy mhlant yn yr ysgol dros gyfnod panic ffliw'r moch - er gwaetha'r ffaith fy mod wedi dweud wrth yr ysgol mae asthma oedd achos peswch y mab ac mae ôr ymateb oedd y panic ffliw'r moch!

Oherwydd bod gorfodaeth y gwasanaeth iechyd i gadw'r plant o'r ysgol yn cyd daro ar orfodaeth yr ysgol i sicrhau lefel uchel o bresenoldeb cefais wŷs i drafod lefel absenoldeb y plant efo Swyddog Llesiant Plant yr Ysgol - digon teg - yr oeddwn yn fwy na bodlon trafod y trafferthion efo'r ysgol.

O gyrraedd y cyfarfod - mewn Ysgol Cymraeg, cefais wybod nad oedd y Swyddog Lles yn gallu defnyddio'r Gymraeg! Wrth gwrs bu cwyn gennyf am y fath wasanaeth gwachul i riant Cymraeg, i blant Cymraeg mewn ysgol Cymraeg!

Yr ymateb cefais oedd fy mod yn very angry parent who puts his own perceived rights above the educational needs of his children! Myn diagni!

Mae'n wir fy mod wedi mynnu fy hawl am wasanaeth Cymraeg yn di flewyn ar dafod, mae'n wir fy mod wedi bod yn very angry. Ond wedi ymladd ac wedi ennill yr un frwydr yn ol yn y 1970au, credaf fod gennyf hawl i fod yn hynod flin am orfod ail ymladd yr un hen gach o fewn sefydliad, megis Ysgol y Creuddyn, sy'n honni ei fod yn hyrwyddo defnyddioi'r Gymraeg, deugain mlynedd yn diweddarach!

Cwestiwn Dyrys am Iechyd

Gan fod y salwch Parkinson's Disease wedi ei enwi ar ôl yr un a darganfuwyd y clefyd sef Dr James Parkinson a'r salwch Crohn's Disease wei ei enwi ar ôl yr un a darganfuwyd y salwch sef Dr Burrill Bernard Crohn a'i Cymro o'r enw Dr Dai ab Utys oedd darganfyddydd y clwyf melys?

Sut mae TAW yn dreth adweithiol?

Yr wyf yn cyfaddef nad wyf yn dda iawn efo symiau a fy mod yn drysu yn hawdd gan ddadleuon economaidd. Felly, yr wyf yn gobeithio y bydd rhywun yn gallu esbonio sylw a wnaed gan Roger Williams ar ddydd Sul ar y Politics Show a gan David Milliband heddiw ar The Daily Politics - bod codi cyfradd TAW yn godiad dreth adweithiol oherwydd bod ei heffaith yn cael ei deimlo fwyaf gan y tlotaf.

Os bydd person tlawd yn gwario £20,000 y flwyddyn a pherson cyfoethog yn gwario £200,000 byddwn yn tybio y byddai'r person cyfoethocach yn talu o leiaf 10 gwaith yn fwy mewn trethi pwrcas na'r person tlotach. Oherwydd bod TAW yn dreth bwrcas a godir ar nwyddau moethus yn unig, gyda nwyddau hanfodol yn cael ei heithrio, byddwn hefyd yn meddwl ei fod yn rhesymol i dybio y byddai'r person cyfoethocach yn gwario canran fwyaf o'i arian ar y pethau moethus tra bod y person tlotach gwario cyfran fawr o'i arian ar yr hanfodion sy'n cael eu heithrio o'r dreth. Os yw hyn yn wir, bydd y person cyfoethocach yn talu hyd yn oed mwy o ganran o'i arian ar dreth. Nid yw hyn yn ymddangos adweithiol nac yn anghymesur i mi; mae'n ymddangos yn deg ac yn gymesur. Felly sut mae Mr Williams a Mr Milliband dod i'w casgliadau bod TAW yn annheg i'r tlawd?

Y Blaid yn ennill gwarant o gwestiwn i'r Prif Weinidog

Dydd Iau diwethaf mi nodais fy nryswch parthed y ffaith bod ail blaid y wrthblaid, pan oedd y Rhyddfrydwyr a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd, yn y safle yna yn cael gofyn dau gwestiwn i'r prif weinidog pob wythnos a bod yr hawl yna heb ei roi i'r ail blaid neu'r ail grŵp mwyaf ers i'r Rhydd Dems ymuno a'r glymblaid lywodraethol.

Mi nodais:

Os oedd gan y Rhyddfrydwyr hawl i ofyn cwestiwn dwywaith yr wythnos, hyd yn oed pan nad oedd ganddynt ddim ond 6 aelod, yn sicr dylid sicrhau bod gan arweinydd y DUP hawl i ofyn un cwestiwn pob wythnos ac arweinwyr Plaid a'r SNP yr un hawl pob yn ail wythnos!

Yn ei hanerchiad i'r Cynulliad ddoe fe nododd Cheryl Gillian y bydd Plaid Cymru, yr SNP a'r DUP yn cael gwarant o un cwestiwn ar rota o dair wythnos. Dim cweit be oedd gan y Democratiaid Rhyddfrydol cynt, ond yn sicr yn gam i'r cyfeiriad cywir ac yn rhywbeth i'w croesawu.

RIP Maes-E?

