Mrs Thatcher - Angladd Y Fi Fawr

Y peth cyntaf imi gofio ei weld ar deledu erioed oedd cynhebrwng Winston Churchill ym 1965. Yn wir prynwyd y teledu cyntaf gan fy nheulu yn unswydd ar gyfer ei wylio.

Nid Churchill oedd y prif weinidog cyntaf i gael cynhebrwng Seremonïol / Gwladol, cafodd Dug Wellington un a William Gladstone hefyd.

Rhwng marw Mr Churchill a Mrs Thatcher mae 6 o Brif Weinidogion eraill y DU wedi marw Eden, MacMillan, Attlee, Wilson, Callahagn a Heath a phob un wedi ymadael heb sploets gwladol /seremonïol. Sydd yn codi y cwestiwn pam bod marwolaeth Thatcher yn cael ei thrin yn wahanol i farwolaethau ei rhagflaenwyr?

Yr ateb, mae'n debyg, yw dewis personol. Mae pob cyn Brif Weinidog yn cael nodi os ydyw am gael cynhebrwng mawr cenedlaethol. Ers 1965 yr unig un i ddweud ydwyf yw Mrs Thatcher, sydd yn adrodd cyfrolau am natur y ddynes. Nid y wlad sydd wedi penderfynu ei chofio gyda'r fath sploets ond Y Fi Fawr Hunanbwysig sy'n gwbl nodweddiadol o'i chymeriad hunanol. Mae'r ffaith bod y chwech arall wedi dweud na yn profi eu bod yn bobl llawer mwy diymhongar, nes at y bobl, ac yn fwy haeddiannol o barch na'r un sy'n cael ei choffau heddiw.

Wits efo B Fawr

Gan nad oes fawr dim, werth son amdano, wedi digwydd yn y byd gwleidyddol Cymreig yn niweddar dyma gân o Sioe Gerdd i ddifyrru amser a chadw'r blog yn fyw!

Ding Dong! The Witch is dead. Which old Witch? The Wicked Witch! 
Ding Dong! The Wicked Witch is dead.
Wake up - you sleepy head, rub your eyes, get out of bed.
Wake up, the Wicked Witch is dead.
She's gone where the goblins go,
Below - below - below. Yo-ho, 
let's open up and sing and ring the bells out.
Ding Dong' the merry-oh, sing it high, sing it low.
Let them know 
The Wicked Witch is dead!

Does dim sylwedd i'r post yma, jest bod y gân 'ma di bod yn mwydro fy mhen yn ddidrugaredd trwy'r nos am ryw reswm gwbl annealladwy!

Darpariaeth Cymraeg Annerbyniol Cynghorau Conwy a Dinbych

Bwrw'r Sul diwethaf mi fûm i wylio gêm rygbi dan ugain ym Mae Colwyn yn anffodus tra yno mi gollais fy waled. Ym mysg y cardiau yn y waled bu raid imi eu canslo a gwneud cais i'w hamnewid oedd  fy Nhocyn Teithio Rhatach Llywodraeth Cymru. Y cynghorau sir sydd yn darparu'r tocynnau ar ran Llywodraeth Cymru ac ers i mi dderbyn un am y tro cyntaf yr wyf wedi cael gwasanaeth Cymraeg didrafferth gan Gyngor Sir Conwy.

Mi ffoniais Cyngor Conwy dydd Llun i wneud cais am docyn newydd a chael gwybod mae Cyngor Sir Dinbych sy'n darparu'r gwasanaeth ar ran Conwy bellach a bod rhaid cysylltu â'u swyddfa yn nhref Dinbych. O ffonio’r swyddfa yn Ninbych a gofyn am ffurflen gais amnewid yn y Gymraeg cefais yr ymateb "We don't speak Welsh here" (Nid I don't speak Welsh) ac o holi am rywun i ddelio a fy nghais yn y Gymraeg cael yr un ymateb "I told you we don't speak Welsh here". Cyrhaeddodd y ffurflen gais heddiw - ffurflen uniaith Saesneg.

Er bod cynghorau Conwy a Dinbych yn cynnwys rhai o'r ardaloedd mwyaf Seisnig yng Nghymru maent hefyd yn cynnwys ardaloedd Cymraeg iawn; yn wir yn Sir Conwy mae'r unig gymunedau sydd â rhagor na 70% o siaradwyr y Gymraeg y tu allan i Wynedd a Môn. Byddwn yn ystyried gwasanaeth mor haerllug tuag at yr iaith yn annerbyniol mewn unrhyw ran o Gymru ond mae trin yr iaith yn y fath modd yng Nghonwy a Dinbych yn gyfan gwbl warthus.

Bydd cwyn yn cael ei wneud i brif weithredwyr y ddwy sir a Chomisiynydd yr Iaith - wrth gwrs; ond pam ddiawl dylid gorfod gwneud y fath gwynion er mwyn cael darpariaeth Gymraeg mor sylfaenol yn y dyddiau hyn?

Dysgu Hanes

Gwelais i mo Question Time neithiwr, ond mi ddilynais rywfaint o'r sylwadau ar Drydar. Mae'n debyg mae un o'r cwestiynau a godwyd oedd newid Cwricwlwm Genedlaethol Lloegr parthed hanes. Gan na chlywais y ddadl does dim modd imi ymateb iddi, a gan fod Addysg wedi ei ddatganoli dibwys braidd i'n sefyllfa ni yw barn y gweinidog dros addysg yn Lloegr, gan hynny sylwadau cyffredinol am ddysgu hanes sydd gennyf yn hytrach nag ymosodiad ar weinidog addysg Lloegr.

