Mi fûm i Fiwmares bwrw'r Sul.
Cafwyd hwyl wrth bysgota am grancod oddi ar y pier.
Roedd taith o'r cei i Ynys Seiriol yn brofiad a hanner - rwyf wedi byw fy mywyd maith yng Ngoledd ein gwlad a dyma'r tro cyntaf imi fynd yn agos i Ynys Seiriol.
Mae dyn y gweld yr ynys o bell yn feunyddiol wrth deithio'r A55, ond ow mae mynd mor agos ag i weld y pâl, yr adar eraill a'r morloi yn brofiad gwerth chweil. Gweddol resymol o ran pris hefyd £21 am docyn teulu dau blentyn/dau oedolyn.
Ar ôl y fordaith dyma benderfynu pigo fewn i Gastell Biwmares, a chael fy synnu braidd o orfod talu i fynd i mewn.
Rwyf bron iawn yn sicr bod y Cynulliad wedi penderfynu nad oedd rhaid i Gymry talu i ymweld â Chestyll y goncwest bellach! Ond talu bu'n rhaid i mi, a thalu i ddyn di Gymraeg digon anghwrtais i'r heniaith hefyd!
Rwy'n gant y cant yn sicr imi weld Alun Ffred ar y teli du allan i Gastell Caernarfon yn cyhoeddi rhad mynediad i safleoedd Cadw - pa bryd cafodd y polisi yma ei newid?
Pam fu rhaid imi dalu am fynediad i Gastell Biwmares?
29/05/2009
Mae'r blogiau'n Ddylanwadol!
Rwy'n falch o weld dylanwad blog Yr Hen Rech Flin ar golofnydd Byd y Blogiau yn y rhifyn cyfredol o gylchgrawn Golwg.
Y mae o / hi wedi dilyn fy nghyngor i gynnwys URL y blogiau y cyfeirir atynt yn y golofn yr wythnos yma.
Da iawn Golwg!
Y mae o / hi wedi dilyn fy nghyngor i gynnwys URL y blogiau y cyfeirir atynt yn y golofn yr wythnos yma.
Da iawn Golwg!
22/05/2009
Pwy ond Lembit.....?
Stori ryfeddol ar flog Glyn Davies. Tra bod bron pawb yn yr ynysoedd hyn a thu hwnt yn gwylltio am y pethau mae aelodau seneddol wedi hel i'w tai ar bwrs y wlad, mae AS Maldwyn wrthi yn ffilmio ar gyfer y rhaglen "Cash in the Attic". Rhaglen lle mae pobl yn ceisio dod o hyd i gelfi di angen yn eu tai i'w gwerthu er mwyn codi arian.
Anhygoel!
This post in English
Anhygoel!
This post in English
Golwg a Byd y Blogiau
Ers rhifyn yr wythnos diwethaf mae fersiwn lladd coed Golwg wedi cynnwys colofn o'r enw Byd y Blogiau. Y rheswm pam bod Golwg yn cynnwys y golofn newydd, yn ôl yr is pennawd, yw oherwydd bod Y Blogiau'n Ddylanwadol.
Mae dylanwad y blogiau yn fater o farn, hwyrach, ond y farn sy'n cael ei gyhoeddi yn y cylchgrawn yw bod y blogiau'n ddylanwadol. Mor ddylanwadol bod angen i Golwg cyhoeddi yr hyn maen nhw'n ei ddweud.
Rwy'n ddiolchgar i awdur y golofn am roi sylw i ddylanwad blog yr Hen Rech Flin yr wythnos diwethaf (er mae at bost ar Miserable Old Fart roedd yr erthygl yn cyfeirio).
Nodwyd post gan Cynical Welshman yr wythnos diwethaf hefyd, er mae post gan y Cynical Dragon ydoedd. Yn y rhifyn cyfredol ceir cyfeiriad at bost gan Welsh Mam, sy'n wir gyfeirio at bost gan Valleys Mam.
Nid hollti blew yw nodi camgymeriadau y golofn. Nid camgymeriadau dibwys mohonynt.
Os ydy Golwg yn credu bod y blogiau'n ddylanwadol, ac yn teimlo bod angen i'w darllenwyr cael gwybod yr hyn y maent yn eu dweud, mae'n rhaid wrth gywirdeb i alluogi darllenwyr y cylchgrawn cael gafael ar y pyst gwreiddiol. Does dim modd dod o hyd i bost Mam trwy roi Welsh Mam i mewn i beiriant chwilio.
Peth hawdd ar y we yw rhoi ddolen i wefan arall. Does dim modd gwneud hynny mewn print. Ond bydda nodyn bach ar waelod y golofn yn nodi cyfeiriadau'r blogiau a gyfeiriwyd atynt yn gymorth.
e.e. Cyfeiriwyd at y blogiau yma yn y golofn:
http://miserableoldfart.blogspot.com
http://henrechflin.blogspot.com/
http://www.cynicaldragon.com/
http://merchmerthyr.blogspot.com/
Mae dylanwad y blogiau yn fater o farn, hwyrach, ond y farn sy'n cael ei gyhoeddi yn y cylchgrawn yw bod y blogiau'n ddylanwadol. Mor ddylanwadol bod angen i Golwg cyhoeddi yr hyn maen nhw'n ei ddweud.
Rwy'n ddiolchgar i awdur y golofn am roi sylw i ddylanwad blog yr Hen Rech Flin yr wythnos diwethaf (er mae at bost ar Miserable Old Fart roedd yr erthygl yn cyfeirio).
Nodwyd post gan Cynical Welshman yr wythnos diwethaf hefyd, er mae post gan y Cynical Dragon ydoedd. Yn y rhifyn cyfredol ceir cyfeiriad at bost gan Welsh Mam, sy'n wir gyfeirio at bost gan Valleys Mam.
Nid hollti blew yw nodi camgymeriadau y golofn. Nid camgymeriadau dibwys mohonynt.
Os ydy Golwg yn credu bod y blogiau'n ddylanwadol, ac yn teimlo bod angen i'w darllenwyr cael gwybod yr hyn y maent yn eu dweud, mae'n rhaid wrth gywirdeb i alluogi darllenwyr y cylchgrawn cael gafael ar y pyst gwreiddiol. Does dim modd dod o hyd i bost Mam trwy roi Welsh Mam i mewn i beiriant chwilio.
Peth hawdd ar y we yw rhoi ddolen i wefan arall. Does dim modd gwneud hynny mewn print. Ond bydda nodyn bach ar waelod y golofn yn nodi cyfeiriadau'r blogiau a gyfeiriwyd atynt yn gymorth.
e.e. Cyfeiriwyd at y blogiau yma yn y golofn:
http://miserableoldfart.blogspot.com
http://henrechflin.blogspot.com/
http://www.cynicaldragon.com/
http://merchmerthyr.blogspot.com/
20/05/2009
Syr Siôn Trefor
Michael Martin yw Llefarydd cyntaf Tŷ’r cyffredin i gael y sach ers ddyddiau Syr John Trevor yn y 17eg ganrif.
Sydd yn gadael cwestiwn mawr ar wefusau pawb trwy'r byd. Pwy oedd Syr Siôn Trefor?
Dyma'r ateb o'r Bywgraffiadur:
Hm! Sgotyn yw'r diweddaraf i deimlo esgid y gyffredin dan ei bart ôl, Cymro oedd y diwethaf. Teimlaf rant am wrth geltigrwydd yn magu!!!!
Sydd yn gadael cwestiwn mawr ar wefusau pawb trwy'r byd. Pwy oedd Syr Siôn Trefor?
Dyma'r ateb o'r Bywgraffiadur:
Ail fab y John Trefor a fu f. tua 1643 oedd Syr JOHN TREFOR ( 1637 - 1717 ), ‘ Llefarydd’ Tŷ'r Cyffredin , a barnwr . Gan i'w dad f. ac yntau'r mab yn ieuanc, cafodd garedigrwydd gan ei ewythr Arthur Trefor, a'i paratôdd ar gyfer mynd i'r Middle Temple ( Tachwedd 1654 ); oddi yno galwyd ef i'r Bar ym mis Mai 1661 . Chwe blynedd yn ddiweddarach aeth gyda'i berthynas o'r un enw, a ddaeth yn ysgrifennydd y Wladwriaeth (bu f. 1672 ), ar neges lysgenhadol i Ffrainc .
Gwnaethpwyd ef yn farchog , 29 Ionawr 1671, ac yn 1673 aeth i'r Senedd , gan eistedd dros fwrdeistrefi poced yn Lloegr hyd 1681; methodd â chael ei ethol dros Drefaldwyn yn 1679.
Llwyddodd i gyfuno a'i gilydd gymorth gwenieithus i freiniau cynhenid y brenin (‘the royal prerogative’), ac amddiffyniad (heb gymorth neb arall) i'w gefnder amhoblogaidd a'i noddwr, Jeffreys, gyda chred Brotestannaidd filwriaethus a barodd iddo gael ei ddewis yn gadeirydd pwyllgorau megis y pwyllgor ar gynnydd Pabyddiaeth, 29 Ebrill 1678 (a ysbrydolwyd gan John Arnold ac a arweiniodd i ferthyrdod David Lewis a Phabyddion eraill yn Ne Cymru ), a'r pwyllgor yn delio â'r achwyniad (‘impeachment’) yn erbyn yr arglwydd Powis a'r arglwyddi Pabyddol eraill (Mai 1679).
Yr oedd yn byw yn Llundain gan mwyaf a phrynodd blasty yn Pulford, yn nes i lawr ar Ddyfrdwy na chartref y teulu, hyd nes y bu i farw ei frawd hyn ei wneuthur ef ei hunan yn aer i Bryncynallt, y mae'n debyg cyn etholiad seneddol terfysglyd y sir ym mis Mawrth 1681; yr adeg honno ailgyneuodd hen gweryl y teulu trwy gipio sir Ddinbych oddi ar y Myddeltoniaid, a oedd yn Chwigiaid ac yn llawer mwy nerthol yn herwydd eu heiddo tiriogaethol; heriodd y Myddeltoniaid ef i ymladd gornest am iddo alw Syr Thomas yn fradwr.
