Sut mae dod yn berchennog parth dot.cymru / dot.wales?

Pan ddaeth y parthau dot-me-dot-uk ar gael mi brynais, drwy gwmni a oedd yn darparu gwefannau, y wefan dolgellau.me.uk. Creais wefan o filoedd o dudalennau efo llwyth o wybodaeth hanes lleol a hanes teuluol ardal bro fy mebyd. Llogais le ar y we am ddwy flynedd am rent eithriadol rhad (tua £10 y flwyddyn os gofiaf yn iawn); ym mhen y ddwy flynedd cododd y rhent i grog pris. Er mwyn cadw'r wefan yn fyw gofynnwyd am rent o gannoedd o bunnoedd yn fwy nag oeddwn yn fodlon talu am wasanaeth gwirfoddol.

Wedi gweithio'n socs off i drawsysgrifio manylion cyfrifiad, tynnu lluniau beddfeini, trawsysgrifio adysgrifau ac ati cefais sioc o ganfod bod yr holl waith wedi mynd yn ofer wrth imi fethu talu am barhad y wefan, gan mae'r cwmni yr oeddwn yn talu i gynnal y wefan, nid myfi, oedd gwir berchennog y cyfeiriad.

Os ydwyf yn dymuno prynu'r parth alwynaphuw.cymru neu alwynaphuw.wales sut ydwyf yn sicrhau mae FI bia'r cyfeiriad am byth bythoedd a fy mod yn gallu trosglwyddo cynnwys rhwng darparwyr gwefannau?

Mae'r Cyngor Cymuned yr wyf yn aelod ohoni a chynghorau cyfagos yn hynod awyddus i brynu'r parthau "einpentref.cymru" ac "ourvillage.wales" ond yn methu cael hyd i'r modd o brynu cyfeiriad tu allan i gontract darparwyr gwefannau.

Roedd nifer o bobl ifanc sy'n deall y pethau 'ma yn gofyn am gefnogaeth ein cynghorau bach i gael parth dot-cym. Wedi cael y parthau a oes modd i chi rhoi gwybod inni sut i'w perchnogi - plîs?

Hen Ddigon o'r Drewdod

Adeiladwyd gwaith trin carthffosiaeth Y Ganol (drws nesaf i orsaf betrol Black Cat ger Llansanffraid Glan Conwy a Chyffordd Llandudno) ym 1999 ar gost o £45 miliwn.

Y bwriad oedd creu gwaith byddai'n sicrhau bod carthion o'r rhan helaethaf o Sir Conwy yn cael eu trin yn ddiarogl ac mewn modd oedd yn amgylcheddol garedig. Yn anffodus dyw'r gwaith erioed wedi gweithio'n iawn, yn bennaf gan brofwyd bod y system a adeiladwyd yn y Ganol yn beryglus, ychydig cyn ei agor. Oherwydd y peryglon mae rhywfaint o'r carthion yn cael eu cadw mewn sgipiau ac yna'n cael eu trosglwyddo i loriau caca er mwyn eu trin rhywle arall. Mae'r sgipiau yn drewi'n barhaus pan fyddent ar gau, pan cant eu hagor er mwyn trosglwyddo eu cynnwys i'r loriau mae'r oglau yn ddigon i godi cyfog.

Dim ond rhan o'r broblem yw'r oglau; mae ymchwil wedi dangos bod y gwynt sy'n dod o'r fath lefydd hefyd yn cynnwys pathogenau sy'n gwneud i bobl dioddef o Asma ac E-Coli.

Mae Dyffryn Conwy yn ardal sy'n denu ymwelwyr o bob parth o'r byd; eu croeso cyntaf i ben y Dyffryn yw oglau cachu - sôn am groeso!

Mae miliynau o bunnoedd wedi eu buddsoddi yn y Gyffordd er mwyn ei wneud yn un o'r llefydd gorau i brynu ceir yn y DU. Os am brynu car slic drudfawr neu hen fangyr rhad, bydd clywed oglau cachu wrth ystyried prynu dim yn atyniad mawr!

Mae'r rhai ohonom sydd yn byw yn yr ardal wedi cael llond bol o esgusodion Dŵr Cymru o wadu maint y broblem a ffug sicrwydd mae problem dros dro ydyw. Mae 15 mlynedd o ddrewdod, anfantais iechyd ac anfantais economaidd yn fwy na digon!

Cynhelir protest yn erbyn y Gachfa, ger orsaf betrol Black Cat ar 4ydd Hydref 2014 am 11 y bore. Dewch yn llu - a dewch a mwgwd rhag y drewdod!

Darogan Refferendwm yr Alban

Mae'n gêm mae pob blogwyr wedi chware ers cyn cof - darogan canlyniad pleidlais cyn cynnal pleidlais.

O edrych ar yr ychydig iawn o bolau sydd wedi eu cynnal ar achos refferendwm, sef refferendwm Cymru 2011 a Refferendwm AV 2011, yr un nodwedd fwyaf yw bod y polau wedi bod yn or-obeithiol ar y nifer o bleidleiswyr oedd am droi allan i bleidleisio. Rwy'n credu bydd yr un yn wir parthed Refferendwm yr Alban 2014; mae arolygon sy'n awgrymu 80-90% o'r blediais yn bwrw yn rhy anhygoel i'w credu, bydd y turnout tua 70% neu lai a bydd pleidleiswyr Ie yn fwy tebygol o bleidleisio.

Rwy’n darogan y bydd Ie yn ennill rhwng 60 i 65% o'r bleidlais. Rwy’n credu y bydd IE yn ennill yn weddol gyffyrddus.

Atgof am Ryfel

Roedd Hedd Wyn yn perthyn o bell i mi. Wrth gofio'r rhai a fu farw yn y Rhyfel Byd Cyntaf, "perthnasau o bell" bydd pob perthynas i'r mwyafrif ohonom mi dybiaf. Perthynas o bell oedd y bardd Wilfred Owen hefyd. Ac mewn sefyllfa o gynghanedd od bron ym Mhrifwyl Penbedw 1917 roedd Prifardd y Gadair (Hedd Wyn) yn perthyn i Dad a Phrifardd y Goron (Wil Ifan) yn perthyn, drwy briodas, i Mam.

Mae perthyn i Hedd Wyn bron iawn yn "obsesiwn" ar edeifion safleoedd Hel Achau, a does dim rhyfedd am hynny. Roedd Hedd Wyn yn perthyn i deulu mawr, ac fe ddefnyddiwyd ei hen, hen daid Hugh Humphrey, Tafarn yr Helyg, Maentwrog gan yr achydd Cymreig academaidd gyntaf ers dyddiau Hywel Vaughan, Bob Owen, fel "enghraifft" o ddiwylliant enwi Cymreig. Rhywbeth sydd yn gwneud Hedd yn berthynas hawdd ei ganfod mewn cyfnod lle mae enwau cyffredin yn creu dryswch i'r hanesydd teuluol.

Ond nid enw enwog ar achres yw Hedd Wyn i mi ond person yr wyf yn cofio Taid yn sôn amdano o'i nabod. Ar sôn, ymysg y teulu, oedd bod Lloyd George a JMJ wedi trefnu ei gadeirio a'i lofruddio ar faes y gad er mwyn sicrhau Cadair Ddu er les achos y rhyfel! Conspiracy theory di-sail, o bosib, ond yn sicr un gyffredin ym Meirion sydd heb ei wirio na'i wrthod na'i drafod gan ymchwilwyr ysywaeth.

Wrth edrych ar fy ngardd achau rwy'n gweld enwau degau o berthnasau mwy agos na Hedd Wyn / Wilf Owen yn flodau sydd ynddi, ac yn teimlo'n drist braidd bod eu marwolaethau hwy yn cael eu hystyried yn llai pwysig gan y cyfryngau. Colled oedd colled i bawb o bob gradd. Roedd colli Wncl Huw cymaint o loes a cholli Elsyn!

Fy hoff gerdd gan fy nghyfyrder Wilfred Owen yw Dulce et Decorum, sydd yn gwrthgyferbynnu'r gwahaniaeth rhwng y propaganda a'r gwirionedd. Dydy fy hoff gerdd gan fy nghyfyrder Hedd Wyn ddim yn gerdd Rhyfel go iawn gan nas ysgrifennwyd yng ngwres y gad; ond mae ei glywed yn dod a dagrau pob tro: Cerdd syml, ddibwys bron, ond dyhead pob milwr am fod adref unwaith eto, cyn mynd dros y clawdd!

Atgof
Dim ond lleuad borffor
Ar fin y mynydd llwm;
A sŵn hen afon Prysor
Yn canu yn y cwm.

Cwestiwn i Guto Bebb AS

O dderbyn dy amddiffyn nad oes cysylltiad rhwng y rhodd gan Alexander Temerko a dy farn ar Israel / Palestina. A oes modd i ti egluro i mi, un o dy etholwyr, pam dy fod wedi derbyn arian gan Oligarch Rwsiaidd?

Cabledd!

Ar 8 Mai, 2008, diddymwyd y troseddau Cabledd ac Enllib Cableddus yng Nghymru a Lloegr a da o beth oedd eu diddymu. Cyn hynny roedd modd i bobl cael eu dedfrydu i ddirwy, carchar, ac ar un adeg marwolaeth am anghytuno a barn y wladwriaeth parthed y ffydd Gristionogol.

Roeddwn yn credu bod 'na elfen o gabledd yn y deddfau cabledd - os yw Duw Hollalluog yn Teyrnasu, pam ddiawl bod angen Cyfraith Lloegr i'w amddiffyn?

Ond mae'n rhyfedd sut mae dileu cabledd crefyddol wedi esgor ar gabledd seciwlar newydd!

Ychydig yn ôl cefais fy mragaldio am awgrymu bod gan bob dyn yr offer a'r gallu corfforol i ymddwyn yn heterorywiol neu'n wrywgydiol ac mae dewis moesol oedd y modd y defnyddiwyd y fath offer / dewis. Cefais fy ngalw yn Homophobe o'r herwydd - hynny yw yr oeddwn yn euog o'r cabledd newydd o feiddio anghytuno ag uniongrededd y farn gyfredol parthed mynegiant rhyw!

Mae'r un yn wir am sylwadau diweddar Myfanwy Alexander. Mae'r hyn dywedodd Myfanwy yn hollol gywir. Mae cleifion Cymraeg yn cael eu cam-drin mewn ysbytai yn Lloegr oherwydd eu bod yn gleifion Gymraeg, maent yn cael eu trin fel Nigers Cymraeg, yn cael eu trin fel pobl eilradd dibwys, fel yr oedd Nigers de'r UDA yn cael eu camdrin yn y gorffenol. Ond y Cabledd Newydd yw defnyddio'r "N air" - dibwys yw'r cydestyn na'r pwynt roedd Myfanwy yn codi parthed cam drin cleifion Cymraeg eu hiaith gan nad yw cam drin claf o Gymro yn rhan o'r cabledd yn ôl y chwilys modern. Reitiach ar ran Unsain, undeb mwyaf Cymru, byddid ymchwilio i sylwadau Myfanwy am gam drin ei aelodau Cymreig, mewn yspytai Lloegr, yn hytrach na gwneud pwyntiau pleleidiol tra'n cuddio tu nol i'r esgus o'r gabledd newydd!

Pwy laddodd Iesu Grist?

Fel anghydffurfiwr fy ateb yw mai FI lladdodd yr Iesu, gan iddo farw er mwyn maddau FY mhechodau.

Mae'r Beibl yn awgrymu bod yna ryw fath o gynllwyn rhwng yr Iddewon a'r Rhufeiniad i'w dienyddio heb osod bai penodol ar y naill ochr na'r llall ond gan ddatgan yn weddol glir ei fod wedi marw dros bechodau ei ddilynwyr.

Mae'r Eglwys Gatholig Rufeinig yn credu ei fod yn etifedd i'r Ymerodraeth Rufeinig, a gan hynny wedi mynd dros ben llestri i brofi mae'r Iddewon nid yr Ymerodraeth Rufeinig bu'n gyfrifol am ladd yr Iesu (er gwaetha'r ffaith mae'r Rhufeinwyr oedd yr awdurdod dros achosion y gosb eithaf ar y pryd). Yr angen yma i ddargyfeirio'r bai o Rufain i'r Iddewon sydd wedi bod yn gyfrifol am erledigaeth yr Iddewon fel Grist Laddwyr am ganrifoedd.

Mae'r Beibl yn dweud bod yr Iesu wedi ei ddienyddio yn ei ddillad ei hun - dillad Iddew. Mae Josephus yn awgrymu bod y condemniedig yn cael eu dienyddio'n noethlymun; byddai Crist noethlymun hefyd yn dangos ei fod yn Iddew. Mae'r traddodiad darluniol o ddangos Crist ar y groes yn gwisgo dim ond rhecsyn lwynau yn ymgais i guddio ei Iddewiaeth er lles achos Rhufain.

Rwy'n cael anhawster derbyn honiad Cai bod yr Iwerddon Rufeinig yn barth lle fu llai o erledigaeth ar yr Iddewon nag unrhyw ran arall o Ewrop, tra fu Eglwys Rufain yn bennaf gyfrifol am yr erlid!

Mae Cai yn llygad ei le wrth ddweud bod y Black Shirts wedi dwyn cefnogaeth o Lafur Prydain a Thorïaid Prydain, ond cawsant eu diarddel o'r naill blaid a'r llall. Eu cyffelyb yn yr Iwerddon oedd y Blue Shirts ffasgwyr nas ddiarddelwyd o Fine Gael, un o brif bleidiau'r Iwerddon hyd heddiw.

