Y rheswm pam bod Etholiad Ewrop yn Drychinebus i'r Blaid

Rwyf wedi fy synnu at faint o sylwadau cas yr wyf wedi eu derbyn ar y flog yma ac ar flogiau eraill am awgrymu bod canlyniad nos Sul yn siomedig ac yn drychineb i'r Blaid.

Fel arfer, y Blaid cafodd fy mhleidlais i. I fynd dan groen Cai mi wnâi frolio hefyd. Mi lwyddais i berswadio mwy na naw o gefnogwyr y Blaid yn Llansanffraid, a oedd am aros adref, i bleidleisio dydd Iau - heb y perswâd yna bydda'r Blaid wedi colli Conwy :-).

Wrth wneud fy narogan mi nodais:

Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.

Roeddwn yn anffodus o anghywir, ond roedd sail gadarn i fy nyfaliad. Ym 1994 pleidleisiodd 162 mil i'r Blaid, ym 1999 pleidleisiodd 185 mil i'r Blaid, yn 2004 rhyw ddeugant yn brin o 160 mil oedd bleidlais y Blaid. Mae'n rhaid mynd yn ol ugain mlynedd i 1989 i gael llai na thua 160 mil yn cefnogi Plaid Cymru.

Un o'r pethau mae'r Blaid wedi ymhyfrydu ynddi yw bod modd iddi gael ei phleidlais graidd allan boed glaw neu hindda, fe fethodd i wneud hynny eleni, roedd hi'n 34 mil yn brin o'i bleidlais graidd.

Gyda chefnogaeth y Prif Gelyn, y Blaid Lafur, yn toddi roeddwn yn disgwyl i bleidlais y Blaid i fod yn uwch na'r 200 mil y tro 'ma.

Pam bod hynny heb ddigwydd?

Os na all y Blaid curo Llafur yn yr hinsawdd yma a oes modd iddi wneud o gwbl?

Dallineb a ffolineb o ran cefnogwyr y Blaid yw fy mlacgardio i am godi'r pwyntiau hyn! Maent yn bwyntiau dyla pob cenedlaetholwr, gwerth ei halen, eu dwys ystyried!

Amser i Ieuan noswylio?

Roedd etholiad San Steffan 2005, etholiad y Cynulliad 2007 ac etholiad Ewrop 2009 yn etholiadau lle'r oedd gan Blaid Cymru gobeithion i gael eu canlyniadau gorau erioed.

Methiant daeth ar bob cyfle.

Er gwaetha'r cyfle oedd ger ei fron i ddod yn Brif Weinidog Cymru yn 2007 daeth Ieuan yn ddirprwy, oherwydd ei fod yn rhy wan i wrthsefyll blacmel y Comiwnyddion sydd yn cysgodi dan fantell Plaid Cymru!

Mae arweiniyddiaeth Ieuan wedi bod yn fethiant llwyr. Mae'n hen bryd cael arweinydd newydd yn ei le.

Wrth ddwys ystyried pam bod y Blaid yn y drydydd safle, a phaham mae UKIP gwrth Gymreig, yn hytrach na'r Blaid Genedlaethol, a enillodd y bedwaredd sedd yn Ewrop, rwy’n mawr obeithio bydd y Blaid yn ystyried methiant Ieuan Wyn yn y cawlach.

Mae angen cenedlaetholwr brwd i arwain y Blaid yn hytrach na chyfaddawdwr llwfr - Alun Ffred, tybiwn i!

Siom Etholiad Ewrop

Er bod fy narogan parthed dosbarthiad y seddi yng Nghymru yn gywir, rwyf yn hynod siomedig efo canlyniadau'r etholiad Ewropeaidd. Yn arbennig efo perfformiad y Blaid.

Mae Plaid Cymru wedi colli 34,000 o bleidleisiau ers yr etholiad Ewropeaidd diwethaf, etholiad oedd yn cael ei gyfrif yn gyffredinol trychinebus iddi. O ran canran y bleidlais doedd dim ond cynnydd o 1% ym mhleidlais y Blaid. Pan fo'r Blaid Lafur yn colli 12% o'i bleidlais a bod y Ceidwadwyr, y BNP ac UKIP yn cael y fendith o'r golled mae'n rhaid i'r blaid ddwys ystyried pam.

Un o wendidau Plaid Cymru yn yr etholiad yma oedd peidio ag ymosod ar UKIP. Dyma blaid sydd yn credu mai "dim ond enw ar fap" yw Cymru, bod angen dileu'r Cynulliad ac sydd yn wrthwynebus i unrhyw gefnogaeth i'r iaith. Mae'r ffaith bod plaid o'r fath yma yn gallu ennill chwarter o seddi senedd Ewrop Cymru yn siom aruthrol.

Pe bai Cymry driw yn gwybod bod yna berygl i'r fath yma o blaid ennill sedd rwy'n sicr bydda nifer ohonynt a arhosodd adref wedi pleidleisio ac rwy’n sicr bydda sawl un a bleidleisiodd i UKIP wedi rhoi eu pleidlais protest i Blaid Cymru. Mae'n bwysig bod y diawliaid yma ddim yn cael taith mor hawdd yn y dyfodol.

Adrefnu'r Arglwyddi?

Cwestiwn gwirion, hwyrach.

Ond sut, wedi i Lafur honni iddynt glanhau Tŷ’r Arglwyddi, bod Glenys Kinnock wedi ei ddyrchafu i'r Tŷ o flaen Dafydd Wigley?

Methu Coelio!

Rwyf wedi clywed gan ddau aelod blaenllaw o'r Blaid Lafur eu bod am wisgo trowsus Brown dydd Sul, ond nid er mwyn cefnogi eu harweinydd!

Mae'r ddau yn ofni, o'r hyn y maent wedi eu gweld yn y cownt lleol ac wedi clywed gan gyd aelodau'r blaid mewn cowntiau eraill, bod Llafur am fod yn y bedwerydd safle pan ddaw canlyniad Cymru i ben nos Sul!

I ail bwysleisio darogan dau aelod blaenllaw o'r Blaid Lafur nid fy narogan i yw hyn. Ond eu hofn a'u cred yw mai'r canlyniad bydd.

1 Plaid Cymru = 2 Sedd
2 UKIP = 1 Sedd
3 Ceidwadwyr = 1 Sedd
4 Llafur = 0 sedd

Rwy'n amau'n gryf. Y Blaid Lafur yn ceisio iselhau gobeithion er mwyn cyhoeddi buddugoliaeth o ddod yn ail, mi dybiaf. Ond difyr bod Llafur yn creu'r fath ofnau ta beth.

Mae Rhywun yn y Carchar Drosom Ni!

Mae'n anodd gwybod beth i'w ddweud,
Mae'n anodd gwybod beth i'w wneud
Pan fo rhywun yn y carchar drosom ni

Da was! Da a ffyddlon!

Traethawd Hanner Tymor gan Alwyn dosbarth 50d

Mi fûm i Fiwmares bwrw'r Sul.

Cafwyd hwyl wrth bysgota am grancod oddi ar y pier.

Roedd taith o'r cei i Ynys Seiriol yn brofiad a hanner - rwyf wedi byw fy mywyd maith yng Ngoledd ein gwlad a dyma'r tro cyntaf imi fynd yn agos i Ynys Seiriol.

Mae dyn y gweld yr ynys o bell yn feunyddiol wrth deithio'r A55, ond ow mae mynd mor agos ag i weld y pâl, yr adar eraill a'r morloi yn brofiad gwerth chweil. Gweddol resymol o ran pris hefyd £21 am docyn teulu dau blentyn/dau oedolyn.

Ar ôl y fordaith dyma benderfynu pigo fewn i Gastell Biwmares, a chael fy synnu braidd o orfod talu i fynd i mewn.

Rwyf bron iawn yn sicr bod y Cynulliad wedi penderfynu nad oedd rhaid i Gymry talu i ymweld â Chestyll y goncwest bellach! Ond talu bu'n rhaid i mi, a thalu i ddyn di Gymraeg digon anghwrtais i'r heniaith hefyd!

Rwy'n gant y cant yn sicr imi weld Alun Ffred ar y teli du allan i Gastell Caernarfon yn cyhoeddi rhad mynediad i safleoedd Cadw - pa bryd cafodd y polisi yma ei newid?

Pam fu rhaid imi dalu am fynediad i Gastell Biwmares?

Mae'r blogiau'n Ddylanwadol!

Rwy'n falch o weld dylanwad blog Yr Hen Rech Flin ar golofnydd Byd y Blogiau yn y rhifyn cyfredol o gylchgrawn Golwg.

Y mae o / hi wedi dilyn fy nghyngor i gynnwys URL y blogiau y cyfeirir atynt yn y golofn yr wythnos yma.

Da iawn Golwg!

Pwy ond Lembit.....?

Stori ryfeddol ar flog Glyn Davies. Tra bod bron pawb yn yr ynysoedd hyn a thu hwnt yn gwylltio am y pethau mae aelodau seneddol wedi hel i'w tai ar bwrs y wlad, mae AS Maldwyn wrthi yn ffilmio ar gyfer y rhaglen "Cash in the Attic". Rhaglen lle mae pobl yn ceisio dod o hyd i gelfi di angen yn eu tai i'w gwerthu er mwyn codi arian.

Anhygoel!

This post in English

Golwg a Byd y Blogiau

Ers rhifyn yr wythnos diwethaf mae fersiwn lladd coed Golwg wedi cynnwys colofn o'r enw Byd y Blogiau. Y rheswm pam bod Golwg yn cynnwys y golofn newydd, yn ôl yr is pennawd, yw oherwydd bod Y Blogiau'n Ddylanwadol.

Mae dylanwad y blogiau yn fater o farn, hwyrach, ond y farn sy'n cael ei gyhoeddi yn y cylchgrawn yw bod y blogiau'n ddylanwadol. Mor ddylanwadol bod angen i Golwg cyhoeddi yr hyn maen nhw'n ei ddweud.

Rwy'n ddiolchgar i awdur y golofn am roi sylw i ddylanwad blog yr Hen Rech Flin yr wythnos diwethaf (er mae at bost ar Miserable Old Fart roedd yr erthygl yn cyfeirio).

Nodwyd post gan Cynical Welshman yr wythnos diwethaf hefyd, er mae post gan y Cynical Dragon ydoedd. Yn y rhifyn cyfredol ceir cyfeiriad at bost gan Welsh Mam, sy'n wir gyfeirio at bost gan Valleys Mam.

Nid hollti blew yw nodi camgymeriadau y golofn. Nid camgymeriadau dibwys mohonynt.

Os ydy Golwg yn credu bod y blogiau'n ddylanwadol, ac yn teimlo bod angen i'w darllenwyr cael gwybod yr hyn y maent yn eu dweud, mae'n rhaid wrth gywirdeb i alluogi darllenwyr y cylchgrawn cael gafael ar y pyst gwreiddiol. Does dim modd dod o hyd i bost Mam trwy roi Welsh Mam i mewn i beiriant chwilio.

Peth hawdd ar y we yw rhoi ddolen i wefan arall. Does dim modd gwneud hynny mewn print. Ond bydda nodyn bach ar waelod y golofn yn nodi cyfeiriadau'r blogiau a gyfeiriwyd atynt yn gymorth.

e.e. Cyfeiriwyd at y blogiau yma yn y golofn:
http://miserableoldfart.blogspot.com
http://henrechflin.blogspot.com/
http://www.cynicaldragon.com/
http://merchmerthyr.blogspot.com/

Syr Siôn Trefor

Michael Martin yw Llefarydd cyntaf Tŷ’r cyffredin i gael y sach ers ddyddiau Syr John Trevor yn y 17eg ganrif.

Sydd yn gadael cwestiwn mawr ar wefusau pawb trwy'r byd. Pwy oedd Syr Siôn Trefor?

Dyma'r ateb o'r Bywgraffiadur:

Ail fab y John Trefor a fu f. tua 1643 oedd Syr JOHN TREFOR ( 1637 - 1717 ), ‘ Llefarydd’ Tŷ'r Cyffredin , a barnwr . Gan i'w dad f. ac yntau'r mab yn ieuanc, cafodd garedigrwydd gan ei ewythr Arthur Trefor, a'i paratôdd ar gyfer mynd i'r Middle Temple ( Tachwedd 1654 ); oddi yno galwyd ef i'r Bar ym mis Mai 1661 . Chwe blynedd yn ddiweddarach aeth gyda'i berthynas o'r un enw, a ddaeth yn ysgrifennydd y Wladwriaeth (bu f. 1672 ), ar neges lysgenhadol i Ffrainc .

Gwnaethpwyd ef yn farchog , 29 Ionawr 1671, ac yn 1673 aeth i'r Senedd , gan eistedd dros fwrdeistrefi poced yn Lloegr hyd 1681; methodd â chael ei ethol dros Drefaldwyn yn 1679.

Llwyddodd i gyfuno a'i gilydd gymorth gwenieithus i freiniau cynhenid y brenin (‘the royal prerogative’), ac amddiffyniad (heb gymorth neb arall) i'w gefnder amhoblogaidd a'i noddwr, Jeffreys, gyda chred Brotestannaidd filwriaethus a barodd iddo gael ei ddewis yn gadeirydd pwyllgorau megis y pwyllgor ar gynnydd Pabyddiaeth, 29 Ebrill 1678 (a ysbrydolwyd gan John Arnold ac a arweiniodd i ferthyrdod David Lewis a Phabyddion eraill yn Ne Cymru ), a'r pwyllgor yn delio â'r achwyniad (‘impeachment’) yn erbyn yr arglwydd Powis a'r arglwyddi Pabyddol eraill (Mai 1679).

Yr oedd yn byw yn Llundain gan mwyaf a phrynodd blasty yn Pulford, yn nes i lawr ar Ddyfrdwy na chartref y teulu, hyd nes y bu i farw ei frawd hyn ei wneuthur ef ei hunan yn aer i Bryncynallt, y mae'n debyg cyn etholiad seneddol terfysglyd y sir ym mis Mawrth 1681; yr adeg honno ailgyneuodd hen gweryl y teulu trwy gipio sir Ddinbych oddi ar y Myddeltoniaid, a oedd yn Chwigiaid ac yn llawer mwy nerthol yn herwydd eu heiddo tiriogaethol; heriodd y Myddeltoniaid ef i ymladd gornest am iddo alw Syr Thomas yn fradwr.

Daeth yn faer tre'r Hollt yn y flwyddyn ddilynol, ac yn 1684 dodwyd ef ar gomisiwn ymchwil tiroedd cudd y goron yn sir Ddinbych . Wedi i Iago II esgyn i'r orsedd, gwnaeth Beaufort (gw. dan Somerset ) ei hun yn gyfryngwr, ar awgrym y brenin a Jeffreys, gyda'r amcan o ddifodi'r cweryl; canlyniad hyn oedd i Myddelton gael ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros y sir a Trevor dros y fwrdeistref; gwnaethpwyd ef hefyd, ar unwaith, yn un o fwrdeiswyr tref Ddinbych . Llwyddodd Trevor i ddial ar ei elynion chwarter canrif wedi hynny pan fu'n cynorthwyo i beri drygu teulu Edisbury, a oedd yn fath o weision i'r Myddeltoniaid, trwy alw'n ôl yr arian a roesid yn fenthyg ar stad Erddig gan mai ef oedd yr un a fenthyciasai fwyaf o arian i'r stad.