Daeth yn faer tre'r Hollt yn y flwyddyn ddilynol, ac yn 1684 dodwyd ef ar gomisiwn ymchwil tiroedd cudd y goron yn sir Ddinbych . Wedi i Iago II esgyn i'r orsedd, gwnaeth Beaufort (gw. dan Somerset ) ei hun yn gyfryngwr, ar awgrym y brenin a Jeffreys, gyda'r amcan o ddifodi'r cweryl; canlyniad hyn oedd i Myddelton gael ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros y sir a Trevor dros y fwrdeistref; gwnaethpwyd ef hefyd, ar unwaith, yn un o fwrdeiswyr tref Ddinbych . Llwyddodd Trevor i ddial ar ei elynion chwarter canrif wedi hynny pan fu'n cynorthwyo i beri drygu teulu Edisbury, a oedd yn fath o weision i'r Myddeltoniaid, trwy alw'n ôl yr arian a roesid yn fenthyg ar stad Erddig gan mai ef oedd yr un a fenthyciasai fwyaf o arian i'r stad.
Yn 1685 dewiswyd Trevor yn Llefarydd Tŷ'r Cyffredin (19 Mai), yn ‘ Master of the Rolls ’ (20 Hydref), ac ar 6 Gorffennaf 1688 daeth yn aelod o'r Cyfrin Gyngor; dewiswyd yr un pryd ddau Anghydffurfiwr er mwyn iddynt allu gwrthweithio ei ymlyniad di-ildio ef wrth yr Eglwys Anglicanaidd . Dewiswyd ef hefyd yn gyd-gwnstabl castell y Fflint ( 1687 ) ac yn ‘ custos rotulorum ’ sir y Fflint ( Rhagfyr 1688 ); parhaodd yn deyrngar i Iago II hyd yn oed pan ffoes hwnnw y tro cyntaf. O'r herwydd, collodd ei swyddi pan ddaeth y Chwyldroad, eithr dychwelodd i'r Senedd yn gynrychiolydd bwrdeistref boced ac ailgydiodd yn ei waith fel Llefarydd ( Mai 1690 ).
Gan iddo ennill ffafr William III trwy lwyddo i ‘drin’ y Torïaid, cafodd ei sedd yn y Cyfrin Gyngor yn ei hôl (1 Ionawr 1691); gwnaethpwyd ef yn gomisiynwr cyntaf y ‘Sêl Fawr’ yn ystod y cyfnod pan nad oedd geidwad, 1690-3 , ac ailddewiswyd ef yn ‘ Master of the Rolls ’ ar 13 Ionawr 1693 .
Yn 1695 , fodd bynnag, collodd ei swydd fel Llefarydd (12 Mawrth) a'i alltudio o'r Tŷ (16 Mawrth) am lwgrwobrwyo — ychydig o wythnosau wedi iddo fod bron â chael ei ddewis yn arglwydd-ganghellor.
Cafodd ei swyddi Cymreig yn ôl yn 1705. Bu f. yn Llundain , 20 Mai 1717 , gan adael ar ei ôl enw da oblegid ei wybodaeth o'r gyfraith a'i ddidueddrwydd fel barnwr — y ddeubeth hwn yn gwahaniaethu'n fawr oddi wrth ei barodrwydd, fel gwleidydd , i ymwerthu.
Hm! Sgotyn yw'r diweddaraf i deimlo esgid y gyffredin dan ei bart ôl, Cymro oedd y diwethaf. Teimlaf rant am wrth geltigrwydd yn magu!!!!
16/05/2009
Baw yn dy lygad Jac?
Mae Jac Codi Baw yn y cylchgrawn Golwg yn hoff iawn o dynnu blewyn o drwynau'r sawl dylid gwybod yn well, sydd ddim yn defnyddio'r Gymraeg ar bob achlysur priodol.
Mae'r Cymro yn cael chwip dîn haeddiannol ganddo yn y rhifyn cyfredol am gynnal cyfweliad am olygydd newydd yn uniaith Saesneg. Mae esgus y Cymro yn un ddoniol, gyda llaw Roedd yr ymgeisydd yn hapus i siarad Saesneg - fel petai'r ymgeisydd ym mynd i gwyno yn y cyfweliad os oedd o neu hi eisiau'r job!
Ond dydy cyflogwyr Jac ddim yn wynnach na gwyn eu hunain. Rwyf yn siomedig iawn bod dolenni Golwg360 i gyd yn Saesneg dyma'r ddolen i'r dudalen blaen:
http://www.golwg360.com/UI/Users/HomeView.aspx
Dyma gyfieithiadau i gynorthwyo Golwg
Users = Defnyddwyr
Home = Hafan
View = ??? methu cofio.
Mae yna bwynt difrifol yma. Roedd Alun Ffred yn cyfiawnhau ariannu Golwg360 yn hytrach na'r Byd oherwydd ei fod yn bwysig dangos i Gymru ifanc bod yna lle i'r Gymraeg yn y dechnoleg newydd. Mae doleni Saesneg Golwg yn gwanhau'r neges yna.
Mae'r Cymro yn cael chwip dîn haeddiannol ganddo yn y rhifyn cyfredol am gynnal cyfweliad am olygydd newydd yn uniaith Saesneg. Mae esgus y Cymro yn un ddoniol, gyda llaw Roedd yr ymgeisydd yn hapus i siarad Saesneg - fel petai'r ymgeisydd ym mynd i gwyno yn y cyfweliad os oedd o neu hi eisiau'r job!
Ond dydy cyflogwyr Jac ddim yn wynnach na gwyn eu hunain. Rwyf yn siomedig iawn bod dolenni Golwg360 i gyd yn Saesneg dyma'r ddolen i'r dudalen blaen:
http://www.golwg360.com/UI/Users/HomeView.aspx
Dyma gyfieithiadau i gynorthwyo Golwg
Users = Defnyddwyr
Home = Hafan
View = ??? methu cofio.
Mae yna bwynt difrifol yma. Roedd Alun Ffred yn cyfiawnhau ariannu Golwg360 yn hytrach na'r Byd oherwydd ei fod yn bwysig dangos i Gymru ifanc bod yna lle i'r Gymraeg yn y dechnoleg newydd. Mae doleni Saesneg Golwg yn gwanhau'r neges yna.
15/05/2009
Darogan Pleidlais Ewrop
Mae'r Hogyn o Rachub wedi gwneud cynnig arni. Mae Blog Menai wedi crybwyll y pwnc ond (hyd yn hyn) heb roi ei ben ar y bloc. Dyma fy ymgais i.
Y peth cyntaf i'w ddweud parthed Etholaeth Ewropeaidd Cymru yw bod y nifer o aelodau yr ydym yn eu hethol yn rhy fychan ar gyfer y system pleidleisio sydd yn cael ei ddefnyddio yn y DU. Efo dim ond 4 aelod mae disodli aelod yn anodd. Mae disodli rhagor nag un aelod bron yn amhosibl. Mae gan ambell i etholaeth Seisnig saith, wyth neu ddeg o seddi. Yn yr etholaethau hyn bydd cryn ymgiprys am y 2, 3, 4 sedd olaf.
Yng Nghymru dim ond un sedd o'r pedwar sydd yn y fantol, sef un y bedwerydd safle. Y Blaid Lafur sydd yn dal y sedd honno ar hyn o bryd. Os nad yw'r Blaid Lafur, y Blaid Geidwadol a Phlaid Cymru yn dal eu gafael ar un sedd yr un bydd daeargryn o'r radd uchaf ar Raddfa Richter Gwleidyddol Cymru wedi digwydd.
Bydd angen daeargryn ar raddfa lai, ond daeargryn ta waeth, i Lafur colli eu hail sedd hefyd. Er mwyn i Blaid Cymru neu'r Blaid Geidwadol ennill y sedd bydd rhaid i'r naill Blaid neu'r llall ennill mwy o bleidleisiau na'r Blaid Lafur. Dydy'r Blaid Lafur heb ddod yn ail yng ngwleidyddiaeth Cymru ers darfod dyddiau Lloyd George. Glaslanc oedd LLG y tro diwethaf i'r Ceidwadwyr dod i'r frig mewn etholiad Cymreig!
Yn 2004 Roedd gan y Blaid Lafur 127 mil yn rhagor o bleidleisiau na 'r Blaid Geidwadol a 138 mil o bleidleisiau mwy nag oedd gan Blaid Cymru - bwlch mawr i'w cau heb son am ei oresgyn
Cyn ystyried y posibilrwydd yna rhaid edrych ar obeithion plaid arall i gipio'r bedwaredd sedd.
Yn etholiad 2004, pe bai gan Gymru pumed sedd, byddai UKIP wedi ei gipio (gan Blaid Cymru!). Ond roedd UKIP yn parhau i fod dros 50,000 o bleidleisiau y tu ôl i addasiad pleidlais ail sedd Llafur. 500 pleidlais oedd rhwng UKIP a'r Rhyddfrydwyr ac roedd y Ceidwadwyr a'r Blaid ar eu sodlau am y bumed safle.
Dydy 50 mil ddim yn llawer dros Gymru Gyfan. Ond i UKIP neu'r Rhyddfrydwyr ennill y sedd mae'n rhaid iddynt dwyn y bleidlais yma yn unionsyth oddi wrth Lafur. Bydd dwyn pleidleisiau Ceidwadol neu Genedlaethol dim ond yn cryfhau gafael Llafur ar y bedwaredd sedd.