Dwi ddim yn cytuno a chefnogaeth unllygeidiog Guto Bebb i orthrwm Israel ar Balestina, ond yn ei gefnogi parthed hanes wrth Iddewiaeth yn yr Iwerddon!

Y Parchedig Dr Hen Rech Flin?

Yn ôl yn y 1980au mi fûm yn fyfyriwr yn adran Diwinyddol Prifysgol Bangor. Yr oeddwn yn ymgeisydd am weinidogaeth yr Eglwys Fethodistaidd (Weslead ar lawr gwlad). Ar y pryd doedd gan Yr Eglwys Fethodistaidd dim modd i roi addysg Gymraeg i'w cyw weinidogion, gan hynny defnyddiwyd fi fel arbrawf gan y Parch O E Evans (Gweinidog Wesla, un o athrawon Prifysgol Bangor a phrif olygydd y BCN) gan gythruddo un o fawrion adran Diwinyddol Bangor, y Parch Dr R Tudur Jones (un oedd yn gweld Arminiaeth a Seisnigrwydd y Wesleaid yn wrthyn) gan fy ngadel i fel gwystl yng nghanol dadl ddau o fawrion Crefydd Cymru.

Doedd dim modd imi ennill y frwydr, gan mae cownter oeddwn yng nghanol eu gêm. Tudur enillodd y frwydr, gan imi ddechrau dioddef o ffitiau epilepsi aflywodraethus tra yn y Brifysgol, rwy'n dal i ddioddef o'r un aflwydd. Roedd Tudur yn honni mae medd-dod yn hytrach nag afiechyd oedd yn gyfrifol am fy "ffitiau" a chefais fy niarddel o'r Brifysgol o herwydd ei enwadaeth ffiaidd, yn hytrach na dim arall.

Wedi cael fy nghicio allan o Brifysgol Bangor mi ymgofrestrais ag Ysgol Nyrsio Gwynedd, wedi imi golli dim ond un ddarlith heb eglurhad, ymchwiliwyd i'r achos a chanfuwyd yr Epilepsi.

Yn fy nicter yn erbyn Y Brifysgol, Owen a Tudur mi ddefnyddiais fy nghyflog fel cyw nyrs i "brynu" graddau DD ac ordeiniad fel gweinidog o Brifysgol Llwyth Brodorol Annibynnol yn yr UDA. Mae'n debyg bod y llwyth yn gallu gwerthu'r fath raddau yn gyfreithiol o dan ddeddfwriaeth yr UDA a chytundebau efo Gwledydd Prydain; gan hynny y mae gennyf perffaith hawl i ddefnyddio'r teitl Y Parchedig Doctor a ddyfarnwyd imi ganddynt!

Cyn i'r tystysgrifau cyrraedd 'roeddwn wedi dechrau mwynhau fy ngyrfa fel nyrs ac wedi rhoi'r gorau i fy nicter yn erbyn cachwrs yr eglwys a'r coleg, a gan hynny nid ydwyf erioed wedi defnyddio'r graddau a brynais.

Ond wedi gweld sut mae arian, bellach, yn bwysicach na dim byd arall ym myd addysg Ynysoedd Prydain, onid ydy fy ngradd DD cyfwerth ag unrhyw radd a thalwyd amdani ym Mhrydain?

It's the Drains Stupid!

Rwy’n hynod hoff o fy AS gyfredol Guto Bebb, roeddwn yn meddwl y byd o'i ragflaenydd Beti Williams, ei rhagflaenydd hi Syr Wyn a'i ragflaenydd ef Ednyfed Hudson Davies - anghytuno'n llwyr a gwleidyddiaeth pob un ohonynt, ond yn gwybod, yn ddiamheuaeth ers imi symud i arfordir y Gogledd o Feirion pe bai gen i broblem eu bod yno i wrando a gweithredu ar fy rhan, dwi ddim yn sicr sut mae'r system gwleidyddol yn gweithio yn Lloegr, ond yn ddiamheuaeth mae'r lleol yn gweithio yng Nghymru!

Gwendid Plaid Cymru dros y blynyddoedd ers cychwyn datganoli bu rhoi gormod o bwyslais ar ennill etholiadau Cynulliad, San Steffan ac Ewrop yn lle brwydro i ennill cefnogaeth ar lawr gwlad, cael cenedlaetholwyr i ennill sedd ar y cyngor cymuned ac wedyn y Cyngor Sir!

Yn di os does dim modd i Blaid Cymru ennill y Brwydr Prydeinig, ei unig obaith yw ennill y brwydr lleol. Cafodd 80% o gynghorwyr cymuned eu hethol yn diwrthwynebiad yn 2012. Pam na wrthwynebwyd y rhan fwyaf ohonynt gan ymgeiswyr y Blaid?

Roedd gan y BNP mwy o ymgeiswyr na Phlaid Cymru mewn ambell i Gyngor Sir yn 2012! Pam?

Os yw Plaid Cymru am lwyddo yn etholiadau Cynulliad, San Steffan ac Ewrop, mae'n rhaid iddi lwyddo yn gyntaf ar raddfa Cymuned a Sir.

Cefais i ddim cyfle i bleidleisio Plaid Cymru yn yr etholiadau Cyngor Sir diwethaf, mae hynny'n wendid, os oes "toriad" yn fy arfer o bleidleisio i'r Blaid ar y Cyngor, bydd torri'r arfer yn haws mewn etholiadau eraill.

Yn aml mae pobl yn gofyn pam bod yr ymgyrch cenedlaethol wedi llwyddo yn yr Alban yn well nag yng Nghymru, mae nifer o ffug atebion yn cael eu cynnig. Y gwir yw bod yr SNP wedi ymladd 90% o etholiadau lleol, a Phlaid Cymru wedi ymladd llai na 20%!

Yr unig ateb i ddyfodol Plaid Cymru yw sicrhau bod PAWB yng Nghymru yn gallu pleidleisio i'r Blaid yn etholiadau lleol 2017, a bod y rhai sy'n cael eu hethol yn ymgyrchu mewn etholiadau "uwch"! A phan ddaw cwyn am y Drains bod Cynghorydd PC yno i'w hateb!

Stwffiwch eich technoleg newydd ewch allan i ymgyrchu!

Yn ystod etholiadau cyffredinol 1974 roeddwn yn berchen ar declyn, newydd ei ddyfeisio, y cyfrifiannell; peiriant a oedd yn caniatáu imi gyfrif gobeithion fy mhlaid yn gynt nag oedd aelodau eraill o'r blaid yn gallu gwneud ar bapur, roedd hynny'n wych ac yn syfrdanol ac yn dechnoleg newydd go iawn 40 mlynedd yn ôl.

Mi brynais fy nghyfrifiadur cyntaf tua 1979 a sgwennais raglen ar ei gyfer o fewn mis o'i brynu (ar y pryd doedd dim modd prynu raglen). Bum ym mysg y cynharaf i ddefnyddio e-bost, byrddau trafod ac ati. Mae rhai o'r gwefannau Cymraeg cynharaf sydd ddal ar y we yn rhai a gynhyrchwyd gennyf i, nid brolio - jest deud.

Yr wyf, bellach, yn ymylu at statws hynafgwr; ac os ydwyf i'n hen, mae'r dechnoleg rwyf wedi byw efo trwy fy oes hefyd yn hen; twt lol botas yw cyfeirio ati byth a hefyd fel dechnoleg newydd.

Mae sôn bod yr hen dechnoleg yma wedi cynorthwyo Obama mewn ymgyrch etholiadol, a bod rhaid i ni ei ddefnyddio bellach er lles ein Plaid. Digon teg. Ond cofiwch bod rhai ohonom sydd yn ein penwynni yn hen gyfarwydd â'r bysellfwrdd; ac mae ni sy'n methu clywed yn ein henaint a ni sy'n methu cerdded bellach o herwydd crug cymalau yw'r goreuon i'w ddefnyddio fel keyboard Warriors.

Os am berswadio ein cenedl, lle'r HEN yw'r cyfrifiadur, lle'r ifanc, o hyd, yw curio drysau, canfasio a pherswadio wyneb wrth wyneb ar stepen drws, megis yr hen ffordd Gymreig o wleidydda!

Yr Angen am Hen Bregethwrs ar Lein

Pan ddechreuais bregethu, bron i ddeugain mlynedd yn ôl bellach, cefais lwyth o gefnogaeth gan frodyr a chwiorydd yn y ffydd a oedd yn falch o weld gŵr ifanc yn ymlwybro i uchel arswydus swydd y weinidogaeth, ac un o'r ffyrdd yr oeddent yn mynegi eu gwerthfawrogiad oedd trwy roi imi lyfrau.

I mi, yn ddeunaw oed, roedd y llyfrau yn chwerthinllyd, yn hen ffasiwn, yn ddiflas ac yn amherthnasol. Roedd y cofiannau yn sôn am gyfnod cyn fy ngeni a'r pregethau yn perthyn i'r 1870au nid y 1970au, a gan hynny yn ddiwerth i efengylydd cyfoes.

Mi dderbyniais y cyfrolau, gyda diolch (wrth gwrs)- a'u taflu i'r bin sbwriel agosaf ar y ffordd adref.

Ond bellach rwy'n difaru binio’r llyfrau.

Roedd ambell un yn rwtsh a ysgrifennwyd gan pobl (nad oeddwn yn gwybod ar y pryd) eu bod yn aelodau o'r teulu, ac yn golled i'r archif hanes teulu o'u binio.

Roedd rhai yn defnyddio aelodau o fy nheulu fel enghreifftiau o dda neu ddrygioni ac yn sôn am eu hanes yn dilyn, neu yn gwrthwynebu, achos crefydd y fro. Mae llawer o'r rhai cynharaf yn rhoi darlun byw o draddodiadau ac arferion Cymru cyn anghydffurfiol.

Mae llawer un o'r llyfrau crefyddol yn rhoi gwybodaeth achyddol pur, sefydlwyd y capel gan X mab Y ond mae mwy yn rhoi jest yr un llinell o wybodaeth achyddol euraidd mewn cofiant a phregethau diflas. Pe na bawn yn gôc oen mor hy yn fy ieuenctid, ac wedi cadw'r llyfrau, prin y byddwn wedi eu darllen, hyd yn oed erbyn callineb fy mhenwynni.

Gwychder y we, wrth gwrs, yw bod peiriant chwilio yn gallu canfod y perl yn y cachu, a gan hynny hoffwn ofyn i Lyfrgell Genedlaethol Cymru, eto, i gynnwys holl gynnwys eu Cofiannau, pregethau ac Hanesion yr achos ar lein, er mwyn inni gallu canfod y perlau yn y baw.

Pleidleisiwch TEIRGWAITH i'r Blaid

Dim ond chwinc dros 30% o bobl Cymru aeth i'r drafferth o fwrw pleidlais yn etholiad Ewrop 2009.

Gyda darogan bydd y niferoedd yn is o dipyn eleni, bydd pob pleidlais unigol yn hynod werthfawr; bydd POB UN bleidlais a bwrir dros Blaid Cymru dydd Iau nesaf cyfwerth a ddwy bleidlais i'r Blaid yn etholiad Cynulliad 2011 a gwerth bron i deirgwaith pleidlais i'r Blaid a rhoddwyd yn etholiad San Steffan 2010.

I'r gwrthwyneb, wrth gwrs, bydd meddwl mai etholiad dibwys yw'r etholiad yma a pheidio a thrafferthu pleidleisio, megis amddifadu tair pleidlais rhag y Blaid; a gallasai hynny bod y gwahaniaeth tyngedfennol mewn etholiad sy'n edrych yn dyn ar y diawl am y 3ydd safle, y 4ydd safle a'r collwr o drwch y blewyn yn y 5ed safle.

Pe bai bawb a roddodd bleidlais i Blaid Cymru yn etholiad Cynulliad 2011 yn troi allan i bleidleisio dydd Iau nesaf gallasai'r Blaid ennill ddwy sedd a chael gwared â IWCIP a'r Torïaid o Gymru yn Ewrop.

Os nad yw gefnogwyr y Blaid yn trafferthu pleidleisio, gallasai'r Blaid colli ei ASE.

Bydd pleidlais pob cefnogwr y Blaid yn cyfrif deirgwaith Dydd Iau, a gan hynny mae'n hynod bwysig bod pleidlais POB cefnogwr yn cael ei bwrw dros y Blaid.

Defnyddiwch eich pleidlais a defnyddiwch hi dros Gymru dda chwi!

Rwyn Pleidleisio Plaid Cymru ar 22 Mai

Sori Mr/Mrs/Ms Canfasiwr – ti'n rhy hwyr o lawer!

Rwy'n hen, rwy'n fusgrell; mae'r bwth pleidleisio agosaf yn daith gerdded milltir a hanner yno ac yn ôl - ew rwy'n sgut ar fy mhleidlais post!

Ond - mi bleidleisiais ddydd Iau diwethaf, cyn derbyn anerchiadau gwleidyddol y rhan fwyaf o'r pleidiau, cyn i Griw Plaid Cymru, na Stepen Ddrws Llafur na'r unigolyn hoffus o'r Rhyddfrydwyr Democrataidd canu cloch y tŷ 'cw i ganfasio.

Rwy'n teimlo'n chwithig (hy yn "pissed off" nid yn "left wing") fy mod wedi pleidleisio cyn i hwyl yr etholiad cychwn go iawn; ac yn teimlo bod yna rhywbeth creiddiol annemocrataidd yn y ffaith fy mod yn gallu bwrw pleidlais pythefnos cyn diwrnod yr etholiad a chyn i'r holl ymgeiswyr cael cyfle dechau i geisio dwyn fy mherswâd.