Ers bron i wythnos bellach mae bathodyn Maes-E ar ochor uchaf fy mlog wedi diflannu, ac o geisio cysylltu â Maes-E rwy'n cael neges i ddweud nad yw'r safle ar gael bellach!

A'i blip dros dro ydyw, neu a ydy Maes-E wedi marw ac wedi diflannu o dir y rhithfro am Fyth Bythoedd Amen?

Difa Moch Daear

Mae'r diciâu yn afiechyd ffiaidd, mae'n achosi poeri gwaed, gôr boethder, gôr flinder, a cholli pwysau difrifol. Mae'r bacteriwm sydd yn achosi'r ddarfodedigaeth yn un sydd yn magu'n araf o'i gymharu â bacteria afiechydon eraill, sydd yn golygu bod yr afiechyd yn un sy'n lladd yn araf ac yn boenus dros gyfnod hir.

Fel un sydd yn hoff iawn o foch daear byddwn i ddim yn dymuno i'r un broc dioddef y fath marwolaeth hir a phoenus, dyna paham nad ydwyf yn ddeall y gwrthwynebiad gan rai sydd yn honni eu bod yn gefnogwyr i foch daear i'r polisi difa moch daear a gwartheg sydd yn dioddef o'r haint.

Bydd y difa yn sicrhau buches iach sy'n rhydd o'r haint erchyll ac yn sicrhau poblogaeth o foch daear sy'n iach o'r haint.

Dydy gwrthwynebu'r difa ddim yn mynd i achub y fuches na'r set, mae'n mynd i arwain at fwyfwy o wartheg a moch daear yn farw o afiechyd hir a phoenus, ac o bosib i'r afiechyd dieflig ehangu ymysg y boblogaeth ddynol.

Mae gwrthwynebu pob ymdrech i gael gwared â'r haint y tu hwnt i'm ddirnad i, ac rwy'n methu'n glir a deall sut mae’r fath wrthwynebiad yn cael ei werthu fel cefnogi lles anifeiliaid!

Sesiwn Fach Dolgellau - 17+18/7/10

Neges gan pwyllgor Apel y Sesiwn Fawr:

Ar benwythnos y 17 a 18 o Orffennaf bydd y Sesiwn Fach yn cael ei gynnal yn Nolgellau.

Cymysgedd o gigiau a sesiynnau jamio o amgylch tafarndai y dref - beth gwell?!

Bwriad yr wyl fydd ceisio codi'r Sesiwn Fawr yn ol i'w thraed er mwyn denu cerddoriaeth y byd unwaith eto i Ddolgellau yn 2011!

Mae'r lein-yp wrthi'n cael ei drefnu a gobeithio bydd y trefniadau terfynol yn cael ei gyhoeddi ymhen wythnos.

Gofynnwn i chi basio'r neges ymlaen i'ch ffrindiau a denu hwyl a bwrlwm y Sesiwn yn ol i Ddolgellau a Meirionnydd unwaith eto.

Diolch,

Pwyllgor Apel SFD

Dryswch Cyfansoddiadol

Yn y dyddiau pan oedd Cwestiynau i'r Prif Weinidog yn cael eu gofyn dwywaith yr wythnos roedd gan arweinydd y Blaid Ryddfrydol yr hawl i ofyn un cwestiwn mewn pob sesiwn, fel yr ail wrthblaid. Hyd yn oed yn nyddiau Joe Grimond pan nad oedd gan y Rhyddfrydwyr dim ond 6 aelod dyna oedd y drefn.

Pan benderfynwyd cael un sesiwn hanner awr yn hytrach na ddau sesiwn chwarter awr i'r PMQ's cafodd arweinydd y Rhyddfrydwyr Democrataidd hawl i ofyn dau gwestiwn ym mhob sesiwn, gan ei fod yn arweinydd ail blaid yr wrthblaid.

Y DUP, bellach, yw ail blaid fwyaf yr wrthblaid, ond grŵp Plaid/SNP yw ail grŵp mwyaf yr wrthblaid. Gan hynny mi fydda ddyn yn disgwyl i'r drefn caniatáu naill ai'r DUP neu Plaid/SNP yr hawl i ofyn dau gwestiwn, gan fod y Rhyddfrydwyr bellach yn rhan o'r llywodraeth.

Er hynny ni chafodd arweinwyr yr un o'r tair plaid eu galw i ofyn un cwestiwn i'r Prif Weinidog ar Fehefin 2il, heb son am ddau. Cafwyd un cwestiwn gan Nigle Dodds dirprwy arweinydd y DUP, ni chafwyd cyfraniad gan aelod o'r SNP na Phlaid.

Ar Fehefin 9fed nis cafwyd cwestiwn gan unrhyw aelod o'r DUP yr SNP na Phlaid. Rhaid gofyn pam?

Os oedd gan y Rhyddfrydwyr hawl i ofyn cwestiwn dwywaith yr wythnos, hyd yn oed pan nad oedd ganddynt ddim ond 6 aelod, yn sicr dylid sicrhau bod gan arweinydd y DUP hawl i ofyn un cwestiwn pob wythnos ac arweinwyr Plaid a'r SNP yr un hawl pob yn ail wythnos!