Yn 1685 dewiswyd Trevor yn Llefarydd Tŷ'r Cyffredin (19 Mai), yn ‘ Master of the Rolls ’ (20 Hydref), ac ar 6 Gorffennaf 1688 daeth yn aelod o'r Cyfrin Gyngor; dewiswyd yr un pryd ddau Anghydffurfiwr er mwyn iddynt allu gwrthweithio ei ymlyniad di-ildio ef wrth yr Eglwys Anglicanaidd . Dewiswyd ef hefyd yn gyd-gwnstabl castell y Fflint ( 1687 ) ac yn ‘ custos rotulorum ’ sir y Fflint ( Rhagfyr 1688 ); parhaodd yn deyrngar i Iago II hyd yn oed pan ffoes hwnnw y tro cyntaf. O'r herwydd, collodd ei swyddi pan ddaeth y Chwyldroad, eithr dychwelodd i'r Senedd yn gynrychiolydd bwrdeistref boced ac ailgydiodd yn ei waith fel Llefarydd ( Mai 1690 ).

Gan iddo ennill ffafr William III trwy lwyddo i ‘drin’ y Torïaid, cafodd ei sedd yn y Cyfrin Gyngor yn ei hôl (1 Ionawr 1691); gwnaethpwyd ef yn gomisiynwr cyntaf y ‘Sêl Fawr’ yn ystod y cyfnod pan nad oedd geidwad, 1690-3 , ac ailddewiswyd ef yn ‘ Master of the Rolls ’ ar 13 Ionawr 1693 .

Yn 1695 , fodd bynnag, collodd ei swydd fel Llefarydd (12 Mawrth) a'i alltudio o'r Tŷ (16 Mawrth) am lwgrwobrwyo — ychydig o wythnosau wedi iddo fod bron â chael ei ddewis yn arglwydd-ganghellor.

Cafodd ei swyddi Cymreig yn ôl yn 1705. Bu f. yn Llundain , 20 Mai 1717 , gan adael ar ei ôl enw da oblegid ei wybodaeth o'r gyfraith a'i ddidueddrwydd fel barnwr — y ddeubeth hwn yn gwahaniaethu'n fawr oddi wrth ei barodrwydd, fel gwleidydd , i ymwerthu.

Hm! Sgotyn yw'r diweddaraf i deimlo esgid y gyffredin dan ei bart ôl, Cymro oedd y diwethaf. Teimlaf rant am wrth geltigrwydd yn magu!!!!

Baw yn dy lygad Jac?

Mae Jac Codi Baw yn y cylchgrawn Golwg yn hoff iawn o dynnu blewyn o drwynau'r sawl dylid gwybod yn well, sydd ddim yn defnyddio'r Gymraeg ar bob achlysur priodol.

Mae'r Cymro yn cael chwip dîn haeddiannol ganddo yn y rhifyn cyfredol am gynnal cyfweliad am olygydd newydd yn uniaith Saesneg. Mae esgus y Cymro yn un ddoniol, gyda llaw Roedd yr ymgeisydd yn hapus i siarad Saesneg - fel petai'r ymgeisydd ym mynd i gwyno yn y cyfweliad os oedd o neu hi eisiau'r job!

Ond dydy cyflogwyr Jac ddim yn wynnach na gwyn eu hunain. Rwyf yn siomedig iawn bod dolenni Golwg360 i gyd yn Saesneg dyma'r ddolen i'r dudalen blaen:

http://www.golwg360.com/UI/Users/HomeView.aspx

Dyma gyfieithiadau i gynorthwyo Golwg
Users = Defnyddwyr
Home = Hafan
View = ??? methu cofio.

Mae yna bwynt difrifol yma. Roedd Alun Ffred yn cyfiawnhau ariannu Golwg360 yn hytrach na'r Byd oherwydd ei fod yn bwysig dangos i Gymru ifanc bod yna lle i'r Gymraeg yn y dechnoleg newydd. Mae doleni Saesneg Golwg yn gwanhau'r neges yna.

Darogan Pleidlais Ewrop

Mae'r Hogyn o Rachub wedi gwneud cynnig arni. Mae Blog Menai wedi crybwyll y pwnc ond (hyd yn hyn) heb roi ei ben ar y bloc. Dyma fy ymgais i.

Y peth cyntaf i'w ddweud parthed Etholaeth Ewropeaidd Cymru yw bod y nifer o aelodau yr ydym yn eu hethol yn rhy fychan ar gyfer y system pleidleisio sydd yn cael ei ddefnyddio yn y DU. Efo dim ond 4 aelod mae disodli aelod yn anodd. Mae disodli rhagor nag un aelod bron yn amhosibl. Mae gan ambell i etholaeth Seisnig saith, wyth neu ddeg o seddi. Yn yr etholaethau hyn bydd cryn ymgiprys am y 2, 3, 4 sedd olaf.

Yng Nghymru dim ond un sedd o'r pedwar sydd yn y fantol, sef un y bedwerydd safle. Y Blaid Lafur sydd yn dal y sedd honno ar hyn o bryd. Os nad yw'r Blaid Lafur, y Blaid Geidwadol a Phlaid Cymru yn dal eu gafael ar un sedd yr un bydd daeargryn o'r radd uchaf ar Raddfa Richter Gwleidyddol Cymru wedi digwydd.

Bydd angen daeargryn ar raddfa lai, ond daeargryn ta waeth, i Lafur colli eu hail sedd hefyd. Er mwyn i Blaid Cymru neu'r Blaid Geidwadol ennill y sedd bydd rhaid i'r naill Blaid neu'r llall ennill mwy o bleidleisiau na'r Blaid Lafur. Dydy'r Blaid Lafur heb ddod yn ail yng ngwleidyddiaeth Cymru ers darfod dyddiau Lloyd George. Glaslanc oedd LLG y tro diwethaf i'r Ceidwadwyr dod i'r frig mewn etholiad Cymreig!

Yn 2004 Roedd gan y Blaid Lafur 127 mil yn rhagor o bleidleisiau na 'r Blaid Geidwadol a 138 mil o bleidleisiau mwy nag oedd gan Blaid Cymru - bwlch mawr i'w cau heb son am ei oresgyn

Cyn ystyried y posibilrwydd yna rhaid edrych ar obeithion plaid arall i gipio'r bedwaredd sedd.

Yn etholiad 2004, pe bai gan Gymru pumed sedd, byddai UKIP wedi ei gipio (gan Blaid Cymru!). Ond roedd UKIP yn parhau i fod dros 50,000 o bleidleisiau y tu ôl i addasiad pleidlais ail sedd Llafur. 500 pleidlais oedd rhwng UKIP a'r Rhyddfrydwyr ac roedd y Ceidwadwyr a'r Blaid ar eu sodlau am y bumed safle.

Dydy 50 mil ddim yn llawer dros Gymru Gyfan. Ond i UKIP neu'r Rhyddfrydwyr ennill y sedd mae'n rhaid iddynt dwyn y bleidlais yma yn unionsyth oddi wrth Lafur. Bydd dwyn pleidleisiau Ceidwadol neu Genedlaethol dim ond yn cryfhau gafael Llafur ar y bedwaredd sedd.

Mi fydd hi bron yn amhosib i UKIP na'r Rhyddfrydwyr ennill y bedwerydd safle os yw Llafur yn dod i frig y pôl eto.

Ond camarweiniol braidd yw cymharu 2009 hefo 2004. Roedd pleidlais 2004 yng Nghymru yn cael eu cynnal ar yr un diwrnod ag etholiadau cyngor sir, gan hynny gwnaeth llawer fwy o bobl pleidleisio yn 2004 na'r sawl a bleidleisiodd ym 1999. 41% yn 2004 o gymharu â 29% ym 1999. Hyd yn oed efo llawer mwy o bobl yn troi allan collodd y Blaid cryn nifer o Bleidleisiau rhwng 1999 (blwyddyn dda) a 2004 (blwyddyn wael uffernol) tra bod pob un blaid arall wedi cynyddu niferoedd eu pleidleisiau. Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.

O ystyried yr hinsawdd wleidyddol bresennol rwy'n disgwyl i lawer llai na 29% i bleidleisio eleni. Y Blaid Lafur bydd yn colli fwyaf yng Nghymru o bobl yn sefyll cartref. Bydd y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn dioddef o'r bleidlais dim diddordeb hefyd. Bydd gwerth pleidlais craidd y Blaid yn uwch o lawer nag ydoedd yn 2004. Ond dim yn ddigon uchel i gipio'r bedwaredd sedd. Bydd pleidlais UKIP hefyd yn aros yn ei hunfan o ran niferoedd ond gwerth llawer mwy fel canran.

Dyma'r ddarogan.

1 Plaid Cymru = 1 sedd
2 Llafur = 1 sedd
3 Ceidwadwyr = 1 sedd
4 UKIP = 1 sedd
5 Rhydd Dem = 0 sedd
6 BNP = digon uchel i beri cywilydd
7 Gwyrdd = 0 sedd
Gweddill = di-nod

Croeso Amodol Arall i'r Strategaeth Iaith

Megis Blog Menai yr wyf yn rhoi croeso amodol i strategaeth addysg Cymraeg newydd y Cynulliad a gyhoeddwyd heddiw. Nid ydwyf wedi darllen dogfen y strategaeth eto. Mae fy sylwadau wedi eu selio yn gyfan gwbl ar yr hyn sydd wedi ei adrodd ar y newyddion.

Un o'r pethau a adroddwyd sydd yn derbyn croeso gwresog gennyf yw'r addewid i roi pwyslais ar ddefnyddio'r Gymraeg y tu allan i'r ysgol.

Mae yna berygl inni roi gormod o bwyslais ar addysg Gymraeg ffurfiol fel modd i achub yr iaith (ac i ddelio efo llwyth o anghenion cymdeithasol eraill hefyd). Dim ond tua 5009 o oriau o addysg statudol mae dyn yn ei dderbyn (ychydig dan flwyddyn a hanner o'u cywasgu). Mae angen llawer mwy na hyn i blant dysgu sgiliau cyfathrebu ac i fagu hyder yn eu gallu ieithyddol.

Da yw gweld y Cynulliad yn cydnabod hyn. Rhaid disgwyl i weld pa mor flaengar, addas a llwyddiannus bydd y gweithgareddau sydd yn deillio o'r polisi.

Un cymal o'r adroddiadau ar y newyddion sydd yn peri pryderon imi yw hyn:

"Disgwylir i gynghorau sy'n cynnig addysg Gymraeg a Saesneg ar wahân ymchwilio'n fanwl i'r galw am addysg Gymraeg ymhlith rhieni plant sydd newydd eu geni."

Mae hyn yn awgrymu na fydd angen i Gynghorau Gwynedd, Môn na rhanbarth gorllewin Conwy ymchwilio i'w ddarpariaeth o addysg Gymraeg. Mae eu hysgolion hwy yn cael eu hystyried yn rhai naturiol ddwyieithog. Nid ydynt yn cynnig addysg Gymraeg ar wahân.

Mae polisi addysg yr hen sir Gwynedd wedi bod yn llwyddiannus mewn rhai ardaloedd.
Mae yna gymunedau lle mae'r ysgolion yn llwyddo i sicrhau bod y mwyafrif llethol o ddisgyblion, beth bynnag eu cefndir, yn ymadael a'r ysgol yn Gymru Ddwyieithog rugl.

Mewn ardaloedd eraill mae yna fodd i blant dechrau yn yr Ysgol Feithrin yn dair blwydd oed ac ymadael ag addysg statudol yn 16 yn ddi Gymraeg i bob pwrpas ymarferol. Ond oherwydd y polisi o addysg naturiol ddwyieithog does dim modd i rieni yn yr ardaloedd gwan dewis addysg Gymraeg Rhydfelinaidd i'w plant. Maent yn cael eu gorfodi i dderbyn addysg ymarferol Saesneg.

Os yw'r adroddiad ar y BBC yn iawn bydd hyn ddim yn newid o dan y strategaeth newydd ac mae hynny'n siom.

Diweddariad:
Mae 'na ddadansoddiad manwl o'r Strategaeth ar flog Syniadau
Mae'r ddogfen ymgynghorol llawn i'w gweld yma

Alun Di-Nerth

Un o'r pethau bach gwirion yna sy'n fy nhiclo i yw cyfeiriad swyddfeydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn y Gogledd:

Ffordd Dinerth (cwbl di nerth!), Bae Colwyn.

Yn rhyfedd iawn mae Mam Alun Michael, Ysgrifenydd Cyntaf y Cynulliad yn ei fabandod, hefyd yn byw yn Ffordd Dinerth.

Druan o Alun, wedi darllen ei gyfraniad i ddathliadau deng mlwyddiant y Cynulliad ac wedi clywed ei sylwadau ar y radio a'r teledu - yr argraff rwy'n cael yw grawnwin surion sy'n dal i gorddi.

Mae degawd wedi mynd heibio, Alun bach, mae'r byd wedi troi, yr wyt ti'n ddeng mlynedd yn hyn. Rho'r gorau iddi - be di'r pwynt o ddal dig cyhyd?

Mae Mamau a Milwyr angen Ddeddf Iaith

Dydd Llun cafwyd trafodaeth ym Mhwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig San Steffan parthed yr LCO iaith.

Ymysg y tystion o flaen y pwyllgor roedd Wayne David AS, gweinidog yn Swyddfa Cymru ac un o gymwynaswyr mwyaf yr iaith (yn ôl ei dystiolaeth ei hun). Mae Mr David yn lled gefnogol i roi hawliau ddeddfu ar yr iaith i'r Cynulliad ond mae o'n gweld peryglon!

Un o'r peryglon y mae y gweinidog yn poeni yn ei gylch yw y bydd yr LCO fel y mae'n sefyll yn rhoi'r hawl i'r Cynulliad deddfu parthed sefydliadau sydd yn bodoli o dan Siarter Brenhinol, megis y Lleng Prydeinig ac Undeb y Mamau.

Rhaid cydnabod nad ydwyf yn gwybod llawer am Undeb y Mamau. Tybiwn ei fod yn sefydliad sydd yn cynnig cymorth a chymdeithasu i rieni benywaidd. A oes yna unrhyw beth pwysicach na Mam yn trosglwyddo'r iaith i'w plentyn i amddiffyn yr iaith? Os nad oes gan Undeb y Mamau polisi iaith gynhwysfawr wirfoddol yn barod, mae angen gorfodi un arni trwy ddeddf.

Mae gan y Lleng Prydeinig cangen ym mron pob un dref yng Nghymru. Mae'n gwneud gwaith cyhoeddus megis trefnu gwasanaethau cadoediad. Mae'n ffynhonnell cymorth a gwybodaeth i'r miloedd o Gymry Cymraeg sydd wedi gwasanaethu yn y lluoedd arfog dros y degawdau. Mae gan y Lleng clybiau cymdeithasol poblogaidd mewn cannoedd o drefi Cymreig. Mae awgrym Mr David bod corff mor amlwg yn cael ei hepgor o ddyletswyddau i barchu'r Gymraeg yn fy ffieiddio.

Mae'r ffaith nad oes gan sefydliad mor amlwg â'r Lleng Prydeinig polisi iaith yn brawf diamheuaeth o'r angen am ddeddfwriaeth gynhwysfawr yn hytrach nag esgus am gulhau'r LCO iaith, Mr David annwyl!

Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg #2

Wrth drafod y posibilrwydd bod deddf iaith newydd ar y gorwel mae ambell i awdurdod, sydd eisoes yn cynnig gwasanaeth Cymraeg, wedi nodi mae ychydig ar y naw sydd yn dewis yr opsiwn Cymraeg.

Pwynt digon teg. Ond mae yna adegau pan fo ddewis y Gymraeg yn gwbl anymarferol.

Yn aml bydd angen i ffurflen cael ei gymeradwyo gan unigolyn arall. Os nad yw'r cymeradwy yn gallu darllen y ffurflen Gymraeg does dim modd iddo ei gymeradwyo. Rhaid llenwi'r ffurflen yn iaith yr un sydd yn cymeradwyo yn hytrach nag iaith yr ymgeisydd!

Weithiau bydd cyrff yn cynnig dewis iaith ar ffurflenni yn hytrach na ffurflen ddwyieithog. Mae ffurflen Cymorth Dŵr Cymru yn enghraifft dda o hyn.