Mi fydd hi bron yn amhosib i UKIP na'r Rhyddfrydwyr ennill y bedwerydd safle os yw Llafur yn dod i frig y pôl eto.
Ond camarweiniol braidd yw cymharu 2009 hefo 2004. Roedd pleidlais 2004 yng Nghymru yn cael eu cynnal ar yr un diwrnod ag etholiadau cyngor sir, gan hynny gwnaeth llawer fwy o bobl pleidleisio yn 2004 na'r sawl a bleidleisiodd ym 1999. 41% yn 2004 o gymharu â 29% ym 1999. Hyd yn oed efo llawer mwy o bobl yn troi allan collodd y Blaid cryn nifer o Bleidleisiau rhwng 1999 (blwyddyn dda) a 2004 (blwyddyn wael uffernol) tra bod pob un blaid arall wedi cynyddu niferoedd eu pleidleisiau. Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.
O ystyried yr hinsawdd wleidyddol bresennol rwy'n disgwyl i lawer llai na 29% i bleidleisio eleni. Y Blaid Lafur bydd yn colli fwyaf yng Nghymru o bobl yn sefyll cartref. Bydd y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn dioddef o'r bleidlais dim diddordeb hefyd. Bydd gwerth pleidlais craidd y Blaid yn uwch o lawer nag ydoedd yn 2004. Ond dim yn ddigon uchel i gipio'r bedwaredd sedd. Bydd pleidlais UKIP hefyd yn aros yn ei hunfan o ran niferoedd ond gwerth llawer mwy fel canran.
Dyma'r ddarogan.
1 Plaid Cymru = 1 sedd
2 Llafur = 1 sedd
3 Ceidwadwyr = 1 sedd
4 UKIP = 1 sedd
5 Rhydd Dem = 0 sedd
6 BNP = digon uchel i beri cywilydd
7 Gwyrdd = 0 sedd
Gweddill = di-nod
Y peth cyntaf i'w ddweud parthed Etholaeth Ewropeaidd Cymru yw bod y nifer o aelodau yr ydym yn eu hethol yn rhy fychan ar gyfer y system pleidleisio sydd yn cael ei ddefnyddio yn y DU. Efo dim ond 4 aelod mae disodli aelod yn anodd. Mae disodli rhagor nag un aelod bron yn amhosibl. Mae gan ambell i etholaeth Seisnig saith, wyth neu ddeg o seddi. Yn yr etholaethau hyn bydd cryn ymgiprys am y 2, 3, 4 sedd olaf.
Yng Nghymru dim ond un sedd o'r pedwar sydd yn y fantol, sef un y bedwerydd safle. Y Blaid Lafur sydd yn dal y sedd honno ar hyn o bryd. Os nad yw'r Blaid Lafur, y Blaid Geidwadol a Phlaid Cymru yn dal eu gafael ar un sedd yr un bydd daeargryn o'r radd uchaf ar Raddfa Richter Gwleidyddol Cymru wedi digwydd.
Bydd angen daeargryn ar raddfa lai, ond daeargryn ta waeth, i Lafur colli eu hail sedd hefyd. Er mwyn i Blaid Cymru neu'r Blaid Geidwadol ennill y sedd bydd rhaid i'r naill Blaid neu'r llall ennill mwy o bleidleisiau na'r Blaid Lafur. Dydy'r Blaid Lafur heb ddod yn ail yng ngwleidyddiaeth Cymru ers darfod dyddiau Lloyd George. Glaslanc oedd LLG y tro diwethaf i'r Ceidwadwyr dod i'r frig mewn etholiad Cymreig!
Yn 2004 Roedd gan y Blaid Lafur 127 mil yn rhagor o bleidleisiau na 'r Blaid Geidwadol a 138 mil o bleidleisiau mwy nag oedd gan Blaid Cymru - bwlch mawr i'w cau heb son am ei oresgyn
Cyn ystyried y posibilrwydd yna rhaid edrych ar obeithion plaid arall i gipio'r bedwaredd sedd.
Yn etholiad 2004, pe bai gan Gymru pumed sedd, byddai UKIP wedi ei gipio (gan Blaid Cymru!). Ond roedd UKIP yn parhau i fod dros 50,000 o bleidleisiau y tu ôl i addasiad pleidlais ail sedd Llafur. 500 pleidlais oedd rhwng UKIP a'r Rhyddfrydwyr ac roedd y Ceidwadwyr a'r Blaid ar eu sodlau am y bumed safle.
Dydy 50 mil ddim yn llawer dros Gymru Gyfan. Ond i UKIP neu'r Rhyddfrydwyr ennill y sedd mae'n rhaid iddynt dwyn y bleidlais yma yn unionsyth oddi wrth Lafur. Bydd dwyn pleidleisiau Ceidwadol neu Genedlaethol dim ond yn cryfhau gafael Llafur ar y bedwaredd sedd.
Mi fydd hi bron yn amhosib i UKIP na'r Rhyddfrydwyr ennill y bedwerydd safle os yw Llafur yn dod i frig y pôl eto.
Ond camarweiniol braidd yw cymharu 2009 hefo 2004. Roedd pleidlais 2004 yng Nghymru yn cael eu cynnal ar yr un diwrnod ag etholiadau cyngor sir, gan hynny gwnaeth llawer fwy o bobl pleidleisio yn 2004 na'r sawl a bleidleisiodd ym 1999. 41% yn 2004 o gymharu â 29% ym 1999. Hyd yn oed efo llawer mwy o bobl yn troi allan collodd y Blaid cryn nifer o Bleidleisiau rhwng 1999 (blwyddyn dda) a 2004 (blwyddyn wael uffernol) tra bod pob un blaid arall wedi cynyddu niferoedd eu pleidleisiau. Teg dweud, felly, bod y 160 mil a bleidleisiodd i'r Blaid yn 2004 yn bleidlais graidd gadarn. Pleidlais gall y Blaid dibynnu arni boed glaw neu hindda eleni.
O ystyried yr hinsawdd wleidyddol bresennol rwy'n disgwyl i lawer llai na 29% i bleidleisio eleni. Y Blaid Lafur bydd yn colli fwyaf yng Nghymru o bobl yn sefyll cartref. Bydd y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn dioddef o'r bleidlais dim diddordeb hefyd. Bydd gwerth pleidlais craidd y Blaid yn uwch o lawer nag ydoedd yn 2004. Ond dim yn ddigon uchel i gipio'r bedwaredd sedd. Bydd pleidlais UKIP hefyd yn aros yn ei hunfan o ran niferoedd ond gwerth llawer mwy fel canran.
Dyma'r ddarogan.
1 Plaid Cymru = 1 sedd
2 Llafur = 1 sedd
3 Ceidwadwyr = 1 sedd
4 UKIP = 1 sedd
5 Rhydd Dem = 0 sedd
6 BNP = digon uchel i beri cywilydd
7 Gwyrdd = 0 sedd
Gweddill = di-nod
13/05/2009
Croeso Amodol Arall i'r Strategaeth Iaith
Megis Blog Menai yr wyf yn rhoi croeso amodol i strategaeth addysg Cymraeg newydd y Cynulliad a gyhoeddwyd heddiw. Nid ydwyf wedi darllen dogfen y strategaeth eto. Mae fy sylwadau wedi eu selio yn gyfan gwbl ar yr hyn sydd wedi ei adrodd ar y newyddion.
Un o'r pethau a adroddwyd sydd yn derbyn croeso gwresog gennyf yw'r addewid i roi pwyslais ar ddefnyddio'r Gymraeg y tu allan i'r ysgol.
Mae yna berygl inni roi gormod o bwyslais ar addysg Gymraeg ffurfiol fel modd i achub yr iaith (ac i ddelio efo llwyth o anghenion cymdeithasol eraill hefyd). Dim ond tua 5009 o oriau o addysg statudol mae dyn yn ei dderbyn (ychydig dan flwyddyn a hanner o'u cywasgu). Mae angen llawer mwy na hyn i blant dysgu sgiliau cyfathrebu ac i fagu hyder yn eu gallu ieithyddol.
Da yw gweld y Cynulliad yn cydnabod hyn. Rhaid disgwyl i weld pa mor flaengar, addas a llwyddiannus bydd y gweithgareddau sydd yn deillio o'r polisi.
Un cymal o'r adroddiadau ar y newyddion sydd yn peri pryderon imi yw hyn:
Mae hyn yn awgrymu na fydd angen i Gynghorau Gwynedd, Môn na rhanbarth gorllewin Conwy ymchwilio i'w ddarpariaeth o addysg Gymraeg. Mae eu hysgolion hwy yn cael eu hystyried yn rhai naturiol ddwyieithog. Nid ydynt yn cynnig addysg Gymraeg ar wahân.
Mae polisi addysg yr hen sir Gwynedd wedi bod yn llwyddiannus mewn rhai ardaloedd.
Mae yna gymunedau lle mae'r ysgolion yn llwyddo i sicrhau bod y mwyafrif llethol o ddisgyblion, beth bynnag eu cefndir, yn ymadael a'r ysgol yn Gymru Ddwyieithog rugl.
Mewn ardaloedd eraill mae yna fodd i blant dechrau yn yr Ysgol Feithrin yn dair blwydd oed ac ymadael ag addysg statudol yn 16 yn ddi Gymraeg i bob pwrpas ymarferol. Ond oherwydd y polisi o addysg naturiol ddwyieithog does dim modd i rieni yn yr ardaloedd gwan dewis addysg Gymraeg Rhydfelinaidd i'w plant. Maent yn cael eu gorfodi i dderbyn addysg ymarferol Saesneg.
Os yw'r adroddiad ar y BBC yn iawn bydd hyn ddim yn newid o dan y strategaeth newydd ac mae hynny'n siom.