Rwy'n sgit am hanes! Os oes raglen ar y telibocs am hanes mi wyliaf ar unrhyw sianel. Rwyf wedi dilyn Ifor ap Glyn ar ei daith trwy gachdai a mynachdai yn y ddwy iaith ac wedi cael blas ar ddwyieithrwydd. 

Rwy'n hoffi hanes!

OND yn nyddiau fy addysg statudol yr oeddwn yn casáu hanes a chas perffaith am ddau reswm.

Y rheswm gyntaf oedd bod hanes yn cael ei ddysgu o chwith! Roedd fy ngwersi hanes cyntaf yn delio ag oes y cerrig ac yn symud ymlaen i'r cyfnod Rhufeinig ac yn dilyn cwrs oes ymlaen i'r ddiweddar; yn dechrau efo cyfnod mor bell yn ôl ag i fod yn ddibwys imi. Llawer gwell yw dysgu cwys yr achydd - sy'n dechrau efo Fi ac yn gweithio yn ôl - mae'n cwys sy'n gwneud hanes yn fyw!

Yr ail reswm oedd bod "Cwricwlwm" addysg fi yn dysgu dim ond atebion gwerthfawr ar gyfer cwis tafarn. Pa werth arall sydd i wybod bod Llywelyn wedi ei lofruddio ym 1282 neu fod y Steddfod gyntaf wedi ei gynnal ym 1176 heb sôn am lol 1066? Dydy'r fath ffeithiau ddim yn pethau na ddylasem wybod, ond dysgu hanes yw gwybod SUT yr ydym yn gwybod am y fath ffeithiau a chaffael ar wybodaeth i ddarganfod ffeithiau tebyg am gant a mil o sefyllfaoedd hanesyddol tebyg!

I wneud enghraifft arall o'r byd hel achau dydy gwybod dyddiad geni fy Hen Nain yn dda i ddim i'ch ach chi (oni bai eich bod yn perthyn) - ond mae gwybod sut fy mod i'n gwybod dyddiad geni Hen Nain yn wers!

Gwybod sut i ganfod gwybodaeth yw coron aur addysg hanes (a phynciau eraill) nid dysgu ffeithiau moel.

Rhywbeth sydd yn amlwg y tu hwnt i amgyffred Gweinidog Addysg Lloegr

Sarhau Betsi a Hywel

Dylid newid enwau Awdurdodau Iechyd y Gogledd ar Gorllewin.

Sarhad ar goffadwriaeth Betsi Cadwaladr a Hywel Dda, sarhad ar enwau Arwyr Cenedl, yw creu'r fath anfadwaith yn eu henwau hwy.

Golwg360 a'r Diffyg Democrataidd

Mae safon adrodd y Western Mail am wleidyddiaeth Cymru wedi bod yn wael ers degawdau. Gan hynny rwy'n ansicr am gryfder y ddadl bod tranc posib y rhecsyn am gael gymaint o hynny o ddylanwad ar ddemocratiaeth Cymru gan mae prin bu ei chyfraniad hyd yn hyn.

Ond prin ar y naw y byddai hyd yn oed y Western Mail gwantan wedi gwneud sylw mor amaturaidd o anghywir a chyfeirio at Dafydd Elis Thomas fel Llywydd y Cynulliad mewn rhifyn cyfredol fel y gwnaeth Golwg360.

Mae safon olygyddol a chynnwys Golwg360 yn gymaint, os nad yn fwy, o fygythiad i drafod gwleidyddol Cymreig a'r proses democrataidd a thranc y Mule a Dail y Post. Daw'r Byd na'i debyg dim yn ôl, ond mae gwir angen gwell arnom na Golwg 360!

Deiniol a'i Bandana Amryliw

Os nad yw Dad yn cael cannu clod, pwy sydd?

Dyma ran o gynhyrchiad Ysgol y Creuddyn o Joseff a'i Got Amryliw, fy machgen gwyn i yw'r un sydd ar ddeheulaw Joseff yn gwisgo bandana gwyrdd / gwyrdd a glas / glas / glas a gwyrdd.

Fel tad yr wyf yn hynod browd o fy mab am ei ran yn y cynhyrchiad ysgol hwn. Ond fel cenedl dylem fod yn falch hefyd. Diolch i ymroddiad athrawon brwdfrydig bydd un neu ddau o'r plantos yma yn sêr S4C, hyd yn oed y Sgrin Fawr, yn y dyfodol.

Llongyfarchiadau i Ysgol y Creuddyn am sioe arbennig ac i bob ysgol arall trwy Gymru benbaladr a chynhyrchodd sioeau tebyg.

Sefyll ym mwlch ffiffti-êt sicsti tŵ

Ni fyddwn byth yn ystyried gwario bron i £60, mewn Siop Spar lleol!

Nid ydwyf yn gwybod pa nwyddau prynodd y Cyn Archdderwydd, ond rwy'n gwybod byddai ei bil yn llai, pe bai wedi siopa yn Asda neu Tesco. Yn wir mi fyddai'n cael taleb o £5 at ei neges nesaf a gostyngiad ar bris petrol pe na bai wedi cefnogi'r siop leol

Mae gwario £60 punt mewn un o siopau Pwllheli, ynddo'i hyn, yn safiad egwyddorol dros yr Iaith a'r Fro. Byddwn yn disgwyl i berchenogion siopau Pwllheli i longyfarch Robyn am ei safiad. Byddwn yn disgwyl i Gymry penbaladr ei longyfarch.