Mae modd i bobl sydd ar lwfansau incwm isel sydd a 3 neu mwy o blant, a phobl sydd ar lwfansau anabledd sydd â chyflyrau sydd yn golygu eu bod yn galw am ddefnydd dŵr ychwanegol i'r arfer, cael gostyngiad hyd at £250 oddi ar eu biliau dŵr.

Yr wyf wedi bod yn annog pobl i wneud cais am Gymorth Dŵr Cymru, ac wedi bod yn eu hannog i lenwi ochr Gymraeg y ffurflen.

Mae'r ffurflen yn un dewis iaith. Hynny yw mai modd ei lenwi yn y Gymraeg neu ei droi drosodd i'w llenwi yn y Saesneg.

Ond mae'n rhaid i'r ffurflen gais cael ei gymeradwyo gyda stamp a llofnod meddyg teulu neu nyrs bractis. Mae naw allan o'r un ar ddeg o bobl yr wyf wedi eu hanog i lenwi'r ffurflen yn y Gymraeg wedi ddweud bod y meddyg yn methu rhoi ei stamp ar y ffurflen gan nad ydyw yn ddeall y Gymraeg, a bod rhaid iddynt llenwi'r ochr Saesneg er mwyn y meddyg!

Mae'n siŵr bydd y Bwrdd Dŵr yn fesur y naw hyn fel 90% o Gymry Cymraeg sy'n ddewis yr opsiwn Saesneg!

Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg

Yn yr 80au cynnar mi fûm yn dilyn cwrs hyfforddi i ddyfod yn nyrs cofrestredig.

Fel rhan o'r hyfforddiant bu rhaid i'r efrydwyr gwneud prosiect ar argaeledd mynediad i bobl a oedd yn byw ag anabledd i ddefnyddio siopau trefi glan mor y gogledd. Roedd hyn cyn dyddiau deddfau hawliau i'r anabl.

Fel rhan o'r prosiect mi fûm yn holi perchennog siop fferyllydd (o bob man) nad oedd modd mynd iddi ond trwy ddringo set o bum gris. Ymateb y fferyllydd oedd ei fod o ddim yn gweld pwynt cael mynediad i'r anabl gan nad oedd wedi gweld cwsmer mewn cadair olwyn yn ei siop erioed.

Yh! Tybed pam?

Roedd gwrando ar raglen Taro Naw nos Fawrth yn rhoi teimlad o Deja Vu imi.

Roedd cynghorydd o Aberdaugleddau yn dalau gyda Aran Jones bod neb yn gofyn am wasanaethau Cymraeg gan y cyngor felly afraid yw eu cynnig.

Ond onid dyna'r pwynt?

Os oes raid gwneud ffỳs, mynd allan o'ch ffordd, mynd i drafferth di angen, bydd pobl ddim yn mynnu gwasanaeth!

Yr hyn dylid digwydd mewn gwlad ddwyieithog yw bod y gwasanaeth dwyieithog ar gael yn hollol naturiol a di-ffwdan fel bod pobl yn gallu eu defnyddio heb mynnu yn flin.

Yn siopau Tescos mae'r gwasanaethau hunan sganio a'r dewis arnynt i ddefnyddio'r Gymraeg. Mae'n rhaid mynd i'r ffwdan o ddethol yr iaith eich hunain - dydy'r dewis ddim yn cael ei gynnig yn awtomatig.

Yn Nhesco y Gyffordd yr wythnos diwethaf yr oeddwn am brynu botel o win. Defnyddiais y ddewis Gymraeg wrth sganio a daeth y neges angen cymeradwyaeth oedran i fynu. Bu'n rhaid disgwyl, a disgwyl a disgwyl i'r cymeradwy-ydd dod i wirio fy oedran. A'i ymateb sur oedd I didn't hear the message authorisation needed because you chose Welsh - I can't understand that rubbish. Look at the queue you have caused now!

Gan fy mod yn Hen Rech Flin mi wnes gŵyn swyddogol i'r rheolwyr am yr agwedd!

Bydd sylwadau'r côc oen yn gwneud fi'n fwy penderfynol byth o ddefnyddio'r gwasanaeth Cymraeg eto.

Ond ow!

Rwy'n ddeall pam bydda ambell i un arall (gan gynnwys rhai oedd yn y ciw tu nol imi), yn penderfynu mae haws o lawer byddid osgoi'r Gymraeg ar bob cyfrif.

Neges Uniaith

Mae Dyfrig wedi ysgrifennu post dwyieithog ar ei flog answyddogol am ei brofiad yn y drafodaeth am flogio yng Nghynhadledd y Blaid. Y rheswm pam ei fod yn ddwyieithog yn hytrach nag yn y Gymraeg yn unig yn ôl ei arfer yw oherwydd

fe ddywedodd Iain Dale ei fod wedi mynd i edrych ar flogiau ei gyd-banelwyr i gyd cyn dydd gwener, ac ei fod yn siomedig nad oedd wedi gallu deall fy negeseuon i. Felly, yn arbennig ar gyfer Iain, dyma neges ddwyieithog."

Yn gyntaf, Dyfrig, be di'r ots os ydy Iain Dale yn ddeall dy gyfraniadau neu ddim? Hyd yn oed pe bai ti wedi ysgrifennu dy holl byst yn Saesneg rwy'n amau na fyddai Mr Dale a'i debyg yn rhan o dy gynulleidfa targed ta waeth.

Pan ddechreues i flogio mi drïais ysgrifennu pyst dwyieithog mewn un lle, ond roedd o'n edrych yn flêr ac yn drwsgl. A dim ond pobl Cymraeg eu hiaith oedd yn eu darllen - roedd y di Gymraeg ddim yn hoffi sgrolio i lawr at y post Saesneg!

Rwy'n cael anhawster efo blogiau dwyieithog fel un Gwilym Euros. Rwy'n ansicr os dylid ymateb yn y Gymraeg, yn y Saesneg neu yn ddwyieithog. Mae'n anodd cael unrhyw fath o drafodaeth ystwyth ar bost dwyieithog.

Mi ymgeisiais am gyfnod i gadw dwy flog lle'r oedd yr un post ar y ddwy flog yn gyfieithiadau o'i gilydd. Ond fuan y rhois i'r gorau i'r arferiad yna hefyd. Rwy’n brin o sgiliau'r cyfieithydd proffesiynol ac yr oeddwn yn teimlo bod fy nghyfieithiadau o'r naill iaith neu'r llall yn brennaidd. Bellach rwy'n cadw dwy flog lled annibynnol o'i gilydd. Er fy mod yn dal i ysgrifennu ar yr un pwnc ar y ddwy yn achlysurol bydd y pyst yn gyfansoddiadau unigol. Y drwg efo'r arferiad yma (yn fy achos i, o leiaf) yw fy mod bellach wedi ysgrifennu llawer mwy o byst yn y Saesneg nag ydwyf yn y Gymraeg. Yn bennaf gan mae'r Saesneg yw fy iaith gyntaf a fy mod yn ei chael hi'n haws i ysgrifennu yn yr iaith honno. Ond mae'n rhannol oherwydd y temtasiwn, yn arbennig pan fo amser yn brin, i ddarparu ar gyfer y gynulleidfa fwyaf yn unig. (Ac mae fy nghynulleidfa Saesneg bron i 2000% yn uwch na'r un Gymraeg. Mae deud hynny yn gwneud imi deimlo fel aelod o'r CBI yn gwneud esgusodion!)

Ar ddiwedd y dydd rhaid derbyn mae rhywbeth unigol, egotistaidd, hyd yn oed yw blogio. A'r polisi gorau yw gwneud yr hyn yr wyt ti yn bersonol hapus yn ei wneud ar dy flog dy hun a naw wfft i bawb arall!

Mae gen i dipyn o dŷ bach twt

Mewn post diweddar mae Vaughan yn nodi mae Prif Weinidog Cymru yw'r unig un o brif weinidogion yr ynysoedd hyn heb Gartref Swyddogol. Mae o'n honni bod ambell i was sifil wedi bod yn llygadu Plasty'r Dyffryn ar gyfyl Caerdydd fel lle posib i greu cartref o'r fath. Ond mae'r aelodau etholedig yn oeraidd tuag at y syniad, yn teimlo bydda brynu cartref swyddogol i wleidydd ddim yn boblogaidd iawn yn yr hinsawdd bresennol - yn enwedig efo ail gartrefi ASau ac ACau wedi cael gymaint o sylw negyddol yn ystod y misoedd diwethaf.

Rwy'n weddol gyfarwydd â Gerddi'r Dyffryn. Yn ystod yr 80au roedd NUPE, yr undeb llafur yr oeddwn yn swyddog ynddi, yn cynnal cyrsiau hyfforddi yno yn weddol reolaidd. Os cofiaf yn iawn bydda ryw 60 ohonom yn aros yn y Gerddi ar gyfer y cyrsiau. Trigain - yr un nifer ac sydd o aelodau o'r Cynulliad. Prynwch y lle meddaf fi - nid ar gyfer y PW yn unig ond er mwyn i bob un aelod cael sefyll yno. Wedyn bydda dim rhaid cynnig lwfansau ail gartref, taliad am fath marmor na theledu mawr i'r un aelod byth eto.

Sâl Tibars Cai

Wrth glodfori'r cyfraniad enfawr mae Blog yr Hen Rech Flin yn gwneud i ddealltwriaeth o wleidyddiaeth Gwynedd mae fy nghyfaill Blog Menai yn drysu ei gyfraniad, yn ei modd arferol, trwy son am gawl. Y mae'n debyg bod fy mlog i yn debyg i Gawl Cennin! Nid ydyw'n bolisi yma i siomi neb! Os oes ymwelydd wedi pigo draw ar gyngor fy nghyfaill i chwilio am reseit ar gyfer cawl gorau Cymru dyma ddolen i reseit gan Delia Smith.

Mae Mrs Smith yn un o dras Gymreig, mae ei gwreiddiau yn ardal yr Arthog Sir Feirionnydd. Mae'n siŵr y bydd hi wrth ei fodd o gael gwybod bod ardal ei hynafiaid bellach yn cael ei gynrychioli mor glodwiw ar y Cyngor Sir gan gynrychiolydd Llais Gwynedd.

Gan fod Cai yn credu mai Cawl Cennin (hynod flasus) yw fy mlog innau ac mae cawl rwdins yw blog y Cynghorydd Gwilym Euros, teg yw gofyn sut fath o gawl sydd yn cael ei gynnig gan Flog Menai? Yn rhyfedd iawn mae yna gawl o Lithwania sydd, fel petai, wedi ei enwi ar gyfer Blog Menai Sal Tibarsciai: Mae'n oer, yn ddiflas, yn sur ac yn cynnwys dim maeth o gwbl :-)

Costau'r Costa Geriatrica

Prin bydd unrhyw un call yn methu cydymdeimlo a'r bobl hŷn yng Ngwynedd sydd yn wynebu cynnydd o 50% yn eu costau gofal o dan benderfyniad hunanddinistriol diweddaraf Plaid Cymru.

Bydd cyfiawnhau yn dod o du blogwyr y Blaid, maes o law, bid siŵr.

Prin bydd gwerth y cyfiawnhad i deuluoedd y sawl sydd yn gorfod dewis rhwng talu mwy am ofal yn y cartref neu ddanfon Mam, Dad, Taid neu Nain i gartrefi gofal sydd ar fin cau.

Ond rwy'n cydymdeimlo a chyngor Gwynedd yn yr achos yma.

Yr enghraifft a roddwyd o un a oedd am ddioddef o dan y cynllun ar newyddion y BBC oedd dynes o ganolbarth Lloegr a chostau mawr iawn am ei gofal!

Dyma broblem sydd gan Gyngor Gwynedd, Cyngor Conwy, Cyngor Bro Morgannwg a sawl gyngor ar lan môr hyfryd Lloegr hefyd. Problem y Costa Geriatrica!

Mae pobl mewn swyddi bras yn talu i mewn i'r pot cymdeithasol mewn ardaloedd breision. Ond o ymddeol i lan môr maent yn tynnu allan o bot cymdeithasol tlawd, lle mae llawer mwy yn cael ei dynnu allan na sydd yn cael ei roi i mewn.

Os yw unigolyn yn gweithio trwy ei oes ym Myrmigham ac yn talu trethi i gyngor Byrmingham, ac yna'n ymddeol i'r Bermo onid trethdalwyr Byrmingham ddylid talu am gostau'r gofal henoed yn hytrach na threthdalwyr Gwynedd?

Polau Piniwn ac Amseru Refferendwm

Ychydig ddyddiau yn ôl, ar Ddydd Gŵyl Dewi, cyhoeddodd BBC Cymru pôl piniwn a oedd yn awgrymu bod 52% o bobl ein gwlad o blaid pwerau ychwanegol i'r Senedd a bod 39% yn wrthwynebus i bwerau ychwanegol.

Mewn adroddiadau ar y pryd cafwyd awgrym gan Betsan Powys, ymysg eraill, bod y gwahaniaeth rhwng yr Ie a'r Na ddim yn ddigon eang i liniaru ofnau'r sefydliad. Cyn i'r bobl bwysig dechrau alw am refferendwm bydda angen o leiaf 20% o wahaniaeth, yn nhyb Betsan.

Aelod o'r sefydliad yw Dafydd Wigley, Llywydd Anrhydeddus Plaid Cymru. Mae o'n cefnogi sylwadau'r newyddiadurwyr, gan rybuddio bod y polau piniwn wedi bod yn anghywir yn y gorffennol. Mae Dafydd yn nodi:

Dwi'n cofio yn 1978 bod pôl piniwn yn dangos bod 'na ddwywaith yn fwy o blaid nag oedd yn erbyn er bod y canlyniad yn 1979 bedair gwaith yn fwy yn erbyn nag oedd o blaid

Nid ydwyf yn cofio'r pôl y mae Dafydd yn ei gofio. Ond rwy'n parchu geirwiredd Dafydd, nid oes amheuaeth bod canlyniadau'r pôl y mae o'n ei gyfeirio ati ar gael yn rhywle. Ond os oedd ddwywaith gymaint o bobl wedi dweud ie yn y pôl, mae'n rhaid bod y gagendor rhwng yr ie ar na ym fwy nag 20% Betsan.

Fy atgof pennaf o'r ymgyrch ym 1979 oedd ei fod yn uffernol o oer, a doedd yr ymateb ar y drws ym Meirion '79 yn gwneud dim i gynhesu'r galon. Roedd pob Tori, pob Rhyddfrydwr a phob Llafurwr yn erbyn. Roedd nifer o Bleidwyr pybyr wedi eu dychryn gan atgasedd rhai o Lafurwyr y Deheubarth ac yn poeni mae pobl fel nhw bydda'n gyfrifol am bethau fel addysg Gymraeg os oedd senedd i ddyfod i Gaerdydd.

Roedd yn amlwg o ddiwrnod cyntaf yr ymgyrch bod y refferendwm am gael ei golli yn drychinebus, beth bynnag fu canlyniad y polau piniwn.

Roedd yr un peth yn wir ym 1997. Roedd y polau piniwn yn awgrymu mwyafrif mawr i'r achos o blaid datganoli. Ar y drws rodd yn amlwg mae cael a chael oedd y canlyniad am fod - felly y bu!

Mae yna dwy wers yma.

Y gyntaf yw bod polau piniwn Cymreig sydd wedi eu selio ar arferion y DU yn fethedig ac annibynadwy parthed Cymru! Does dim modd rhoi cred ynddynt. Gwirion bydd amseru refferendwm ar sail polau o'r fath. Da o beth bydda weld gwyddoniaeth polio yng Nghymru yn gwella fel bod polau mwy dibynadwy ar gael - breuddwyd gwrach mae'n debyg.

Yr ail wers yw mai trwy ymgyrchu a chanfasio bydd gwybod pryd bydd yr amser gorau i alw refferendwm. Os am lwyddo cael pleidlais IE mae'n rhaid i'r ymgyrch a'r canfasio dechrau rŵan - nid tair wythnos cyn diwrnod y bleidlais.