Diweddariad:
Mae 'na ddadansoddiad manwl o'r Strategaeth ar flog Syniadau
Mae'r ddogfen ymgynghorol llawn i'w gweld yma
Un o'r pethau a adroddwyd sydd yn derbyn croeso gwresog gennyf yw'r addewid i roi pwyslais ar ddefnyddio'r Gymraeg y tu allan i'r ysgol.
Mae yna berygl inni roi gormod o bwyslais ar addysg Gymraeg ffurfiol fel modd i achub yr iaith (ac i ddelio efo llwyth o anghenion cymdeithasol eraill hefyd). Dim ond tua 5009 o oriau o addysg statudol mae dyn yn ei dderbyn (ychydig dan flwyddyn a hanner o'u cywasgu). Mae angen llawer mwy na hyn i blant dysgu sgiliau cyfathrebu ac i fagu hyder yn eu gallu ieithyddol.
Da yw gweld y Cynulliad yn cydnabod hyn. Rhaid disgwyl i weld pa mor flaengar, addas a llwyddiannus bydd y gweithgareddau sydd yn deillio o'r polisi.
Un cymal o'r adroddiadau ar y newyddion sydd yn peri pryderon imi yw hyn:
"Disgwylir i gynghorau sy'n cynnig addysg Gymraeg a Saesneg ar wahân ymchwilio'n fanwl i'r galw am addysg Gymraeg ymhlith rhieni plant sydd newydd eu geni."
Mae hyn yn awgrymu na fydd angen i Gynghorau Gwynedd, Môn na rhanbarth gorllewin Conwy ymchwilio i'w ddarpariaeth o addysg Gymraeg. Mae eu hysgolion hwy yn cael eu hystyried yn rhai naturiol ddwyieithog. Nid ydynt yn cynnig addysg Gymraeg ar wahân.
Mae polisi addysg yr hen sir Gwynedd wedi bod yn llwyddiannus mewn rhai ardaloedd.
Mae yna gymunedau lle mae'r ysgolion yn llwyddo i sicrhau bod y mwyafrif llethol o ddisgyblion, beth bynnag eu cefndir, yn ymadael a'r ysgol yn Gymru Ddwyieithog rugl.
Mewn ardaloedd eraill mae yna fodd i blant dechrau yn yr Ysgol Feithrin yn dair blwydd oed ac ymadael ag addysg statudol yn 16 yn ddi Gymraeg i bob pwrpas ymarferol. Ond oherwydd y polisi o addysg naturiol ddwyieithog does dim modd i rieni yn yr ardaloedd gwan dewis addysg Gymraeg Rhydfelinaidd i'w plant. Maent yn cael eu gorfodi i dderbyn addysg ymarferol Saesneg.
Os yw'r adroddiad ar y BBC yn iawn bydd hyn ddim yn newid o dan y strategaeth newydd ac mae hynny'n siom.
Diweddariad:
Mae 'na ddadansoddiad manwl o'r Strategaeth ar flog Syniadau
Mae'r ddogfen ymgynghorol llawn i'w gweld yma
08/05/2009
Alun Di-Nerth
Un o'r pethau bach gwirion yna sy'n fy nhiclo i yw cyfeiriad swyddfeydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn y Gogledd:
Ffordd Dinerth (cwbl di nerth!), Bae Colwyn.
Yn rhyfedd iawn mae Mam Alun Michael, Ysgrifenydd Cyntaf y Cynulliad yn ei fabandod, hefyd yn byw yn Ffordd Dinerth.
Druan o Alun, wedi darllen ei gyfraniad i ddathliadau deng mlwyddiant y Cynulliad ac wedi clywed ei sylwadau ar y radio a'r teledu - yr argraff rwy'n cael yw grawnwin surion sy'n dal i gorddi.
Mae degawd wedi mynd heibio, Alun bach, mae'r byd wedi troi, yr wyt ti'n ddeng mlynedd yn hyn. Rho'r gorau iddi - be di'r pwynt o ddal dig cyhyd?
Ffordd Dinerth (cwbl di nerth!), Bae Colwyn.
Yn rhyfedd iawn mae Mam Alun Michael, Ysgrifenydd Cyntaf y Cynulliad yn ei fabandod, hefyd yn byw yn Ffordd Dinerth.
Druan o Alun, wedi darllen ei gyfraniad i ddathliadau deng mlwyddiant y Cynulliad ac wedi clywed ei sylwadau ar y radio a'r teledu - yr argraff rwy'n cael yw grawnwin surion sy'n dal i gorddi.
Mae degawd wedi mynd heibio, Alun bach, mae'r byd wedi troi, yr wyt ti'n ddeng mlynedd yn hyn. Rho'r gorau iddi - be di'r pwynt o ddal dig cyhyd?
29/04/2009
Mae Mamau a Milwyr angen Ddeddf Iaith
Dydd Llun cafwyd trafodaeth ym Mhwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig San Steffan parthed yr LCO iaith.
Ymysg y tystion o flaen y pwyllgor roedd Wayne David AS, gweinidog yn Swyddfa Cymru ac un o gymwynaswyr mwyaf yr iaith (yn ôl ei dystiolaeth ei hun). Mae Mr David yn lled gefnogol i roi hawliau ddeddfu ar yr iaith i'r Cynulliad ond mae o'n gweld peryglon!
Un o'r peryglon y mae y gweinidog yn poeni yn ei gylch yw y bydd yr LCO fel y mae'n sefyll yn rhoi'r hawl i'r Cynulliad deddfu parthed sefydliadau sydd yn bodoli o dan Siarter Brenhinol, megis y Lleng Prydeinig ac Undeb y Mamau.
Rhaid cydnabod nad ydwyf yn gwybod llawer am Undeb y Mamau. Tybiwn ei fod yn sefydliad sydd yn cynnig cymorth a chymdeithasu i rieni benywaidd. A oes yna unrhyw beth pwysicach na Mam yn trosglwyddo'r iaith i'w plentyn i amddiffyn yr iaith? Os nad oes gan Undeb y Mamau polisi iaith gynhwysfawr wirfoddol yn barod, mae angen gorfodi un arni trwy ddeddf.
Mae gan y Lleng Prydeinig cangen ym mron pob un dref yng Nghymru. Mae'n gwneud gwaith cyhoeddus megis trefnu gwasanaethau cadoediad. Mae'n ffynhonnell cymorth a gwybodaeth i'r miloedd o Gymry Cymraeg sydd wedi gwasanaethu yn y lluoedd arfog dros y degawdau. Mae gan y Lleng clybiau cymdeithasol poblogaidd mewn cannoedd o drefi Cymreig. Mae awgrym Mr David bod corff mor amlwg yn cael ei hepgor o ddyletswyddau i barchu'r Gymraeg yn fy ffieiddio.
Mae'r ffaith nad oes gan sefydliad mor amlwg â'r Lleng Prydeinig polisi iaith yn brawf diamheuaeth o'r angen am ddeddfwriaeth gynhwysfawr yn hytrach nag esgus am gulhau'r LCO iaith, Mr David annwyl!
Ymysg y tystion o flaen y pwyllgor roedd Wayne David AS, gweinidog yn Swyddfa Cymru ac un o gymwynaswyr mwyaf yr iaith (yn ôl ei dystiolaeth ei hun). Mae Mr David yn lled gefnogol i roi hawliau ddeddfu ar yr iaith i'r Cynulliad ond mae o'n gweld peryglon!
Un o'r peryglon y mae y gweinidog yn poeni yn ei gylch yw y bydd yr LCO fel y mae'n sefyll yn rhoi'r hawl i'r Cynulliad deddfu parthed sefydliadau sydd yn bodoli o dan Siarter Brenhinol, megis y Lleng Prydeinig ac Undeb y Mamau.
Rhaid cydnabod nad ydwyf yn gwybod llawer am Undeb y Mamau. Tybiwn ei fod yn sefydliad sydd yn cynnig cymorth a chymdeithasu i rieni benywaidd. A oes yna unrhyw beth pwysicach na Mam yn trosglwyddo'r iaith i'w plentyn i amddiffyn yr iaith? Os nad oes gan Undeb y Mamau polisi iaith gynhwysfawr wirfoddol yn barod, mae angen gorfodi un arni trwy ddeddf.
Mae gan y Lleng Prydeinig cangen ym mron pob un dref yng Nghymru. Mae'n gwneud gwaith cyhoeddus megis trefnu gwasanaethau cadoediad. Mae'n ffynhonnell cymorth a gwybodaeth i'r miloedd o Gymry Cymraeg sydd wedi gwasanaethu yn y lluoedd arfog dros y degawdau. Mae gan y Lleng clybiau cymdeithasol poblogaidd mewn cannoedd o drefi Cymreig. Mae awgrym Mr David bod corff mor amlwg yn cael ei hepgor o ddyletswyddau i barchu'r Gymraeg yn fy ffieiddio.
Mae'r ffaith nad oes gan sefydliad mor amlwg â'r Lleng Prydeinig polisi iaith yn brawf diamheuaeth o'r angen am ddeddfwriaeth gynhwysfawr yn hytrach nag esgus am gulhau'r LCO iaith, Mr David annwyl!
26/04/2009
Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg #2
Wrth drafod y posibilrwydd bod deddf iaith newydd ar y gorwel mae ambell i awdurdod, sydd eisoes yn cynnig gwasanaeth Cymraeg, wedi nodi mae ychydig ar y naw sydd yn dewis yr opsiwn Cymraeg.
Pwynt digon teg. Ond mae yna adegau pan fo ddewis y Gymraeg yn gwbl anymarferol.
Yn aml bydd angen i ffurflen cael ei gymeradwyo gan unigolyn arall. Os nad yw'r cymeradwy yn gallu darllen y ffurflen Gymraeg does dim modd iddo ei gymeradwyo. Rhaid llenwi'r ffurflen yn iaith yr un sydd yn cymeradwyo yn hytrach nag iaith yr ymgeisydd!