Y Gath yn Bwrw ei Swildod

Llongyfarchiadau i Guto Bebb AS ar gyflwyno ei araith forwynol i Dŷ'r Cyffredin ddoe. Yn unol â thraddodiad y sefydliad doedd yr araith ddim yn un controfersial, ond da oedd clywed Guto yn talu teyrnged i'r Iaith ac yn nodi pwysigrwydd dysgu hanes lleol a Chymreig yn yr ysgolion (er gwaetha'r ffaith bod addysg wedi ei ddatganoli).

Mae trawsgrifiad o'r araith i'w gweld yma:
http://www.theyworkforyou.com/debate/?id=2010-06-08a.227.0

Gwynt y Môr – Dim Diolch!

Wedi dychwelyd o fy nhaith i wlad bell mi glywaf fod prosiect Gwynt y Môr i osod 160 o drybini gwynt ar arfordir Llandudno wedi ei basio a bydd y gwaith yn cychwyn cyn pen y flwyddyn nesaf.

Croesawyd y newyddion gan Ieuan Wyn Jones a Cheryl Gillan, a gan nifer o flogwyr Cymreig. Mae'n ddrwg gennyf dorri'r consensws o groeso, rwy'n credu bod y newyddion yn newyddion ddrwg i Gymru.

Nid ydwyf yn gyffredinol wrthwynebus i brosiectau fferm gwynt, rwy'n derbyn bod modd i brosiectau o'r fath dod a bendithion mawr i'r amgylchedd, ond yr wyf hefyd yn deall y gwrthwynebiad i'r prosiect. Gall y sŵn a'r effaith ar drem y môr bod yn niweidiol i bobl leol ac i dwristiaeth, sef asgwrn cefn yr economi lleol. Ni wnaed unrhyw ymchwil i effaith tynnu egni allan o'r gwynt cyn iddi gyrraedd y tir ar yr hinsawdd leol.

Wrth gwrs mae'r ddadl bod holl fanteision y prosiect yn curo ei hanfanteision, o gael eu mesur yn y glorian, yn un dechau, ac un rwy'n dueddol o gytuno a hi. Ond megis yn achos dŵr ac achos glo bydd Cymru yn goddef yr holl anfanteision tra bo eraill yn derbyn y bendithion. Bydd Cymru yn derbyn 1% pitw o werth economaidd Gwynt y Môr tra'n ddioddef 100% o agweddau negyddol y prosiect.

Yn hytrach na chroesawu prosiect o'r fath byddwn yn disgwyl i blaid genedlaethol, megis Plaid Cymru, i fod ar dân yn protestio yn erbyn enghraifft arall o adnoddau naturiol ein gwlad yn cael eu hecsploetio er bydd eraill!

Polisi Cyfartaledd Iaith y GIG?

Dyma sgan o fersiwn Ochor Cymraeg llythyr a danfonwyd i gyfaill imi yn niweddar:

Be 'di pwynt polisi ddwyieithog lle mae'r blychau sydd yn cynnwys y wybodaeth sy'n unigryw i'r derbynnydd yn y Saesneg ar ochor Gymraeg y ffurflen?

Reitiach byddid i'r wybodaeth cael ei ddanfon yn uniaith Saesneg na gorfod dioddef y fath doconistiaeth sarhaus o ddwyieithrwydd!

Dim Sylw!

Yr wyf am fynd am dro bach i wlad bellennig am yr ychydig ddyddiau nesaf.



Y tro diwethaf imi fod i ffwrdd o gartref ac o'r cyfrifiadur, gadawyd sylw enllibus cas am Cai Larson ar un o fy mhyst. Diolch byth mai am Cai ydoedd ac nid am unigolyn efo bwyell i'w hogi, a bod Cai wedi deall fy arafwch i gael gwared â'r sylw . Rhag bod yr un peth yn digwydd eto yr wyf wedi gosod cymedroli ar bob sylw, a ni chaiff yr un sylw ei gyhoeddi cyn imi gyrraedd Cymru'n ôl nos Wener nesaf.

Rwy'n ymddiheuro am yr anghyfleustra bydd hyn yn achosi i'r miloedd bydd am adael sylw yn ystod y pum niwrnod nesaf, ond gwell hynny na chael llythyr twrne i'm croesawu adref!

Llongyfarchiadau i'r gwŷr anrhydeddus.

Llongyfarchiadau i'r Gwir Anrhydeddus Carwyn Jones ar gael ei dethol i'r Cyfrin Gyngor ac i'r tri Arglwydd Cymreig newydd Don Touhig, Mike German a Michael Howard.

Dal dim son am ddyrchafu enwebyddion y Blaid i Dŷ’r Arglwyddi?

For Welsh use English

Be sy'n digwydd i ddewis iaith ddigidol S4C?

Ar flychau teledu digidol, boed Sky neu Freeview mae modd dewis iaith. Yn amlwg, fel Cymro Cymraeg, yr wyf wedi dewis Welsh fel fy newis iaith.

Ar un adeg roedd dewis Welsh fel iaith fy mocs yn sicrhau, os oeddwn yn gwylio rhaglen chwaraeon, lle bo ddewis iaith sylwebaeth; mae'r Gymraeg byddai iaith ddiofyn fy ngwylio. O wylio darllediadau o'r Cynulliad roedd dewis y Gymraeg, fel iaith fy mlwch, yn golygu nad oeddwn yn derbyn troslais cyfieithydd pan oedd aelod neu dyst yn siarad y Gymraeg.