Cwestiwn Dyrys Gŵyl Dewi

Pam bod Cymry Anghydffurfiol, sydd ddim yn credu mewn eiriolaeth i'r Saint, yn gwneud gymaint o ffỳs am Ddydd Gŵyl Dewi?

Pam bod anghredinwyr rhonc yn gwneud mwy byth o ffỳs am yr Ŵyl?

Wylit, Wylit Lywelyn

Cyn imi gael fy ngorfodi i roi'r gorau i yrru oherwydd fy iechyd mi fûm yn gweithio i Brifysgol Bangor fel ymgynghorydd addysg a hyfforddiant. Fy ngwaith oedd mynd i gartrefi gofal a chartrefi nyrsio ar hyd a lled gogledd a chanolbarth Cymru i gynghori ar gyfleoedd i hyfforddi yn y gweithle trwy wneud cyrsiau NVQ ac ati.

Wrth wneud y gwaith ymwelais ag un neu ddau o gartrefi uffernol, rhai roedd rhaid imi gwyno amdanynt i'r awdurdodau. Roedd y mwyafrif mawr yn llefydd digon derbyniol yn cynnal safon dda a chlodwiw. Ond roedd ambell un yn sefyll allan fel llefydd arbennig iawn. Cartrefi lle'r oedd gofal y staff o'r radd uchaf, lle'r oedd y trigolion yn hapus. Cartrefi oedd yn rhan o'r gymuned yn hytrach na lle i guddio'r henoed allan o'r golwg. Cartrefi, pe bai'r angen yn codi, y byddwn yn ddiolchgar o gael treulio fy mlynyddoedd olaf ynddynt.

Un o'r rhain oedd Cartref Bryn Llywelyn Llan Ffestiniog.

Trist oedd clywed bod Cyngor Gwynedd wedi penderfynu cau'r cartref. Rwy'n ddeall bod rhaid i gynghorwyr gwneud penderfyniadau anodd ac ystyried oblygiadau ariannol a phob esgus arall caiff ei wneud dros gau Bryn Llywelyn. Ond, bobl annwyl, does neb yn taflu perl i'r lludw. Mae Bryn Llywelyn yn enghraifft o Ymarfer Gorau yn y maes. Lle i Wynedd ymfalchïo ynddo a defnyddio fel enghraifft i eraill. Cywilydd ar bob cynghorydd a bleidleisiodd o blaid y cau.

Pan ddaw henaint ac annhuedd i ran rai o gynghorwyr iau Plaid Cymru, a bleidleisiodd o blaid cau Bryn Llywelyn er mwyn undod eu plaid wleidyddol hwyrach byddant yn gwerthfawrogi'r gwahaniaeth rhwng gofal o'r radd flaenaf a gofal OK, a dod i ddifaru eu hagwedd cul ac unllygeidiog.

Problemau Prifysgol

Mae'r ddadl am ffioedd i fyfyrwyr sydd yn rhwygo’r Blaid yn mynd dan fy nghroen. Pob tro rwy'n clywed Pleidiwr yn ceisio amddiffyn agwedd y Blaid a phob tro dwi'n gweld gwrthwynebwyr y Blaid yn llyfu'r mêl o'u bysedd am gyfyng gyngor y Blaid rwy'n teimlo fel tynnu fy ychydig wallt o'm pen.

Mae dwy ochor y ddadl yn methu deall y broblem go iawn.

I leihau'r niferoedd ar restrau di-waith fe wnaeth Llywodraeth Thatcher annog bobl i gofrestru eu hunain yn sâl. I leihau diweithdra ymysg ieuenctid wnaeth Llywodraeth Blair danfon bobl i'r Brifysgol - a gwneud iddynt dalu am yr anrhydedd.

Dwy weithred cyn ffieiddied â'i gilydd o gam drin pobl er mwyn mwytho ystadegau. Dwy weithred sydd a'u canlyniadau yn llawer mwy niweidiol, yn yr hir dymor, na'u bwriad tymor byr.

Y gwir syml am y broblem o gostau prifysgol yw bod gormod o bobl ifanc yn cael addysg prifysgol yn gwbl di angen. Pan oeddwn i'n laslanc roedd 10% o bobl ifanc yn mynd i Brifysgol ac yr oeddynt yn derbyn grant, sef tal (pitw) am fod yn fyfyriwr.

Yr wyf yn nyrs cofrestredig. Wrth hyfforddi i fod yn nyrs cefais fy nhalu cyflog gweddol ddechau dros gyfnod fy hyfforddiant. Bellach mae'n rhaid gwneud cwrs gradd i ddyfod yn nyrs, a thalu am yr anrhydedd. Dydy'r nyrsiaid graddedig dim mymryn yn well (i ddwedyd y gwir maent ychydig yn llai profiadol) na'r rhai a daeth yn nyrsiaid trwy brentisiaeth wedi ennill dim ond un lefel O. Mae eu haddysg brifysgol yn afraid.

Yr ateb syml i'r broblem o ariannu addysg brifysgol yw wynebu'r ffaith, diymwad, nad oes angen inni ddanfon gymaint o'n plant i'r brifysgol!

Yr Hawl i Wneud Dim

Rwy'n hynod falch bod y Cynulliad Cenedlaethol am dderbyn rhywfaint o gyfrifoldeb am yr Iaith Gymraeg, o'r diwedd. Rwy'n siomedig, ta waeth, mae dim ond cyfrifoldeb rhannol bydd gan y Cynulliad.

Dyma un o wendidau mwyaf y system LCO. Mae'r Cynulliad yn gallu gofyn am hawliau mewn maesydd lle mae am newid pethau yn unig.

Weithiau, y peth gorau i lywodraeth ei wneud yw gwneud dim.

Byddwn yn hapusach pe bai gan y Cynulliad cyfrifoldeb dros ddeddfwriaeth ieithyddol lle nad oes dymuniad gweithredu.

Hwyrach ei fod yn agwedd bedantig, ond yr wyf yn credu yn gryf mae lle'r Cynulliad yw dweud nad oes raid i Siop jips, enwog, Cas-gwent gwneud dim parthed cael polisi iaith, yn hytrach na lle San Steffan i ddweud ei fod am gadw'r hawl i'r siop jips gwneud dim!

Croeso-ish i Garchar C'narfon

Os cofiaf yn iawn roedd yr alwad am garchar i ogledd Cymru yn un o'r pynciau cynharaf i Dafydd Wigley a Dafydd Elis Thomas codi ar ôl eu hethol am y tro cyntaf ym 1974. Mae Elfyn Llwyd a Hywel Williams wedi parhau a'r frwydr gydag angerdd.

Yr wyf yn cael fy nghyhuddo gan rai (yn annheg fel arfer) o ladd ar y Blaid ar bob cyfle. Yn ddi-os roedd y cyhoeddiad heddiw bod carchar am gael ei godi yng Nghaernarfon yn enghraifft o werth Plaid Cymru ar ei orau. Mae creu polisi a dal ati, ac ati ac ati am 35 mlynedd hyd nes cael y maen i'r wal yn rhywbeth i'w clodfori. Felly llongyfarchiadau mawr i'r Blaid, i'r ddau Ddafydd i Hywel ac Elfyn ar eu llwyddiant.

Am yr holl resymau y mae'r Blaid wedi eu nodi dros gyfnod hir mae'r newyddion bod carchar newydd am gael ei hadeiladu yng Nghaernarfon yn newyddion da dros ben.

Ond, dydy cael y carchar ddim yn ddiwedd yr ymgyrch. Un o fanteision y carchar yw bydd hi'n dod a hyd at 1,000 o swyddi i'r ardal.

Mae profiad wedi dangos, ysywaeth, bod cynlluniau gwasanaeth cyhoeddus mawr yn aml yn dod a swyddi i ardal mewn modd llythrennol. Y DVLA, Y Bathdy Brenhinol, Y Swyddfa Breinlen a hyd yn oed swyddfeydd y Cynulliad ym Merthyr, Aberystwyth a'r Gyffordd yn mewnforio staff o ardaloedd eraill, yn dod a nhw, yn hytrach na chreu swyddi i'r boblogaeth leol.

Gall hyd at fil o swyddogion carchar yn mewnfudo i Gaernarfon bod yn niweidiol i un o ardaloedd Cymreiciaf Cymru. Gall effeithio ar y farchnad tai, troi ysgolion cynhenid Cymraeg yn rhai Saesneg a chreu gelyniaeth gymdeithasol - ymysg pethau eraill.

Bydd llwyddiant y prosiect carchar yn hollol ddibynnol ar sicrhau bod canran uchel o'r swyddi ar gael i bobl leol. I gael y sicrwydd yna bydd rhaid i'r awdurdodau, yr asiantaethau cyflogaeth, gwasanaeth y carchardai a'r colegau lleol cyd weithio yn ystod y cyfnod adeiladu i hyfforddi pobl leol ar gyfer y swyddi bydd ar gael yng Ngharchar Caernarfon. Rwy'n mawr obeithio bydd y Blaid yn ychwanegu at y llwyddiant trwy sicrhau bod hyn yn digwydd.

Vaughan, yr Haridans a Chenedlaetholdeb

Dydy Vaughan Roderick ddim mewn gwirionedd yn deall pam ond yn ddiweddar mae ambell i flogiwr a newyddiadurwr wedi codi cwestiynau ynglŷn â dyfodol y glymblaid .

Rwy' ddeall pam!

Am y reswm syml bod y cenedlaetholwyr wedi colli pob achos cenedlaethol sydd wedi codi ei phen, hyd yn hyn, yn y glymblaid!

Mae Vaughan yn ein hatgoffa bod y glymblaid coch-wyrdd wedi dod i fwcl oherwydd fe wnaeth Ieuan Wyn Jones gyfiawnhau ei benderfyniad i fod yn ddirprwy yn hytrach na'n brif weinidog trwy honni mai dim ond trefniant â Llafur fyddai'n sicrhâi refferendwm cyn 2011.

Mae Vaughan, fel pawb arall, yn gwybod mae esgus dros glymblaid, nid reswm oedd dweud mai dim ond Llafur oedd yn gallu dod a refferendwm i'r fei. Y brif reswm pam nad ddaeth y Glymblaid Enfys i fod oedd o herwydd bod criw bach o sosialwyr eithafol yng ngrŵp y Blaid yn methu goddef y syniad o fod mewn clymblaid gyda'r Torïaid.

Os nad ydy Vaughan a selogion Plaid Cymru wedi sylwi ar y ffaith yna, does dim ddwywaith bod yr unoliaethwyr yn y Blaid Lafur wedi sylwi arni, ac yn ei ddefnyddio i grogi'r Blaid.

Y gwir blaen yw bod y glymblaid wedi methu ar bob ymgais i blesio cenedlaetholwyr Plaid Cymru. Does dim papur dyddiol, dim cefnogaeth i ddiwydiannau yn etholaethau Plaid Cymru. Dim Coleg Ffederal, dim Deddf Iaith. Mae'r system ELCO wedi ei wyrdroi i dynnu grym oddiwrth y Cynulliad ac i gryfhau llaw'r Ysgrifennydd Gwladol. Ac mae'n eithriadol amheus os ddaw'r Refferendwm bondigrybwyll cyn 2012. A hyn oll oherwydd bod pedair aelod o grŵp y Blaid wedi rhoi eu buddiannau Sosialaidd o flaen buddiannau Cymru.

Mae Plaid Cymru mewn Llywodraeth yn y ffordd waethaf posibl. Bydd pob llwyddiant yn llwyddiant i Lafur, a phob methiant yn fethiant i'r glymblaid. Syniad hurt o'r cychwyn cyntaf, a methiant i'r Blaid hyd yn hyn.

Yr unig lygedyn o obaith sydd gan Blaid Cymru yw canlyniad gwael yn etholiadau Ewrop mis Mehefin. Bydd canlyniad gwael, siawns, yn rhoi ddigon o asgwrn cefn i'r asgell dde yn y Blaid i ddweud digon yw digon i'r haridaniaid, a thynnu nôl o'r cysylltiad gyda'r Blaid Lafur marwol. Boed hynny trwy arwain clymblaid Enfys neu trwy fod yn wrthblaid lwyddiannus.

Apêl Gaza a'r BBC

Mewn ffordd ryfedd mae penderfyniad y BBC i beidio â darlledu apêl y Pwyllgor Apeliadau Trychineb wedi gwneud mwy o dda i'r apêl nag o ddrwg.



Pa mor aml mae apêl o'r fath yn cael ei ddarlledu? Hanner dwsin o weithiau hwyrach. Ond o herwydd y ddadl parthed yr apêl mae'r apêl wedi cael cyhoeddusrwydd ar bob rhaglen newyddion ar bob sianel trwy'r dydd. Yn wir mae'r apêl wedi cael ei awyru pob hanner awr ar sianel News 24 y BBC - fel stori newyddion.

Ar y llaw arall yn hytrach nag amddiffyn ei hun rhag cyhuddiadau o amhleidioldeb, mae'r gorfforaeth wedi dinoethi ei hunan o bob arfogaeth yn erbyn y fath gyhuddiad. Mae'r penderfyniad i beidio â darlledu'r apêl yn ymddangos i lawer fel prawf bod y BBC yn hapus i anwybyddu'r digofaint mae'r rhyfel wedi achosi i'r diniwed, o herwydd resymau pleidiol gwleidyddol.

Wrth gwrs yr hyn nad yw'r storiâu ar y newyddion yn gwneud yw cyhoeddi sut mae cyfrannu at yr apêl. Dyma'r manylion (Diolch i flog Bill Cameron)

I gyfrannu ymwelwch â gwefan y pwyllgor apêl i roi cyfraniad ar lein

Neu sgwnewch siec neu archeb bost sy'n daladwy i DEC Gaza Crisis
A'i ddanfon i:
PO Box 999,
London EC3A 3AA

Neu gwnewch daliad trwy'r Swyddfa'r Post gan ddyfnu
Freepay number: 1210.

Rwy'n gwybod nad yw cyhoeddi'r manylion yma ar Flog yr HRF yr un fath a'u cyhoeddi ar y BBC. Ond os yw pob blog sydd ag ugain neu ragor o ddarllenwyr yn eu rhannu ....?

Dwynwen yn Hwb i Rygbi Cymru!

Syniad da bydd dathlu Gŵyl Dwynwen yfory yn hytrach na Gŵyl Folant ar Chwefror 14eg i'r sawl sydd mewn perthynas ag yn hoff o'r bêl hirgron.

Meddyliwch am y Saeson druan bydd yn gorfod dewis rhwng cefnogi eu gwlad neu dangos serch i'w cariadon ym mhen tair wythnos! Bydd Cymru yn chware Lloegr ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad ar Ddydd Gŵyl Folant. Bydd rhaid i'r Sais druan dewis rhwng rygbi a phin rowlio neu bryd bach rhamantus tra bydd y gêm ar ei anterth. Druan ohono!

Bydd y Cymro rhamantus eisoes wedi dangos faint ei serch trwy flodau, siocled, pryd a nwyd ar Ionawr y 25ain. Mi fydd yn rhydd i floeddio yn gwbl ddieuog dros ei wlad pan ddaw Gŵyl Folant.

Gwerth o leiaf 5 pwynt i dîm Dwynwen, tybiwn i.

Felly gwnewch yn fawr o'ch cariad i'ch cariad yfory, er mwyn cael y rhyddid i ddangos eich cariad llwyr i dîm ein gwlad ar Chwefror 14!

Troelli drud v Newyddion rhad

Chwi gofiwch mai’n siŵr saga Papur newyddion Y Byd. Roedd Cwmni'r Byd yn dymuno £600 mil er mwyn sefydlu papur dyddiol Cymraeg. Roedd hyn yn ormod i gyllid y Cynulliad Cenedlaethol. Yn lle'r papur dyddiol drudfawr yr ydym am gael gwefan newydd sydd yn costio dim ond £200 mil.