Ond nid dyna fu.

Wedi talu crocbris i gefnogi siop leol gofynnodd y ferch wrth y til am ffifti-êt sicsti tŵ yn ei Chymraeg gorau, a dyma le' mae'r ddadl yn corddi! Gofynnodd Robyn ar iddi ail adrodd y pris yn y Gymraeg, gan mae ei ffiffti êt sicsti tŵ ef oedd ar fin mynd i'r til, Roedd ganddo'r hawl i ofyn  -  yn ôl y ddihareb mae'r cwsmer wastad yn gywir

Gallasai'r hogan wedi ateb trwy ddweud Sori Rob, dwi'm yn gwybod rhifau mawr yn Welsh neu Hybarch Archdderwydd dysg imi'r Gymraeg am ffifti-êt sicsti tŵ, neu wedi rhoi ymgais ar ei haddysg meithrin trwy ofyn am Pump Wyth Chwech Dau, neu wedi defnyddio'r uchel seinydd i holi'r siop am gyfieithiad, ond nid dyna wnaed.

Ystyfnigodd yr hogan gan fynnu dweud y rhif tair gwaith yn y fain - ac yna galwyd yr heddlu i gyhuddo dyn oedd yn fodlon talu crog pris mewn siop leol o fod yn gont am ymofyn gwasanaeth lleol!

Ar ôl iddo wneud y fath safiad mai 90% o Gymreigwyr Trydar yn beio Robyn am y cawlach - yn hytrach na gweld siop leol yn piso ar ei jîps trwy neud or ffỳs am foi Cymraeg, sy'n gwario llawer mwy na wnaf i byth mewn siop leol, yn ymofyn gwasanaeth Cymraeg sylfaenol - Be di pwynt Brwdyr yr iaith os yw Cymry driw yn bodlon bwydo ein harwyr i gachfa'r Daily Mail

Cwestiwn Dyrys am y Sêls

Yn ôl y newyddion ar BBC Brecwast y bore 'ma mae'n debyg bydd y siopau mawrion yn gwneud hyd at £3 biliwn o elw yng nghyfnod y sêls wedi'r Nadolig! Hwb gwych i economi'r ynysoedd hyn, yn ôl pob tebyg. Ond os allant wneud gymaint o elw trwy werthu eu nwyddau gymaint yn rhatach ar ôl yr ŵyl, onid ydy hynny'n brawf eu bod yn codi gormod o lawer yn eu prisiau arferol trwy gydol y flwyddyn?

Onid gwell i'r economi'n gyffredinol ac i siopwyr cyffredin byddid codi pris teg trwy gydol y flwyddyn yn hytrach na chodi crocbris am un fis ar ddeg er mwyn creu cynddeiriogrwydd cael bargen ffals am bythefnos?

Llinyn Arian y Cyfrifiad

Yr wyf fi, fel pob ceraint arall i'r iaith, wedi fy siomi'n arw efo canlyniadau'r cyfrifiad. Yr wyf yn cefnogi pob galwad am weithredu i wella'r sefyllfa. Mae angen mwy o Ysgolion Cymraeg penodedig, yn enwedig mewn rhai o'r ardaloedd lle fu "esgus" addysg Gymraeg o dan drefn "categori" neu "Ysgol naturiol" yn Sir Gar, Ceredigion a Meirion. Mae angen cael gwared â'r tabŵ o gwyno am y mewnlifiad ac edrych ar ffurf o'i reoli. Mae angen creu cyfleoedd gwaith ar gyfer Cymry Cymraeg, mae angen magu hyder pobl i ddefnyddio ac i ymfalchïo yn eu Cymraeg. Mae angen gwneud yr holl bethau yma a rhagor ar frys er mwyn achub y Gymraeg.

Ond mae yna berygl o ormodedd o sachliain a lludw parthed ffigyrau'r cyfrifiad. Os ydym yn ddarogan gormod o wae yr ydym yn chware i ddwylo'r sawl sy'n casáu'r iaith, sy'n honni mae iaith ar ei wely angau efo DNR uwchben y glustog ydyw; y sawl sydd am gyfiawnhau gwario llai ar y Gymraeg gan fod llai yn ei ddefnyddio ac ati.

Mae yna ambell i linyn arian yn y ffigyrau.

Os yw'r Gymraeg yn dirywio ar y lefel y mae wedi dirywio ers cyfrifiad 1962 yr oedd Tynged yr Iaith yn cyfeirio ati – bydd yr Iaith Gymraeg yn fyw am o leiaf 300 mlynedd arall. Roedd Saunders yn ddarogan marwolaeth yr iaith erbyn dechrau'r unfed ganrif ar hugain. Dyma ni ar ddechrau'r unfed ganrif ar hugain! I ni yma o hyd ac mae'r iaith Gymraeg yn fyw!

Mae hanner miliwn o bobl yng Nghymru yn gallu'r Gymraeg, mae'n debyg bod nifer tebyg yn byw y tu allan i Gymru - mae miliwn o Gymreigwyr yn nifer helaeth o bobl. Dim ond ychydig yn llai o ran niferoedd (yn hytrach na chanran) na phan ofynnwyd y Cwestiwn iaith am y tro cyntaf ym 1891 a llawer mwy o ran niferoedd nag oedd o Gymry Cymraeg pan gynhaliwyd y cyfrifiad cyntaf ym 1801.