Yn niweddar mae fy nheledu wedi bod yn sylwebu yn y fain ac mae'r cyfieithydd i'w glywed yn y Cynulliad, er gwaetha'r ffaith mae Welsh yw ddewis iaith fy mlwch.

Mewn rhwystredigaeth mi ffoniais Gwifren Gwylwyr S4C!

Yr ateb oedd i dderbyn gwasanaeth Cymraeg diofyn, rhaid imi newid dewis iaith fy mlwch i English!

Y rheswm, mae'n debyg, yw bod cynifer o bobl wedi prynu blychau newydd ers i Gymru droi'n ddigidol sydd efo'r Saesneg fel iaith ddiofyn; mae haws oedd rhoi'r Saesneg fel iaith ddiofyn S4C na disgwyl i Gymry Cymraeg mynd i fol y peiriant i newid eu hiaith ddiofyn i'r Gymraeg ar gyfer un sianel allan o gannoedd.

Rwy'n ddeall eu rhesymeg, ac ar un lefel yn cytuno a hi. Pam ddylwn i fel Cymro Cymraeg yng Nghymru gorfod mynd i grombil fy mheiriant er mwyn sicrhau gwasanaeth Cymraeg ar S4C?

Roedd yna wendid yn y drefn newid i ddigidol bod blychau sy'n cael eu gwerthu yng Nghymru heb eu gosod efo dewis iaith glir rhwng y Gymraeg a'r Saesneg, roedd yna wendid yn yr hysbysebion newid i ddigidol am beidio a hysbysu gwylwyr am y drefn dewis iaith.

Ond mae ymateb S4C bod angen dewis English er mwyn cael gwasanaeth Cymraeg ond dewis Welsh i gael gwasanaeth Saesneg yn hynnod ddryslyd ac yn beryglus i ddyfodol y Sianel. Pa wyliwr di-Gymraeg o'r sianel sydd am ddeall mae'r modd i ddewis sylwebaeth Saesneg ar raglenni pêl-droed rhyngwladol S4C yw dewis yr opsiwn Cymraeg?

I osgoi unrhyw ddryswch:

Dewisiwch English am wasanaeth Cymraeg S4C!

Dewiswch Welsh am wasanaeth Saesneg!

Cwbl glir ontydi?

Addysg Gymraeg yng Ngwynedd

Nid ydwyf yn gwybod digon am amgylchiadau unigol Ysgol y Parc i ddweud yn bendant mae da o beth neu ddrwg o beth yw ei chau. Os nad oes dim ond 18 disgybl yn yr ysgol o flwyddyn 0 i flwyddyn 6, tua dau ddisgybl y flwyddyn, rwy'n dueddol o gredu bod yr ysgol yn anghynaladwy.

Dydy addysgu dau bob blwyddyn ddim yn rhoi addysg gytbwys i blant man, dydy o ddim yn gwneud synnwyr ariannol, a phrin y gellir dadlau'n rhesymegol bod rhoi addysg i ddim ond dau Gymro ifanc lleol, pob blwyddyn, yn rhoi asgwrn cefn i'r Gymuned Cymraeg chwaith.

Wedi dweud hynny rwy'n deall y protestio yn erbyn cau'r ysgol a'r diffyg ffydd yn y Blaid sydd yn codi o'i herwydd. Wedi darllen rant Dyfrig Jones sy'n erbyn y protestwyr, fy ymateb oedd be ddiawl yr oeddet yn disgwyl Dyfrig?

Petai Plaid Cymru yn wrthblaid ar Gyngor Gwynedd, gyda chlymblaid enfys o bob Twm Dic a Harri yn rheoli'r Sir oni fyddai'r Blaid ei hun yn galw cau Ysgol y Parc yn frad ar raddfa Tryweryn a'r Streic Mawr? Dyna sy'n digwydd yng Ngheredigion a Chaerfyrddin a phob cyngor sirol lle mae'r Blaid yn rhan o'r wrthblaid!

Mae'r Blaid yn cwyno am gau ysgol o ddeunaw yng Ngheredigion wledig, tra'n annog cau ysgol o'r un faint yng Ngwynedd wledig yn hurt potes maip! Mae'n gwneud i'r Blaid ymddangos yn ddauwynebog, yn dweud y naill beth mewn gwrthblaid ond y gwrthwyneb mewn llywodraeth!

Rhan o'r ateb i bicl y Blaid yng Ngwynedd byddai rhoi'r gorau i'r ffug honiad bod pob ysgol yng Ngwynedd yn naturiol ddwyieithog a derbyn bod y mewnlifiad wedi creu ysgolion sydd yn naturiol Saesnig, megis o bosibl, yr ysgolion bydd plant y Parc yn eu mynychu ar ôl i'r ysgol leol cael ei gau! Hwyrach bod angen i Gyngor Sir Gwynedd defnyddio ysgolion Cymraeg, megis Ysgol y Parc ac Ysgol y Clogau i greu cnewyllyn o ysgolion Cymraeg go iawn, yn null y Cymoedd, fel ymateb i Seisnigeiddio cynyddol ysgolion trefol megis Ysgol Bro Tegid ac Ysgol Gynradd Dolgellau!

Llongyfarchiadau Dai Welsh

Yr wyf yn cytuno a phob dim a ddywedwyd am warth penodi Cheryl Gillian yn Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Ond diolch i Jac Codi Baw yng Ngolwg am ganfod testun o longyfarch i'r Ceidwadwyr. David Jones yw'r Cymro Cymraeg cyntaf i ddyfod yn weinidog yn y Swyddfa Gymreig ers i Syr Wyn ymadael 13 mlynedd yn ôl!