Weithiau bydd cyrff yn cynnig dewis iaith ar ffurflenni yn hytrach na ffurflen ddwyieithog. Mae ffurflen Cymorth Dŵr Cymru yn enghraifft dda o hyn.
Mae modd i bobl sydd ar lwfansau incwm isel sydd a 3 neu mwy o blant, a phobl sydd ar lwfansau anabledd sydd â chyflyrau sydd yn golygu eu bod yn galw am ddefnydd dŵr ychwanegol i'r arfer, cael gostyngiad hyd at £250 oddi ar eu biliau dŵr.
Yr wyf wedi bod yn annog pobl i wneud cais am Gymorth Dŵr Cymru, ac wedi bod yn eu hannog i lenwi ochr Gymraeg y ffurflen.
Mae'r ffurflen yn un dewis iaith. Hynny yw mai modd ei lenwi yn y Gymraeg neu ei droi drosodd i'w llenwi yn y Saesneg.
Ond mae'n rhaid i'r ffurflen gais cael ei gymeradwyo gyda stamp a llofnod meddyg teulu neu nyrs bractis. Mae naw allan o'r un ar ddeg o bobl yr wyf wedi eu hanog i lenwi'r ffurflen yn y Gymraeg wedi ddweud bod y meddyg ynmethu rhoi ei stamp ar y ffurflen gan nad ydyw yn ddeall y Gymraeg, a bod rhaid iddynt llenwi'r ochr Saesneg er mwyn y meddyg!
Mae'n siŵr bydd y Bwrdd Dŵr yn fesur y naw hyn fel 90% o Gymry Cymraeg sy'n ddewis yr opsiwn Saesneg!
Pwynt digon teg. Ond mae yna adegau pan fo ddewis y Gymraeg yn gwbl anymarferol.
Yn aml bydd angen i ffurflen cael ei gymeradwyo gan unigolyn arall. Os nad yw'r cymeradwy yn gallu darllen y ffurflen Gymraeg does dim modd iddo ei gymeradwyo. Rhaid llenwi'r ffurflen yn iaith yr un sydd yn cymeradwyo yn hytrach nag iaith yr ymgeisydd!
Weithiau bydd cyrff yn cynnig dewis iaith ar ffurflenni yn hytrach na ffurflen ddwyieithog. Mae ffurflen Cymorth Dŵr Cymru yn enghraifft dda o hyn.
Mae modd i bobl sydd ar lwfansau incwm isel sydd a 3 neu mwy o blant, a phobl sydd ar lwfansau anabledd sydd â chyflyrau sydd yn golygu eu bod yn galw am ddefnydd dŵr ychwanegol i'r arfer, cael gostyngiad hyd at £250 oddi ar eu biliau dŵr.
Yr wyf wedi bod yn annog pobl i wneud cais am Gymorth Dŵr Cymru, ac wedi bod yn eu hannog i lenwi ochr Gymraeg y ffurflen.
Mae'r ffurflen yn un dewis iaith. Hynny yw mai modd ei lenwi yn y Gymraeg neu ei droi drosodd i'w llenwi yn y Saesneg.
Ond mae'n rhaid i'r ffurflen gais cael ei gymeradwyo gyda stamp a llofnod meddyg teulu neu nyrs bractis. Mae naw allan o'r un ar ddeg o bobl yr wyf wedi eu hanog i lenwi'r ffurflen yn y Gymraeg wedi ddweud bod y meddyg yn
Mae'n siŵr bydd y Bwrdd Dŵr yn fesur y naw hyn fel 90% o Gymry Cymraeg sy'n ddewis yr opsiwn Saesneg!
08/04/2009
Anabl i ddefnyddio'r Gymraeg
Yn yr 80au cynnar mi fûm yn dilyn cwrs hyfforddi i ddyfod yn nyrs cofrestredig.
Fel rhan o'r hyfforddiant bu rhaid i'r efrydwyr gwneud prosiect ar argaeledd mynediad i bobl a oedd yn byw ag anabledd i ddefnyddio siopau trefi glan mor y gogledd. Roedd hyn cyn dyddiau deddfau hawliau i'r anabl.
Fel rhan o'r prosiect mi fûm yn holi perchennog siop fferyllydd (o bob man) nad oedd modd mynd iddi ond trwy ddringo set o bum gris. Ymateb y fferyllydd oedd ei fod o ddim yn gweld pwynt cael mynediad i'r anabl gan nad oedd wedi gweld cwsmer mewn cadair olwyn yn ei siop erioed.
Yh! Tybed pam?
Roedd gwrando ar raglen Taro Naw nos Fawrth yn rhoi teimlad o Deja Vu imi.
Roedd cynghorydd o Aberdaugleddau yn dalau gyda Aran Jones bod neb yn gofyn am wasanaethau Cymraeg gan y cyngor felly afraid yw eu cynnig.
Ond onid dyna'r pwynt?
Os oes raid gwneud ffỳs, mynd allan o'ch ffordd, mynd i drafferth di angen, bydd pobl ddim yn mynnu gwasanaeth!
Yr hyn dylid digwydd mewn gwlad ddwyieithog yw bod y gwasanaeth dwyieithog ar gael yn hollol naturiol a di-ffwdan fel bod pobl yn gallu eu defnyddio heb mynnu yn flin.
Yn siopau Tescos mae'r gwasanaethau hunan sganio a'r dewis arnynt i ddefnyddio'r Gymraeg. Mae'n rhaid mynd i'r ffwdan o ddethol yr iaith eich hunain - dydy'r dewis ddim yn cael ei gynnig yn awtomatig.
Yn Nhesco y Gyffordd yr wythnos diwethaf yr oeddwn am brynu botel o win. Defnyddiais y ddewis Gymraeg wrth sganio a daeth y neges angen cymeradwyaeth oedran i fynu. Bu'n rhaid disgwyl, a disgwyl a disgwyl i'r cymeradwy-ydd dod i wirio fy oedran. A'i ymateb sur oedd I didn't hear the message authorisation needed because you chose Welsh - I can't understand that rubbish. Look at the queue you have caused now!
Gan fy mod yn Hen Rech Flin mi wnes gŵyn swyddogol i'r rheolwyr am yr agwedd!
Bydd sylwadau'r côc oen yn gwneud fi'n fwy penderfynol byth o ddefnyddio'r gwasanaeth Cymraeg eto.
Ond ow!
Rwy'n ddeall pam bydda ambell i un arall (gan gynnwys rhai oedd yn y ciw tu nol imi), yn penderfynu mae haws o lawer byddid osgoi'r Gymraeg ar bob cyfrif.
Fel rhan o'r hyfforddiant bu rhaid i'r efrydwyr gwneud prosiect ar argaeledd mynediad i bobl a oedd yn byw ag anabledd i ddefnyddio siopau trefi glan mor y gogledd. Roedd hyn cyn dyddiau deddfau hawliau i'r anabl.
Fel rhan o'r prosiect mi fûm yn holi perchennog siop fferyllydd (o bob man) nad oedd modd mynd iddi ond trwy ddringo set o bum gris. Ymateb y fferyllydd oedd ei fod o ddim yn gweld pwynt cael mynediad i'r anabl gan nad oedd wedi gweld cwsmer mewn cadair olwyn yn ei siop erioed.
Yh! Tybed pam?
Roedd gwrando ar raglen Taro Naw nos Fawrth yn rhoi teimlad o Deja Vu imi.
Roedd cynghorydd o Aberdaugleddau yn dalau gyda Aran Jones bod neb yn gofyn am wasanaethau Cymraeg gan y cyngor felly afraid yw eu cynnig.
Ond onid dyna'r pwynt?
Os oes raid gwneud ffỳs, mynd allan o'ch ffordd, mynd i drafferth di angen, bydd pobl ddim yn mynnu gwasanaeth!
Yr hyn dylid digwydd mewn gwlad ddwyieithog yw bod y gwasanaeth dwyieithog ar gael yn hollol naturiol a di-ffwdan fel bod pobl yn gallu eu defnyddio heb mynnu yn flin.
Yn siopau Tescos mae'r gwasanaethau hunan sganio a'r dewis arnynt i ddefnyddio'r Gymraeg. Mae'n rhaid mynd i'r ffwdan o ddethol yr iaith eich hunain - dydy'r dewis ddim yn cael ei gynnig yn awtomatig.
Yn Nhesco y Gyffordd yr wythnos diwethaf yr oeddwn am brynu botel o win. Defnyddiais y ddewis Gymraeg wrth sganio a daeth y neges angen cymeradwyaeth oedran i fynu. Bu'n rhaid disgwyl, a disgwyl a disgwyl i'r cymeradwy-ydd dod i wirio fy oedran. A'i ymateb sur oedd I didn't hear the message authorisation needed because you chose Welsh - I can't understand that rubbish. Look at the queue you have caused now!
Gan fy mod yn Hen Rech Flin mi wnes gŵyn swyddogol i'r rheolwyr am yr agwedd!
Bydd sylwadau'r côc oen yn gwneud fi'n fwy penderfynol byth o ddefnyddio'r gwasanaeth Cymraeg eto.
Ond ow!
Rwy'n ddeall pam bydda ambell i un arall (gan gynnwys rhai oedd yn y ciw tu nol imi), yn penderfynu mae haws o lawer byddid osgoi'r Gymraeg ar bob cyfrif.
Neges Uniaith
Mae Dyfrig wedi ysgrifennu post dwyieithog ar ei flog answyddogol am ei brofiad yn y drafodaeth am flogio yng Nghynhadledd y Blaid. Y rheswm pam ei fod yn ddwyieithog yn hytrach nag yn y Gymraeg yn unig yn ôl ei arfer yw oherwydd
Yn gyntaf, Dyfrig, be di'r ots os ydy Iain Dale yn ddeall dy gyfraniadau neu ddim? Hyd yn oed pe bai ti wedi ysgrifennu dy holl byst yn Saesneg rwy'n amau na fyddai Mr Dale a'i debyg yn rhan o dy gynulleidfa targed ta waeth.