Mae un o bob pump o'r bobl yr ydych yn debyg o gwrdd ar y stryd, mewn siopau mewn unrhyw fan gymdeithasol yng Nghymru yn debygol o allu'r Gymraeg, mae'n dal yn werth chweil i ddechrau pob sgwrs yn y Gymraeg mewn pob sefyllfa. Cei ymateb cas "don't speak that language" weithiau; ceir yr ymddiheuriad "I'm sorry I don't speak Welsh" yn amlach, ond cewch eich siomi, unwaith allan o bob pump o'r ochor orau o glywed y gyrrwr bws, yr hogan wrth y til a hyd yn oed y gwerthwr tsips enwog yng Nghas-gwent yn ymateb trwy'r Gymraeg!
 

Iawn fod yn siomedig, iawn fod yn flin o ganfod ffigyrau'r cyfrifiad - ond paid digalonni!

 

Cwestiwn dyrys am Unsain a'r Blaid Lafur

Yn ôl adroddiadau o Gyngor Sir Caerfyrddin fe fu protest y tu allan i gyfarfod llawn y Cyngor ddoe gan aelodau Unsain a oedd yn gofyn am gyflog byw ar gyfer y gweithwyr tlotaf yn nghyflogaeth y cyngor. Cafwyd cefnogaethi'r ymgyrch gan gynghorwyr Plaid Cymru ond gwrthodwyd y cynnig gan y grŵp reoli sy'n cael ei arwain gan y Blaid Lafur.

Pan ddaw'r etholiadau nesaf i Gyngor Sir Caerfyrddin sut bydd Unsain yn annog ei aelodau i bleidleisio tybed? I "ffrindiau'r" undeb yn y Blaid Lafur wrth gwrs!

Piso ar fedd Syr Patrick Moore?

Mae gan BlogMenai post od, ar un olwg, sy'n cwyno am y ffaith bod marwolaeth y diweddar Syr Patrick Moore yn cael ei grybwyll gan raglenni newyddion y BBC!

Mi fyddai'n anfaddeuol pe na bai'r BBC, a chyfryngau lu byd-eang, heb gyhoeddi marwolaeth Sir Patrick Moore a thalu teyrnged iddo. Roedd cyfraniad Syr Patrick i seryddiaeth a darlledu yn amhrisiadwy.

Awdur dros fil o gyhoeddiadau ar seryddiaeth, newyddiadurwr a holodd bron pawb a gododd oddi ar y ddaear o'r brodyr Wright i ddyfeiswyr @MarsCuriosity, y darlledwr a chyflwynodd y gyfres teledu hiraf di-dor yn hanes darlledu'r byd.

Ar lefel bersonol mi wyliais The Sky at Night am y tro cyntaf ychydig ar ôl i fy rhieni prynu teledu am y tro cyntaf tua 1963, ac yr wyf wedi dilyn y rhaglen yn rheolaidd ers hynny. Ychydig ddyddiau yn ôl mi wyliais y diweddaraf yn y gyfres pan oedd Syr Patrick yn addo rhoi cyngor ar sut i osod a defnyddio telesgopau siop a ddaw fel anrhegion Nadolig yn y rhaglen nesaf. Gan fy mod wedi cael telesgop ac wedi methu gweithio allan sut i'w ddefnyddio i weld y sêr llynedd, yr oeddwn yn edrych ymlaen at ei gyngor.

Ond rwy’n cytuno a byrdwn sylwadau Cai. Mae pob teyrnged yr wyf fi wedi ei weld ar y BBC ac mewn llefydd eraill yn cyflwyno ochr arall bywyd y gwrthrych trwy nodi ei gyfraniad i gerddoriaeth. Efo pob parch i'r ymadawedig, 'doedd o ddim yn gerddor arbennig. Mae yna ugain cerddor gwell ym mhob pentref cefn gwlad yn Ewrop. Byddai Syr Patrick ddim yn cael llwyfan mewn eisteddfod leol am ei ddawn ar y clychau taro na'r piano.

Ochr arall go iawn Syr Patrick Moore oedd ei gwleidyddiaeth, roedd gwleidyddiaeth yn bwysig iddo ac yr oedd yn hynod weithgar yn y byd gwleidyddol - ond roedd ei wleidyddiaeth yn drewi!

Ymateb Syr Patrick i'r ymgyrch am Sianel Gymraeg oedd mai gwell pe byddid Sianel ymylol i fenywod, er mwyn rhyddhau'r sianeli go iawn ar gyfer dynion!

Yr oedd Syr Patrick yn hilgi balch, yn gwrthwynebu unrhyw mewnfudo i Brydain am unrhyw reswm.

Yr oedd o'n genedlaetholwr Saesnig a wrthododd llenwi Cyfrifiad 2001 gan nad oedd modd iddo ddatgan mae Sais yn hytrach na Phrydeiniwr ydoedd ar y ffurflen (chware teg iddo). Ond fel ambell i genedlaetholwr o Sais yr oedd o'n casáu cenedlaetholdeb Albanig, Cymreig a Gwyddelig, ac roedd ei gasineb tuag at y Gymraeg yn ddiarhebol!