Mewn etholiad lle bydd llai na thraean trwy’r DdU yn debygol o droi allan i bleidleisio, bydd niferoedd fy nghyd pleidleiswyr post yn dyngedfennol i'r canlyniad terfynol, ac fel fi, wedi pleidleisio cyn yr ymgyrch. Dydy hynny ddim yn iawn, dim yn deg a dim yn ddemocrataidd.

Rwy'n ddiolchgar am y drefn sy'n caniatáu pleidlais post imi, hebddi byddwn yn annhebygol o allu bleidleisio; ond mae'n rhaid i'r Pleidiau, Y Comisiwn Etholiadau, ERS Cymru a'r Swyddogion Etholiadol ail feddwl sut mae cynnal ymgyrch etholiadol er mwyn cyd gynnwys ni "bostwyr" fel rhan o brif lif y cyfnod ymgyrchu!

Polau - y Blaid a'r Prydeinwyr

Nifer o gwestiynau difyr wedi cael eu gofyn ar Flog Menai am sefyllfa polau piniwn Cymreig. Dwi ddim yn sgit am bolau ond ta waeth, hoffwn ymateb i'r sylw hwn ar flog Cai

Ond dwi'n gofyn y cwestiwn eto - pam y byddai'r Torïaid yn cynhyrchu un canlyniad trychinebus ar ôl y llall yng Nghymru mewn is etholiadau, wrth berfformio'n gryf yn etholiad Ewrop?

Natur etholiad, megis un Ewrop (neu isetholiad) lle bydd ychydig yn pleidleisio yw cymhelliad pobl i bleidleisio. Mae cefnogwyr pa blaid sy ddim yn trafferthu troi allan yn bwysicach na chefnogwyr y Blaid sydd yn troi allan!

Roedd Etholiad Ewrop 2009 yn enghraifft pur o hynny. Cefnogwyr naturiol Llafur wedi blino efo Llywodraeth stel; ac yn aros gartref.

Ffrae fewnol bu ac y mae'r un rhwng y Torïaid ac Iwcip ffrae rhwng pobl o'r un anian ac yn rheswm da am anog pleidleiswyr y naill garfan a'r llall i bleidleisio.

Rhwng problemau "Gwynedd" y Blaid a theimlad, o bosib, bod cefnogaeth "pur" Y Blaid i'r UE yn amherthnasol neu yn wir yn ang-nghynrychiadol o farn pobl Cymru am Ewrop o fewn y drafodaeth ar y dydd fe gafodd Plaid Cymru canlyniad siomedig.

Mae rhai o'r amgylchiadau wedi newid erbyn hyn. Bydd Llafurwyr yn llawer mwy tebygol o bleidleisio nac aros gartref eleni a bydd mwy o Dorïaid yn aros gartref mewn siom gydag ambell un yn troi at Iwcip.

Os yw Plaid Cymru yn colli sedd ac Iwcip yn cadw sedd mi fydd yn drychineb i achos Cenedlaetholdeb Cymru; mi fydd yn un o'r dyddiau duaf yn hanes ein cenedl ers talwm.

Yr wyf wedi bod ynd digon blin efo'r Blaid yn fy nhro; does dim angen edrych ym mhell iawn yn archif fy mlog i weld sut mae ambell i agwedd ac unigolyn sy'n perthyn i'r Blaid wedi fy mhiso fi off (ac mae'r rhan fwyaf yn dal i'm mhiso fi off) ond rwy'n wir credu bod angen rhoi'r holl flinderau am y Blaid i'r nelltu am fis a sicrhau bod pawb sydd wedi rhoi X i'r Blaid yn y gorffennol yn mynd allan o'u ffordd i sicrhau eu bod yn pleidleisio Plaid Cymru eto ar Fai 22 .

Bydd pwdu a gwrthod pleidleisio, neu ymuno yn yr hwyl a phleidleisio i Iwcip, yn niweidio'r achos cenedlaethol yn ei gyfanrwydd am gyfnod hir.

Pe bai Parti'r United Kingdom yn cael mwy o bleidleisiau na'r Party of Wales ar Fai 22 mi fydd yr achos gwladgarol, nid jest yr achos cenedlaethol yn y cachu!

Mae'n bwysig bod pob un o garedigion Cymru sydd wedi hanner meddwl pleidleisio dros Gymru a Phlaid Cymru yn y gorffenol yn gwneud hynny eleni!

Nid Etholiad Dibwys, sydd ddim yn cyfrif gystal ag Etholiad San Steffan neu Etholiad y Bae yw Etholiad Ewrop eleni – ond Etholiad am Einioes ein Cenedl.

Pleidleisia, Cymro dwymgalon, dros Gymru dy wlad! Neu gweld Brit Nat Seisnig yn dy gynrychioli ar lwyfan y byd!

Sbwriel!

Llongyfarchiadau i Gyngor Gwynedd;am benderfynu i leihau pa mor aml bydd y biniau brwnt yn cael eu casglu.Rwy’n mawr obeithio bydd Cyngor Conwy yn dilyn yr un trywydd.

Gan fy mod yn ailgylchu yn ddiwyd, tua unwaith pob chwe wythnos byddwyf yn rhoi fy bin gwasarn methu ail gylchu allan - a hynny'n hanner llawn fel arfer.

I'r rhai sydd yn cwyno, yn arbennig ar sail gost, hoffwn ofyn pam ddiawl dylwn i dalu i wasanaethu eich diogi chi? Os allwn i yn fy mhenwynni a gydag anabledd difrifol torri lawr ar faint sydd yn mynd i'r bin gwastraff gweddilliol gall bawb gwneud yr un fath. Annheg yw disgwyl i drethdalwyr sy'n gwneud eu gorau i ailgylchu i sybsedeiddio pobl sy'n methu gweld yr angen i roi'r tin bîns neu'r botel llefrith mewn bin gwahanol!

Difyr gweld cwynion yn erbyn Gwynedd gan gefnogwyr y Torïaid ac UKIP. Pobl sydd yn ddigon bodlon gyhuddo eraill am ddiogi o herwydd salwch, anabledd neu anffawd gymdeithasol; yn cwyno am amgylchiad sydd yn codi o herwydd eu bod nhw'n rhy blydi ddiog i wahaniaethu rhwng y botel Gin a'r botel Tonic i'w gwaredu ar wahân!

Syr Cyril Smith

Mi fûm yn aelod o'r Blaid Ryddfrydol (noder NID y Rhyddfrydwyr Democrataidd) yn y 1970au. Roeddwn yn 13 oed pan gyfarfyddais a Cyril Smith am y tro cyntaf, mi fûm mewn cysylltiad â fo am lawer blwyddyn wedyn. Er gwaetha'r ffaith fy mod yn un o "protégés" Cyril ni chefais fy ngham-drin ganddo na derbyn unrhyw awgrym am ddymuno fy ngham-drin. Rwy'n cael yn anodd derbyn bod y Cyril Smith yr oeddwn i'n adnabod yw'r anghenfil y mae'r wasg yn son amdano.

Hwyrach caf fy siomi ar yr ochor waethaf ar ôl i'r heddlu gwneud eu hymchwiliadau a chanfod fy mod wedi bod yn lwcus o beidio fy ngham-drin. Rwy'n gobeithio cael fy siomi o'r ochor orau a chanfod mae'r Cyril yr oeddwn yn hoffi ac yn cael hwyl yn ei gwmni oedd y Cyril go iawn.

Yr un peth rwy’n sicr amdano yw nad oedd gan Nick Clegg unrhyw gysylltiad na bai am hanes Cyril Smith - mae o'n rhy ifanc ac yn rhy hwyr yn hanes Rhyddfrydiaeth i gynnal bai!

Mae'n anodd i mi gredu'r cyhuddiadau, ond siom mewn cyfaill, nid bai ar blaid, bydd fy ymateb os brofir y cyhuddiadau yn erbyn Cyril.

Adfer a'r Fro Dwyieithog

Er gwell, er gwaeth, mi fûm yn gefnogwr brwd o Fudiad Adfer ar ddiwedd y Saithdegau, dechrau'r Wythdegau. Rwy'n dal i gredu bod polisi iaith Adfer yn gywir. Pe bai Bro Gymraeg wedi ei greu yn y 1980au byddai hanes yr iaith yn wahanol!

Dadl Adfer oedd Un Iaith i'r Fro!

Rwy'n cael fy nhristau gan ddadl rhai bod angen Uniaith i waddol Cymru (Saesneg) a dwyieithrwydd i'r Fro a hynny'n cael ei gyflwyno fel etifeddiaeth Adfer.

Gan nad ydwyf yn cofio colli fy lle ar Senedd Adfer hoffwn ddatgan, fel Seneddwr y Mudiad - na fu Dwy Iaith i'r Fro nac Unieithrwydd Saesneg  i weddill Cymru ymddangos yn rhan o'n credo - ac na fydd byth!

Cymraeg "Ar y Gweill"

Bron i flwyddyn yn ôl cafodd y Cyngor Cymuned Lleol dipyn o anghydfod, pan benderfynodd y cyngor i beidio a dilyn traddodiad canrif oed o beidio ac ethol yr is-gadeirydd yn awtomatig i'r Cadeiryddiaeth. Wedi i bwyllgor safonau Sir Conwy edrych ar yr anghydfod cafwyd bod ein cyfansoddiad (a grëwyd yn wreiddiol tua 1974, mi dybiaf) yn annerbyniol a chawsom wŷs i'w diweddaru er mwyn adlewyrch newidiadau a fu yn neddfwriaeth yn ystod y 40 mlynedd diwethaf ac ati.

Cawsom gyngor i ddilyn drafft cyfansoddiad Un Llais Cymru, a dyna a wnaed. Ar y cyfan bu ddrafft Un Llais Cymru yn ddefnyddiol tu hwnt, bu angen tocio man hyn ychwanegu man draw er mwyn ddibenion lleol ond daeth y Cyngor i gytgord o ddefnyddio'r drafft, wedi ei addasu.

O dan Cynllun Iaith y Cyngor mae'n rhaid i ddogfennau, megis cyfansoddiad, bod yn ddwyieithog. Yn hytrach na thalu am gyfieithiad o'r cyfan o'r cyfansoddiad, gofynnodd y Cyngor i Un Llais Cymru am fersiwn Cymraeg y drafft, er mwyn i'r cynghorwyr Cymraeg rhugl rhoi llinell goch trwy'r darnau amherthnasol a chyfeirio'r darnau a addaswyd i'n cyfieithydd. Yr ymateb cawsom oedd bod y fersiwn drafft o dan hawlfraint National Association of Local Councils Lloegr, ac na fyddai hawl gennym i gyfieithu unrhyw ran ohono i'r Gymraeg a bod hawl cyfieithu wedi ei wrthod, hyd yn hyn, gan NALC, sydd yn creu cyfyng gyngor i mi.

Gallem ymofyn cyfreithiwr i greu cyfansoddiad, annibynnol o'r drafft, ar ein cyfer ni yn unigol - costio ffortiwn! Gallwn gogio bod ein cyfansoddiad wedi ei greu yn annibynnol a thalu am gyfieithu pob gair - ffortiwn arall; neu gallwn basio'r cyfansoddiad Saesneg efo addewid bod fersiwn Cymraeg ar y gweill. Mi fyddwn yn pleidleisio yn erbyn, ond mi dybiaf mai ar y gweill bydd yn ennill y dydd, ac mae "ar y gweill" bydd ein cyfansoddiad Cymraeg am byth bythoedd.

Wrth ddilyn cyfeiriadau Un Llais, fy nheimlad oedd bod Glan Conwy yn hwyr i'r sioe. Sy'n codi'r cwestiwn - Sawl Cyngor bach Cymreig sydd au cyfansoddidau Cymraeg  ar y gweill o dan yr un rwystredigeth?

Nain, Dad, DET ac IWCIP

Pan oeddwn tua 11 oed, yn ystod etholiad 1970, daeth rhyw foi Plaid Lafur i gnocio ar ddrws tŷ Nain i ofyn a oedd hi am gael pas i'r bwth pleidleisio. Cafodd ei ddanfon i ffwrdd, efo pry yn ei glust, am geisio prynu ei phleidlais am gyn lleied o wobr. Fe benderfynodd hi fod rhaid imi ei hebrwng i'r Drill Hall yn Nolgellau i fwrw ei phleidlais er mwyn profi bod pleidlais yn bwysicach na phas mewn car.

Wedi cael rhywfaint o blas wefr yr etholiad, (ac roedd etholiadau yn wefreiddiol ar y pryd- efo gludion - a chyrn siarad - a dim byd arall ar yr ychydig sianeli radio a theledu ) roeddwn braidd yn underwhelmed gan y broses o bleidleisio; camgymeriad oedd sôn am hynny wrth Nain! Cefais ddarlith am y ffaith fy mod i am gael yr uchel arswydus braint o o bleidleisio yn ugain mlynedd yn iau na chafodd hi pleidleisio am y tro cyntaf, oherwydd bod hi'n fenyw; hanes ei hen daid yn cael ei droi allan, yn etholiad 1859, cwyn am y genhadaeth yn danfon bara i wledydd pellennig yn hytrach na'r hawl i bleidleisio am fara ac ati.

Wedi mynd adref mi adroddais y profiad swreal yma wrth Dad, gan ddisgwyl iddo gyd chwerthin efo fi, ond cefais siom! Cefais Wers y Persli gan Dad, hefyd, am y pwysigrwydd o bleidleisio. Fy Nhad, wrth gwrs, yn ddigon hen i gofio merched dibleidlais a rhai o'r bobl cafodd eu troi allan.