Pan ddechreues i flogio mi drïais ysgrifennu pyst dwyieithog mewn un lle, ond roedd o'n edrych yn flêr ac yn drwsgl. A dim ond pobl Cymraeg eu hiaith oedd yn eu darllen - roedd y di Gymraeg ddim yn hoffi sgrolio i lawr at y post Saesneg!
Rwy'n cael anhawster efo blogiau dwyieithog fel un Gwilym Euros. Rwy'n ansicr os dylid ymateb yn y Gymraeg, yn y Saesneg neu yn ddwyieithog. Mae'n anodd cael unrhyw fath o drafodaeth ystwyth ar bost dwyieithog.
Mi ymgeisiais am gyfnod i gadw dwy flog lle'r oedd yr un post ar y ddwy flog yn gyfieithiadau o'i gilydd. Ond fuan y rhois i'r gorau i'r arferiad yna hefyd. Rwy’n brin o sgiliau'r cyfieithydd proffesiynol ac yr oeddwn yn teimlo bod fy nghyfieithiadau o'r naill iaith neu'r llall yn brennaidd. Bellach rwy'n cadw dwy flog lled annibynnol o'i gilydd. Er fy mod yn dal i ysgrifennu ar yr un pwnc ar y ddwy yn achlysurol bydd y pyst yn gyfansoddiadau unigol. Y drwg efo'r arferiad yma (yn fy achos i, o leiaf) yw fy mod bellach wedi ysgrifennu llawer mwy o byst yn y Saesneg nag ydwyf yn y Gymraeg. Yn bennaf gan mae'r Saesneg yw fy iaith gyntaf a fy mod yn ei chael hi'n haws i ysgrifennu yn yr iaith honno. Ond mae'n rhannol oherwydd y temtasiwn, yn arbennig pan fo amser yn brin, i ddarparu ar gyfer y gynulleidfa fwyaf yn unig. (Ac mae fy nghynulleidfa Saesneg bron i 2000% yn uwch na'r un Gymraeg. Mae deud hynny yn gwneud imi deimlo fel aelod o'r CBI yn gwneud esgusodion!)
Ar ddiwedd y dydd rhaid derbyn mae rhywbeth unigol, egotistaidd, hyd yn oed yw blogio. A'r polisi gorau yw gwneud yr hyn yr wyt ti yn bersonol hapus yn ei wneud ar dy flog dy hun a naw wfft i bawb arall!
fe ddywedodd Iain Dale ei fod wedi mynd i edrych ar flogiau ei gyd-banelwyr i gyd cyn dydd gwener, ac ei fod yn siomedig nad oedd wedi gallu deall fy negeseuon i. Felly, yn arbennig ar gyfer Iain, dyma neges ddwyieithog."
Yn gyntaf, Dyfrig, be di'r ots os ydy Iain Dale yn ddeall dy gyfraniadau neu ddim? Hyd yn oed pe bai ti wedi ysgrifennu dy holl byst yn Saesneg rwy'n amau na fyddai Mr Dale a'i debyg yn rhan o dy gynulleidfa targed ta waeth.
Pan ddechreues i flogio mi drïais ysgrifennu pyst dwyieithog mewn un lle, ond roedd o'n edrych yn flêr ac yn drwsgl. A dim ond pobl Cymraeg eu hiaith oedd yn eu darllen - roedd y di Gymraeg ddim yn hoffi sgrolio i lawr at y post Saesneg!
Rwy'n cael anhawster efo blogiau dwyieithog fel un Gwilym Euros. Rwy'n ansicr os dylid ymateb yn y Gymraeg, yn y Saesneg neu yn ddwyieithog. Mae'n anodd cael unrhyw fath o drafodaeth ystwyth ar bost dwyieithog.
Mi ymgeisiais am gyfnod i gadw dwy flog lle'r oedd yr un post ar y ddwy flog yn gyfieithiadau o'i gilydd. Ond fuan y rhois i'r gorau i'r arferiad yna hefyd. Rwy’n brin o sgiliau'r cyfieithydd proffesiynol ac yr oeddwn yn teimlo bod fy nghyfieithiadau o'r naill iaith neu'r llall yn brennaidd. Bellach rwy'n cadw dwy flog lled annibynnol o'i gilydd. Er fy mod yn dal i ysgrifennu ar yr un pwnc ar y ddwy yn achlysurol bydd y pyst yn gyfansoddiadau unigol. Y drwg efo'r arferiad yma (yn fy achos i, o leiaf) yw fy mod bellach wedi ysgrifennu llawer mwy o byst yn y Saesneg nag ydwyf yn y Gymraeg. Yn bennaf gan mae'r Saesneg yw fy iaith gyntaf a fy mod yn ei chael hi'n haws i ysgrifennu yn yr iaith honno. Ond mae'n rhannol oherwydd y temtasiwn, yn arbennig pan fo amser yn brin, i ddarparu ar gyfer y gynulleidfa fwyaf yn unig. (Ac mae fy nghynulleidfa Saesneg bron i 2000% yn uwch na'r un Gymraeg. Mae deud hynny yn gwneud imi deimlo fel aelod o'r CBI yn gwneud esgusodion!)
Ar ddiwedd y dydd rhaid derbyn mae rhywbeth unigol, egotistaidd, hyd yn oed yw blogio. A'r polisi gorau yw gwneud yr hyn yr wyt ti yn bersonol hapus yn ei wneud ar dy flog dy hun a naw wfft i bawb arall!
Mae gen i dipyn o dŷ bach twt
Mewn post diweddar mae Vaughan yn nodi mae Prif Weinidog Cymru yw'r unig un o brif weinidogion yr ynysoedd hyn heb Gartref Swyddogol. Mae o'n honni bod ambell i was sifil wedi bod yn llygadu Plasty'r Dyffryn ar gyfyl Caerdydd fel lle posib i greu cartref o'r fath. Ond mae'r aelodau etholedig yn oeraidd tuag at y syniad, yn teimlo bydda brynu cartref swyddogol i wleidydd ddim yn boblogaidd iawn yn yr hinsawdd bresennol - yn enwedig efo ail gartrefi ASau ac ACau wedi cael gymaint o sylw negyddol yn ystod y misoedd diwethaf.
Rwy'n weddol gyfarwydd â Gerddi'r Dyffryn. Yn ystod yr 80au roedd NUPE, yr undeb llafur yr oeddwn yn swyddog ynddi, yn cynnal cyrsiau hyfforddi yno yn weddol reolaidd. Os cofiaf yn iawn bydda ryw 60 ohonom yn aros yn y Gerddi ar gyfer y cyrsiau. Trigain - yr un nifer ac sydd o aelodau o'r Cynulliad. Prynwch y lle meddaf fi - nid ar gyfer y PW yn unig ond er mwyn i bob un aelod cael sefyll yno. Wedyn bydda dim rhaid cynnig lwfansau ail gartref, taliad am fath marmor na theledu mawr i'r un aelod byth eto.
Rwy'n weddol gyfarwydd â Gerddi'r Dyffryn. Yn ystod yr 80au roedd NUPE, yr undeb llafur yr oeddwn yn swyddog ynddi, yn cynnal cyrsiau hyfforddi yno yn weddol reolaidd. Os cofiaf yn iawn bydda ryw 60 ohonom yn aros yn y Gerddi ar gyfer y cyrsiau. Trigain - yr un nifer ac sydd o aelodau o'r Cynulliad. Prynwch y lle meddaf fi - nid ar gyfer y PW yn unig ond er mwyn i bob un aelod cael sefyll yno. Wedyn bydda dim rhaid cynnig lwfansau ail gartref, taliad am fath marmor na theledu mawr i'r un aelod byth eto.
04/04/2009
Sâl Tibars Cai
Wrth glodfori'r cyfraniad enfawr mae Blog yr Hen Rech Flin yn gwneud i ddealltwriaeth o wleidyddiaeth Gwynedd mae fy nghyfaill Blog Menai yn drysu ei gyfraniad, yn ei modd arferol, trwy son am gawl. Y mae'n debyg bod fy mlog i yn debyg i Gawl Cennin! Nid ydyw'n bolisi yma i siomi neb! Os oes ymwelydd wedi pigo draw ar gyngor fy nghyfaill i chwilio am reseit ar gyfer cawl gorau Cymru dyma ddolen i reseit gan Delia Smith.
Mae Mrs Smith yn un o dras Gymreig, mae ei gwreiddiau yn ardal yr Arthog Sir Feirionnydd. Mae'n siŵr y bydd hi wrth ei fodd o gael gwybod bod ardal ei hynafiaid bellach yn cael ei gynrychioli mor glodwiw ar y Cyngor Sir gan gynrychiolydd Llais Gwynedd.
Gan fod Cai yn credu mai Cawl Cennin (hynod flasus) yw fy mlog innau ac mae cawl rwdins yw blog y Cynghorydd Gwilym Euros, teg yw gofyn sut fath o gawl sydd yn cael ei gynnig gan Flog Menai? Yn rhyfedd iawn mae yna gawl o Lithwania sydd, fel petai, wedi ei enwi ar gyfer Blog Menai Sal Tibarsciai: Mae'n oer, yn ddiflas, yn sur ac yn cynnwys dim maeth o gwbl :-)
Mae Mrs Smith yn un o dras Gymreig, mae ei gwreiddiau yn ardal yr Arthog Sir Feirionnydd. Mae'n siŵr y bydd hi wrth ei fodd o gael gwybod bod ardal ei hynafiaid bellach yn cael ei gynrychioli mor glodwiw ar y Cyngor Sir gan gynrychiolydd Llais Gwynedd.