Am £200 mil bydd disgwyl i gwmni Golwg darparu holl anghenion papur dyddiol mewn modd digidol ar y we. Bydd disgwyl i'r cwmni darparu newyddion cymdeithasol, adloniant, chwaraeon, addysg a gwleidyddiaeth ein gwlad gan gynnwys adroddiadau am waith Llywodraeth y Cynulliad.

Ond o ran Llywodraeth y Cynulliad, bydd angen llawer mwy na £200 mil i hysbysebu ei weithgarwch ei hun. Yn ôl y Western Mail bydd angen £3,5000,000 - bron ugain gwaith mwy na'r hyn sy'n cael ei gynnig i gwmni Golwg a mwy na chwe gwaith mwy na'r hyn yr oedd Y Byd yn dymuno, er mwyn creu dau wefan i droelli ar ran y Llywodraeth!

Dyma arwydd o ymrwymiad y Llywodraeth i ddyfodol yr iaith

Cathod Bach y Môr

Dydy'r syniad o lysieuaeth erioed wedi apelio i mi, rwy'n rhy hoff of fy nghig oen Cymreig. I ddweud y gwir rwy'n gweld y ddadl dros lysieuaeth yn un wan braidd, dydy ymwrthod a chig ddim yn atal dioddefaint i anifeiliaid. Mae bwyta llysieuyn yn amddifadu anifail arall rhag ei fwyta ac yn arwain iddo lwgu a marw. Os ydwyf fi yn bwyta'r letys o'r ardd mae'r wlithen yn llwgu, os ydy'r wlithen yn cael y letys gyntaf - yna mi fyddwyf i yn llwgu (oni bai fy mod yn cael brechdan ham i de yn hytrach na brechdan letys). Ond dyna fo, pawb at y peth a bo, os ydy dyn ddim am fwyta cig dyna yw ei ddewis ac rwy'n parchu ei ryddid i wneud y dewis yna. Ond mae'n biti nad ydy llysieuwyr yn rhoi'r un rhyddid i'r rhai ohonom sydd ddim yn dewis dilyn eu ffordd hwy o fyw.

Un o'r ymgyrchoedd mwyaf hurt imi glywed amdano yn fy nydd yw ymgyrch diweddaraf gan y mudiad milwriaethus llysieuol PETA. Maen nhw, wrth gwrs, yn credu bod pysgota yn greulon. Ond yn ôl adroddiad ar flog y Parch Allan Bevere maen nhw'n credu bod pobl yn fodlon bwyta pysgod ac yn fodlon pysgota am hwyl oherwydd bod yr enw pysgodyn yn un negyddol. Wrth feddwl am bysgodyn byddwn yn meddwl am beth drewllyd, llithrig, anodd ei garu. I newid y drefn yma y maent am ymgyrchu i ddiddymu defnydd o'r gair pysgodyn a'i gyfnewid am yr enw cath fach y môr. Mae cathod bach yn bethau annwyl, anwesol a di niwed. Bydda neb am roi bachyn trwy ben cath fach nac am ei fwyta.

Fel rhan o'r ymgyrch mae'r grŵp hefyd am newid enwau lleoedd sydd yn cynnwys yr elfen Pysgod megis Dinbych y Pysgod (Fishguard) i Ddinbych Cath fach y Môr (Sea Kitten Guard)!!!

Mae'r holl son am bysgod wedi codi chwant bwyd arnaf - felly draw a fi i'r siop jîps lleol i gael cath fach, sglodion a phys slwtsh. Iym!

English

Dathlu Darwin

Mae yna fanteision o gael dy eni ar ddechrau blwyddyn a chyhoeddi dy waith pwysicaf ar ddiwedd dy 50fed flwyddyn o oed. Rwyt yn cael blwyddyn gyfan o ddathlu wedi canrif, canrif a hanner a dwy ganrif!

Ganwyd Charles Darwin ar 12ef Chwefror 2009, gan hynny yr ydym yn dathlu dwy ganrif ei eni. Chyhoeddwyd ei waith mawr On the Origin of Spceies ym mis Tachwedd 1859, cant a hanner o flynyddoedd yn ôl - achos dathliad dwbl ac achos dathliad blwyddyn gyfan!

Yn anffodus bydd y dathliadau yn codi'r hen grachen am Esblygiad v Creadigaeth, eto byth.

Gan ei fod yn wybyddus i ddarllenwyr rheolaidd y blog fy mod yn Gristion, ac yn aelod eitha' ceidwadol o'r Eglwys Fethodistaidd, waeth imi ddatgan fy marn rŵan am y ddadl, cyn bod eraill yn adeiladu dynion o wellt i ddadlau yn erbyn yr hyn y maent yn tybio fy mod yn credu.

Y gwir blaen yw nad ydwyf yn gwybod!

Yr wyf yn derbyn y Beibl fel Gair Duw sydd yn datgan gwirioneddau diymwad am berthynas Duw a dyn, a gan hynny yr wyf yn derbyn bod ei neges yn eirwir. Yr wyf yr un mor sicr nad yw'r Beibl yn werslyfr gwyddonol. Pwrpas y Beibl yw datgan natur Duw a'i berthynas a dynion.

Mae hanes Johna a'r morfil yn enghraifft pur o hyn. Os cafodd Jonah ei lyncu gan forfil yn llythrennol neu yn ddamhegol mae'r "neges" yn y stori yn aros yr un fath, dibwys braidd yw dadlau am ei eirwiredd.

Yn hanesion y creu mae Duw yn rhoi cyfrifoldeb inni i warchod y ddaear y mae o wedi rhoi i'n gofal. Trwy ailgylchu ein gwasarn a diffodd ein goleuadau stand by yr ydym yn derbyn y cyfrifoldeb dwys yma.

Ond pam?

Mae'n debyg bod gwartheg yn torri gwynt yn achosi llawer o niwed i'r parth O - ond a ydy'r fuwch sy'n rhechan yn poeni?

Nac ydi!

Os nad ydym yn ddim byd ond cynnyrch esblygiad, fel y fuwch, pam ein bod ni'n poeni tra fo'r fuwch, sydd ar fai, yn gwbl di hud? Tybiwn i mae'r ateb yw oherwydd bod gennym gyfrifoldeb uwch. Rwy'n ddeall pam bod Duw yn rhoi'r cyfrifoldeb yna inni - ond be di esgus esblygiad am wneud imi boeni am gynyrch pen ol anifail arall?

Pan oeddwn tua 17 oed mi geisiais ddarllen On the Origin of Spceies, dim ond dwy bennod llwyddais i'w ddarllen cyn rhoi'r gorau arni, rhaid cydnabod bod yr holl gysyniad yr oedd Darwin yn ceisio ei drafod y tu hwnt i'm ddirnad i.

Mi wyliais raglen deledu ar hanes y gwcw yn gynharach heddiw. Rhaglen llawn damcaniaethau ar esblygiad yr aderyn twyllodrus nad oeddwn yn eu deall o gwbl. Roeddwn yn ddeall sut oedd cyfanwaith twyll y gwcw yn gweithio, ond yn methu deall sut yr oedd modd i'r system datblygu / esblygu. Roedd yna nifer o gamau angenrheidiol i'r twyll gweithio, camau gan y tad, y fam, y cyw a'r adar maeth. Pe bai un cam ar goll bydda'r holl gynllun yn methu - so sut oedd y fath system wedi datblygu / esblygu cam wrth gam? Y dryswch mwyaf i mi oedd sut oedd cyw'r gwcw, a oedd wedi ei fagu gan rieni maeth, yn gwybod sut i ymddwyn fel cwcw a chreu'r un twyll er mwyn ei etifedd y flwyddyn nesaf - heb addysg gan gwcw arall! Anhygoel!

Fel y nodais eisoes nid ydwyf yn wrthwynebus i'r syniad o esblygiad. Rwy'n ddigon bodlon cydnabod nad oes gennyf ddigon o wybodaeth i ddatgan barn o'i blaid nac yn ei herbyn, rwy'n gweld o'n bwnc na allaf cael gafael arni. Yn yr un modd ac ydwyf yn ddigon bodlon derbyn nad ydwyf yn wyddonydd roced nac yn llawfeddyg yr ymennydd.

O ddweud hynny dwi ddim yn dwpsyn! Rwy'n ddigon galluog i gydnabod yr hyn rwy'n gwybod a'r hyn nad ydwyf yn ei ddeall. Ydy pawb sy'n pledio achos Darwin yn gallu dweud, a llaw ar galon, eu bod yn ddeall pob dim am gysyniad Esblygiad?

Rwy'n gwybod, trwy ffydd, bod yr Arglwydd Iesu Grist yn Waredwr imi. Peth chwerthinllyd i nifer o'r rhai sydd yn pledio achos Darwin yn ystod cyfnod y dathliad. Ond tybed faint o'r dathlwyr sydd yn ddeall esblygiad yn iawn, a pha faint sydd ddim ond yn derbyn eu cred ym mhenarglwyddiaeth damcamiaeth Darwin trwy ffydd?

Satan i gael Cerdyn Teithio Cymru?

Yn ôl y Daily Post (mewn stori sydd ddim ar lein) bu'r ymgyrch hysbysebu atheistiaeth ar fysys Llundain yn gymaint o lwyddiant bod yr ymgyrch am gael ei ehangu i gynnwys bysus yng Ngogledd Cymru.

Bu'r sylwebyddion arferol yn cwyno am y newyddion, wrth gwrs; ond mae'n rhaid imi ei groesawu.

Mae 'na hen ddweud mai yr unig beth sydd yn waeth na phobl yn siarad amdanoch yw bod pobl ddim yn siarad amdanoch. I raddau dyma fu problem achos crefydd yng Nghymru dros yr ugain mlynedd diwethaf - nid bod pobl yn elyniaethus i neges Crist ond eu bod yn ddi-hid ohoni, neu'n anymwybodol o'i fodolaeth. H.Y. dydy pobl ddim yn siarad amdani.

O weld hysbysebion sydd yn lladd ar Gristionogaeth ar fysys y Gogledd, rwy'n cyd obeithio a threfnwyr yr ymgyrch y dônt yn achos trafod ddwys!

Yn ddi-os ni fydd neb sydd yn creu bod Iesu Grist yn waredwr iddo neu iddi yn colli ffydd o ganlyniad i hysbysebion o'r fath. Ond mae'n wir bosib bydd y drafodaeth sydd yn cael ei godi o'u bodolaeth yn arwain ambell un i adnabyddiaeth bersonol o'r Arglwydd Iesu Grist.

Gan hynny rwyf am ddiolch i drefnwyr yr ymgyrch hysbysebu. Rwy'n edrych ymlaen yn eiddgar at weld yr hysbyseb cyntaf ar fysys rhif 25 ac at y cyfle i dystiolaethu bydd eu hymddangosiad yn cyflwyno imi.

English

Rhyddid 2009

Ym 1963 ffurfiwyd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg fel mudiad annibynnol o Blaid Cymru, gan ei fod yn amlwg nad oedd modd i'r Blaid ymgyrchu dros yr iaith yn effeithlon wrth ymgyrchu yn etholiadol hefyd.

Yn 2009 onid oes angen mudiad i ymgyrchu dros annibyniaeth sy'n rhydd o Blaid Cymru, gan ei fod yn amlwg nad oes modd i Blaid Cymru ymgyrch dros annibyniaeth yn effeithiol wrth gyfaddawdu yn etholiadol hefyd?

Cwestiwn o egwyddorion

Cwestiwn:
Aelod o ba Blaid Wleidyddol sydd yn dweud ar ei flog:

Bod y rhai sydd yn credu mewn annibyniaeth i Gymru yn snobiaid
Bod y sawl sydd am amddiffyn yr iaith yn ideolegol naïf
Bod y rhai sydd am gefnogi cymunedau Cymreig yn bobl sydd heb unrhyw ddealltwriaeth wleidyddol

A) Aelod eithafol gwrth Gymreig o'r Blaid Geidwadol?
B) Un o ddinosoriaid Plaid Lafur y Cymoedd?
C) Un o gefnogwyr mwyaf triw Plaid Cymru?

Y syndod yw mai C yw'r ateb cywir.

Cwestiwn Dyrys Nadoligaidd

Pam fod Bethlehem yn Ddinas yn y carol Cymraeg a dim ond yn little town yn y carol Saesneg?

I'r credinwyr ymysg fy narllenwyr dymunaf bob bendith wrth i chi ddathlu dyfodiad ein gwaredwr i'r byd. I'r rhai sydd eto i brofi grym gwaredigaeth yr Arglwydd Iesu Grist ddymunaf bob llawenydd wrth i chi dathlu'r hyn sydd yn bwysig i chi ar ŵyl gyhoeddus.

Nadolig Llawen iawn i bawb.

Anabl i Fwynhau Sioe'r Nadolig

Mae'r Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd wedi bodoli ers 1995! Mae busnesau a chyrff wedi cael amser maith i gydymffurfio a'r ddeddf. Rhoddwyd hyd at 2004 i adeiladau cyhoeddus sicrhau mynediad cyfartal i holl aelodau'r cyhoedd. Pedwar blynedd yn ddiweddarach mae nifer o adeiladau cyhoeddus dal heb ddarparu'r mynediad angenrheidiol, ac mae hyn yn warthus.

Mae mynediad yn fwy na sicrhau bod modd i ddefnyddiwr cadair olwyn cael mynd trwy ddrws. I mi, fel person trwm ei glyw, mae mynediad yn cynnwys darparu system lŵp, system sydd yn ddarlledu sain yn uniongyrchol i declynnau clywed. Mae y rhan fwyaf o fudiadau gwirfoddol sydd yn rhedeg adeiladau cyhoeddus megis Eglwysi, capeli a neuaddau coffa yn darparu'r fath system bellach, fel sydd yn ofynnol a'r ddeddf - diolch iddynt.

Mae ysgolion, yn amlwg, yn adeiladau cyhoeddus. Ar yr adeg yma o'r flwyddyn bydd miliynau o aelodau'r cyhoedd yn ymweld ag ysgolion i wylio'r Sioe Nadolig. Ond o'm mhrofiad i, prin ar y naw yw neuaddau ysgol sydd yn cynnig gwasanaeth lŵp. Wedi holi pobl eraill trwm eu clyw mae'n ymddangos nad yw'r gwasanaeth, gweddol rad, yma ar gael o gwbl yn ysgolion siroedd Conwy na Gwynedd.

Mae fy mab yn perfformio mewn sioe ysgol nos yfory. Af yno i wylio'r sioe. Piti na fydd modd imi glywed y sioe hefyd, gan bod y cyngor sir wedi dewis peidio â chydymffurfio a deddf sydd i fod i ganiatáu imi gael mwynhau'r sioe cystal â phawb arall yn y gynulleidfa.

Ciwdos i'r Hen Rech a'r Iaith Gymraeg

Y mae'r blogiwr bach hwn wedi cael ciwdos mawr heddiw! Yr wyf wedi derbyn Datganiad i'r Wasg, yn gofyn imi roi cyhoeddusrwydd ar fy mlog i ddatganiad y mae'r datgeinydd am gael cyhoeddusrwydd amdani!

Ew! Rwyf wedi fy mhlesio! Nid rant bach hen ddyn blin mo'r safle hwn bellach, ond ffynhonnell newyddion o bwys. Un sydd werth danfon datganiadau i'r wasg iddo! Y mae fy mhwysigrwydd wedi ei chwyddo gymaint, hwyrach bydd angen ichi ail osod faint eich sgrin er mwyn darllen fy mhyst bellach.