Anocdotau difyr yw'r uchod i fy mhlant, fy neiau, fy nithoedd, a bron pob pleidleisiwr ifanc arall o'r un genhedlaeth a nhw. Hen hanes - dyna pam nad yw'r ieuenctid yn trafferthu pleidleisio, ond bod ni, yn ein penwynni, yn hynod debygol o bleidleisio. Fel mae pob pôl piniwn yn dangos mae pobl o fy nghenhedlaeth i, a chenhedlaeth fy Nhad, a chenhedlaeth Dafydd Elis Thomas yn llawer, lawer mwy tebygol o bleidleisio yn etholiad Ewrop eleni na'r ieuenctid.

Mi nodais, wrth drafod etholiadau Ewrop pum mlynedd yn ôl, bod cenedlaetholwyr, fel fy nhad, am bleidleisio IWCIP fel pleidlais protest yn erbyn Plaid Cymru yn cau ysgolion eu disgynyddion, yn hytrach na chyflawni'r pechod mwyaf o beidio pleidleisio.

Gwyddwn i ddim pa wahaniaeth i'r canlyniad wnaeth pleidlais fy nhad, ei frodyr a'i chwiorydd i gynnydd pleidlais IWCIP na lleihad pleidlais y Blaid. Ond yr wyf yn gwybod bod y profiad o gael pobl oedd wedi bod yn ddriw iddo ers cyn 1974 yn dweud NA iddo, wrth ganfasio yn 2009, wedi brifo DET i'r byw.

Rwy'n deall pam nad yw DET am gnocio ar ddrws fy nhad a dweud ei fod wedi bod yn wrth -Gymreig pum mlynedd yn ôl - yn ei alw'n fradwr, a thrwy hynny colli ei bleidlais ef eto - a cholli pleidleisiau ei 25 disgynnydd sydd a'r hawl i bleidleisio rŵan neu yn fuan, yr un pryd!

Rwy'n credu bod IWCIP yn ffasgwyr gwrth Cymreig, ac yn cael dweud wrth Dad ei fod wedi cachu ar achos y genedl trwy eu cefnogi yn etholiad Ewrop 2009; ond os glywaf Leanne neu DET yn dweud hynny, swaden cant - nid bleidlais. Rhywbeth mae DET yn gwybod ac mae angen i Leanne dysgu cyn mis Mai!

Nid TAW bia hi!

Mewn sylw ar ei flog mae Cai Larsen yn adrodd y gwirionedd noeth

Fel mae'r gyfradd pleidleisio yn syrthio mae perfformiad y Blaid yn gwella

Rhan o lwyddiant Plaid Cymru yn etholiadau cyntaf y Cynulliad oedd cael y bleidlais craidd allan mewn etholiad lle na fu llawer yn pleidleisio!

Rhan o fethiant Plaid Cymru yn ail etholiad y Cynulliad, a phob etholiad ers hynny, bu ceisio manteisio ar y ffaith bod Pleidleiswyr Plaid Cymru yn fwy tebygol o bleidleisio gan anwybyddu'r angen i ddwyn pleidleiswyr i'r achos.

Mae'r Blaid wedi gweithredu polisi o "taw bia hi" ers 1999. Yn ystod etholiad Cynulliad 2003, rhoddais hen boster o'r etholiad blaenorol yn fy ffenest i gefnogi Gareth Jones, cefais gŵys gan aelodau'r Blaid i’w dynnu i lawr gan ei fod yn "hybu etholiad" i etholwyr nad oeddynt yn debygol o bleidleisio / yn debygol o bleidleisio i blaid arall

Mae na rywbeth gyffredinol anghynnes mewn ymgyrch etholiadol sy'n bwriadol ceisio crebachu nifer y pleidleiswyr, mae na rhywbeth llawer mwy ffiaidd mewn etholiad sydd ddim yn lledaenu'r achos cenedlaethol er mwyn cynyddu'r gefnogaeth, gan ddiystyru canlyniad!

Cafodd Plaid Cymru ei canlyniadau gorau erioed yn y 1960au ar 70au, pan oedd y Blaid yn un swnllyd ar y diawl, yn styrbio pawb a phopeth efo cyrn pen car, yn cyhoeddi negeseuon nad oedd y cyfryngau prif lif am eu crybwyll!

Os am lwyddo yn etholiad Ewrop, Etholiad San Steffan, Etholiad y Bae, gwell na mud obeithio am dyrnowt isel yw bloeddio, mewn pob modd posibl ein cefnogaeth i achos ryddid ein gwlad a Phlaid Cymru.

Wedi'r cwbl mae'r ACHOS yn BWYSICACH na'r bleidlais! Ac, ar y cyfan mae'r Blaid wedi llwyddo mwy trwy floeddio na chau cêg!

Chwip Din i'r Cynulliad

Roedd gwrando ar ddadl ar ddisgyblu plant ar Y Dydd yn y Cynulliad yn werth aros fynnu yn hwyr y nos ar ei gyfer. Roedd nifer o ddadleuon call yn cael eu gwneud o'r ddwy ochor. Rwy'n credu bod y Cynulliad wedi gwneud y penderfyniad cywir i beidio a chynnwys deddfwriaeth ar ddisgyblu plant fel cynffon i'r Mesur ar Wasanaeth Cymdeithasol. Ond yn wir obeithio bydd cynnig unigol ar y pwnc yn cael ei gyflwyno yn fuan.

Roeddwn yn cytuno, i raddau, efo rai o sylwadau Darren Millar a Byron Davies. Mae rhieni sydd yn curo eu plant mewn modd disgybledig yn rhieni cariadus sydd yn dymuno'r gorau ar gyfer eu plant. Ond heb fy mherswadio mae caniatáu iddynt i barhau i guro eu plant yw'r ffordd gorau iddynt barhau i fynegi'r gorau ar eu cyfer.

Rwy'n cofio adeg, yn ôl yn y chwedegau, pan ddaeth Taid a Nain acw jest ar ôl i mi cael chwip din gan Dad am ryw ddrwg weithrediad, a Taid yn ceisio fy nghysuro trwy ddisgrifio'r gosb y bydda fo di cael am yr un drosedd ar droad y ganrif cyn ddiwethaf - ei ddinoethi o flaen y teulu cyfan a chael ei guro â wialen bedw hyd fod gwaed yn llifo - roeddwn yn lwcus bod y byd wedi ei wareiddio i'r fath raddau mae llaw draws trowsus ym mhreifatrwydd stafell gwely cefais i!

Doedd fy Nhad ddim yn fwystfil anhrugarog am chwipio fy nhin yn y ffordd wnaeth, doedd fy Hen Daid ddim yn byrfert rhywiol am ddisgyblu ei fab mewn modd byddai'n sicr o'i roi ar y gofrestr troseddwyr rhywiol pe bai'n digwydd heddiw. Roedd y ddau yn dadau cariadus a oedd yn gwneud yr hyn yr oeddynt yn credu oedd y gorau ar gyfer eu plant o fewn safonau eu hoes. Ond mae'r oes wedi newid. Dwi ddim yn bradychu Dad na'i amharchu trwy beidio chwipio tinau fy mhlant yn y modd cafodd fy nhin i'w chwipio ganddo ef - jest yn derbyn bod pethau'n wahanol a derbyn bod modd amgenach i ni ddangos ein cariad at blant.

Roedd un agwedd o'r ddadl yn peri pryder imi, cyfeiriodd sawl gyfrannydd i'r drafodaeth am greu troseddwyr o rieni - dadl gwan; yr hyn sydd yn peri gofid imi yw creu troseddwyr o blant!

Rwy'n ddigon hen i gofio dyddiau'r gansen yn cael ei ddefnyddio mewn ysgol (ar "blant" digon hen i bleidleisio - gan fod ambell AC wedi gofyn am oedran rhoi gorau i guro!) Rwy'n falch bod y gansen wedi ei wahardd, byddwn byth am weld ei ail gyflwyno - OND un o'r pryderon i mi pan oedd fy mhlant yn mynd trwy'r ysgol oedd clywed son am yr heddlu yn cael eu galw i'r ysgol ac achosion llys yn deillio, o ddigwyddiadau lle byddwn i wedi derbyn y gansen. Ar y cyfan rwy'n falch fy mod wedi cael cansen oedd yn brifo am wythnos yn hytrach na record droseddol bydda'n brifo am oes!

Rwy'n lled gytuno a'r bwriad i wahardd disgyblaeth gorfforol ar blant, cyn belled a chaf y sicrwydd mae'r rhiant, nid y wladwriaeth, bydd yn pennu’r gosb pan fo plentyn, wir yr, yn haeddu'r amgen i chwip din!

Ofn y chwith i ddadlau yn erbyn mewnfudo

Mae pob Cymro sydd wedi edrych ar ffigyrau'r cyfrifiad o 1901 i 2011 yn gwybod be di'r broblem fwyaf sydd wedi peri loes i barhad yr Iaith Gymraeg - y mewnlifiad o Saeson i'r Gymru Cymraeg. Does dim dadl. Mae cwestiynau ymylol parthed trosglwyddiad iaith, adnoddau dysgu'r Gymraeg fel ail iaith, sefydlu ysgolion Cymraeg i'r lleiafrif, cyfleoedd i ddefnyddio'r Gymraeg yn y gymuned ac ati i gyd yn cael eu heffeithio gan y mewnlifiad. Onid aed ati i rwystro llif y mewnlifiad DOES dim dyfodol i'r Iaith Gymraeg.

Mae'r LDP's sy'n cael eu gorfodi ar bob cyngor yng Nghymru yn wahoddiad i ragor o Saeson i fwewnlifo i Gymru, mae adeiladu tai cymdeithasol na all aelod o'r gymdeithas gynhenid ei chaffael yn bwydo'r mewnlifiad.

Ond mae cwyno am fewnlifiad estron sydd yn distrywio ein hiaith a'n cymdeithasau yn right wing; rhywbeth sydd yn wrthyn i Chwith bondigrybwyll yr Achos Cenedlaethol Cymreig.

Y farn ar y stryd, boed gwell neu waeth, yw 'Bod Mewnfudwyr yn Ddistrywio ein Ddiwylliant', a 'Dylai Mewnfudwyr Dysgu ein Hiaith'

Yn hytrach na gwrthwynebu'r fath dadleuon fel cachu adain de - dylai’r mudiad cenedlaethol addasu dadl, sy'n cael ei gredu gan y mwyafrif, i ddadl genedlaetholgar dros Gymru a'r Gymraeg!

Rhaid i genedlaetholwyr dweud na! Digon yw digon - dim mwy o fewnfudo di angen o Loegr i Gymru a mynnu bod y rhai sy'n benderfynol o fudo i'r Fro Gymraeg yn cael eu gorfodi i ddysgu ein hiaith!

Os yw'n ddadl ddigonol dros Brydain a'r Saesneg, mae cystal dadl dros Gymru a'r Gymraeg!

Danedd dodi ac annibyniaeth

Torais fy nanedd gosod mis Mawrth llynedd - amcangyfrif fy neintydd am rai newydd yw mis Hydref 2014.

Mae'r ffaith bod gan yr Alban gwell gyfle i gael annibyniaeth cyn bod modd i mi cael danedd gosod newydd yn adrodd cyfrolau am wasanaethau deintyddol y GIG yng Nghymru o dan reolaeth Plaid Lafur Carwyn Jones!

Yr Hen Ffordd Gymreig o Wleidydda

Yr wyf wedi bod yn esgeulus o fy mlogiau yn niweddar, wedi mynd o sgwennu post neu ddau bob wythnos i sgwennu post neu ddau bob 6 wythnos neu lai. Mae nifer o resymau am y ffaith fy mod wedi colli'r awch i flogio. Yr rheswm pennaf yw fy mod wedi dweud fy nweud, wedi gosod fy mherlau o flaen y moch, wedi chwythu fy mhlwc o ran canfod cwynion newydd ar ôl cyfnod o 7 mlynedd o flogio; bron pob tro mae erthygl neu adroddiad yn fy nghythruddo i enyn ymateb rwy'n cofio imi ddeud hynny eisoes.

Yr ail reswm yw bod blogio wedi mynd yn hen ffasiwn braidd. Pan gychwynnais roedd tua dwsin o flogiau gwleidyddol Cymraeg a thua 30 o flogiau Cymreig gellid creu cyd drafodaeth a thraffig rhyngddynt, prin yw'r blogiau gwleidyddol Cymraeg / Cymreig bellach. Pelican yn yr Anialwch yw'r post yma bellach yn hytrach na rhan o drafodaeth fywiog am wleidyddiaeth Cymru.

Y trydydd reswm, ar reswm pwysicach, o bosib, yw fy mod heb fy narbwyllo o'r cychwyn cyntaf bod gwleidydda ar y we o'r pwys mwyaf.

Mewn erthygl ar Amcanion i'r Blaid ar gyfer 2014 mae Blog Menai yn ddweud:

"Bydd yr etholiad San Steffan nesaf yn torri tir newydd i'r graddau y bydd llai o bobl nag erioed o'r blaen yn derbyn eu gwybodaeth am yr etholiad o'r cyfryngau prif lif. Mae darlleniad papurau newydd yn syrthio fel carreg trwy'r DU. Bydd mantais sylweddol gan y sawl sy'n gwneud defnydd o ddulliau amgen o gyfathrebu neges wleidyddol. Mae'n bwysig i'r Blaid fod ar flaen y gad yma. "

Rwy'n cytuno'n llwyr, ond dwi ddim yn credu mai'r Cyfryngau Newydd yw'r ffordd amgen i gyfathrebu'r neges wleidyddol. Pan oedd fy mlogio ar ei anterth yr oeddwn yn cael 4 mil o "hits" ar Miserable Old Fart a bron i fil yma ar bob erthygl, ond bu 90% o'r darllenwyr yn bobl gadarn eu barn wleidyddol. Rwy'n sicr nad ydwyf wedi ennill na cholli un bleidlais i unrhyw blaid trwy fy mlogiau.