Doedd Syr Patrick dim yn un am guddio ei farn wleidyddol dan lestr! Sefydlodd, a bu'n arweinydd plaid wleidyddol Neo-Natsiaidd. Hyd at bythefnos cyn ei farwolaeth yr oedd yn ganiatau i'w enw cael ei ddefnyddio i gefnogi UKIP mewn is etholiadau.

Roedd gwleidyddiaeth, annerbyniol i'r mwyafrif, Syr Patrick yn rhan annatod o'i fywyd. Mae nodi ei wleidyddiaeth anoddefgar yn tynnu'r goron o drysor cenedlaethol oddi ar ei ben, ond mae hefyd yn amharchu'r gwron -doedd gan Patrick dim cywilydd o'i wleidydda piser. Mae'r cyfryngau sy'n cuddio'r agwedd yna o'i fywyd yn fethu creu gwir coffa amdano!

Heddwch i dy lwch y Serydd Patrick Moore – gorffwys mewn hedd – ond mi bisaf ar dy fedd y Sais anoddefgar o Gymreictod!

dot cymru, dot wales - Dot Fi?

Rhai blynyddoedd yn ôl mi gofrestrais "dolgellau. me. uk;" fel parth, am ddim, trwy ddilyn cwmni a chanfuwyd ar Google. Wedi gosod gwerth oes o ymchwil ar y wefan, fel modd o rannu fy mrwdfrydedd am hanes y dref ag eraill, cefais wybod ymhen y rhawg mae nid fi wedi'r cwbl oedd perchennog "dolgellau. me. uk" ond cwmni a oedd yn mynnu codi crocbris arnaf i barhau i ddefnyddio'r parth. Gan nad oeddwn yn fodlon talu'r pris collais yr hawl i ddefnyddio'r cyfeiriad a'r holl waith a aeth i mewn i greu'r wefan.

Am gyfnod "benthycwyd" y dilyniant a adeiladais i'r cyfeiriad gan pornograffwyr a gwerthwyr sothach, er mawr gywilydd i mi.

Yn ôl y sôn bydd modd, cyn bo hir, cael safwe .cymru neu .wales . Hoffwn berchen ar safwe o'r fath lle mae'r cyfeiriad yn PERTHYN I FI. Rwyf wedi cael hyd i sawl cwmni sy'n fodlon cofrestru safwe "ar fy rhan" yn yr un modd a chofrestrwyd dolgellau. me. uk ar fy rhan gan gwmnïau nad fyddant yn fodlon rhyddhau'r we gyfeiriad i gwmni gwe-weini arall, os dymunaf newid gweinydd, sefyllfa sy'n ddiwerth i mi.

Nid ydwyf am rannu fy holl wybodaeth am flodau ar wefan o'r enw blodau. cymru fel cymwynas i flodwyr Cymru, dim ond i ganfod bod rhaid imi dalu miloedd er mwyn parhad y parth ym mhen blwyddyn gan mae miliwnydd o Rwsia ac nid fi yw perchennog enw'r safwe!

Sut mae mynd ati i sicrhau mae fi, a fi yn unig, bydd yn gallu defnyddio blodau. cymru yn oes oesoedd a fy mod yn gallu newid "host" y cyfeiriad os ddymunaf wneud hynny ymhen blwyddyn neu ddwy heb colli cynwys?

Sut dylid ymateb?

Pan welais yr erthygl ddiweddaraf yn un o bapurau mawr Lloegr gan un sydd â hir hanes o ddilorni'r Cymry a'r Gymraeg, roeddwn yn ffromi. Mi ysgrifennais blogbost gandryll yn ei gondemnio ond ar ôl cael paned, mi benderfynais beidio a'i phostio. Pam rhoi cyhoeddusrwydd i goc oen?

Mae awduron yr ymosodiadau mileinig ar y Gymraeg yn ymosod yn unswydd er mwyn cael ymateb. Mae ymateb yn codi gwerthiant ac yn codi cliciau ar wefan (mae cliciau yn codi gwerth hysbys). Mae'n debyg bod y Daily Mail, bellach, wedi disodli'r Daily Mirror fel y papur dyddiol sy'n gwerthu mwyaf yng Nghymru gan ddiffyg arian i brynu papur yn yr ardaloedd diwydiannol a'r mewnlifiad o deip arbennig o Sais i gefn gwlad. Mae'n gwneud sens i bapur o'r fath creu rhwyg gymdeithasol. Mae'r papur eisoes wedi denu cefnogwyr un ochr y ddadl, mae taflu olew ar fflam y ddadl yn sicr o ddenu darllenwyr amgen o'r ochr arall sydd am wrthymosod.

Crëwyd y Welsh Mirror yn unswydd er mwyn cefnogi'r Blaid Lafur wedi datganoli. Roedd y papur yn gwerthu'n lled dda  - ymysg cenedlaetholwyr a oedd yn ei brynu er mwyn ei gasáu - ond prin oedd ei gwerthiant ymysg cefnogwyr y Blaid Lafur!

Mae'r Daily Post a'r Western Mail wedi hen ddeall mae'r ffordd gorau o werthu papurau i'r Cymry yw drwy eu corddi un dydd a'u cefnogi'r dwthwn nesaf. Mae Golwg360, hyd yn oed wedi gweld mae'r ffordd gorau i gael clic yw trwy gael Cymro dinesig, megis Cris Dafis i gondemnio barn Gari Dym Cefn Gwlad ar bopeth o'r Ffermwyr Ifanc i Draw Cerdd Dant er mwyn creu anghydfod ac ymateb!