Llongyfarchiadau David.

Cwis tafarn- cyn Cameron

Enwch y prif weinidogion isod:



(Pub quiz name the pre Cameron Prime Ministers)

Addysg Bonheddig Wigley?

Mae wastad croeso yma i aelodau o Lais Gwynedd sy'n ymosod ar y Blaid, roeddwn yn dueddol o gytuno, ar y cyfan, a chyn brîf blogiwr Llais nag oeddwn yn anghytuno ag ef, ond mae'r blogiwr Llais sydd yn parhau a'i traed yn rhydd yn mynd dan fy nghroen braidd.

Ar y cyfan yr wyf wedi anwybyddu ei dadleuon sur, ond pan mae o'n rhoi'r gorau i ymosod ar Blaid Cymru er mwyn ymosod ar fy enwad mae'r cyllyll yn cael eu miniogi.

Nid Addysg Bonheddig cafodd Dafydd Wigley, nac addysg preifat chwaith.

Fe gafodd Dafydd ei addysgu yn Ysgol Rydal, Bae Colwyn, ysgol elusennol, ar y pryd, o dan reolaeth enwad y Wesleaid. Y rheswm am sefydlu'r ysgol oedd bod gweinidogion Wesla yn newid cylchdaith (plwyf) pob tair blynedd. Roedd yr ysgol yn caniatáu i feibion i weinidogion cael addysg (HEB gost i'w rhieni) nad oedd yn cael ei aflonyddu gan newid cylchdaith barhaol y tad.

Fe gafodd Dafydd ei addysgu yn Rydal gan ei fod yn fab i flaenor amlwg yn yr Eglwys Fethodistaidd (Wesleaidd) yn nalgylch yr ysgol. Yn y cyfnod mi fyddai addysgu'r Dafydd ifanc yn Rydal yn rhatach i'r teulu na fyddai ei anfon i Ysgol Ramadeg Caernarfon.

Nid cyfoeth y byddigions a thalodd am addysg Wigley ond plât casglu'r werin dlawd mewn capeli ar hyd a lled Cymru. Dydy dweud yn wahanol ddim yn sarhad ar Mr Wigley, ond yn sarhad ar bob un aelod o'r Eglwys Fethodistaidd a rhoddodd gwiddon gweddw ar y plât mewn capel tlawd er mwyn sicrhau bod addysg o'r fath ar gael i feibion tebyg i hogyn gwyn teulu Wigley.

Y Gymdeithas Fawr

Un o'r polisïau yr oeddwn yn ei hoffi mewn egwyddor o'r maniffesto Ceidwadol oedd y syniad o'r Gymdeithas Fawr (gwnaf atal farn ar y ffordd y mae'n cael ei gyflwyno yn ymarferol hyd weld ei oblygiadau gweithredol).

Un o broblemau mawr mae Cymru a chenedlaetholdeb Cymreig yn wynebu yw un o gôr ddibyniaeth ar y wladwriaeth Brydeinig. Mae'r broblem yma'n mynd y tu hwnt i ddibyniaeth ar swyddi yn y sector cyhoeddus - a does dim ddwywaith bod economi Cymru yn gôr dibynnol ar y sector cyhoeddus. Hyd yn oed yn y sector preifat y cwestiwn cyntaf sy'n cael ei ofyn gan unrhyw fusnes sydd yn ystyried sefydlu yng Nghymru yw pa grantiau llywodraethol sydd ar gael?

Cyn cynnal gŵyl gerddorol, eisteddfod neu ornest chwaraeon y peth cyntaf mae'r trefnwyr yn ei wneud yw mynd ar ofyn rhyw lefel o lywodraeth, boed y Cyngor Sir, Y Cynulliad, neu Sansteffan (weithiau pob un ohonynt).

Pan nad oes digon i ddifyrru’r plantos yn y llan neu pan fo diffyg darpariaeth gymdeithasol i'r henoed yn y fro, y cwestiwn cyntaf a ofynnir yw Be mae'r Cyngor / Cynulliad / Senedd am wneud? Yn hytrach na be da ni am wneud, fel plwyfolion, i wella'r ddarpariaeth?

Mae pensaernïaeth bron pob tref a phentref yng Nghymru yn dyst i'r hyn yr oeddem yn gallu gwneud trosom ein hunain heb ymyrraeth y llywodraeth yn y gorffennol. Adeiladwyd pob capel a phob neuadd y gweithwyr trwy gyfraniadau aelodau. Adeiladwyd gan Dlodi miloedd o neuaddau pentref. Ceiniogau prin y werin talodd am ein prifysgolion, hyd yn oed!

Yn sicr nid ydwyf am fynd yn ôl i'r dyddiau pan oedd ddarpariaeth iechyd, addysg, gwasanaethau cymdeithasol ac ati yn ddibynnol ar haelioni a chardod ac os ydy'r Cymdeithas Fawr yn troi i fod yn ddim byd mwy na phreifateiddio i elusennau byddwyf yn ei wrthwynebu. Ond yn ddi-os mae Cymru a chymunedau Cymru yn gallu gwneud mwy i sefyll ar eu traed eu hunain ac i ymddwyn mewn modd mwy annibynnol o gyrff llywodraethol nac ydynt ar hyn o bryd. Bydd unrhyw symudiad i ail adfer yr ysbryd o hunangymorth a chydweithrediad cymunedol yn beth i'w chroesawu.