Nid ydwyf am ail adrodd y datganiad yn ei gyfanrwydd; bydd o i'w gweld yn y Mule a'r Dail a Golwg a'r Cymro. Yr unig sylw yr wyf am wneud yw llongyfarch Alun Ffred am ddefnyddio'r Gymraeg am y tro cyntaf mewn pwyllgor y Gymuned Ewropeaidd a diolch i Jill Evans ASE am ei ddycnwch dros y blynyddoedd i sicrhau bod y Gymraeg yn cael cydnabyddiaeth deilwng ar lefel Ewropeaidd.

Fel y dywedodd Ffred ar newyddion y BBC yn gynharach, bydd y ffaith ei fod ef wedi siarad Cymraeg mewn pwyllgor ddim yn cynyddu'r niferoedd o siaradwyr Cymraeg erbyn y bore. Ond yr wyf yn credu bod yna werth symbolaidd pwysig i'r achlysur.

Rwy'n ddigon hen i gofio cynghorydd blaenllaw o Fôn yn gofyn ar raglen newyddion yn y 1960au Be di iws y Gymraeg yr ochor arall i Bont y Borth? Mae Ffred wedi dangos bod iws i'r Gymraeg ym mhell du hwnt i Borthaethwy, a thrwy hynny wedi gwneud gweithred fach symbolaidd i hybu gwerth yr iaith ym meddyliau holl drigolion ein gwlad.

Rhaid nodi nad ydwyf yn un o ffans mwyaf y Gymuned Ewropeaidd. Bonws bach iawn yw cael y Gymraeg yn un o ieithoedd y Gymuned o gymharu â'i swyddogaeth bydysawl fel Iaith y Nefoedd, wrth gwrs!

Emyn neu Gân?

Mae Paul Flynn AS yn codi hanesyn byddwn wedi ei ddisgwyl i'w gweld ar dudalen flaen y Daily Mail, yn hytrach nag ar flog AS Hen Lafur.

Mae Mr Flynn yn honni bod cofrestrydd rhywle yn Ne Cymru wedi gwrthod priodi pobl os oeddent yn cynnwys emynau ymysg eu caneuon mewn priodasau sifil.

The story is that a registrar officiating at a south Wales wedding warned that hymns were not permitted. A choir had been hired to sing some suitable songs at a wedding in a hotel. They were warned that if the hymns were religious containing the words Jesus or Halleluiah they must not be sung. Non-religious songs were allowed.
It is said that the registrar threatened to end the ceremony if religious songs were sung

Lol botas maip, os caf ddweud, Paul!

Mae'r gyfraith yn eithaf rhyddfrydol parthed defodau priodas. Mae yna ambell i addewid (y geiriau coch) sydd yn gyffredin i briodas gyfreithiol yng Nghymru a Lloegr. Mae'r union un geiriau yn rhan o ddefodau pob crefydd a phob defod sifil.

Cyn belled a bod y geiriau coch ddim yn cael eu gwrthwynebu mewn rhan arall o'r ddefod mae rhwydd hynt i ddeuddyn gwneud fel y mynnont yng ngweddill y seremoni!

Os oedd cofrestrydd yn bygwth diddymu seremoni am ganu haleliwia neu enwi'r Iesu, byddai'r cofrestrydd, heb os, yn torri'r gyfraith, ac yn wynebu dirwy drom ac / neu gyfnod o garchar.

Hwyrach bod hanesyn Paul yn un gac, ond mae'n codi pwnc difyr, sef beth yw Emyn?

Rhyw ddeng mis yn ôl mi fûm yng nghynhebrwng fy nghyfyrdra, Brian. Roedd Brian yn anghrediniwr rhonc. Coffa da am y dadleuon tanllyd a cholled ingol sydd ar ei ôl.

Cafodd Brian gynhebrwng sifil a weinyddwyd gan aelod o'r Humanist Society.

Wrth ddechrau'r cwrdd dywedodd yr arweinydd:

During this memorial we are going to sing songs that some consider to be hymns! To Brian they were songs sung on important occasions, songs he liked, songs he asociated with memorial gatherings such as this!

Pwynt digon teg. Does dim rhaid i ddyn credu cân er mwyn ei wneud yn gân bwysig yn ei fywyd.

Pe bawn yn ffonio rhaglen radio i wneud cais ar gyfer cân pen-blwydd y wraig 'cw. neu cân penblwydd ein priodas mae'n debyg mae cân y Shoop Shoop byddai'r un i gofio ein cyfnod o ddywediad:

If you wanna know
If he loves you so
It's in his kiss!
(That's where it is!)
yeah!! Its in his kiss!

Twt lol botas o ran perthynas go iawn! Y gwir arwydd o berthynas cariadus clud, yn hytrach nag un nwydus dros dro, yw teimlo yn gyffyrddus yn rhechan yng nghwmni eich gilydd!

Os ti moen cael dweud
Ei fod e o dy blaid
Mae yn ei rech -
(Dyna chi be'ch) -
Ie!! Mae yn ei rech!

A dyna'r pwynt mae cân da yn eich atgoffa am ddigwyddiad, diwrnod neu achlysur. Mae canu Arglwydd Dyma Fi, fel cân mewn cynhebrwng yr un fath a chanu'r shoop shoop i'r rhan fwyaf o bobl.

I'r Cristion mae Emyn i fod yn weddi ar gân. Gwastraff i grediniwr yw canu Nid wy'n gofyn bywyd moethus a gwneud y loteri!!

Mae'n bwysig bod pob Cristion yn ddeall yr hyn yr ydym yn gweddïo amdani mewn Emyn wrth ei ganu, yn arbennig ar achlysuron sifil neu led-sifil, megis priodas neu gynhebrwng cyfaill o anghrediniwr!

Rheilffordd drwy Gymru?

Rwy'n ddiolchgar i'r Cynghorydd Gwilym Euros am geisio gwella cyswllt rheilffordd Dyffryn Conwy. Dyma bwnc o ddiddordeb i drigolion Conwy yn ogystal â thrigolion Gwynedd!

O'r herwydd fy mod yn dioddef o glyw’r digwydd (epilepsi) rwy'n methu dal trwydded gyrru. Mae'r wraig yn gyrru ac, fel arfer, yr wyf yn ddibynnol ar ei thacsi hi i fynd a dŵad.

Yn ystod y dyddiau nesaf rwyf am fynychu cynhebrwng yn Nolgellau. Yr unig ffordd imi fynd yno a dychwelyd adre mewn diwrnod yw trwy ddefnyddio car, does dim modd gwneud y daith ar drafnidiaeth gyhoeddus. Os yw Mrs HRF yn mynd a fi i'r gwasanaeth ac yn aros i ddod a fi adref bydd rhaid i'r plant colli diwrnod o ysgol yn ddiangen. Nid ydwyf am weld fy mhlant yn colli Ysgol yn ddiangen.

Mae polisïau'r Cynulliad, gan bob plaid, i'w gweld fel rhai sydd am gysylltu "Gogledd" a "De". Gwych i'r rhai sydd am fynd o un pwynt yn y Gogledd i bwynt arall yn y de. Fy mhroblem i yw fy mod am fynd o Lansanffraid Glan Conwy i Ddolgellau. Bydd rhai am fynd o Harlech i Lanelwedd, eraill o Flaenau i Ferthyr, neu o'r Drenewydd i Lambed.

Nid y daith hir o'r Gogledd eithaf i'r De eithaf yw problem trafnidiaeth Gyhoeddus Cymru, ond y daith fer. Sut mae modd teithio o Gorwen i Gorris ac yn ôl yn hwylus?

Mae'r Cynulliad wedi gwario miliynau o bunnoedd ar adeiladu ambell i gysylltiad rheilffordd yn y deheudir.

Mae rheilffordd Dyffryn Conwy yn rhedeg hyd at Drawsfynydd ar gyfer trafnidiaeth niwclear, er ei fod yn stopio yn y Blaenau ar gyfer trafnidiaeth gyhoeddus. Be am ddefnyddio'r cledrau i Draws a'u hagor am ddeng milltir arall i Ddolgellau?

Be am bum milltir arall wedyn, i gysylltu â rheilffordd Bermo - Machynlleth? Cynllun bydd yn agor llawer mwy o gymunedau Cymru i daith rheilffordd fewnol na fydd thrydaneiddio linc o'r gogledd eithaf i'r de eithaf trwy ganolbarth Lloegr!

Hen Rech Ryngwladol!

Mae'r mwyafrif (86%) o'r bobl alluog a deallus sydd yn picio draw i'r blog 'ma i ddarllen fy mherlau o ddoethineb yn dod o'r DU. Ond o wirio fy ystadegau cefais fy syfrdanu o weld bod pobl o bob parth o'r byd yn pigo draw yn achlysurol.

Yn ystod y mis diwethaf daeth ymwelwyr o'r UDA, Sbaen, Canada (diolch Linda), Ffrainc, Macedonia, Sweden, Yr India, Colombia, Yr Almaen, Mecsico, Brasil, Awstralia, Seland Newydd, Twrci, Yr Iwerddon, Gwlad Belg, Yr Ariannin, Gwlad Thai, Saudi Arabia, De'r Affrig, Malasia, Gwlad Pwyl, Latfia, Portiwgal, Yr Eidal, Gwlad Groeg, Hwngari, Awstria, Cyprys, Norwy, Yr Aifft, Japan, Israel, Rwsia a'r Swistir.

Gorau Cymro, Cymro oddi cartref. Diwcs, mae'n ymddangos bod blog yr Hen Rech yn gwneud mwy i hybu cytgord rhyngwladol na'r Cenhedloedd Unedig!

Carchar yn Ninbych - dim diolch!

Mae'r BBC yn adrodd bod Chris Ruane AS am ategu hen safle Ysbyty Gogledd Cymru yn Ninbych at y rhestr o safleoedd i'w hystyried fel lle i sefydlu carchar yng Ngogledd Cymru.

Rwy'n ddeall brwdfrydedd yr AS. Mae angen fawr i wneud rhyw ddefnydd o'r safle, ac ers cau'r ysbyty mae tref Dinbych wedi colli ei brif gyflogydd. Bydd cael carchar i gymryd ei lle yn hwb economaidd o bwys i'r dref a'r ardal ehangach.

Ond yr wyf yn bryderus am y syniad. I ormod o bobl o hyd mae yna gysylltiad rhwng salwch meddwl a "drygioni". Er nad oes unrhyw sail i'r gred mae nifer o bobl yn credu bod pobl sydd yn byw gyda salwch meddwl yn beryglus. O droi'r hen ysbyty salwch meddwl yn garchar rwy'n ofni y bydd hynny yn cryfhau'r myth.

Yn sicr mae angen carchar yng Ngogledd Cymru ac yr wyf yn rhoi fy nghefnogaeth lawn i'r ymgyrch i sefydlu un, ond cam dybryd ar yr y rhai sydd wedi derbyn triniaeth yno bydda sefydlu carchar ar safle Ysbyty Gogledd Cymru.

Twpsyn

Am ddyn mor addysgedig mae Peter Hain yn gallu dweud pethau gwirion.

Yn ôl rhifyn heddiw o'r Cylchgrawn Golwg fyddai Peter Hain ddim yn ymuno ag ymgyrch i gael hawliau deddfu llawn ar hyn o bryd. Mae o yn erbyn y syniad o gael refferendwm yn awr.

"Fyddwn i ddim yn ymuno ag ymgyrch Ie nawr, meddai, Rhaid bod yn siŵr o gefnogaeth yn gyntaf. Byddai'n hurt lansio ymgyrch mewn gwacter"

Twpsyn! Pwrpas ymgyrch yw gwneud yn siŵr o gefnogaeth, heb ymgyrch does dim modd cael y fath sicrwydd. Bydda greu ymgyrch "ie" i berswadio pobl am rinweddau hawliau deddfwriaethol ar ôl cael sicrwydd eu bod yn cefnogi hawliau deddfwriaethol braidd yn di bwrpas.

Y Nawfed Cymro

Llongyfarchiadau i Barack Obama ar ei ethol fel y nawfed unigolyn o dras Gymreig i ddyfod yn Arlywydd yr UDA (ar gyntaf o dras yr Affrig) A chlod i Gymru yw bod un o'n hogiau ni yw'r person du gynaf i'w hethol i'r fath arswydus swydd. Yr wyf mewn dagrau o lawenydd. Llongyfarchiadau Barack, Llongyfarchiadau Affricanwyr yr Amerig, a Llongyfarchiadau Barack o Fôn.

Mae'n rhaid imi ymddiheuro am bob camgymeriad, rwy'n fethu gweld y sgrin i wirio fy sillafu trwy ddagrau o lawenydd.

Gwin sbar am Lenrothes?

Roeddwn wedi disgwyl aros ar ddihun hyd o leiaf 6 y bore i ddisgwyl y canlyniad terfynol o'r UDA!

Mae cyfaill o'r UDA, sydd yn gefnogwr brwd i McCain, newydd e-bostio'r awgrym bydd McCain yn ildio o fewn yr awr a chwarter nesaf!

Gwely'n gynt na'r disgwyl?

Gwin ar ôl i ddathlu canlyniad Glenrothes nos Iau? - Hwyrach!

Diweddariad:
Y gwin wedi troi'n sur, ysywaeth :-(

Y Bleidlais Gymreig

Y ddwy dalaith "Cymreiciaf" yn yr UDA yw Pensylfania a Wisconsin, da gweld bod ill dwy wedi pleidleisio i'r Cymro yn hytrach na'r Sgotyn!

Mae'n debyg bod Fflorida am droi at Obama, er gwaethaf pob pleidlais "pili pala" a thric dan din hanesyddol arall.

Cymon McCain

Newydd sylweddoli os bydd Obama yn ennill, am y tro cyntaf yn fy mywyd byddwyf yn hun nag Arlywydd yr UDA! Dyna wir arwydd o henaint.

Rwyf am newid fy ochor - Cymon McCain!

Drosodd?

Wel, dyma fi'n penderfynu blogio rhywfaint o'r etholiad ac eisoes yn sylweddoli fy mod yn rhy hwyr!. Oni bai am drychineb anhygoel mae Obama eisoes wedi ennill. Rwy'n amcangyfrif bydd ganddo ymhell dros 350 o bleidleisiau colegol.

Wedi disgwyl noson o ganlyniadau agos mae'n edrych yn debyg bod tirlithriad am ysgubo'r GOP oddi ar y map yn y cystadlaethau arlywyddol a seneddol.

Blogio'r Etholiad Arlywyddol

Ers amser cinio pnawn yma mae Cylchgrawn Golwg wedi bod yn blogio yr Etholiad Arlywyddol. Mae Ifan Morgan Jones (Dirprwy-olygydd cylchgrawn Golwg) yn bwriadu dal ati hyd yr oriau man! Mae o hefyd yn cynig doleni i eraill sydd am ymuno yn yr hwyl.
Galwch draw!

Cymraeg-athon

Rwy'n gwybod bod tiwtor iaith neu ddau ac ambell i gyfaill i ddysgwr yn darllen y blog yma weithiau. Hwyrach bydd diddordeb yma, gan hynny, i’r ymgyrch Cymraeg-athon, sydd yn rhoi sialens i bobl dysgu'r Gymraeg i safon rugl erbyn cyfrifiad 2011 ac i ymofyn nawdd at achos da trwy wneud hynny.

Mae'r syniad yn ymddangos imi fel ffordd dda o annog pobl i ddysgu'r iaith ac fel ffordd o roi nod a gwobr i'r rhai sydd eisoes wedi cychwyn dysgu'r iaith yn ystod y tymor academaidd newydd. Ond oes yma berygl o roi pwysau ychwanegol ar efrydwyr? Ydy dysgu iaith yn ddigon o sialens ynddo'i hun heb ychwanegu'r pwysau o gyrraedd nod gwleidyddol ac elusennol hefyd?