Ar ôl yr ymosodiad cyn ddiwethaf gan Roger Lewis ar Gymru, y Cymry a'r Gymraeg awgrymodd Chris Bryant AS Wales is at its best when it is triumphantly insouciant about criticism ac mae #Welshtaliban ar Drydar wedi bod yn triumphantly insouciant parthed yr ymosodiad diweddaraf; yn wir yr wyf wedi torri bol dan chwerthin am sylwadau parthed Salim Ali, y Penrhywkhyber Pass; Nain Elen = cod am 9/11 ac ati ac ati, ond fel dywedodd T Glynne Davies Y Chwerthin Sydd Mor Drist - gan fod y chwerthin yn ymateb sydd yn tynnu sylw at yr erthygl piser!

Roedd Nain yn arfer awgrymu mae'r ffordd gorau i ddelio efo bwli oedd ei anwybyddu, mae'r Parch Martin Niemöller yn awgrymu mae'r gwrthwyneb sy'n wir.

Mae'n anodd, mae ymateb yn rhoi cyhoeddusrwydd i'r contiaid, mae gwrthod ymateb yn rhoi rhwydd hynt iddynt.

Mae'n cyfyng-gyngor sydd y tu hwnt i fy nirnad i!

Sut dylid ymateb?

Yr Alban Annibynol a'r UE

Mae Golwg 360 yn ail bobi stori am ddyfodol yr Alban fel aelod o’r UE pe bai yn pleidleisio dros annibyniaeth yn 2014. Nonsens o stori sydd wedi ei selio ar ragfarn Unoliaethwyr yn hytrach na chyfraith ryngwladol eglur.

Dwi ddim yn ddeall pam bod y'r asgwrn yma'n cael ei grafu cymaint. Yn ystod y blynyddoedd diweddar mae degau o wledydd wedi dyfod yn annibynnol a gan hynny mae rheolau ar oblygiadau rhyngwladol gwledydd annibynnol newydd wedi eu cytuno mewn confensiwn rhyngwladol sef Confensiwn Fienna ar Olyniaeth Gwladwriaethau Parthed Cyfamodau (1978).

Mae'r Confensiwn yn gwahaniaethu rhwng dwy fath o wlad annibynnol newydd; sef cyn trefedigaethau'r cyfnod ymerodrol a gwledydd sydd yn rhannu oddi wrth hen wladwriaeth.

Mae cyn trefedigaethau yn dechrau efo llechen lan, heb unrhyw hawl neu ddyletswydd parthed cytundebau a oedd yn bodoli cyn eu hannibyniaeth.

Mae cyn rhannau o hen wladwriaeth yn etifeddu holl hawliau ac oblygiadau'r wladwriaeth yr oeddynt gynt yn rhan ohoni.

Gan fod yr Alban wedi dyfod yn rhan o Brydain Fawr trwy gydsyniad yn hytrach na choncwest, does dim dadl - y mae'r Alban yn rhan o'r grŵp sydd yn cael ei rwymo i gytundebau a wnaed cyn annibyniaeth. Ar ben hynny, gan fod yr Alban wedi cadw ei ddeddfwriaeth annibynnol ar ôl yr Undeb y mae pob cyfamod y mae'r DU wedi ei harwyddo eisoes yn rhan o gyfraith "annibynnol" yr Alban. Y mae oblygiadau cyfamodau megis Cyfamod Rhufain, Cyfamod Maastricht a Chyfamod Lisbon eisoes wedi eu cymhathu i mewn i Gyfraith yr Alban fel deddfwriaeth sy'n annibynol i gyfraith Lloegr. Does dim dwywaith amdani os ddaw'r Alban yn annibynol yfory mi fydd yn parhau i fod yn rhan o'r UE. Os nad yw'r Alban am barhau yn aelod bydd rhaid iddi negodi ei ffordd allan o'i hoblygiadau parthed yr UE, os nad yw'r UE am i'r Alban parhau yn aelod bydd rhaid i'r UE trefnu ffordd o gicio'r wlad allan - dau beth sy'n hynod annhebygol o ddigwydd.

Pan ddaw Cymru yn annibynol mi fydd Cymru hefyd yn cael ei hystyried fel rhan o hen wladwriaeth sydd yn etifeddu rhwymedigaethau'r cyn gwladwriaeth. Er bod Cymru wedi ei choncro ac er, o bosib, mae hi yw trefedigaeth hynaf Lloegr mae ein hundeb a Lloegr mor hen fel na fydd modd inni geisio bod yn wlad sy'n ddechrau efo llechen lan parthed ein goblygiadau rhyngwladol.

S4Ecs-Flwch?

Dros fwrw'r Sul cyhoeddodd Virgin Media eu bod am ddarparu gwasanaeth S4C ledled Prydain. Newyddion gwych i Gymry alltud sy'n derbyn eu gwasanaeth teledu trwy ddarpariaeth Virgin, bid siŵr. Da o beth!

Yn eu hymateb i'r newyddion dywedodd llefarydd ar ran S4C Rydym am fod ar gymaint o lwyfannau â phosibl drwy gyfrwng cymaint o ddarparwyr â phosibl – gwych rhaid cytuno!