Rhybudd Tywydd!

Peidiwch a mynd yn agos i Gefnddwysarn, Ponterwyd, na'r llechwedd goediog uwchlaw afon Dwyfor yn ystod y dyddiau nesaf, bydd yr hinsawdd yn droellog braidd wrth i gyrff Geraint Howells, Lloyd George a Tom Ellis troi yn eu beddau!

Pwy fyddai'n gallu dychmygu mae'r Blaid Ryddfrydol, anghydffurfiol Gymreig, o bob Blaid, byddai'n troi i fod yn blaid y Sais, yn Blaid y Mewnfudwr, y blaid sy'n gwneud elw gwleidyddol o ladd ar ddiwylliant ac iaith Cymru?

Mae'n debyg mae Wrth-Gymreictod bu apêl fwyaf y Rhyddfrydwyr yn ymgyrchoedd Arfon, Aberconwy a Cheredigion yn ystod etholiad eleni!

Anhygoel!

I ba le aeth Cymru Fydd?

Cytundeb ConDem erbyn 9:30pm?

Yn ôl y Parchedig Arglwydd Roger Roberts mae bron yn sicr bydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn cytuno i glymbleidiol a'r Ceidwadwyr cyn hanner awr wedi naw heno.

Os ydy Roger yn gywir tybiwn nad oes llawer o obaith cael pleidlais gyfrannol yn yr etholiad nesaf i Sansteffan, gan mae refferendwm ar y bleidlais amgen, lle mae'r Ceidwadwyr yn annog pleidlais na yn y refferendwm sydd yn y dêl sy'n cael ei gynnig gan y Ceidwadwyr.

Dos i Venn*

Yn ddi-os mi gefais fy siomi wrth glywed canlyniadau etholiad dydd Iau.

Hwyrach mae myfi oedd awdur fy siom trwy ddisgwyl gormod. Tu allan i'r seddau targed yr oeddwn yn disgwyl i'r Blaid eu hennill cafwyd ambell ganlyniad dechau o'r Blaid yn cynyddu ei phleidlais fel sail am bethau gwell i ddyfod.

Mi nodais ychydig ddyddiau yn ôl mae un posibilrwydd o gytundeb Senedd grog bydda i'r Cenedlaetholwyr a chynrychiolwyr Unoliaethol Gogledd yr Iwerddon cytuno i'r Torïaid cael reoli Lloegr am bris o gael mwy o ymreolaeth ddatganoledig a chonsesiynau parthed effaith polisïau Prydeinig ar eu tiriogaethau.

Nid ydwyf yn credu y bydd cytundeb sefydlog yn deillio o drafodaethau rhwng y Rhyddfrydwyr a'r Ceidwadwyr. Mae modd cael cytundeb rhwng y Ceidwadwyr canolig a'r Rhyddfrydwyr canolig, ond mae gan y ddwy blaid ei eithafwyr bydd yn gwrthwynebu cytundebau clymbleidiol.

Bydd unrhyw gytundeb megis diagram Venn, efo'r gorgyffyrddiadau yn gytûn ond yr eithafion yn pleidleisio yn erbyn chwip y naill blaid a'r llall, bydd y glymblaid / cytundeb yn un aneffeithiol ac ansefydlog.

Bydd cytundeb Rheoli Lloegr yn fanteisiol i'r bloc Celtaidd a'r Ceidwadwyr. O dan y fath gytundeb, does dim ddwywaith, y bydd y Ceidwadwyr yn cyflwyno pethau gwrthun inni o ran egwyddor i Loegr, ond bydd dim rhaid i Gynulliad Cymru eu mabwysiadu, ac ar y cyfan ymatal pleidlais yn hytrach na chefnogi bydd pris y fargen.

Pe bawn i yn un o fargeinwyr y pleidiau Celtaidd byddwn yn cysylltu â Mr C, cyn iddo gael cyfle i daro bargen efo'r Rhyddfrydwyr i gynnig y fath gytundeb iddo.

Siom, nid drychineb oedd y canlyniad dydd Gwener i'r SNP a Phlaid Cymru.

Y drychineb byddid petai ail etholiad San Steffan yn cael ei alw ar ddiwrnod Etholiadau Cymru a'r Alban mis Mai nesaf, a Chymru a'r Alban yn cael eu boddi allan o'r drafodaeth ar ddwthwn eu hetholiadau Cenedlaethol.

Mae yna wir berygl i hynny digwydd os bydd cytundeb anghynaladwy rhwng y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr cael ei daro! Da o beth byddid i Blaid Cymru, yr SNP ac Unoliaethwyr Ulster "Cytuno i anghytuno" a'r Blaid Geidwadol am ddeunaw mis i sicrhau nad oes cyd etholiad ym mis Mai 2011.

*Mwysair Gweler y Rhegiadur am Ddos i Wem

Wedi cael llond bol wedi clwydo

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Llongyfarchiadau Glyn

Oes angen dewud mwy!

Llongyfrachiadau mawr Glyn!

Llongyfarchiadau i'r Gath

RIP y Gath Ddu?