Gan fod Cai yn credu mai Cawl Cennin (hynod flasus) yw fy mlog innau ac mae cawl rwdins yw blog y Cynghorydd Gwilym Euros, teg yw gofyn sut fath o gawl sydd yn cael ei gynnig gan Flog Menai? Yn rhyfedd iawn mae yna gawl o Lithwania sydd, fel petai, wedi ei enwi ar gyfer Blog Menai Sal Tibarsciai: Mae'n oer, yn ddiflas, yn sur ac yn cynnwys dim maeth o gwbl :-)
31/03/2009
Costau'r Costa Geriatrica
Prin bydd unrhyw un call yn methu cydymdeimlo a'r bobl hŷn yng Ngwynedd sydd yn wynebu cynnydd o 50% yn eu costau gofal o dan benderfyniad hunanddinistriol diweddaraf Plaid Cymru.
Bydd cyfiawnhau yn dod o du blogwyr y Blaid, maes o law, bid siŵr.
Prin bydd gwerth y cyfiawnhad i deuluoedd y sawl sydd yn gorfod dewis rhwng talu mwy am ofal yn y cartref neu ddanfon Mam, Dad, Taid neu Nain i gartrefi gofal sydd ar fin cau.
Ond rwy'n cydymdeimlo a chyngor Gwynedd yn yr achos yma.
Yr enghraifft a roddwyd o un a oedd am ddioddef o dan y cynllun ar newyddion y BBC oedd dynes o ganolbarth Lloegr a chostau mawr iawn am ei gofal!
Dyma broblem sydd gan Gyngor Gwynedd, Cyngor Conwy, Cyngor Bro Morgannwg a sawl gyngor ar lan môr hyfryd Lloegr hefyd. Problem y Costa Geriatrica!
Mae pobl mewn swyddi bras yn talu i mewn i'r pot cymdeithasol mewn ardaloedd breision. Ond o ymddeol i lan môr maent yn tynnu allan o bot cymdeithasol tlawd, lle mae llawer mwy yn cael ei dynnu allan na sydd yn cael ei roi i mewn.
Os yw unigolyn yn gweithio trwy ei oes ym Myrmigham ac yn talu trethi i gyngor Byrmingham, ac yna'n ymddeol i'r Bermo onid trethdalwyr Byrmingham ddylid talu am gostau'r gofal henoed yn hytrach na threthdalwyr Gwynedd?
Bydd cyfiawnhau yn dod o du blogwyr y Blaid, maes o law, bid siŵr.
Prin bydd gwerth y cyfiawnhad i deuluoedd y sawl sydd yn gorfod dewis rhwng talu mwy am ofal yn y cartref neu ddanfon Mam, Dad, Taid neu Nain i gartrefi gofal sydd ar fin cau.
Ond rwy'n cydymdeimlo a chyngor Gwynedd yn yr achos yma.
Yr enghraifft a roddwyd o un a oedd am ddioddef o dan y cynllun ar newyddion y BBC oedd dynes o ganolbarth Lloegr a chostau mawr iawn am ei gofal!
Dyma broblem sydd gan Gyngor Gwynedd, Cyngor Conwy, Cyngor Bro Morgannwg a sawl gyngor ar lan môr hyfryd Lloegr hefyd. Problem y Costa Geriatrica!
Mae pobl mewn swyddi bras yn talu i mewn i'r pot cymdeithasol mewn ardaloedd breision. Ond o ymddeol i lan môr maent yn tynnu allan o bot cymdeithasol tlawd, lle mae llawer mwy yn cael ei dynnu allan na sydd yn cael ei roi i mewn.
Os yw unigolyn yn gweithio trwy ei oes ym Myrmigham ac yn talu trethi i gyngor Byrmingham, ac yna'n ymddeol i'r Bermo onid trethdalwyr Byrmingham ddylid talu am gostau'r gofal henoed yn hytrach na threthdalwyr Gwynedd?
06/03/2009
Polau Piniwn ac Amseru Refferendwm
Ychydig ddyddiau yn ôl, ar Ddydd Gŵyl Dewi, cyhoeddodd BBC Cymru pôl piniwn a oedd yn awgrymu bod 52% o bobl ein gwlad o blaid pwerau ychwanegol i'r Senedd a bod 39% yn wrthwynebus i bwerau ychwanegol.
Mewn adroddiadau ar y pryd cafwyd awgrym gan Betsan Powys, ymysg eraill, bod y gwahaniaeth rhwng yr Ie a'r Na ddim yn ddigon eang i liniaru ofnau'r sefydliad. Cyn i'r bobl bwysig dechrau alw am refferendwm bydda angen o leiaf 20% o wahaniaeth, yn nhyb Betsan.
Aelod o'r sefydliad yw Dafydd Wigley, Llywydd Anrhydeddus Plaid Cymru. Mae o'n cefnogi sylwadau'r newyddiadurwyr, gan rybuddio bod y polau piniwn wedi bod yn anghywir yn y gorffennol. Mae Dafydd yn nodi:
Nid ydwyf yn cofio'r pôl y mae Dafydd yn ei gofio. Ond rwy'n parchu geirwiredd Dafydd, nid oes amheuaeth bod canlyniadau'r pôl y mae o'n ei gyfeirio ati ar gael yn rhywle. Ond os oedd ddwywaith gymaint o bobl wedi dweud ie yn y pôl, mae'n rhaid bod y gagendor rhwng yr ie ar na ym fwy nag 20% Betsan.
Fy atgof pennaf o'r ymgyrch ym 1979 oedd ei fod yn uffernol o oer, a doedd yr ymateb ar y drws ym Meirion '79 yn gwneud dim i gynhesu'r galon. Roedd pob Tori, pob Rhyddfrydwr a phob Llafurwr yn erbyn. Roedd nifer o Bleidwyr pybyr wedi eu dychryn gan atgasedd rhai o Lafurwyr y Deheubarth ac yn poeni mae pobl fel nhw bydda'n gyfrifol am bethau fel addysg Gymraeg os oedd senedd i ddyfod i Gaerdydd.
Roedd yn amlwg o ddiwrnod cyntaf yr ymgyrch bod y refferendwm am gael ei golli yn drychinebus, beth bynnag fu canlyniad y polau piniwn.
Roedd yr un peth yn wir ym 1997. Roedd y polau piniwn yn awgrymu mwyafrif mawr i'r achos o blaid datganoli. Ar y drws rodd yn amlwg mae cael a chael oedd y canlyniad am fod - felly y bu!
Mae yna dwy wers yma.
Y gyntaf yw bod polau piniwn Cymreig sydd wedi eu selio ar arferion y DU yn fethedig ac annibynadwy parthed Cymru! Does dim modd rhoi cred ynddynt. Gwirion bydd amseru refferendwm ar sail polau o'r fath. Da o beth bydda weld gwyddoniaeth polio yng Nghymru yn gwella fel bod polau mwy dibynadwy ar gael - breuddwyd gwrach mae'n debyg.
Yr ail wers yw mai trwy ymgyrchu a chanfasio bydd gwybod pryd bydd yr amser gorau i alw refferendwm. Os am lwyddo cael pleidlais IE mae'n rhaid i'r ymgyrch a'r canfasio dechrau rŵan - nid tair wythnos cyn diwrnod y bleidlais.
Mewn adroddiadau ar y pryd cafwyd awgrym gan Betsan Powys, ymysg eraill, bod y gwahaniaeth rhwng yr Ie a'r Na ddim yn ddigon eang i liniaru ofnau'r sefydliad. Cyn i'r bobl bwysig dechrau alw am refferendwm bydda angen o leiaf 20% o wahaniaeth, yn nhyb Betsan.
Aelod o'r sefydliad yw Dafydd Wigley, Llywydd Anrhydeddus Plaid Cymru. Mae o'n cefnogi sylwadau'r newyddiadurwyr, gan rybuddio bod y polau piniwn wedi bod yn anghywir yn y gorffennol. Mae Dafydd yn nodi:
Dwi'n cofio yn 1978 bod pôl piniwn yn dangos bod 'na ddwywaith yn fwy o blaid nag oedd yn erbyn er bod y canlyniad yn 1979 bedair gwaith yn fwy yn erbyn nag oedd o blaid
Nid ydwyf yn cofio'r pôl y mae Dafydd yn ei gofio. Ond rwy'n parchu geirwiredd Dafydd, nid oes amheuaeth bod canlyniadau'r pôl y mae o'n ei gyfeirio ati ar gael yn rhywle. Ond os oedd ddwywaith gymaint o bobl wedi dweud ie yn y pôl, mae'n rhaid bod y gagendor rhwng yr ie ar na ym fwy nag 20% Betsan.
Fy atgof pennaf o'r ymgyrch ym 1979 oedd ei fod yn uffernol o oer, a doedd yr ymateb ar y drws ym Meirion '79 yn gwneud dim i gynhesu'r galon. Roedd pob Tori, pob Rhyddfrydwr a phob Llafurwr yn erbyn. Roedd nifer o Bleidwyr pybyr wedi eu dychryn gan atgasedd rhai o Lafurwyr y Deheubarth ac yn poeni mae pobl fel nhw bydda'n gyfrifol am bethau fel addysg Gymraeg os oedd senedd i ddyfod i Gaerdydd.
Roedd yn amlwg o ddiwrnod cyntaf yr ymgyrch bod y refferendwm am gael ei golli yn drychinebus, beth bynnag fu canlyniad y polau piniwn.
Roedd yr un peth yn wir ym 1997. Roedd y polau piniwn yn awgrymu mwyafrif mawr i'r achos o blaid datganoli. Ar y drws rodd yn amlwg mae cael a chael oedd y canlyniad am fod - felly y bu!