Yr wyf yn dad i ddau blentyn sy'n tynnu at ddiwedd eu harddegau. Prin eu bod yn gwylio'r teledu yn y dull hen ffasiwn o wylio rhaglen ar y tv teuluol tra'i fod yn cael ei ddarlledu am y tro cyntaf.

Y mae'r ychydig o raglenni teledu y maent yn eu gwylio yn cael eu gwylio ar "aps" ar y peiriannau gemau, trwy iPlayer, Sky Go ac ati. Gan nad yw S4/Clic ar gael ar y fath peiriannau, prin iawn yw eu gwylio o raglenni Cymraeg, ysywaeth. Os am fod ar gymaint o lwyfannau a phosib, pa bryd bydd modd gwylio S4Clic ar yr X-Box y PS3 etc?

Mae cael rhaglenni Cymraeg ar y cyfryngau mae'r ieuanc cynhenid yn eu defnyddio yn allweddol mi dybiaf!

Y Bont Di Baent Cyn Annibyniaeth

Gwylier Dragon's Den yr wythnos nesaf, mae yna siawns go lew y byddwyf yn serennu ar y rhaglen, gan fy mod wedi meddwl am gynllun busnes sydd yn sicr o wneud miliynau o bunnoedd.

Yr wyf newydd brynu duster yn siop punt Llandudno, ac am fuddsoddiad o £100,000 rwy'n fodlon rhoi ecwiti o 10% yn fy nuster os oes Draig sy'n fodlon cefnogi fy nghais am y gwaith o gael gwared â'r llwch ar y silff hir sy'n cadw adroddiadau Comisiwn Cymreig Diwerth yn Y Llyfrgell Genedlaethol.

Roedd y syniad o gael contract ar beintio'r bont dros y Fforth yn syniad go lew. Gwendid y cynllun busnes oedd bod y bont yn aros yr un faint a bod system o'i beintio'n llwyr cyn dechrau contract newydd yn rhwym o ddigwydd rhywbryd.

Ond bydd fy nghynllun i o dystio'r silffoedd lle mae Adroddiadau Comisiynau ar Lywodraethu Cymru yn cael eu cadw byth yn dod i ben - gan eu bod yn tyfu yn gynt na chant eu hanwybyddu, a bydd angen eu dystio am oes oesoedd!

Ew! - Dyma un arall yn dod i chwyddo'r gwaith di ddiwedd!

Mandad Mawr Winston

Yr wyf wedi derbyn ambell i ddatganiad i'r wasg gan fudiadau sy'n pryderu am y system ddemocrataidd oherwydd cyn lleied a bleidleisiodd yn etholiadau'r Heddlu echddoe. Nid ydwyf am eu hatgynhyrchu hwy, er y byddai gwneud hynny yn fodd o lenwi twll yn fy niffig blogio diweddar.

Yn bersonol yr wyf yn hynod, hynod falch bod cyn lleied wedi pleidleisio.

Yn wahanol i etholiadau rhanbarthol eraill, megis Rhestr Rhanbarthol y Cynulliad a rhestr Cymru gyfan Etholiad Ewrop - i'r unigolyn bu'r bleidlais Comisiynydd, ond efo dim ond 35K pleidlaisa chyn lleied a 15% o'r etholwyr mae Winston Roddick wedi derbyn teirgwaith mwy o bleidleisiau personol na enillwyd gan unrhyw AC o etholaethau tririogaeth Heddlu'r Gogledd a thua dwywaith mwy o bleidleisiau yn fwy nag unrhyw AS o'r Gogledd. Er gwaethaf cyfyngiadau ei swydd, er gwaethaf y diffyg hyder yn y bleidlais, Winston Roddick yw'r person etholedig gyda'r mandad personol mwyaf yng Ngogledd Cymru heddiw - a dyna berygl yr etholiadau hyn! Dychmygwch y grym moesol byddai gan unigolyn a etholwyd i'r swydd pe bai 70 neu 80% ohonom wedi bwrw pleidlais. Dychmygwch yr her y byddai ei farn "democrataidd" ef yn rhoi ar unrhyw bwnc boed tu mewn neu du allan i gyfyngiadau ei swydd.

Bydd y canfyddiad bod gan ambell i Gomisiynydd Heddlu Ceidwadol rhagor o fandad na'r holl ASau Ceidwadol mewn ambell i ranbarth yn creu anghydfod, a bydd yr anghydfod yn arwain at ddiddymu’r drefn yn o fuan, bydd y diffyg pleidleisiau yn cael ei ddefnyddio fel esgus am U dro ac yn rhoi ochenaid o ryddhad i ambell i AS Dorïaidd sy'n ofni gweld Comisiynydd poblogaidd yn anelu am ei sedd!

Nid ydwyf yn rhagweld ail etholiad ar gyfer yr uchel arswydus swydd hon!

Beio'r Gymraeg am Bedoffilia

Yn ddi-os mae yna tebygrwydd rhwng achos Jimmy Savile ac achos John Owen. Ar y lefel isaf mae'r ddau achos yn halogi cof gwylwyr. Roeddwn yn mwynhau gwylio Jim Will Fix It - mi ddanfonais gais i'r rhaglen, na chafodd ei gwireddu ysywaeth (neu ddiolch byth - o bosib!) Roeddwn yn credu bod Pam Fi Duw ymysg y rhaglenni Cymraeg gorau a darlledwyd erioed! Mae meddwl fy mod yn mwynhau rhaglenni lle'r oedd y cyfranwyr ifanc yn dioddef trais, tra fy mod yn cael blas gwylio yn codi cyfog arnaf, ac yn gwneud i mi deimlo'n euog.