Mae argaeledd 300 o sianeli teledu ac argaeledd y we wedi sicrhau bod modd i bobl osgoi'r newyddion ac osgoi gwleidyddiaeth mewn ffordd nad oedd modd gwneud 20in mlynedd yn ôl, ac o gael newyddion dim ond derbyn y newyddion sy'n bwydo eu rhagfarnau.

Gwastraff dadl yw i mi trydar neges o gefnogaeth i'r achos IE yn yr Alban neu achos Cenedlaetholdeb Cymreig gan fod 90% o fy nilynwyr eisoes yn hollol gefnogol neu'n hollol wrthwynebus i'r achos, does dim dylanwad i'w cael.

Yr hyn mae'r cyfryngau newydd yn rhoi inni yw'r cyfle i fynd yn ôl i'r Hen Ffordd Gymreig o wleidydda!

Curo drysau a dadlau ar bentan, cyrn siarad ar ben car, côr cefnogaeth ar sgwâr tref a phentref, bore goffi lle mae'r ymgeisydd yn bresennol, cwrdd â phobl yn y byd go iawn yn hytrach nag ar lein creu gwleidyddiaeth gymunedol lle mae'r etholwr yn gwybod am, os nad yn adnabod yr ymgeisydd, nid yr avatar ar lein!

Mae'r cyfryngau newydd yn galluogi pobl i osgoi gwleidydda cyfryngol - mynd yn ôl i wreiddiau gwleidydda personol cymunedol "yn y cigfyd" yw'r ateb nid gwleidydda ar lein. Tra fo eraill yn ceisio dilyn Obama ar y we - y cigfyd yw cryfder Plaid Cymru o'i drin yn iawn!

Nadolig Llawen

Cymraeg gan Swinton? Dim diolch!

Ar wefan (a chylchgrawn) Golwg 360 mae 'na stori am Gwmni Siwrin Swinton yn gwahardd y Gymraeg.

Hen stori ffiaidd yr ydym yn hen gyfarwydd â hi gan gwmniau o'r fath, ysywaeth.

Bendith fwyaf yr hanes yw'r sylwadau o dan yr erthygl lle mae pobl yn nodi nifer o gwmnïau siwrin sydd yn cynnig gwasanaeth Gymraeg yn naturiol heb ofyn na phrotest nac ymgyrch. Sydd yn codi cwestiwn am brotest yn erbyn y rhai sy'n sarhau'r iaith:

Pam ceisio cael cwmni mawr fel Swinton i newid ei pholisi iaith yn hytrach nag annog pobl i siwrio trwy gwmnïau fel yr NFU, Tarian, HLW Caerfyrddin ac ati, sydd yn ddiofyn, di-ymgyrch di-brotest eu cefnogaeth i'r Gymraeg?

Pe bai Swinton yn Cymreigio, oni fyddai hynny yn esgus inni beidio a chefnogi'r cwmnïau bach lleol?

Yn ôl yn y 70au rwy'n cofio fy hen gyfaill Neil Siencyn yn gofidio bod rhai o ymgyrchoedd Cymdeithas yr Iaith yn arwain at gael arwyddion a ffurflenni Cymraeg mewn Swyddfeydd Post tra fo mwyfwy o Saeson yn dyfod yn Bostfeistri gan arwain at fwy o arwyddion Cymraeg ond llai o wasanaeth Cymraeg! Dyna berygl brwydro yn erbyn gwrth Cymreictod Swinton. Mae na berygl byddid ennill y frwydr yn niweidio cwmniau llai, naturiol eu Cymreictod. sy'n cynnig gwasanaeth bersonol trwy'r Gymraeg.

Tra fo gwasanaeth Cymraeg / Cymreig / lleol ar gael pam pwyso ar gwmni rhyngwladol i ddarparu'r Gymraeg? Onid gwell cefnogi ac adeiladu'r cwmniau lleol Cymraeg a Chymreig ac anwybyddu'r estroniaid a'u hagweddau hurt tuag at ein hiath?

I Ddwys Goffau y Rhwyg o Golli'r Hogiau

Mi fûm yn arfer bod yn driw i wasanaeth y cadoediad ar un adeg.

Nid ydwyf, yn amlwg, yn cofio neb a gollwyd yn y ddwy gyflafan fawr ond cefais fy magu mewn cymdeithas lle'r oedd cof, go iawn, am y rhai a gollwyd yn fyw. Ewyrth, cefndryd, cymdogion, pobl dylwn eu hadnabod pe na bai eu bywydau wedi eu dwyn oddi wrthynt.

Yn ystod fy ngwaith fel nyrs cofrestredig yr wyf wedi nyrsio cleifion o bob rhyfel yn yr 20 ganrif o Ryfel y Bore 1901 i ail Ryfel y Gwlff 2003 ac wedi clywed hanesion dirdynnol am brofiad rhyfel.

Rwyf wedi crio o flaen cofadail Dolgellau, sawl gwaith, er cof am aelodau fy nheulu sydd a'u henwau wedi eu hysgythro arni. Mae'n gas gennyf hel achau hogiau yn fy ngardd achau a anwyd rhwng 1880 a 1895 gan fy mod yn gwybod mae'r ffynhonnell blaenaf yw'r CWGC.

Mae'n debyg mae fi oedd yr unig aelod o fy nghyngor plwyf i fethu'r gwasanaeth cofio ddoe (ac yn ôl rhai "cywilydd" arnaf am hynny); ond wrth i amser mynd heibio rwyf wedi teimlo, mwyfwy, mae nid cofio'r enwau ar y cofadail yw'r bwriad bellach ond cofio cyfnod cynnes o hanes nad oedd yn bod!

Nid ffordd i ddwys goffau y rhwyg o golli'r hogiau, mo Sul y Cofio mwyach ond jambori o Brydeindod afiach sy'n colli'r hogiau eilwaith!

Cristionogaeth a'r iaith

Am unwaith yr wyf am led gytuno a Dylan Llŷr parthed crefydd. Yn ei llith ddiweddaraf mae'r Anffyddiwr yn cwestiynu'r caffaeliad cyffredin mae crefydd bu'n gyfrifol am gadw'r iaith Gymraeg yn fyw. Teg dweud nad yw Dylan yn honni mae twt lol potes maip yw'r fath honiad, dim ond amau lefel ei bwysigrwydd mae ef. Ond twt lol potes maip yw'r fath ddadl ta waeth.

Y ddeddf Cyntaf a honnir iddi wahardd y Gymraeg oedd Deddf Uno 1536 sydd yn cwyno bod y Cymry Have and do and daily use a speech nothing like, nor constant to, the natural mother tongue of this Realm, ond prin bu effaith y fath ddeddf i wahardd y Gymraeg - sicrhau bod ychydig swyddogion y wladwriaeth yn ddwyieithog oedd ei nod a'i unig effaith.

Achubiaeth fawr y Gymraeg, yn ôl y son oedd cyfieithu'r Beibl i'r Gymraeg. Yn sicr digwyddiad o bwys hanesyddol i'r iaith, ond ar adeg ei gyhoeddi, o leiaf, dim yn dyngedfennol i barhad y Gymraeg. Yn wir, o ran ei gyflwyniad, nid achub y Gymraeg oedd bwriad y cyfieithiad ond hyrwyddo'r Saesneg ym mysg y Cymry! Ond pa newid byddai mynnu mae'r Beibl Saesneg yn unig oedd i'w defnyddio mewn Eglwysi'r wladwriaeth wedi cael ar barhad y Gymraeg? Dim tybiwn i gan mae ffeirio Lladin estron, na thyciodd dim ar iaith y werin dros filawd, am Saesneg estron byddai'r unig ganlyniad plwyfol.

Y brîf reswm dros ddefnydd y Gymraeg o Salisbury i Mogan Llwyd a phellach oedd cadw Cymru yn driw i achos Protestaniaeth Lloegr. Roedd Catholigiaeth yr Iwerddon dros fôr yn fygythiad, roedd chwit-chwatrwydd yr Alban parthed Protestaniaeth yn fygythiad, pe bai Cymru hefyd yn fygythiad Catholig byddai ar ben ar Loegr!

Roedd cadw Cymru a Lloegr yn Brotestannaidd gytûn yn hollbwysig i barhad Lloegr .

Cadw Cymru yn Brotestannaidd oedd yn gyfrifol am oddefgarwch Lloegr tuag at Anghydffurfiaeth Cymry. Mae anghydffurfio yn awgrymu rhywbeth "gwrth sefydliadol"! Mudiad Gwrth Sefediadol a oedd yn cael ei goddef gan ei fod yn eithriadol gwrth Babyddol, y fath goddefgarwch yn unig fu'n gyfrifol am barhad Anghydffurfiaeth Gymreig. Y pris am y fath oddefgarwch oedd bod yn driw i Brydeindod ym mhob achos arall. A hynod driw i Loegr bu Anghydffurfwyr Cymru o'r herwydd!

Yn nyddiau'r Ficer Pritchard, William Williams Pantycelyn, ac ati roedd Cymru, i bob pwrpas yn uniaith Gymraeg - sgwennu yn y Gymraeg i achub eneidiau oeddynt, nid er mwyn achub iaith na gwlad. Digon teg dweud bod y ddau, ac eraill tebyg, wedi cyfoethogi ein hiaith a'n llên yn anfwriadol, ond nid dyna fu eu bwriad pennaf - mae'n sgil effaith.

Ym 1800 roedd "ffin iaith" y Gymraeg ym mhell iawn tu hwnt i Glawdd Offa, dechreuodd crebach oherwydd y chwildro diwydiannol a dechreuodd toc tu draw i'r ffin, pan ddechreuodd y Chwildro Diwidianol symudodd miloedd o "Saeson Cymraeg" o Swyddi Henffordd a'r Amwythig i gryfhau Cymreictod Cymru.

Ym 1841 yr oedd Cymru yn wlad uniaith ddiwydiannol, ond roedd y bywyd diwydiannol yn un ffiaidd ei sefyllfa cymdeithasol. Prin fod gair o gelwydd yn Y Llyfrau Gleision 1847 o ran sefyllfa moesol a chymdeithasol Cymru'r dydd. Gwendid y Llyfrau oedd beio anghydffurfiaeth a'r Gymraeg am y sefyllfa. Ymateb anghydffurfwyr Cymru i'r Llyfrau Gleision oedd anghytuno parthed anghydfurfiaeth, ond NID parthed y Gymraeg!

Ymateb yr anghydffurfwyr bu'n gyfrifol am ddirywiad yr iaith o 1847 i 1962, ymateb o weld yr iaith yn ddiwerth ym mhob cylch ond cylch y capel. Iaith y Nefoedd ond nid iaith y siop, y dafarn a'r farchnad, ac yn sicr nid iaith y gweithlu; lle gynhaliwyd y Gymraeg am fil flwydd cyn dyfod capel.

Carlo - Bardd pwysicaf Cymru?

Be oedd y stori ar raglen newyddion ITV Wales heno i nodi ddiwrnod barddoniaeth? Bod beirdd Cymru wedi cyfrannu 100 cerdd newydd i'n cyfoeth barddonol cenedlaethol neu fod Carlo 'di darllen rhyw bwt o farddoniaeth Gymreig?

Oes rhaid gofyn?

Mewn gwlad sydd mor gyfoethog ei thraddodiad barddol a oes wir angen i ddifetha ei ddiwrnod o ddathlu trwy ei ddefnyddio fel esgus arall eto byth i lyfu tin y frenhiniaeth?

Hen Rech Addfwyn

Pob tro 'rwy'n darllen Colofn Gwilym Owen yn Golwg rwy'n ddwys ystyried newid enw'r blog yma o Hen Rech Flin i Hen Rech Addfwyn. Rwy’n methu'n lan a chystadlu a Gwilym am wobr henrhechflinryddwch mwyaf Cymru.

Pob pythefnos mae'r cyfaill yn profi ei fod yn llawer mwy o hen rech flin nag yr ydwyf yn gallu dychmygu bod.

Yn y rhifyn cyfredol o'r cylchgrawn mae Gwilym yn lladd ar ddefnyddwyr Twitter am beidio a chefnogi sensoriaeth ar lenyddiaeth Cymraeg, nid trwy roi cefnogaeth deg i sensoriaeth, ond trwy ddweud "haleliwia" am lythyr a gyhoeddwyd mewn papur nad ydy'n bodoli yn y cigfyd go iawn bellach.

Er fy mod yn prynu'r Daily Post yn achlysurol er mwyn canfod dyddiad cynhebrwng, rwy’n byw yn y parth anghywir i gael yr atodiad Cymraeg sy'n esgus olynydd i'r hen Herald uchel ei barch erstalwm, heb ddarllen ac yn methu ymateb i haliliwlia Gwil. O na pe byddid linc ar we i'r sylw!

Yr hyn sy'n gwneud imi deimlo dros Gwilym yw ei fod o'n hynafgwr, fel ac ydwyf fi, sy'n hen yn nwthwn y dechnoleg newydd. Ond rhaid derbyn ei fodolaeth yn hytrach na'i ymladd.

Os ydy Gwilym am barhau i holi a stilio, procio a phryfocio mae'n rhaid iddo wneud hynny trwy gyfrifau ar lein, does neb yn darllen yr Herald bellach, ac mae'r mwyafrif o brynwyr y fersiwn print o Golwg yn anwybyddu ei golofn gan eu bod wedi clywed, ar lein, ei bod yn gachu!