Mae yna dwy wers yma.
Y gyntaf yw bod polau piniwn Cymreig sydd wedi eu selio ar arferion y DU yn fethedig ac annibynadwy parthed Cymru! Does dim modd rhoi cred ynddynt. Gwirion bydd amseru refferendwm ar sail polau o'r fath. Da o beth bydda weld gwyddoniaeth polio yng Nghymru yn gwella fel bod polau mwy dibynadwy ar gael - breuddwyd gwrach mae'n debyg.
Yr ail wers yw mai trwy ymgyrchu a chanfasio bydd gwybod pryd bydd yr amser gorau i alw refferendwm. Os am lwyddo cael pleidlais IE mae'n rhaid i'r ymgyrch a'r canfasio dechrau rŵan - nid tair wythnos cyn diwrnod y bleidlais.
02/03/2009
Cwestiwn Dyrys Gŵyl Dewi
Pam bod Cymry Anghydffurfiol, sydd ddim yn credu mewn eiriolaeth i'r Saint, yn gwneud gymaint o ffỳs am Ddydd Gŵyl Dewi?
Pam bod anghredinwyr rhonc yn gwneud mwy byth o ffỳs am yr Ŵyl?
Pam bod anghredinwyr rhonc yn gwneud mwy byth o ffỳs am yr Ŵyl?
27/02/2009
Wylit, Wylit Lywelyn
Cyn imi gael fy ngorfodi i roi'r gorau i yrru oherwydd fy iechyd mi fûm yn gweithio i Brifysgol Bangor fel ymgynghorydd addysg a hyfforddiant. Fy ngwaith oedd mynd i gartrefi gofal a chartrefi nyrsio ar hyd a lled gogledd a chanolbarth Cymru i gynghori ar gyfleoedd i hyfforddi yn y gweithle trwy wneud cyrsiau NVQ ac ati.
Wrth wneud y gwaith ymwelais ag un neu ddau o gartrefi uffernol, rhai roedd rhaid imi gwyno amdanynt i'r awdurdodau. Roedd y mwyafrif mawr yn llefydd digon derbyniol yn cynnal safon dda a chlodwiw. Ond roedd ambell un yn sefyll allan fel llefydd arbennig iawn. Cartrefi lle'r oedd gofal y staff o'r radd uchaf, lle'r oedd y trigolion yn hapus. Cartrefi oedd yn rhan o'r gymuned yn hytrach na lle i guddio'r henoed allan o'r golwg. Cartrefi, pe bai'r angen yn codi, y byddwn yn ddiolchgar o gael treulio fy mlynyddoedd olaf ynddynt.
Un o'r rhain oedd Cartref Bryn Llywelyn Llan Ffestiniog.
Trist oedd clywed bod Cyngor Gwynedd wedi penderfynu cau'r cartref. Rwy'n ddeall bod rhaid i gynghorwyr gwneud penderfyniadau anodd ac ystyried oblygiadau ariannol a phob esgus arall caiff ei wneud dros gau Bryn Llywelyn. Ond, bobl annwyl, does neb yn taflu perl i'r lludw. Mae Bryn Llywelyn yn enghraifft o Ymarfer Gorau yn y maes. Lle i Wynedd ymfalchïo ynddo a defnyddio fel enghraifft i eraill. Cywilydd ar bob cynghorydd a bleidleisiodd o blaid y cau.
Pan ddaw henaint ac annhuedd i ran rai o gynghorwyr iau Plaid Cymru, a bleidleisiodd o blaid cau Bryn Llywelyn er mwyn undod eu plaid wleidyddol hwyrach byddant yn gwerthfawrogi'r gwahaniaeth rhwng gofal o'r radd flaenaf a gofal OK, a dod i ddifaru eu hagwedd cul ac unllygeidiog.
Wrth wneud y gwaith ymwelais ag un neu ddau o gartrefi uffernol, rhai roedd rhaid imi gwyno amdanynt i'r awdurdodau. Roedd y mwyafrif mawr yn llefydd digon derbyniol yn cynnal safon dda a chlodwiw. Ond roedd ambell un yn sefyll allan fel llefydd arbennig iawn. Cartrefi lle'r oedd gofal y staff o'r radd uchaf, lle'r oedd y trigolion yn hapus. Cartrefi oedd yn rhan o'r gymuned yn hytrach na lle i guddio'r henoed allan o'r golwg. Cartrefi, pe bai'r angen yn codi, y byddwn yn ddiolchgar o gael treulio fy mlynyddoedd olaf ynddynt.
Un o'r rhain oedd Cartref Bryn Llywelyn Llan Ffestiniog.
Trist oedd clywed bod Cyngor Gwynedd wedi penderfynu cau'r cartref. Rwy'n ddeall bod rhaid i gynghorwyr gwneud penderfyniadau anodd ac ystyried oblygiadau ariannol a phob esgus arall caiff ei wneud dros gau Bryn Llywelyn. Ond, bobl annwyl, does neb yn taflu perl i'r lludw. Mae Bryn Llywelyn yn enghraifft o Ymarfer Gorau yn y maes. Lle i Wynedd ymfalchïo ynddo a defnyddio fel enghraifft i eraill. Cywilydd ar bob cynghorydd a bleidleisiodd o blaid y cau.
Pan ddaw henaint ac annhuedd i ran rai o gynghorwyr iau Plaid Cymru, a bleidleisiodd o blaid cau Bryn Llywelyn er mwyn undod eu plaid wleidyddol hwyrach byddant yn gwerthfawrogi'r gwahaniaeth rhwng gofal o'r radd flaenaf a gofal OK, a dod i ddifaru eu hagwedd cul ac unllygeidiog.
26/02/2009
Problemau Prifysgol
Mae'r ddadl am ffioedd i fyfyrwyr sydd yn rhwygo’r Blaid yn mynd dan fy nghroen. Pob tro rwy'n clywed Pleidiwr yn ceisio amddiffyn agwedd y Blaid a phob tro dwi'n gweld gwrthwynebwyr y Blaid yn llyfu'r mêl o'u bysedd am gyfyng gyngor y Blaid rwy'n teimlo fel tynnu fy ychydig wallt o'm pen.
Mae dwy ochor y ddadl yn methu deall y broblem go iawn.
I leihau'r niferoedd ar restrau di-waith fe wnaeth Llywodraeth Thatcher annog bobl i gofrestru eu hunain yn sâl. I leihau diweithdra ymysg ieuenctid wnaeth Llywodraeth Blair danfon bobl i'r Brifysgol - a gwneud iddynt dalu am yr anrhydedd.
Dwy weithred cyn ffieiddied â'i gilydd o gam drin pobl er mwyn mwytho ystadegau. Dwy weithred sydd a'u canlyniadau yn llawer mwy niweidiol, yn yr hir dymor, na'u bwriad tymor byr.
Y gwir syml am y broblem o gostau prifysgol yw bod gormod o bobl ifanc yn cael addysg prifysgol yn gwbl di angen. Pan oeddwn i'n laslanc roedd 10% o bobl ifanc yn mynd i Brifysgol ac yr oeddynt yn derbyn grant, sef tal (pitw) am fod yn fyfyriwr.
Yr wyf yn nyrs cofrestredig. Wrth hyfforddi i fod yn nyrs cefais fy nhalu cyflog gweddol ddechau dros gyfnod fy hyfforddiant. Bellach mae'n rhaid gwneud cwrs gradd i ddyfod yn nyrs, a thalu am yr anrhydedd. Dydy'r nyrsiaid graddedig dim mymryn yn well (i ddwedyd y gwir maent ychydig yn llai profiadol) na'r rhai a daeth yn nyrsiaid trwy brentisiaeth wedi ennill dim ond un lefel O. Mae eu haddysg brifysgol yn afraid.
Yr ateb syml i'r broblem o ariannu addysg brifysgol yw wynebu'r ffaith, diymwad, nad oes angen inni ddanfon gymaint o'n plant i'r brifysgol!
Mae dwy ochor y ddadl yn methu deall y broblem go iawn.
I leihau'r niferoedd ar restrau di-waith fe wnaeth Llywodraeth Thatcher annog bobl i gofrestru eu hunain yn sâl. I leihau diweithdra ymysg ieuenctid wnaeth Llywodraeth Blair danfon bobl i'r Brifysgol - a gwneud iddynt dalu am yr anrhydedd.
Dwy weithred cyn ffieiddied â'i gilydd o gam drin pobl er mwyn mwytho ystadegau. Dwy weithred sydd a'u canlyniadau yn llawer mwy niweidiol, yn yr hir dymor, na'u bwriad tymor byr.
Y gwir syml am y broblem o gostau prifysgol yw bod gormod o bobl ifanc yn cael addysg prifysgol yn gwbl di angen. Pan oeddwn i'n laslanc roedd 10% o bobl ifanc yn mynd i Brifysgol ac yr oeddynt yn derbyn grant, sef tal (pitw) am fod yn fyfyriwr.
Yr wyf yn nyrs cofrestredig. Wrth hyfforddi i fod yn nyrs cefais fy nhalu cyflog gweddol ddechau dros gyfnod fy hyfforddiant. Bellach mae'n rhaid gwneud cwrs gradd i ddyfod yn nyrs, a thalu am yr anrhydedd. Dydy'r nyrsiaid graddedig dim mymryn yn well (i ddwedyd y gwir maent ychydig yn llai profiadol) na'r rhai a daeth yn nyrsiaid trwy brentisiaeth wedi ennill dim ond un lefel O. Mae eu haddysg brifysgol yn afraid.
Yr ateb syml i'r broblem o ariannu addysg brifysgol yw wynebu'r ffaith, diymwad, nad oes angen inni ddanfon gymaint o'n plant i'r brifysgol!
Subscribe to:
Posts (Atom)