Llongyfarchiadau mawr i Guto ar ei ethol, rwy'n sicr bydd Guto ymysg y gorau o gynrychiolwyr ei fro, cyn belled a'i fod o'n cofio mae'r FRO nad y blaid a'i etholodd.

Yr wyf yn siomedig , does dim ddwywaith, bod Phil heb ennill.

Y peth sydd wedi fy siomi fi fwyaf yn ystod yr etholiad yw bod fy hen gyfaill  y Gath Ddu wedi rho'r gorau i drafod yn ystod yr ymgyrch etholiadol.

Rwy'n dymuno pob llwyddiant i Guto fel fy aelod seneddol ac yr wyf yn gobeithio y daw yn agored i drafodaeth eto!

Mewnfudwyr? Etholiad 2010 4

Llongyfarchiadau i Mahomed Mhomet Swyddog Cyhoeddi Canlyniadau Dyffryn Clwyd am wychder ei Gymraeg wrth gyhoeddi'r canlyniad yn Nyffryn Clwyd. Prawf diamheuaeth o'r ffaith bod ambell i fewnfudwr o bellafion byd yn dangos mwy o barch at ddiwylliant Cymru nag yw'r mwyafrif o fewnfudwyr i Gymru, sef y rhai o wlad nes o lawer.!

Trychineb Mon

Diffyg cenedlaetholdeb?

Canlyniad Arfon - eiliad o ryddhad

Plaid Cymru wedi enill o dua 1.5K
Llongyfariadau Hywel.

Ond sedd ymylol iawn am y ddyfodol.

Noson Trychinebus i'r Blaid? Etholiad 2010 3

Mae'n edrych fel noson drychinebus i'r Blaid. Wedi methu ennill Môn, Llanelli, Aberconwy, na Cheredigion. Gobeithio bod Arfon yn saff!

Os na all Plaid Cymru ennill seddi mewn hinsawdd sydd yn gweld y Bleidlais Llafur yn chwalu, heb fanteisio ar y fath sefyllfa, mae'n rhaid i Blaid Cymru ail feddwl ei strategaeth etholiadol.

Etholiad 2010 2

Ydy Nia Griffiths newydd gydnabod ei bod hi wedi colli yn Llanelli ar S4C?

Diweddariad
Mae Cai yn sibrwd bod Llafur wedi cadw'r sedd

Y Sibrydion o Aberconwy

Wedi siarad â chefnogwyr pob un o'r prif bleidiau sydd wedi bod yn ymgyrchu yn Aberconwy, y consensws yw y bydd yn agos, ond mae'n debyg mae Guto fydd yr AS nesaf.

Cofiwch Bleidleisio.........

Amserlen Arfaethedig Datgan Canlyniadau Cymru

Rwy'n ddiolchgar i Vaughan Roderick am fy nghyfeirio at Amserlen Arfaethedig Datgan Canlyniadau'r etholiad gan y PA. Mae'r cyfan o'r seddi Cymreig am ddatgan yn oriau man bore dydd Gwener. Cyn belled nad oes angen ail gyfrif neu fod problemau eraill yn codi dyma'r amserau disgwyliedig:

Rhwng 1:00am a 1:30am
Pen-y-bont
Ogwr
Dyffryn Clwyd
Ynys Môn

1:30-2:00
Arfon
Islwyn

2:00-2:30
Brycheiniog a Maesyfed
Trefaldwyn
Torfaen
Wrecsam

2:30-3:00
Aberconwy
Blaenau Gwent
Canol Caerdydd
Gogledd Caerdydd
De Caerdydd a Phenarth
Dwyfor Meirionnydd
Merthyr Tydfil & Rhymni
Gorllewin Casnewydd
Dwyrain Casnewydd
Preseli Penfro
Bro Morgannwg

3:00-3:30
Caerffili
Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr
Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro
Gorllewin Caerdydd
Ceredigion
De Clwyd
Gorllewin Clwyd
Cwm Cynon
Gwyr
Llanelli
Mynwy
Pontypridd
Rhondda
Gorllewin Abertawe
Dwyrain Abertawe

3:30-4:00
Aberafan
Alun & Glannau Dyfrdwy
Delyn
Glyn Nedd

Cytuno i ymatal mewn senedd grog?

Oherwydd datganoli anghyfartal y Deyrnas Gyfunol mae nifer o bethau sydd wedi eu datganoli i Gymru, Gogledd yr Iwerddon a'r Alban yn cael eu penderfynu arnynt ar gyfer Lloegr gan San Steffan.

Hyd yn oed os oes senedd grog pan wawrier bora Gwener, mae'n bron yn sicr bydd gan y Ceidwadwyr mwyafrif clir yn Lloegr.

Dyma rywbeth sydd heb gael ei ystyried, hyd yn oed gan y cyfryngau yng Nghymru a'r Alban, wrth holi'r Pleidiau Cenedlaethol parthed eu hopsiynau mewn senedd grog. I gael consesiynau gan lywodraeth Geidwadol leiafrifol, hwyrach na fydd raid i Blaid Cymru, yr SNP a phleidiau Gogledd yr Iwerddon cynnig unrhyw fath o gefnogaeth i'r llywodraeth - dim ond rhoi addewid i beidio a phleidleisio ar unrhyw achos datganoledig. Rhywbeth y maent wedi bod yn dueddol o wneud yn ystod y llywodraeth ddiwethaf.