Tristwch yw bod Gwilym Owen, o bawb, dim yn gwybod bydda Blog Gwilym Owen, Facebook Gwilym Owen, Trydar Gwilym Owen yn holi a stilio, procio a phryfocio yn uchel iawn ei ddilynwyr ar y we. Ond dyna paham mae boi neis fel fi yw Rhech Blinaf y We, nid Gwilym, ysywaeth!

Ydy fy Saesneg yn Ddigon Da?

Yr wyf newydd ganfod ymchwil Beaufort Reserch i ddefnydd yr Iaith Gymraeg. Ymchwil hynod ddiddorol.

Un o'r canfyddiadau mwyaf difyr yw'r un bod pobl sy'n gallu defnyddio'r Gymraeg dim yn ei ddefnyddio o dan ofn beirniadaeth o ddefnyddio Cymraeg Anghywir.

Nid ydwyf yn anghytuno a'r canfyddiad. Ond yr wyf wedi cael llond bol o bobl sy'n dweud hynny!

Rwy'n fath o Gymro ail iaith. Roeddwn bron yn uniaith Saesneg ym 1974 ac yn rhugl dwyieithog erbyn 1979. Yn y cyfnod y bûm yn magu'r iaith nis cywirwyd fy Nghymraeg gan neb (ond ar ofyn). Roedd PAWB yn fodlon derbyn bod pob ymgais gennyf i ddefnyddio'r Gymraeg (hyd yn oed yn anghywir) fel ymdrech clodwiw i ddefnyddio'r Gymraeg ac yn rhoi pob annogaeth a chefnogaeth i mi.

Ers peth amser yr wyf wedi cyfrannu sylwadau ar y we yn y ddwy iaith. Nid ydwyf erioed wedi cael sylw ar y flog hon am gam dreiglad, cam acen na cham ramadegol, er gwaetha'r ffaith eu bod yn frith. Yr wyf wedi cael degau o sylwadau piwis am deipos, camgymeriadau sillafu a chamau gramadeg ar fy mlog Saesneg. Mae'r un yn wir ar Facebook a Twitter hefyd, cwynion dirifedi am fethianau fy Saesneg ond dim um am frychau fy Nghymraeg.

Mae safon fy Saesneg yn cael llawer mwy o feirniadaeth nac ydy safon fy Nghymraeg, er gwaetha'r ffaith fy mod yn llawer mwy rhugl yn y Saesneg na'r Gymraeg! Er hynny nid ydwyf wedi ystyried rhoi'r gorau i siarad Saesneg gan nad yw fy Saesneg yn ddigon da!

Os oes unrhyw beth all achub yr Iaith Gymraeg, cael gwared ar y ffug canfyddiad bod pobl yn feirniadol o "safon" Cymraeg ein cyd Cymreigwyr neu ein bod yn credu nad yw eu Cymraeg yn "ddigon da", bydd hynny!

Cwestiwn Dyrys am Fyd Natur

Pam bod pobl yn hoff iawn o Loywon Byw ond am ladd pob Gwyfyn?

Ydy'r Eisteddfod Genedlaethol y Dal i Deithio?

Ers i mi dechrau ymddiddori mewn Eisteddfodau bu drafodaeth am ddilyn Y Sioe Amaethyddol trwy gynnal Ŵyl sefydlog neu barhau i deithio.

Er gwaethaf lwyddiant y Sioe Amaethyddol mae'r Eisteddfod wedi parhau i deithio mae'n debyg, o bosib, neu ydyw?

Ers tua 1993 rwy'n teimlo bod yr Eisteddfod wedi dewis gylch o lefydd bron yn barhaol i gynnal yr Ŵyl. Nid ydwyf wedi mynychu Bro Newydd na Thref Newydd Eisteddfodol yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf; ail ymweld ydwyf flwyddyn ar ôl flwyddyn!

Lle mae ail gyfle Dolgellau, Blaenau Ffestiniog, Llandudno, Pontypridd i gynnal yr Ŵyl?

Lle mae cyfle cyntaf Harlech, Y Bermo, Tywyn a llwyth o drefi eraill i fod yn wahoddedigion?

Os am gadw at drefn o Gasnewydd / Bala / Caerdydd/ Dinbych / Llanelli / Meifod ac ati onid gwell byddid i'r Eisteddfod cydnabod y Gylchdaith yn gyhoeddus yn hytrach na ffugio bod yr Eisteddfod yn wirioneddol deithiol?

Y Berygl o Ffocysu ar y Ceidwadwyr

Dyma sylw diddorol ar Drydar:

Simple focused policy launches give @WelshConserv cut through and a chance to lead debate in a way both @Plaid_Cymru & @WelshLibDems aren't

— Daran Hill (@DaranHill) August 7, 2013

Ar yr olwg gyntaf mae'r sylw yn gwbl chwerthinllyd. Mae'r polisïau sydd wedi eu ffocysu gan y Ceidwadwyr yn rhai bydd yn gwbl wrthyn i'r rhan fwyaf o Bobl Cymru.

Un o'r polisïau, er enghraifft yw'r bwriad i ail gyflwyno Addysg Ramadeg yng Nghymru. Yn ddi-os roedd Ysgolion Ramadeg yn llwyddo, i raddau. Ewch trwy'r Bywgraffiadur ar-lein a chwlied hanes unrhyw Gymro neu Gymraes lwyddiannus a addysgwyd rhwng 1900 a 1960; canfyddwch fod y mwyafrif wedi eu haddysgu yn Ysgol Ramadeg Llanbethma.

Methiant yr Ysgol Ramadeg oedd bod pob un a lwyddodd wedi gadael degau ar ôl ar y domen dail o ddiffyg cyfle'r Secondary Moderns bondigrybwyll.

Er gwaethaf pob tystiolaeth i'r gwrthwyneb, mae polisi ffocysu'r Ceidwadwyr yn dal i bedlera'r celwydd bod Parasetamol am ddim ar y GIC yn amddifadu pobl rhag cyffuriau iachau cancr, sydd yn gelwydd llwyr, ond yn troelli da.

OND hwyrach bod gan Darren pwynt teg. Trwy ffocysu ar bynciau bydd Llafur, Plaid Cymru a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn eu gwrthwynebu wrth reddf maent yn creu dau begwn yng ngwleidyddiaeth Cymru "Ni a Nhw", yn cadarnhau eu safle nhw wrth wanhau'r ddadl "go iawn" - y ddadl dylid bod ymysg y pleidiau eraill.

Mae 'na berygl mawr i Blaid Cymru a'r Rhyddfrydwyr i lyncu abwyd y Torïaid a ffocysu ar wrthwynebu polisïau Torïaidd, lle na fydd mawr o fydd etholiadol iddynt, yn hytrach na rhoi eu ffocws ar fethiant, brad a siomedigaeth y Blaid Lafur i werin Cymru.

Yn ddi-os y gelyn i Blaid Cymru yw'r Blaid Lafur, nid y Torïaid - nid UKIP. Yr unig ffordd i Blaid Cymru llwyddo yw trwy anwybyddu'r sioeau ymylol a chanolbwyntio ar gipio cefnogaeth oddiwrth Llafur, trwy wrthwynebu Llafur yn hytrach na gwrthwynebu gelynion Llafur.

Gwendid mwyaf Plaid Cymru yw'r temtasiwn i anelu at y cocyn hawdd i'w hitio yn hytrach nag anelu pob ergyd at y Goliath Mawr

Gwers Cadwaladr Jones i Fôn

Yr wyf wedi bod yn chwilio papurau ar lein am hanes Dolgellau, bro fy magwraeth, ac wedi dod ar draws sawl hanesyn difyr am fy nheulu. Bedydd, Priodas, Cofnod Claddu ac ati. Yng nghanol yr holl minutiae bersonol yr hanes mawr o Ddolgellau yn niwedd y 19 ganrif oedd hanes y llofrudd Cadwaladr Jones, y dyn olaf i ddioddef y gosb eithaf yng Ngharchar Sir Feirionnydd.

Roedd trosedd Cadwaladr yn un erchyll. Fe lofruddiodd hogan yr oedd yn cael perthynas a hi y tu allan i briodas; fe gladdodd ei chorff mewn bedd bâs, a phan oedd o'n tybio bod llif yr afon yn ddigon cryf darniodd ei chorff a'i thaflu i'r afon yn y gobaith y byddai'r darnau yn llifo i'r môr. Yn anffodus i'r dihiryn aeth darnau o'r corff yn sownd yn adeiladwaith Bont yr Aran (y bont bwa ger y siop kibabs) ac fe gafodd ei ddal, ei ganfod yn euog a'i ddedfrydu i farwolaeth.

Pan ddaeth dydd y dienyddiad daeth y dieneiddiwr swyddogol ar y trên i Ddolgellau a mynd yn syth at siop T.H.Roberts i ymofyn am raff. Roedd y dienyddiwr yn cael ei dalu am raff fel rhan o gostau ei gwaith, ond yn aml roedd y trigolion lleol mor frwd i weld dihiryn yn crogi bod y rhaff yn cael ei roi yn rhad ac am ddim gan siopwr lleol. Gwrthodwyd gwerthu rhaff iddo yn Nolgellau, yr Abermaw, Aberystwyth, Y Bala a Rhuthun, bu'n rhaid iddo fynd yn ôl dros y ffin i Gaer i gaffael ar raff (am bris lawn).

Wrth gwrs bod pobl Gogledd Cymru yn gweld Cadwaladr fel dihiryn afiach a oedd yn haeddu ei gosb, yr hyn a oedd yn wrthun iddynt oedd Sais hy yn dod i mewn i Gymru i weinyddu'r gosb honno i un ohonynt hwy.

Pawb yn cytuno mae bastard drwg oedd Cadwaladr – ond ein bastard drwg ni!

Rwyf wedi gweld rhywbeth ffigurol tebyg yn digwydd yng ngwleidyddiaeth Cymru sawl gwaith. Pan oedd Ron Davies o dan lach y papurau Prydeinig am ei gamweddau, codi gwrychyn am eu hymosodiadau ar un o'n hogiau ni fu ymateb y Cymry cefn gwlad (os nad Cymry'r cymoedd).

Cofio bod yn Nhafarn y Stag Dolgellau pan glywyd bod Dafydd Êl wedi bod yn anffyddlon i'w wraig gyntaf, hogan o Ddolgellau. Pawb wedi ffieiddio ato. Ond pan ddaeth riporter o'r Sun i'r dafarn i geisio chwilio baw am Ddafydd roedd yr hac yn lwcus dianc efo'i bywyd. Roedd DET yn gont am gachu ar ben Elen, ond cont ni ydoedd nid cont Y Sun.

Un o'r siociau mwyaf i wleidyddiaeth Cymru a Phrydain oedd ethol y Tori o Brighton, Keith Best yn AS Môn ym 1979. Roedd Keith yn gyff gwawd i genedlaetholwyr ar ôl ei ethol, ond chware teg iddo fe ddysgodd y Gymraeg a fu'n AS etholaethol pen ei gamp. Pan gafodd ei ddal yn twyllo efo siars BT a'i garcharu, yr oedd o hefyd wedi ei ddyrchafu yn "gont ond ein cont ni, nid cont Llundain". Ceisiodd y Ceidwadwyr ymbellhau oddi wrtho, ceisiodd Llafur gwneud môr a mynydd o'i gam, gwrthod gwneud sylw ond un o deimlo tristwch ar ei ymadawiad o dan y fath amgylchiadau oedd sylw'r Blaid, a bu hynny'n allweddol yn ethol IWJ am y tro cyntaf.

Cyn cychwyn yr ymgyrch y mae'r Blaid Lafur wedi methu rheol Cadwaladr Jones dwywaith. Y maent wedi danfon estron i grogi John Chorlton ac y maent wedi ceisio cachu ar enw un sydd, yn ddiamheuaeth, yn hogyn lleol ac un o "hogia ni" yr etholaeth!

Yr hawl i ddinesydd cael sefyll etholiad mewn gwlad ddemocrataidd!

Nid wyf am wneud sylw am Rhun na Heledd fel unigolion gan eu bod ill dau yn bobl y mae gennyf lawer o barch tuag atynt ac mae fyny i Blaid Cymru ar yr y Fam Ynys i ddewis nid i mi argymell.

Ond hoffwn ymateb yn gyffredinol i'r sylwadau sydd wedi eu gwneud gan y Blaid Lafur a blogwyr genedloetholgar am gais Rhun ab Iorwerth i gael ei ystyried fel ymgeisydd.

Mae'n rhaid i ni dderbyn bod yna swyddi lle, er gwell neu er gwaeth, mae pobl yn cael eu gwahardd rhag bod yn aelodau o blaid wleidyddol ac o chware rhan weithredol mewn gwleidyddiaeth plaid - gohebwyr y BBC, clerigwyr Anglicanaidd, Swyddogion yr Heddlu, ambell i Wasanaethydd Sifil a rhai Swyddogion Llywodraeth Leol er enghraifft. Byddai nifer o'r bobl sy'n cael eu rhwystro o wleidydda o herwydd y fath swyddi yn ymgeiswyr etholiadau penigamp; gan hynny mae'n rhaid i bob plaid wleidyddol bod yn ddigon ystwyth eu rheolau ymgeiswyr i ganiatáu i'r fath bobl taflu het i'r cylch os dymunant wneud hynny.

Wrth ddilyn ffiasco Aled Roberts a John Dixon ar ôl yr etholiadau diwethaf i'r Cynulliad, yr hyn wnaeth fy nharo i fwyaf oedd cyn hired y rhestr o bobl sy'n cael eu hatal rhag sefyll mewn etholiad i'r Cynulliad. Mae rhif y bobl dalentog sydd wedi eu heithrio o'r broses wleidyddol oherwydd rheolau sefydliadol a chyfraith etholiadol yn ormodol, yn ddrwg i wasanaeth cyhoeddus, yn ddrwg i Gymru ac yn ddrwg i ddemocratiaeth.