Gan fod yr unig fanylion sydd gennyf am y Cymraeg-athon yn uniaith Saesneg yr wyf wedi eu gosod ar fy mlog Saesneg

Gwobr Hen Rech Flin

Pe bai'r Hen Rech Flin am wobrwyo, idiotrwydd llwyr a chyfan gwbl, fel y mae Blog Menai yn awgrymu dylwn wneud byddwn yn enwebu'r post yma gan Flog Menai am urdd uchaf yr anrhydedd.

Oes yna unrhyw beth mwy idiotaidd nag aralleirio barn yr wyt yn anghytuno ag hi er mwyn ei bardduo, yn hytrach nag ymateb i'r ddadl graidd? A wnes i roi'r bai ar y cyfryngau am achosi ffliw'r adar neu am greu'r pwysau ariannol, fel mae Cai yn awgrymu? Naddo, yr hyn a ddywedais oedd bod y BBC ac eraill yn gyfrifol am greu panig gormodol parthed y pynciau. Mae nifer o arweinwyr busnes ac eglwysig wedi gwneud yr un sylw. Ond mae'n siŵr mae idiotiaid yw'r rhain hefyd gan nad ydynt yn cytuno a barn unllygeidiog Cai a'i blaid.

A ydy Madrwyddygryf yn idiot am wneud y sylw bod rhai o Gymry Cymraeg Ceredigion yn gyfrifol am anfon Mark Williams AS i San Steffan, fel mae Cai yn honni? Wrth gwrs nad ydyw, mae o'n ddweud y gwir. Fe arhosodd rhai o Gymry Cymraeg Ceredigion adref yn hytrach na phleidleisio i Blaid Cymru oherwydd ffrae'r maer, fe bleidleisiodd nifer o Gymry Cymraeg Ceredigion i bleidiau eraill yn hytrach na chefnogi'r Blaid, ac mae yna graig o draddodiad o gefnogi rhyddfrydiaeth ymysg rhai o ffermwyr Cymraeg Ceredigion. Idiot bydda'r dyn sydd yn credu bod modd adennill y sedd i'r Blaid heb geisio cael y Cymry Cymraeg hyn i bleidleisio i Blaid Cymru eto neu am y tro cyntaf.

Mae ceisio cysylltu barn Still a Liberal a fy marn i yn gwbl chwerthinllyd o idiotaidd. Mae hyn mor hurt â phe bawn i yn ceisio cysylltu barn Cai a sylwadau diweddaraf David Davies AS.

Ond y prif reswm am gynnig gwobr am idiotrwydd i Flog Menai yw oherwydd ei fod yn rhy idiotaidd i sylweddoli pa mor idiotaidd yw ei ddiffiniad o idiotrwydd, sef barn nad yw'n cytuno a hi, ond nad yw'r gallu ganddo i gynnig ateb rhesymol iddi.

Y Gwir am Dr Tudur

Mae'r cyfaill Rhys Llwyd wrthi'n sgwennu hagiograffi o'r Dr Tudur Jones. Oherwydd ei oedran, cafodd Rhys mo'r cyfle o gyfarfod a thestun ei ymchwil. Yn anffodus ac, yn anffodus iawn, mi gefais i'r profiad trist o ddod ar draws y ffieiddyn.

Mae Rhys yn disgrifio Dr Tudur fel Efengylwr - twt lol botas - Enwadwr Cul Annibynia oedd Tudur.

Trwy driciau dan din fe orfododd Tudur ar i Gordon MacDonald, un o fawrion Wesleaeth Cymru, i ymadael a'i enwad er mwyn ffurfio eglwys efengylaidd annibynnol yn Aberystwyth, eglwys a ymosodwyd arni yn rheolaidd gan Tudur wedyn gan mae hen wesla oedd y gweinidog!

Enwad Seisnig fu'r Wesleaid yn draddodiadol. I ddod yn weinidog Wesla rhaid oedd cael hyfforddiant ar gyfer y weinidogaeth yn Lloegr mewn colegau megis Hansworth, ym Myrmigham.

Fel Cymro o genedlaetholwr am ddyfod yn weinidog Wesla cefais fy nanfon i Brifysgol Bangor ar gyfer fy hyfforddiant. Prawf bod modd dysgu gweinidog Wesla trwy gyfrwng y Gymraeg yng Nghymru, yn ôl yr enwad.

Barn Tudur oedd bod caniatáu addysg Gymraeg i Wesla ym Mangor yr un fath a chanatau i Undodwr cael addysg grefyddol yn Aber, rhywbeth nad oedd ef am ganiatau. Cefais gwybod gan Tudur o'r ddiwrnod cyntaf nad oedd modd imi lwyddo. Cefais yr un sicrwydd o fethiant gan y Parch John o Goleg y Bedyddwyr. Pan adroddais yr enwadaeth ffiaidd yma yn ôl i fy mentor yn yr Eglwys Fethodistaidd y Parch Owie Evans, roedd o'n methu credu bod ei gyfeillion a'i frodyr yn gallu bod mor dan din, ei ddyfarniad oedd mai'n rhaid fy mod wedi cam ddeall eu sylwadau...!

Mi gefais fy niarddel o Brifysgol Bangor am fod yn anymwybodol trwy ddiod cyn codi ar gyfer ambell i ddarlith, am syrthio drosodd mewn ffwlbri meddwol yn ystod darlithoedd a mynychais, am fethu canolbwyntio ac am fod yn drafferthus.

Wedi fy niarddel cefais fy nghofrestru fel nyrs o dan hyfforddiant yn Ysgol Nyrsio a Bydwreigiaeth Gwynedd. O fewn mis cefais fy nanfon i'r meddyg gan y tiwtoriaid am yr un symptomau a chofnodwyd yn y Brifysgol. Canfuwyd fy mod yn dioddef o glyw’r digwydd - Epilepsi. Cefais bob cymorth gan Ysgol Nyrsio Gwynedd i ddod i ben fy nghyfnod hyfforddiant, er gwaethaf fy anhwylustod. Cymorth nad oedd i'w dygymod yn adran Ysgol Duwinyddiaeth y Dr Tudur ym Mangor.

Mi gyfarfyddais a'r Dr Tudur ymhen y rhawg a son mae salwch, nid medd-dod oedd y broblem. Ei ymateb - Epilepsi - esgus Satan!

Coc oen, Rhys, nid Sant oedd Tudur!

Harri Potter a'r Athro Poti

Mae The Half Blood Welshman yn tynnu sylw at gyhoeddiad diweddaraf Archesgob y Ffwndamentalwyr Seciwlar, Yr Athro Richard Dawkins. Mae'r athro am wneud ymchwil, yn ôl y Daily Telegraph, ar yr effaith andwyol mae llyfrau megis rhai Harry Potter yn cael ar blant. Gan nad yw'r hanesion am ddewiniaeth a hudoliaeth a adroddir yn llyfrau Harry Potter yn ffeithiol gywir mae'r hurtyn yn credu eu bod yn gallu bod yn beryglus i ddatblygiad plant.

Pe bai agweddau anoddefgar Dawkins i unrhyw farn ond ei farn gyfyng ei hun ddim mor beryglus, bydda ei ddatganiad diweddar yn hollol chwerthinllyd. Nid yn unig yn chwerthinllyd ond yn rhagrithiol hefyd.

Mae'r gyfres Dr Who yr un mor anwyddonol ag ydy cyfres Harry Potter, os ydy ei wylio yn andwyol i blant mae'r sawl sydd yn actio yn y gyfres yn euog o greu niwed i blant. Pobl megis yr actores Lalla Ward a chwaraeodd rhan Roana, Arglwyddes Amser mewn sawl rifyn o'r gyfres beryglus anwyddonol. Enw arall Lalla Ward yw Yr Anrhydeddus Mrs Richard Dawkins.

Enw Go Iawn ac enw ar Flog.

Tua 1974 cefais wahoddiad i wneud sylw 30 eiliad ar raglen cerddoriaeth gyfoes gan HTV.

Gofynnwyd imi be oedd fy enw?

Alwyn Humphreys, meddwn, yn gwbl di niwed!

Na! Medda'r cyfarwyddwr, mewn panic llwyr, mae Alwyn Humphreys yn enw rhy bwysig ym myd cerddoriaeth go iawn - problemau enllib, rhaid i'r hogyn dewis enw arall.

Be di enw dy Dad? Gofynnodd Arfon Haines.

Hugh, meddwn i !

Alwyn ap Huw wyt ti ar y rhaglen medda fo. Ac Alwyn ap Huw yr wyf wedi bod, yn gyhoeddus, ers hynny! Ffug enw - David Alwyn Humphreys ydwyf go iawn, o hyd, wrth gwrs. Mrs Humphreys ydy'r wraig a Humphreys ydy cyfenwau'r plantos.

Ond y ffug enw sydd yn dweud mai fi di fi ac nid myfi yw arweinydd y côr!

Y Peth pwysicaf yw, mae trwy fy "ffug" enw yr wyf yn cael fy adnabod fel y fi go iawn, y ffug enw sydd yn dweud mai fi yw "fi" yn hytrach na dyn y corau.

Dyma paham yr wyf wedi fy nrysu'n llwyr parthed y dadleuon am onestrwydd enwau ar flogiau!

Ie dros Gymru ar Facebook

Mae Jim Dunckley a finnau wedi cychwyn ymgyrch ar Facebook i ofyn am gefnogaeth i'r alwad am refferendwm ac i annog pleidlais IE yn yr ymgyrch.

Mae Cymru Gyntaf / Wales First yn grŵp allbleidiol sydd yn galw am bleidlais "IE" yn y refferendwm arfaethedig ar hawliau deddfu llawn i Gynulliad Cymru.
Ein bwriad yw defnyddio'r we i godi cefnogaeth boblogaidd dros Senedd i Gymru.
Mynnwn fod ein corff etholedig democrataidd cenedlaethol yn cael y grym i roi Cymru GYNTAF

Gan fod ymgyrch Na eisoes yn bodoli ac yn cael cyhoeddusrwydd eang er gwaetha'r ffaith nad oes ganddi ond hanner dwsin o aelodau, mae'n hanfodol bod ymgyrch Ie gref yn bodoli i'w gwrthwynebu.

Mae rhai o gefnogwyr datganoli yn gwangalonni ac yn amau os oes modd ennill ymgyrch refferendwm. Maent am ohirio ehangu grymoedd y Cynulliad dan boeni bydd refferendwm yn cael ei golli. Mae'n bwysig cael ymgyrch ar lawr gwlad i ddangos i'r gwangalon bod yna gefnogaeth a brwdfrydedd dros achos Ie.

Fe ddywedodd John Dixon cadeirydd y Blaid ychydig yn ôl bod yna beryglon yn perthyn i'r strategaeth wleidyddol swyddogol o ddisgwyl am gefnogaeth i gynyddu cyn dechrau ymgyrchu a risk that we wait until the polls show that the argument has been clearly won before we start to present the case; and I don't understand how anyone would ever expect to decisively win any argument without putting the case.

Os ydych yn gefnogol i'r achos Ie mewn refferendwm ymunwch a'r grŵp ar facebook, gofynnwch i'ch cyfeillion i ymuno a dwedwch air bach o blaid yr ymgyrch ar eich lle ar y we, lle gwaith, tafarn lleol ac ati os gwelwch yn dda.

http://www.facebook.com/group.php?gid=40044911971

Fine Gale ac Annibyniaeth i Gymru!

Mae gan Blog Menai post hynod ddiddorol sy'n cymharu ffawd Fine Gale yn yr Iwerddon ym 1948 a Phlaid Cymru yn 2008. Mae Cai (yr awdur) yn honni bod Fine Gale, trwy glymbleidio, ym 1948 wedi ei hachub rhag clwy’ etholiadol marwol ac wedi ei chynorthwyo i ddyfod yn un o'r chwaraewyr mwyaf yng ngem wleidyddol yr Ynys Werdd.

Mae Blog Menai yn awgrymu bod penderfyniad Plaid Cymru i glymbleidio a Llafur yn mynd i gael yr un effaith. (Oni fyddai'r Glymblaid Enfys a wrthodwyd gan y Blaid yn gymhariaeth decach i sefyllfa FG ym 1948?)

Y gwendid sylfaenol yn nadl Blog Menai yw'r gwahaniaeth rhwng sefyllfa gyfansoddiadol yr Iwerddon ym 1948 a sefyllfa gyfansoddiadol Cymru yn 2008. Roedd yr Iwerddon, i bob pwrpas, yn wlad annibynnol ym 1948. Mae Cymru heddiw yn parhau i fod yn rhan annatod o'r DU.

Os ydy Plaid Cymru yn ceisio fod yn fwy berthnasol i bobl Cymru trwy bwysleisio ei hochor gymdeithasol yn hytrach na'i hochor genedlaethol, be sy'n digwydd i'r achos cenedlaethol?

Dyma graidd anghytundeb Blog Menai a Blog yr Hen Rech Flin.

Ers imi ddilyn y fath bethau mae polau piniwn wedi dangos bod rhwng 8 a 13 y cant yn cefnogi annibyniaeth i Gymru. Hynny yw, o dderbyn y margins of error bondigrybwyll, mae'r gefnogaeth i annibyniaeth wedi bod yn sefydlog ar 10% ers pum mlynedd ar hugain a rhagor. Yn yr un cyfnod mae llwyddiant etholiadol Plaid Cymru wedi cynyddu (er gwaethaf ambell i siom) yn aruthrol.

Mae gan y Blaid llawer mwy o gynghorwyr rŵan nag oedd ganddi 25 mlynedd yn ôl a phresenoldeb ar y mwyafrif llethol o gynghorau sir. Mae'r Blaid bellach yn rhan o Lywodraeth Cymru. Mae gan y Blaid aelod weddol saff yn Senedd Ewrop a siawns go lew am ail un y flwyddyn nesaf. Bydd gan y Blaid (bron yn ddi-gwestiwn) mwy o ASau ar ôl yr etholiad San Steffan nesaf na fu ganddi yn ei hanes. Gyda lot o waith caled a joch go dda o lwc mae modd i'r Blaid treblu nifer ei gynrychiolwyr seneddol yn yr etholiad cyffredinol nesaf.

Ond pa ddiben yr holl lwyddiannau hyn os yw'r niferoedd sy'n cefnogi annibyniaeth yn aros yn eu hunfan?

I mi, byddid gweld y Blaid yn colli pob un sedd ar bob cyngor plwy a sir, yn y Cynulliad, San Steffan ac Ewrop ond gweld y nifer sy' bendant o blaid annibyniaeth yn dyblu yn fwy o arwydd llwyddiant na gweld y Blaid yn ennill pob un sedd etholedig yn y wlad a'r niferoedd sy'n cefnogi annibyniaeth yn aros yn ystyfnig yn ei unfan.

Diben y Blaid Genedlaethol yw ennill rhyddid i'n gwlad - nid enill etholiadau er mwyn enill etholiadau. Diben Plaid Cymru yw cael mwy o bobl i dderbyn achos annibyniaeth yn hytrach nag ennill mwy o bleidleisiau "cymdeithasol". Mae'r ystadegau yn awgrymu bod y glymblaid a Llafur wedi methu enill yr un enaid i'r achos. O ran achos y genedl, yn hytrach na llwyddiant y Blaid, mae'r glymblaid wedi bod yn fethiant llwyr.

Edward Leigh a Iaith yr Iesu

Nid ydwyf yn un o ffans pennaf Edward Leigh AS. Mae o'n un o'r Ceidwadwyr yna sydd yn parhau i efengylu dros bolisïau mwyaf eithafol Thatcheriaeth. Ond ar flog yr eithafwyr Thatcheraidd, The Cornerstone Group, mae yna gopi o erthygl gan yr AS a gyhoeddwyd yn wreiddiol yn The Catholic Herald.