Yr Arweinwyr Cymreig ar y BBC

Mae'n rhaid dweud fy mod i wedi fy siomi ar yr ochr orau efo dadl yr Arweinwyr Cymreig ar y BBC heno. Yn wahanol i'r rhai Prydeinig roedd y drafodaeth yn ddiddorol ac roedd gan bob un o'r cynrychiolwyr rhywbeth werth ei gyfrannu i'r drafodaeth.

Yn hytrach na theimlo bod un cynrychiolydd o un o'r pleidiau wedi ennill, fy nheimlad i oedd un o falchder bod pobl Cymru yn cael eu sbwylio o ran ddewis mor wych o ran pob un o'r pedwar prif blaid ac ambell un o'r pleidiau llai.

Pan fo'r cyfryngau Llundeinig yn llawn o hanesion o golli ffydd mewn gwleidyddiaeth, a chynrychiolwyr yno i gael eu cael yn hytrach na chynrychioli'r bobl, roedd gweld y prif arweinwyr Cymreig yn dadlau am yr hyn sydd orau i Gymru ac yn gwneud hynny o'r galon, fel chwa o awyr iach trwy'r ymgyrch etholiadol cyfredol.

Roedd gan Peter Hain mynydd i ddringo, mae'n anodd i gynrychiolydd plaid sydd wrth y llyw i ofyn am ragor o amser i wneud yr hyn nad ydoedd wedi ei wneud yn y gorffennol, yn arbennig o anodd pan fo'r etholiad yn cael ei gynnal mewn amgylchiadau pan fo llawer yn credu bod y wladwriaeth yn y cac. Fe lwyddodd Peter yn anhygoel i amddiffyn Llafur, o dan y fath amgylchiadau.

Os mae anawsterau teithio neu beidio oedd yn gyfrifol am Nick Bourn yn cael gwahoddiad i gynrychioli'r Ceidwadwyr, neu'r ffaith bod Cheryl Gillian wedi bomio yn y ddwy ddadl flaenorol, rwy'n sicr bydd y Torïaid yn falch bod Nick wedi cymryd ei lle. Fe lwyddodd i gyflwyno safbwynt y Ceidwadwyr mewn modd Unoliaethol, Cymreig a lleol yn benigamp.

Yn y ddwy ddadl Gymreig flaenorol yr oeddwn yn teimlo bod Kirsty Williams wedi or ecseitio weithiau, yn gwillyd ac yn cael anhawster i gyflwyno pwyntiau digon sylfaenol mewn modd didwyll a rhesymegol. Roedd ei chyfraniadau yn brennaidd ac wedi eu hymarfer o flaen llaw. Ond heno roedd hi ar ben ei gêm, wedi taflu'r sgript ac yn dweud ei ddweud gydag argyhoeddiad.

Ac Ieuan Wyn! Wow! Er nad ydyw ddim ond yn Ddirprwy Brif Weinidog roedd o'n ymateb fel Arlywydd! Roedd ei wybodaeth o'r ffeithiau, ei gallu i gyfaddawdu lle'r oedd cyfaddawd yn ddoeth ac i sefyll ar wahân i'r tri arall lle'r oedd angen barn annibynnol yn wefreiddiol wych.

Os oes angen rhoi marciau byddwn yn dweud mai Ieuan wnaeth ennill, Nick yn ail, Kirsty yn drydedd, a Peter yn olaf, ond mae dim ond trwch blewyn gwybedyn oedd y gwahaniaeth rhwng Ieuan a Peter.

Rhaglen arbennig - y gwir enillwyr oedd BBC Cymru a Betsan Powys - am greu raglen werth ei wylio - Llongyfarchiadau i'r ddau.

Mae'r Bleidlais yn y Post.

Gan nad ydwyf yn gallu gyrru bellach, a gan fy mod yn byw tri chwarter milltir i ffwrdd o fy ngorsaf pleidleisio leol, mi ofynnais am bleidlais post eleni. Henaint ni ddaw ei hunan!

Profiad rhyfedd oedd pleidleisio y tu allan i'r blwch pleidleisio arferol.

Rhwng etholiadau San Steffan, Ewrop, Y Cynulliad, Y Cynghorau Sir a'r Cynghorau Plwyf a sawl refferendwm rwy'n amcangyfrif fy mod wedi pleidleisio tua 27 o weithiau mewn blwch pleidleisio, roedd 'na rywbeth anghynnes braidd parthed rhoi'r groes yn y gegin yn hytrach na'r bwth eleni. Doedd o ddim yn teimlo'n iawn!

Dydd Iau nesaf pan fydd pawb arall yn pleidleisio go iawn mi fyddwyf yn teimlo'r golled o beidio bod yn rhan o'r ddefod. Ac o hyn i Ddydd Iau yn teimlo fel clystfeiniwr ar bob sylw sy'n ymwneud a'r etholiad, ac yn dwyllwr wrth geisio perswadio eraill i newid eu teyrngarwch.

Ond dyna fo yr wyf wedi pleidleisio ar gyfer fy nethol ymgeisydd. Mae'r fôt yn y post ac fe gaiff ei gyfrif. Ni fydd modd newid fy meddwl, gan fod fy meddwl a chroes ar ei chyfer yn barod, ond rwy'n teimlo'n drist braidd fy mod i allan o'r gêm bellach!