Yn hytrach na beirniadu Plaid Cymru neu'r Blaid Lafur am y sefyllfa hon oni ddylem, canolbwyntio ar y sefydliadau, y rheolau a'r cyfreithiau sy'n atal pobl dda sydd wedi ymrwymo i wasanaeth cyhoeddus, beth bynnag fo'u plaid, rhag cymryd rhan lawn yn y broses ddemocrataidd?

Pob hwyl i bwy bynnag syn llwyddo ennill yr enwebiad ym Môn, nid oes gennyf un bleidlais yn yr etholaeth, ysywaeth, ond damio 'swn i'n hoffi cael dwy er mwyn danfon Heledd a Rhun i'r Bae

Piso ym Mhabell y Blaid

Yr wyf, yn wleidyddol, yn genedlaetholwr Cymreig yr wyf wedi bod yn gefnogol i'r Genedl ers dydd fy ngeni. Yn y 70au cynar Y Blaid Lafur oedd yn mynd a'm bryd. Bu cyfnod pan oeddwn yn credu mai'r Blaid Ryddfrydol (cyn bodolaeth y Lib Dems) oedd gobaith y Genedl Gymreig. Ond FI oedd yr unig Rhyddfrydwr ym Meirion aeth allan i ganfasio tros bleidlais Ie ym 1979.

Wedi cael fy siomi mi ymunais a Phlaid Cymru ym 1979 a fûm yn aelod dryw o'r blaid hyd 1995 pan ddywedodd Dafydd Wigley Plaid Cymru has never ever supported Independence for Wales.

Ers hynny yr wyf wedi bod fel Pelican yn yr Anialwch. Dim yn aelod o'r Blaid, ond dim amgen yn cael ei gynnig gan neb arall (er gwaethaf pob dymuniad i rywun rhywle cynnig achos amgen), o'r herwydd yr wyf wedi gwneud cais i ail ymuno a Phlaid Cymru.

Dwi ddim yn gwybod os bydd fy nghais yn cael ei gymeradwyo!

Yn ô LBJ It's probably better to have him inside the tent pissing out, than outside the tent pissing in. Os bydd fy nghais i ail ymuno yn cael ei gymeradwyo mwyaf tebyg mae mochyn yn piso tu mewn i'r dent byddwyf!

Lleoliaeth - achubiaeth datganoli?

Datganiad i'r wasg gan Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Diffyg Democrataidd Sesiwn 2



Lleoliaeth - achubiaeth datganoli?



Ar adeg pan fo’r cyfryngau cenedlaethol a rhanbarthol yng Nghymru yn methu’n gyson i ymgysylltu pobl Cymru â gwaith y Cynulliad Cenedlaethol, dymuna Rosemary Butler AC, Llywydd y Cynulliad, eich gwahodd i gymryd rhan mewn trafodaeth ar rôl y cyfryngau rhanbarthol a hyperleol.



Bydd y sesiwn ar ffurf trafodaeth o gwmpas y bwrdd lle gallwch fynegi eich barn ar nifer o sianelau cyfathrebu â chynulleidfaoedd yng Nghymru sy’n newydd ac yn dod i’r amlwg ynghyd â mentrau lleol mwy traddodiadol.



Defnyddir canlyniadau’r sesiwn hon i lunio adroddiad ar sut gall y Cynulliad Cenedlaethol weithio gyda phob rhan o’r cyfryngau yng Nghymru er mwyn annog rhagor o bobl i fod yn ddinasyddion gweithgar. Daw’r digwyddiad hwn ar ôl cynhadledd Prifysgol Caerdydd ar newyddiaduraeth gymunedol, a gynhaliwyd yn gynharach eleni.



Dyddiad: Dydd Mercher 12 Mehefin 2013

Amser: 17.00 – 19.00

Lleoliad: Y Pierhead

Atebwch erbyn: 7 Mehefin

Bydd te a choffi ar gael.



I sicrhau lle, anfonwch e-bost at:

Archebu@cymru.gov.uk

neu ffoniwch 0845 010 5500

#diffygnewyddion

Siarad ar fy rhan neu siarad ar eu cyfer?

Yn y senedd ddoe bu lobio ar ran pobl sy'n dioddef efo clyw’r digwydd (epilepsi).

Roedd Darren Millar AC yn falch o weld pobl o bob parth o Gymru yno i gefnogi'r achos

Good to see people from across Wales at the @epilepsyaction event in the Senedd this afternoon.

— Darren Millar (@DarrenMillarAM) May 14, 2013

Roedd Aled Roberts AC yn falch o fod yn westai i'r digwyddiad

Pleased to host #epilepsy forum at the Assembly today. Much work for us as Assembly Members to do to increase our awareness

— Aled Roberts (@AledRobertsAM) May 14, 2013

Dysgodd Rebecca Evans AC lawer o'r cyfarfod

Attended a very good Epilepsy Wales/Epilepsi Cymru reception earlier. Learned a lot by talking to people with epilepsy and their families.

— Rebecca Evans AM (@RebeccaEvansAM) May 14, 2013

Yr wyf wedi byw efo clyw’r digwydd am dros ddeugain mlynedd. Mae clyw’r digwydd yn anhawster sydd yn dueddol mewn teuluoedd, gan hynny mae gennyf nifer o gefndryd a chyfyrdryd sy'n dioddef yr un fath a fi ond, hyd y gwyddwn, doedd neb o'r teulu yn gwybod am y digwyddiad pwysig yma yn y senedd chwaith. Sy'n codi'r cwestiwn pam?

Mae'n debyg bod y lobi yma wedi ei drefnu gan grŵp o'r enw Epilepsi Action Cymru. Er gwaethaf dioddef o'r clyw am gyhyd dim ond pythefnos yn ôl (ar Twitter) clywais gyntaf am fodolaeth y fath mudiad.

Ar wahân i'r gair Cymru yn yr enw does dim gair arall o Gymraeg ar wefan y grŵp. Yn waeth byth Dyma ymateb y grŵp i ymholiad am weithgarwch yn y Gogledd:

Epilepsy Action Cymru does not have a group in North Wales. However a well established Mersey Region Epilepsy Group meets in Bangor.

Pa fandad sydd gan fudiadau o'r fath i siarad ar fy rhan ac i gael y fath ddylanwad ar ein Cynulliad?

Sut mae mudiad sydd yn amharchu'r Gymraeg ac sydd yn credu fy mod yn perthyn i barth Mersey yn cael siarad ar fy rhan i'm llywodraethwyr?

Pwy sydd yn rhoi'r hawl i'r bobl yma siarad ar fy rhan heb imi gael cyfrannu at eu trafodaethau?

Nid ydwyf yn gwybod be ddywedwyd wrth yr ACau am Glyw’r Digwydd, nid ydwyf yn gwybod os ydwyf yn cytuno neu'n anghytuno a barn y lobïwyr. Yr hyn yr wyf yn gwbl sicr ohoni yw nad oedd y lobïwyr yn siarad ar fy rhan i, fel un sy'n byw efo'r anabledd, gan na wnaed unrhyw ymdrech i gaffael fy marn i cyn iddynt fynd i bwyso ar aelodau'r Cynulliad!

Engraifft yn unig am un anabledd yw'r uchod ond un sy'n cael ei hailadrodd yn achos bron pob anabledd / afiechyd / salwch!

Iaith Iechyd

Mae Comisiynydd yr Iaith Gymraeg wedi dweud ei bod hi eisiau clywed gan y cyhoedd am eu profiadau nhw o ddefnyddio’r iaith Gymraeg ym myd gofal iechyd.

Gan fy mod yn Gymro Cymraeg ac yn Nyrs Cofrestredig mi gyfrannais bwt i'r Rhestr Termau Nyrsio a Bydwreigiaeth ac i Dermau Gwaith a Gofal Cymdeithasol.

Ar y cyfan yr oeddwn yn falch o fy nghyfraniad i Dermau Gwaith a Gofal Cymdeithasol, derbyniwyd y rhan fwyaf o fy awgrymiadau. Yr un awgrymiad yr wyf yn flin amdani, fel person hynod drwm fy nghlyw, oedd Iaith Arwyddion ar gyfer Sign Language. I mi iaith arwyddion oedd y cymhelliad dros Beintio'r Byd yn Wyrdd chwedl Dafydd Iwan, nid y ffordd y mae pobl byddar yn cyfathrebu. EG yw'r ôl-ddodiad sy'n cyfleu iaith. Arwyddeg, gan hynny, yw'r gair sydd yn cydnabod mae iaith go iawn yw arwydd-iaith.

Yr wyf yn casáu Termau Nyrsio a Bydwreigiaeth, fy nadl i (a dadl Bedwyr Lewis Jones) oedd mai'r termau Cymraeg i'w defnyddio mewn ysbyty oedd y termau llafar gwlad, termau byddai'r cleifion yn eu defnyddio yn hytrach na thermau proffesiynol. Ond roedd y golygyddion am gael Termiadur Proffesiynol oedd at iws neb ond y clic proffesiynol. Hymroid yn hytrach na Chlyw'r Marchogion neu beils, neu sgrotwm yn hytrach na chwdyn ac wrin yn hytrach na phiso.

O ran iaith meddyg, rwy'n dymuno cael meddyg sy'n gallu cyfathrebu'n deg a fi, gwell gwybod y gwahaniaeth rhwng Arse ac Elbow na Chocsics ac Wlna y Termiadur, ond gwell byth un sy'n gwybod y gwahaniaeth rhwng Tîn a Phenelin!

Wrth son am dermau iechyd, os mae lluosog Doctor yw Doctoriaid, lluosog Nyrs yw Nyrsiaid! Mae'r gair nyrsus yn sarhaus!

Cyfathrebu Teg

Datganiad i'r wasg gan y Gymdeithas Esperanto:

Bydd pobl Esperanto eu hiaith yn ymgyrchu yn ystod 2013 dros gyfiawnder ieithyddol o dan y slogan " Cyfathrebu Teg", ar y cyd â'r 98fed Gyngres Ryngwladol Esperanto, a fydd yn cael ei chynnal yn y Ganolfan Harpa, Reykjavik, Gwlad yr Iâ, gyda thua 1,000 o gyfranogwyr o fwy na 50 o wledydd. Bydd y Gyngres yn trafod yr un mater. Ar ôl cyfnod byr o 125 mlynedd mae Esperanto yn awr ymhlith y 100 o ieithoedd mwyaf a ddefnyddir, allan o tua 6,800 o ieithoedd a siaredir yn y byd. Mae'n 29eg iaith mwyaf a ddefnyddir yn Wicipedia, o flaen Swedeg, Siapaneg a Lladin. Ac mae Esperanto yn cael ei ddefnyddio ymysg yr ieithoedd a ddewiswyd gan Google, Skype, Firefox, Ubuntu a Facebook. Yn ddiweddar mae Google Translate, y rhaglen gyfieithu, wedi ychwanegu’r iaith at ei rhestr fawreddog o 64 iaith. Hefyd heddiw mae ffonau sgrîn-gyffwrdd symudol yn gallu defnyddio Esperanto.

Mae mwy o bobl bellach yn siarad Esperanto na’r iaith Islandeg, yn ôl y llyfr o ffeithiau am y byd a gyhoeddwyd gan y CIA yn America.

Dysgir Esperanto yn swyddogol mewn 150 o brifysgolion a sefydliadau addysg uwch eraill, ac mewn 600 o ysgolion elfennol ac uwchradd mewn 28 o wledydd. Mae ganddo lenyddiaeth gyfoethog sy'n cynnwys mwy na 50,000 o deitlau, gyda chyhoeddiadau newydd yn ymddangos bob wythnos. Mae yna hefyd orsaf radio 24-awr gyda'r enw "Muzaiko" a hefyd teledu rhyngrwyd oTsieina. Mae Esperanto wedi cael ei ddal yn ôl gan ragfarn a diffyg gwybodaeth am ffeithiau. Mae Adolf Hitler a Joseph Stalin wedi erlid siaradwyr Esperanto. Mae'n ddiddorol, felly, er bod y ddau unigolyn wedi marw, fod Esperanto yn dal I fyw. Mae wedi symud ymlaen, tyfu, ac esblygu i fod yn iaith fyw mewn mwy na 100 o wledydd ledled y byd.
Mae UEA (y Gymdeithas Esperanto Fyd-eang) yn mwynhau sefyllfa o bartneriaeth ymgynghorol gydag UNESCO, ac mae hefyd yn mwynhau perthynas swyddogol gyda'r Cenhedloedd Unedig a Chyngor Ewrop. Mae Esperanto yn galluogi cyfathrebu rhyngwladol ar lefel gyfartal, ac felly yn diogelu hawliau lleiafrifol a ieithoedd brodorol a thrwy hynny parchu amrywiaeth ddiwylliannol ac ieithyddol eu siaradwyr. 

Y Chwith a Rhyddid Mynegiant Barn

Un o'r pethau a oedd yn arfer bod yn nodweddiadol o bobl ryddfrydig oedd eu cred bod Rhydd i Bob Un ei Farn ac i bob Barn ei Llafar, ond yn ystod y blynyddoedd diweddar yr wyf wedi sylwi bod y chwith, yn arbennig y chwith dosbarth canol addysgiadol, yn  ymosod mwy fwy pob dydd ar yr egwyddor bwysig hon. Eu hoff ffordd o ymosod ar ryddid barn a rhyddid mynegiant barn yw trwy ddefnyddio termau gosod o sarhad yn erbyn unrhyw un sydd â barn wahanol, ar bron unrhyw bwnc, sydd ddim yn cydymffurfio a'u barn uniongred hwy.