Yn ddi-os fe wnaeth y sefydliad cyfryngau Cymraeg amddiffyn John Owen, fel cyfrannwr talentog a phoblogaidd, yn yr union un modd ac amddiffynnwyd Jimmy Savile fel cyfrannwr poblogaidd i'r cyfryngau Saesneg.

Mae yna wersi a gwybodaeth werthfawr yn Ymchwiliad Clywch dylid eu dwys hystyried gan y rai sy'n ymchwilio i achos Savile, ac yr wyf yn mawr obeithio y bydd Comisiynydd Plant Cymru yn rhannu profiad gyda'r ymchwiliadau i ymddygiad Savile y DU.

Mae achos John Owen yn profi nad yw cefndir iaith yn amddiffyn plant rhag eu cam-drin a bod drygioni a ffieidd-dra yn perthyn i bob grŵp cymdeithasol, gan gynnwys y Cymry Cymraeg, ac nad yw bod yn "Gymro-dda" yn amddiffyniad, nac yn nacâd.

Ond os ydym ni'r Cymry am ymchwilio i'n gwendidau ein hunain gan geisio sicrhau nad oes John Owen arall yn ein mysg prin fod ein gorchwyl yn cael ei wneud yn haws os yw dyn, megis Karl Francis yn honni mae'r Gymraeg sy'n gyfrifol am y cam drin.

Sori, Karl ond prin oedd y Gymraeg ar wefusau Syr Jimmy; mae beio'r Gymraeg, nid yn unig yn sarhau'r Gymraeg, ond mae'n amlygu rhyw duedd ymysg y sawl sy'n gam drin i chwilio am unrhyw esgus arall ond eu tueddiadau eu hunain am eu hymddygiad ysgeler! Megis Cymro di-gymraeg sy'n casáu'r iaith ond sydd a'i enw ar y rhestr gam drin rhywiol yn beio'r iaith Gymraeg fel achos cam drin!

Dal fy Nhrwyn Dros Winston

Yr wyf wedi bod mewn cyfyng gyngor parthed pleidleisio yn yr Etholiadau Comisiynydd Heddlu.

Mae'r syniad o gael pleidleisio am y fath swydd yn fy ffieiddio. Fel cenedlaetholwr yr wyf wedi cael y profiad o gael fy erlyn yn droseddol o ganlyniad i weithredu ar egwyddorion gwleidyddol ac ar y cyfan yr wyf wedi cael y system droseddol, er gwaethaf ei ragfarn o blaid y drefn, yn weddol onest a diduedd. Rwy'n casáu'r syniad mae "gwleidydd" bydd yn trefnu polisi'r heddlu o hyn allan.

Y mae Plaid Cymru a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd wedi penderfynu peidio ag ymladd yr Etholiadau Comisiynydd, pe bai gan y Blaid ymgeisydd byddwn yn gallu bwrw pleidlais yn hyderus dros eu hymgeisydd, ond heb ymgeisydd swyddogol gan y Blaid y mae gennyf ofn pleidleisio ac ofn peidio a phleidleisio.

Fel unigolyn mae Tal Michael yn hen foi iawn, ond rwy'n casáu'r Blaid Lafur a phrin fy mod am greu'r argraff bod y Blaid Lafur ar ei fyny yng Nghymru (canys dyna fydd canlyniad ethol 4 Comisiynydd Llafur) trwy bleidleisio iddo.

Gwan yw'r gair caredicaf y gallwn ddod ar hyd iddo i ddisgrifio'r ymgeisydd Ceidwadol. Weithiau mae pleidiau gwleidyddol yn datgan eu gobeithion am ennill trwy ddewis "rhywun rhywun" i sefyll yn eu henw yn hytrach nag ymgeisydd gwerth chweil; "rhywun rhywun" i'w aberthu yw'r ymgeisydd Ceidwadol - unigolyn nad yw'r blaid yn disgwyl ennill yn ei henw - ac (yn ddistaw bach) yn gobeithio i'r nefoedd na chaiff ei hethol yn annisgwyl.

Sydd yn gadael yr annibynwyr. Mi wnes i roi dwys ystyriaeth i sefyll fel ymgeisydd annibynnol, ond wedi ymchwilio i'r oblygiadau mi ddois i'r canlyniad y byddai cost sefyll - yn gwbl annibynnol - o ennill yn fwy na chyflog y swydd am ei thymor, sydd yn gwneud imi amau argymhellion yr ymgeiswyr annibynnol.

Pa mor annibynnol ydynt?

Pwy sy'n ariannu eu hymgyrchoedd?

Mi fyddai'n loes calon imi i beidio a phleidleisio - yr wyf yn ddisgynnydd i rai o'r sawl cafodd eu troi allan ym 1859 ac i Hen Nain a phleidleisiodd yn ei phenwynni am y to cyntaf ym 1928; mae pleidleisio yn ddyletswydd imi. Gan hynny yr wyf wedi penderfynu bwrw fy mhleidlais dros Winston Roddick, ymgeisydd annibynnol sydd a hen hanes o wasanaethu'r genedl trwy amryfal ffurf heb lygredd, a gan hynny yn un gellid ei drystio; ond o ddweud hynny dan afael fy nhrwyn yn dynn iawn y byddwyf yn bwrw pleidlais iddo!