Mae'n erthygl ddiddorol sydd yn son am un o effeithiau rhyfel Irac sydd ddim yn cael ei drafod yn aml; effaith y rhyfel ar gymdeithas Gristionogol Asyria. Mae'r Eglwys yn Asyria yn un bwysig o ran y traddodiad Cristionogol yn gyntaf gan mae hi yw ceidwad beddrod y proffwyd Nahum ac yn ail gan mae Asyriaid Ninefe yw'r bobl olaf i siarad yr Aramaeg, sef yr iaith pob dydd byddai'r Iesu yn ei ddefnyddio.

Plaid Siomedigaeth nid Blaid Chwerwedd

Yr wyf wedi adnabod y Cynghorydd Dyfrig Siencyn ers dyddiau ein plentyndod. Yr oeddwn yn adnabod, ac yn parchu, ei dad a'i fam. Yr oeddwn yn mynychu'r Ysgol Sul efo ei ddiweddar wraig a Glyn, ei dad yng nghyfraith, oedd y dylanwad unigol all-deuluol pwysicaf ar fy mywyd yn ystod fy nglaslencyndod. Nid oes gennyf unrhyw awydd, na diddordeb, mewn cefnogi unrhyw sen ar ei enw da. Mae Dyfrig yn ddyn da, mae o wedi rhoi oes o wasanaeth i'w gwlad ac mae o'n gynghorydd didwyll a diwyd.

Wedi dweud hynny yr wyf yn credu bod rhai o ymosodiadau Cai Larson ar Lais Gwynedd parthed sen honedig a wnaed yn erbyn Dyfrig gan Gwilym Euros yn methu pwynt sylfaenol. Sef pam bod pobl yng Ngwynedd wedi dewis ethol 13 o gynghorwyr Llais Gwynedd i wrthwynebu Plaid Cymru.

Mae Cai yn honni mae Casineb at y Blaid a Chwerwedd at y Blaid sydd wedi arwain at fodolaeth a chefnogaeth i Lais - mae hyn yn gwbl anghywir. Siomedigaeth yw'r teimlad pwysicaf.

Mae fy nhad wedi pleidleisio i Blaid Cymru ers y pumdegau cynnar, ers y tro cyntaf iddo gael pleidleisio wedi ei Wasanaeth Cenedlaethol.

Dydy dad erioed wedi bod yn amlwg yn y Blaid, ond mae o wedi bod yn driw. Ar ôl i Dafydd El ennill yn '74 fy nhad wnaeth cymoni a pheintio swyddfa etholaeth gynta’r Blaid er mwyn troi'r twll o le rhataf roedd y Blaid yn gallu fforddio i ymddangos fel lle eithaf dechau i AS barchus cynnal wasanaeth etholaethol ynddo!

Cafodd fy nhad hartan ar ddiwrnod etholiad cyngor yn yr wythdegau. Roedd o'n gwrthod mynd yn yr ambiwlans oni bai ei fod yn stopio wrth y bwth pleidleisio er mwyn iddo gael bwrw ei bleidlais olaf dros y Blaid cyn mynd ar ei ffordd i'r ysbyty i farw. Diolch byth nid farw bu ei ran, ac y mae o wedi cael cyfleoedd lawer i bleidleisio o blaid y Blaid mewn sawl etholiad ers hynny.

Ym mis Mai, yn 75 oed, fe bleidleisiodd fy nhad yn erbyn Plaid Cymru am y tro cyntaf yn ei fywyd! Roedd o'n torri ei galon o deimlo ei fod wedi ei orfodi i'r fath sefyllfa. Fe roddodd ei gefnogaeth i Lais Gwynedd oherwydd ei fod wedi ei siomi yn arw bod Plaid Cymru, o bob plaid, wedi penderfynu amddifadu ei or-wyrion ac wyresau rhag addysg Gymraeg leol wych o'r radd flaenaf.

Yn bersonol yr wyf wedi fy siomi efo Plaid Cymru ers rai blynyddoedd. Fy siomedigaeth fwyaf yw diffyg brwdfrydedd y Blaid dros gefnogi achos annibyniaeth a'i chwilfrydedd o blaid Sosialaeth Brydeinig.

Mae rhai o gynghorwyr Llais Gwynedd, Alwyn Gruffudd, Gwilym Euros, Seimon Glyn, Now Gwynys ac ati wedi bod yn graig i'r achos cenedlaethol ers blynyddoedd. Nid casineb tuag at achos y genedl sydd wedi troi'r fath bobl yn erbyn y Blaid, na chwerwedd personol. Bydda bob un ohonynt yn falch o fod yn aelodau o Blaid Genedlaethol Cymru.

Y gwir amdani yw bod Plaid Cymru wedi colli ei ffordd, wedi anghofio ei sylfaen ac wedi siomi rhai o'i gefnogwyr gwresocaf a mwyaf brwd. Yn hytrach na galw'r cefnogwyr yna'n enllibwyr dan din sur, fel mai Cai yn gwneud, llesach i'r Blaid byddid syrthio ar fai, a cheisio cael y siomedig yn ôl i'r babell, cyn i Lais Gwynedd cael ei droi yn Llais Cymru Gyfan!

Diolch Rhodri!

Pan oeddwn tua 17 oed roedd fy rhieni yn ofidus iawn o fy nghefnogaeth i Gymdeithas yr Iaith. Roeddynt yn teimlo bod cefnogi'r iaith yn hwb i bobl fel Dafydd Iwan a'i griw, ond rhywbeth oedd am wneud niwed i blentyn tŷ cyngor di niwed fel fi.

Offrwm aberth bydda restio hogyn bach Mr a Mrs Wmffras yn hytrach na weithred wladgarol arwrol. O herwydd eu pryder cefais siars gan Mam a Dad i beidio â mynychu protest arbennig yn erbyn tai haf yn Harlech. Er gwaethaf eu siars mi fynychais y brotest. Fel rhan o'r brotest fe dorrodd y protestwyr twll yng nghefn sied gweithwyr y safle.

Tra bod Cadeirydd y Gymdeithas wrthi'n gwneud araith, mi sylwais fod camerâu'r BBC yn cael eu hanelu ataf i. Doeddwn i ddim am i Mam a Dad fy ngweld ar newyddion Cymreig y BBC yn gwneud yr hyn cefais siars i'w beidio â'i gwneud, felly dyma fi'n rhedeg trwy'r sied, a thrwy'r twll yn ei chefn er mwyn ffoi y camerâu. Ond och a gwae cefais fy ffilmio yn dod allan o'r twll gan HTV mewn modd oedd yn awgrymu mae fi oedd y fandal creodd y twll! Dangoswyd y ffilm ar raglenni newyddion Cymraeg a Saesneg HTV, ac yr oeddwn mewn dŵr poeth efo'r rhieni am ddyddiau wedi'r darllediadau.

Rwy'n hynod o ddiolchgar i Rhodri Williams, un o fawrion y Gymdeithas ar y pryd, am sicrhau nad oes raid i brotestiwr arall dioddef y fath embaras! Diolch iddo bydd camerau HTV, byth eto, yn ffilmio ochor arall stori newyddion y BBC!

Cerdyn Adnabod Saesneg - dim diolch!

Rwyf wedi bod yn ansicr erstalwm am rinweddau'r dadleuon yn erbyn cael cerdyn adnabod swyddogol. Yr wyf byth a beunydd yn cael fy ngofyn am brawf o bwy ydwyf. Agor cyfrif banc, tynnu pres allan o'r cyfrif sydd gennyf yn barod. Benthyg ffilm, codi llythyr o'r swyddfa bost, cael cerdyn darllen llyfrgell, amgueddfa neu archifdy a chant a mil o bethau eraill.

Oherwydd fy iechyd 'dwi ddim yn cael gyrru ac rwy'n anghysurus wrth deithio tramor, felly nid oes gennyf drwydded gyrru na thrwydded teithio, y ddau brawf adnabod mwyaf derbyniol i'r rhai sy'n mynnu prawf adnabod. Yr wyf wedi cael fy ngwrthod rhag derbyn ambell i wasanaeth trwy fethu darparu prawf adnabod derbyniol. Mi fuaswn, gan hynny, yn croesawu ffurf ar brawf adnabod cydnabyddedig sy' ddim yn ddibynnol ar fy ngalluoedd na fy ymarferion; prawf adnabod derbyniol sy' jyst yn dweud mai fi di fi - rhywbeth megis cerdyn adnabod gwladol.

Un o'r rhesymau pam fod rhai yn gwrthwynebu cardiau adnabod yw oherwydd y ffordd y maent wedi eu cam ddefnyddio mewn gwledydd a chyfnodau gwahanol i roi adnabyddiaeth i unigolyn nad yw yn gallu cydnabod ei hunaniaeth trwyddi. Megis cardiau adnabod yr Almaen yn y 30au neu De'r Affrig hyd y 90au. Hyd heddiw, doeddwn i ddim yn credu bod ddarpar gardiau adnabod y DU am gael eu defnyddio yn y fath modd.

Yn ôl stori ar wefan BBC Cymru, sydd heb ei ailadrodd ar unrhyw wasanaeth newyddion arall, mae'r Swyddfa Gartref wedi gwrthod cais i gynnwys y Gymraeg ar gardiau adnabod. Does dim modd imi gario cerdyn adnabod uniaith Saesneg, bydda'r fath gerdyn ddim yn cydnabod fy hunaniaeth i, mi fyddai'n rhoi ffug adnabyddiaeth imi, mi fyddai'n wrthyn.

Sylwadau pellach yn y Fain

Anwireddau Gwir Gymru

Onid oes yna rywbeth chwerthinllyd yn y ffaith bod mudiad o'r enw Gwir Gymru yn lansio ei hymgyrch trwy raffu anwireddau?

Mae'r Mudiad True Wales (creadigaeth y BBC yw'r cyfieithiad o'r enw i'r Gymraeg, wrth gwrs) yn honni maen nhw yw'r unig rai sydd yn cynrychioli barn y mwyafrif sydd am i Gymru parhau yn rhan o'r Deyrnas Gyfunol. Maent am wneud hyn trwy ymgyrchu yn erbyn pwerau ychwanegol i'r Cynulliad mewn refferendwm os gelwir un o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006.

Anwiredd cyntaf y mudiad yw honni eu bod yn ymgyrchu yn erbyn i'r Cynulliad i gael ragor o bwerau. Celwydd noeth. Dyma fudiad sydd yn gwrthwynebu bodolaeth y Cynulliad y gwir yw mai eu dymuniad yw diddymu'r Cynulliad. Ond bydd cefnogi eu hymgyrch ddim yn diddymu'r Cynulliad - dydy diddymiad ddim ar yr agenda.

Yr ail anwiredd yw eu honiad bod cefnogi eu hymgyrch yn mynd i rwystro'r Cynulliad rhag cael pwerau ychwanegol. Mae Deddf Llywodraeth Cymru 2006 yn sicrhau bod holl bwerau ychwanegol y ddeddf ar gael i'r Cynulliad trwy'r drefn eLCO. Os na chynhelir refferendwm neu os cynhelir refferendwm gyda chant y cant yn pleidleisio na bydd y ddeddf yn sefyll a bydd y pwerau ar gael o hyd o dan y drefn gyfansoddiadol drwsgl.

Trydydd anwiredd y mudiad yw eu honniad bod cefnogwyr datganoli yn cefnogi annibyniaeth. Mae'n wir fod yna rhai sydd yn gweld datganoli fel cam ar y ffordd i annibyniaeth. Mae Elin Jones, Adam Price ac eraill wedi mynegi'r safbwynt yna yn eithaf clir. Ond mae awgrymu bod y mwyafrif o ddatganolwyr, pobl megis Glyn Davies, Carwyn Jones a Peter Black yn grypto genedlaetholwyr yn lol botas maip.

Pedwerydd anwiredd y mudiad yw eu honiad bod pleidlais na yn mynd i newid barn neu ddigalonni'r sawl ohonom sydd yn credu mewn annibyniaeth. Beth bynnag fo ganlyniad refferendwm dwi ddim yn mynd i newid fy marn parthed annibyniaeth. I'r gwrthwyneb gall bleidlais na bod yn hwb i achos annibyniaeth. Bydd pleidlais na yn brawf bod y ddadl araf bach a phob yn dipyn wedi chwythu ei blwc a bod angen ymgyrch gref i fynnu'r holl hog fel petai.

Pumed anwiredd, ac anwiredd mwyaf yr ymgyrchwyr yw eu honiad nad ydynt yn fradwyr gwrth Cymreig. Beth arall yw pobl sydd a chyn lleied o ymddiriedaeth yn gallu eu pobl eu hunain i gael y mymryn lleiaf o hunain reolaeth ond bradwyr gwrth Cymreig ffiaidd budron a baw isa'r domen?

Mae ymateb swyddogol y rhai sydd o blaid datganoli i ddyfodiad Celwyddgwn Cymru wedi bod yn siomedig:

Fe ddywedodd Dirprwy Brif Weinidog Cymru, Ieuan Wyn Jones, nad oedd angen sefydlu ymgyrch Ie cyn bod Confensiwn Cymru Gyfan, o dan gadeiryddiaeth Syr Emyr Jones Parry, yn casglu'r farn gyhoeddus yng Nghymru am bwerau ychwanegol.

Rhaid imi gytuno a'r farn a mynegwyd gan Gadeirydd y Blaid ar ei flog ychydig ddyddiau yn ôl:

Opinion polls can help to inform that judgement, but they should never be allowed to become the determinant. There is otherwise a risk that we wait until the polls show that the argument has been clearly won before we start to present the case; and I don't understand how anyone would ever expect to decisively win any argument without putting the case.

Mae angen ymgyrch IE rŵan. Wrth gwrs does dim rhaid iddi fod yn ymgyrch swyddogol. Bydd ymgyrch poblogaidd cystal. Onid dyna un o'r honiadau sydd yn cael ei wneud dros rym y we ei allu i greu ymgyrchoedd poblogaidd creiddiol?

Mae True Wales wedi gollwng y fantell, os nad yw'r gwleidyddion traddodiadol am ei godi a oes le i gefnogwyr datganoli ar lein ei godi a rhedeg gyda hi?

Lansiad BBC Alba

Yr wyf wedi gwylio'r noson agoriadol o BBC Alba bellach, ac ar y cyfan mae o wedi bod yn lansiad llwyddiannus i'r sianel.

Fe ddechreuodd pethau efo A Chuirm, be fydda'r Gwyddelod yn galw'n ceilidh a ni'n galw'n noson lawen. Yn bersonol 'dwi ddim yn hoff iawn o raglenni megis Noson Lawen. Rwyf wrth fy modd yn mynychu noson o'r fath ond dwi ddim yn teimlo bod modd trosglwyddo'r profiad o fod yno i raglen teledu. Ond o raglen o'r fath mi oedd o'n enghraifft ddigon dechau, a hyd yn oed ar y teledu mae canu di gyfeiliant yr ynysoedd yn gallu danfon gwefr i lawr yr asgwrn cefn.

Yr ail raglen oedd yr un wnaeth plesio fwyaf, Eilbheas. Drama am hogyn yn cael ei blagio gan ysbryd Elvis. Roedd o'n ddrama ddwys a doniol gyda stori dda - drama gwerth ei wylio mewn unrhyw iaith.

Y drydedd raglen oedd rhaglen ddogfen am lofrudd o'r enw Peter Manuel. Mae'n debyg mae'r gwron hwn oedd llofrudd enwocaf yr Alban. Clywes i erioed amdano o'r blaen ac roedd ei hanes yn un ddigon erchyll. Rwy'n ansicr os dylid cofio "enwogion" o'r fath. Mae pob rhaglen amdanynt yn eu clodfori mewn ffordd annymunol. Wedi dweud hynny roedd y rhaglen yn un hynod ddiddorol.

Daeth y noson i ben efo ail hanner yr A Chuirm.

Yn sicr byddwyf yn gwylio'r sianel eto, yn arbennig os glywaf am hanes drama newydd yn cael ei ddarlledu. Llongyfarchiadau mawr i bawb ar BBC Alba a phob lwc i'r dyfodol.