Os wyt yn anghytuno ag inteligensia y chwith ar unrhyw beth sy'n ymwneud a mewnfudo yr wyt yn cael dy labelu yn hiliol, os wyt yn anghytuno a nhw ar unrhyw beth sy'n ymwneud a chydraddoldeb merched yr wyt yn misogynist neu'n sexist, os wyt yn anghytuno a nhw am unrhyw beth sy'n ymwneud a phobl LGBT yr wyt yn Homoffôb.

Yr wyf yn hoff iawn  o fy meddyg teulu ac yn ei gyfrif yn ffrind yn ogystal â doctor, mae o'n ddyn a anwyd ar is gyfandir India. Ychydig flynyddoedd yn ôl mi ddywedais ar fwrdd trafod fy mod i'n meddwl ei fod yn wych bod y DdU yn fodlon rhoi addysg i bobl o is gyfandir India er mwyn eu dysgu i fod yn ddoctoriaid ond ei fod yn drist nad ydynt yn cael eu hannog i ddychwelyd adre i wasanaethu eu cymunedau cynhenid ar ôl graddio. Cefais fy ngalw yn hiliol, yn Natsi yn gefnogol o bolisi'r BNP o darfon y nigars adre, ac ati. Neb yn fodlon derbyn fy mhwynt bod yna rhywbeth uffernol o hunanol, ac yn wir hiliol,  o ddwyn y gorau o gymdeithasau tlawd ac anghenus i'n gwasanaethu ni!

Mis Chwefror diwethaf mi sgwennais bost blog a oedd yn awgrymu  bod y rhesymau sy'n cael eu rhoi am ddiffyg cynrychiolaeth merched mewn gwleidyddiaeth yn anghywir, gan awgrymu bod dynion yn sefyll fel unigolion tra bod menywod yn sefyll dros yr achos menywaidd a bod dynion am ennill pob tro o dan y fath amgylchiadau. Rwy'n cytuno efo cynrychiolaeth gyfartal ond yn anghytuno a rhai o'r awgrymiadau ar sut i gyrraedd cyfartaledd. Trwy anghytuno ag Efengyl y Chwith yr wyf yn sexist misogynist.

Mae homophobe yn air sy'n mynd dan fy nghroen i. Mae'n gymysgedd o Ladin a Groeg ac os oes ystyr i'r gair mae'n golygu ofn afresymol o'r bod dynol, ond mae'n cael ei ddefnyddio fel gair stoc i gondemnio unrhyw un sy'n gwyro oddi wrth lwybr cul barn y chwith am yr achos LGBT.

Yr wyf wedi cael profiadau rhywiol efo dynion eraill (su'n awgrymu y B yn LGBT), mi fûm yn rhannu tŷ ac yn bartner busnes efo dyn gwrywgydiol am bron i ddeng mlynedd, mae unrhyw awgrym bod gennyf ofn dirdynnol (sef ystyr phobia) o wrywgydwyr yn nonsens llwyr! Ond gan imi ddweud fy mod i'n credu bod elfen o ddewis yn perthyn i fywyd rhywiol  ac mae uchafbwynt y profiad rhywiol yw genedigaeth plentyn yn htrach na'r profiad o ddwad y mae pob peth yr wyf yn ddweud yn homoffobia!

Ia POB PETH yr wyf yn ddweud. Bu trafodaeth ar Twitter ddoe am yr enw Cymraeg am fath arbennig o dorth o fara a dyma'r ymateb  cefais:

Rhydd i bob un ei Farn? Dim hyd yn oed am enw torth yn ôl yr inquisition newydd!

Mrs Thatcher - Angladd Y Fi Fawr

Y peth cyntaf imi gofio ei weld ar deledu erioed oedd cynhebrwng Winston Churchill ym 1965. Yn wir prynwyd y teledu cyntaf gan fy nheulu yn unswydd ar gyfer ei wylio.

Nid Churchill oedd y prif weinidog cyntaf i gael cynhebrwng Seremonïol / Gwladol, cafodd Dug Wellington un a William Gladstone hefyd.

Rhwng marw Mr Churchill a Mrs Thatcher mae 6 o Brif Weinidogion eraill y DU wedi marw Eden, MacMillan, Attlee, Wilson, Callahagn a Heath a phob un wedi ymadael heb sploets gwladol /seremonïol. Sydd yn codi y cwestiwn pam bod marwolaeth Thatcher yn cael ei thrin yn wahanol i farwolaethau ei rhagflaenwyr?

Yr ateb, mae'n debyg, yw dewis personol. Mae pob cyn Brif Weinidog yn cael nodi os ydyw am gael cynhebrwng mawr cenedlaethol. Ers 1965 yr unig un i ddweud ydwyf yw Mrs Thatcher, sydd yn adrodd cyfrolau am natur y ddynes. Nid y wlad sydd wedi penderfynu ei chofio gyda'r fath sploets ond Y Fi Fawr Hunanbwysig sy'n gwbl nodweddiadol o'i chymeriad hunanol. Mae'r ffaith bod y chwech arall wedi dweud na yn profi eu bod yn bobl llawer mwy diymhongar, nes at y bobl, ac yn fwy haeddiannol o barch na'r un sy'n cael ei choffau heddiw.

Wits efo B Fawr

Gan nad oes fawr dim, werth son amdano, wedi digwydd yn y byd gwleidyddol Cymreig yn niweddar dyma gân o Sioe Gerdd i ddifyrru amser a chadw'r blog yn fyw!

Ding Dong! The Witch is dead. Which old Witch? The Wicked Witch! 
Ding Dong! The Wicked Witch is dead.
Wake up - you sleepy head, rub your eyes, get out of bed.
Wake up, the Wicked Witch is dead.
She's gone where the goblins go,
Below - below - below. Yo-ho, 
let's open up and sing and ring the bells out.
Ding Dong' the merry-oh, sing it high, sing it low.
Let them know 
The Wicked Witch is dead!

Does dim sylwedd i'r post yma, jest bod y gân 'ma di bod yn mwydro fy mhen yn ddidrugaredd trwy'r nos am ryw reswm gwbl annealladwy!

Darpariaeth Cymraeg Annerbyniol Cynghorau Conwy a Dinbych

Bwrw'r Sul diwethaf mi fûm i wylio gêm rygbi dan ugain ym Mae Colwyn yn anffodus tra yno mi gollais fy waled. Ym mysg y cardiau yn y waled bu raid imi eu canslo a gwneud cais i'w hamnewid oedd  fy Nhocyn Teithio Rhatach Llywodraeth Cymru. Y cynghorau sir sydd yn darparu'r tocynnau ar ran Llywodraeth Cymru ac ers i mi dderbyn un am y tro cyntaf yr wyf wedi cael gwasanaeth Cymraeg didrafferth gan Gyngor Sir Conwy.

Mi ffoniais Cyngor Conwy dydd Llun i wneud cais am docyn newydd a chael gwybod mae Cyngor Sir Dinbych sy'n darparu'r gwasanaeth ar ran Conwy bellach a bod rhaid cysylltu â'u swyddfa yn nhref Dinbych. O ffonio’r swyddfa yn Ninbych a gofyn am ffurflen gais amnewid yn y Gymraeg cefais yr ymateb "We don't speak Welsh here" (Nid I don't speak Welsh) ac o holi am rywun i ddelio a fy nghais yn y Gymraeg cael yr un ymateb "I told you we don't speak Welsh here". Cyrhaeddodd y ffurflen gais heddiw - ffurflen uniaith Saesneg.

Er bod cynghorau Conwy a Dinbych yn cynnwys rhai o'r ardaloedd mwyaf Seisnig yng Nghymru maent hefyd yn cynnwys ardaloedd Cymraeg iawn; yn wir yn Sir Conwy mae'r unig gymunedau sydd â rhagor na 70% o siaradwyr y Gymraeg y tu allan i Wynedd a Môn. Byddwn yn ystyried gwasanaeth mor haerllug tuag at yr iaith yn annerbyniol mewn unrhyw ran o Gymru ond mae trin yr iaith yn y fath modd yng Nghonwy a Dinbych yn gyfan gwbl warthus.

Bydd cwyn yn cael ei wneud i brif weithredwyr y ddwy sir a Chomisiynydd yr Iaith - wrth gwrs; ond pam ddiawl dylid gorfod gwneud y fath gwynion er mwyn cael darpariaeth Gymraeg mor sylfaenol yn y dyddiau hyn?

Dysgu Hanes

Gwelais i mo Question Time neithiwr, ond mi ddilynais rywfaint o'r sylwadau ar Drydar. Mae'n debyg mae un o'r cwestiynau a godwyd oedd newid Cwricwlwm Genedlaethol Lloegr parthed hanes. Gan na chlywais y ddadl does dim modd imi ymateb iddi, a gan fod Addysg wedi ei ddatganoli dibwys braidd i'n sefyllfa ni yw barn y gweinidog dros addysg yn Lloegr, gan hynny sylwadau cyffredinol am ddysgu hanes sydd gennyf yn hytrach nag ymosodiad ar weinidog addysg Lloegr.

Rwy'n sgit am hanes! Os oes raglen ar y telibocs am hanes mi wyliaf ar unrhyw sianel. Rwyf wedi dilyn Ifor ap Glyn ar ei daith trwy gachdai a mynachdai yn y ddwy iaith ac wedi cael blas ar ddwyieithrwydd. 

Rwy'n hoffi hanes!

OND yn nyddiau fy addysg statudol yr oeddwn yn casáu hanes a chas perffaith am ddau reswm.

Y rheswm gyntaf oedd bod hanes yn cael ei ddysgu o chwith! Roedd fy ngwersi hanes cyntaf yn delio ag oes y cerrig ac yn symud ymlaen i'r cyfnod Rhufeinig ac yn dilyn cwrs oes ymlaen i'r ddiweddar; yn dechrau efo cyfnod mor bell yn ôl ag i fod yn ddibwys imi. Llawer gwell yw dysgu cwys yr achydd - sy'n dechrau efo Fi ac yn gweithio yn ôl - mae'n cwys sy'n gwneud hanes yn fyw!

Yr ail reswm oedd bod "Cwricwlwm" addysg fi yn dysgu dim ond atebion gwerthfawr ar gyfer cwis tafarn. Pa werth arall sydd i wybod bod Llywelyn wedi ei lofruddio ym 1282 neu fod y Steddfod gyntaf wedi ei gynnal ym 1176 heb sôn am lol 1066? Dydy'r fath ffeithiau ddim yn pethau na ddylasem wybod, ond dysgu hanes yw gwybod SUT yr ydym yn gwybod am y fath ffeithiau a chaffael ar wybodaeth i ddarganfod ffeithiau tebyg am gant a mil o sefyllfaoedd hanesyddol tebyg!

I wneud enghraifft arall o'r byd hel achau dydy gwybod dyddiad geni fy Hen Nain yn dda i ddim i'ch ach chi (oni bai eich bod yn perthyn) - ond mae gwybod sut fy mod i'n gwybod dyddiad geni Hen Nain yn wers!

Gwybod sut i ganfod gwybodaeth yw coron aur addysg hanes (a phynciau eraill) nid dysgu ffeithiau moel.

Rhywbeth sydd yn amlwg y tu hwnt i amgyffred Gweinidog Addysg Lloegr

Sarhau Betsi a Hywel

Dylid newid enwau Awdurdodau Iechyd y Gogledd ar Gorllewin.

Sarhad ar goffadwriaeth Betsi Cadwaladr a Hywel Dda, sarhad ar enwau Arwyr Cenedl, yw creu'r fath anfadwaith yn eu henwau hwy.

Golwg360 a'r Diffyg Democrataidd

Mae safon adrodd y Western Mail am wleidyddiaeth Cymru wedi bod yn wael ers degawdau. Gan hynny rwy'n ansicr am gryfder y ddadl bod tranc posib y rhecsyn am gael gymaint o hynny o ddylanwad ar ddemocratiaeth Cymru gan mae prin bu ei chyfraniad hyd yn hyn.

Ond prin ar y naw y byddai hyd yn oed y Western Mail gwantan wedi gwneud sylw mor amaturaidd o anghywir a chyfeirio at Dafydd Elis Thomas fel Llywydd y Cynulliad mewn rhifyn cyfredol fel y gwnaeth Golwg360.

Mae safon olygyddol a chynnwys Golwg360 yn gymaint, os nad yn fwy, o fygythiad i drafod gwleidyddol Cymreig a'r proses democrataidd a thranc y Mule a Dail y Post. Daw'r Byd na'i debyg dim yn ôl, ond mae gwir angen gwell arnom na Golwg 360!

Deiniol a'i Bandana Amryliw

Os nad yw Dad yn cael cannu clod, pwy sydd?

Dyma ran o gynhyrchiad Ysgol y Creuddyn o Joseff a'i Got Amryliw, fy machgen gwyn i yw'r un sydd ar ddeheulaw Joseff yn gwisgo bandana gwyrdd / gwyrdd a glas / glas / glas a gwyrdd.

Fel tad yr wyf yn hynod browd o fy mab am ei ran yn y cynhyrchiad ysgol hwn. Ond fel cenedl dylem fod yn falch hefyd. Diolch i ymroddiad athrawon brwdfrydig bydd un neu ddau o'r plantos yma yn sêr S4C, hyd yn oed y Sgrin Fawr, yn y dyfodol.

Llongyfarchiadau i Ysgol y Creuddyn am sioe arbennig ac i bob ysgol arall trwy Gymru benbaladr a chynhyrchodd sioeau tebyg.