Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw?

Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw?
Poni welwch chwi'r deri'n ymdaraw?
Poni welwch chwi'r môr yn merwinaw'r tir?
Poni welwch chwi'r gwir yn ymgweiriaw?
Poni welwch chwi'r haul yn hwyliaw'r awyr?
Poni welwch chwi'r sŷr wedi'r syrthiaw?
Poni chredwch chwi i Dduw, ddyniadon ynfyd?
Poni welwch chwi'r byd wedi'r bydiaw?
Och hyd atat ti Dduw na ddaw - môr dros dir!
Na beth y'n geidr i ohiriaw?

Can werth ei ail ganu ar y diwrnod y mae Plaid Cymru, o bob plaid, am ail adrodd y Brad yng nghlochdy Bangor yn neuadd Pontrhydfendigaid!

Dyniadon ynfyd - o'r iawn ryw!

Colli TJ

Trist oedd clywed am farwolaeth y Parch T.J. Davies ychydig ddyddiau yn ôl. Mi ddois i adnabod TJ yn gyntaf yn Ysgol Haf yr Ysgol Sul ym 1976 pan oeddwn yn efengylwr ifanc hynod filwriaethus ac anoddefgar o farn pawb arall. Er gwaethaf fy anoddefgarwch tuag at ei farn ef, ac er gwaethaf y ffordd fwyaf dieflig o anghwrtais imi fynegi'r farn yna roedd TJ yn ymateb o hyd mewn modd rhadlon a chwrtais. Er fy mod i yn bloeddio tân a brwmstan arno ef am ei farn, roedd o'n fodlon gwrando yn barchus ar fy mloeddio a chynnig cyngor caredig wrth ymateb.

Un o'r pethau mwyaf gwirion imi wneud yn fy nydd oedd meddwi'n dwll (er fy mod yn ddirwestwr rhonc ar y pryd) ar anogaeth dirwestwyr efengylaidd eraill ac yna churo ar ddrws tŷ TJ yng Nghaerdydd a gofyn iddo am bris botel o wisgi. Cefais groeso ganddo, panad a chacen a fy nhrin fel un oedd mor sobor â sant. Gan TJ dysgais wir ystyr troi y boch arall, trwy weithred, yn hytrach na phregeth.

Mae nifer o bobl ifanc Cymru wedi cael cymorth, lloches a bendith trwy'r Gorlan yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Tynnu'r p*** allan o TJ oedd un o'r rhesymau am ddechrau'r Gorlan, neu Dafarn TJ (tomato jiws), ys y galwyd yn wreiddiol. Rhan o fawredd TJ oedd ei gefnogaeth i'r fenter, er gwaetha'r ffaith mae tynnu hwyl ar ei ben gan "elynion" crefyddol oedd rhan o'r sail.

Mae Cymru wedi colli dyn mawr, cyfaill triw i'r iaith a'r genedl a Christion anghymharol ym marwolaeth TJ, bendith bydd pob coffa amdano, heddwch i'w llwch, yn ddi-os mawr bydd ei wobr yn y Nef.

Prynu Mochyn Mewn Sach

Mae'r ddêl ddieflig wedi ei dderbyn gan y Blaid Lafur, gyda mwyafrif eithaf iach. Er rhaid cofio bod y mwyafrif yna wedi ei chwyddo yn aruthrol oherwydd strwythurau annemocrataidd y Blaid Lafur, roedd 40% o gynrychiolwyr go iawn y Blaid Lafur yn wrthwynebus. Yn ôl Betsan Powys ar raglen newyddion S4C fe ildiodd rhywrai o'r 60% oherwydd y sicrwydd a roddwyd iddynt nad oedd cefnogi'r ddêl, o anghenraid, yn gyfystyr a chefnogi'r refferendwm sy'n ran o'r ddêl. Mae hyn drewi braidd gan mae'r refferendwm yw brif fendith y ddêl yng ngolwg Plaid Cymru.

Gyda 40% o gynrychiolwyr etholaethau'r Blaid Lafur a bron y cyfan o'i ASau yn erbyn refferendwm, a chynhadledd y Blaid eisoes wedi dweud bod modd cachu ar yr addewid am refferendwm, rhaid gofyn pa werth sydd i'r addewid holl bwysig yma? Dim tybiwn i. Mae'n amlwg bod Llafur yn ceisio gwerthu mochyn mewn sach i'r Blaid. Yn anffodus mae'n debyg bydd cynrychiolwyr y Blaid yn ddigon ffôl i'w prynu ym Mhontrhydfendigaid yfory. Diwrnod du yn hanes y genedl, wir yr!

Yr Hen Blaid neu barti newydd?

Rwy'n rhoi fy nghefnogaeth etholiadol i Blaid Cymru oherwydd fy mod yn credu mewn annibyniaeth i Gymru. Er bod y Blaid yn gyndyn weithiau i gyhoeddi'r ffaith, Plaid Cymru yw'r unig blaid wleidyddol sydd yn credu mewn annibyniaeth i Gymru.

Pe na bawn yn genedlaetholwr mi fyddwn, yn ddi-os, yn geidwadwr. Rwy'n teimlo yn agosach at feddylfryd gwleidyddol pobl megis Dylan Jones-Evans, Guto Bebb a Glyn Davies nag ydwyf at feddylfryd Adam Price, Leanne Wood neu Bethan Jenkins. Ond nid oes gennyf broblem o fath yn byd a chyd weithio efo pobl o feddylfryd cymdeithasol ac economaidd amgen na fy un i, cyn belled a bod y cydweithio wedi selio ar yr angen am annibyniaeth yn bennaf.

Yn anffodus nid annibyniaeth yn bennaf bu agwedd Plaid Cymru ers etholiad 1997 os nad yng nghynt. Ym mhob un o'r etholiadau diweddar agwedd y Blaid i gwestiynau am annibyniaeth bu Dyw'r etholiad yma ddim yn ymwneud ag annibyniaeth mae i'w ymwneud a ..... (llenwch y bwlch efo unrhyw gach sosialaidd o'ch dewis).

Nid ydwyf am fod yn aelod o blaid sydd yn rhoi sosialaeth o flaen pob ystyriaeth arall, nid ydwyf (hyd yn oed) am fod yn aelod o blaid sy'n rhoi ceidwadaeth uwchlaw pob dim arall. Rwyf am fod yn aelod o blaid sy'n rhoi annibyniaeth i Gymru ar frig ei agenda gwleidyddol.

Y cyfyng gyngor yw:
Pa modd mae creu plaid sy'n rhoi cenedlaetholdeb ar frig ei agenda? A'i trwy geisio ail feddiannu Plaid Cymru a'i droi yn ôl at ei wreiddiau, neu drwy greu plaid genedlaethol newydd?

Dim Tesco Value i'r Gymraeg

Y dilyn agwedd trahaus Thomas Cook tuag at yr iaith mae cwmni Tesco wedi danfon llythyr at rai o'i weithwyr Cymraeg eu hiaith i ddweud wrthynt am beidio â thrafod eu gwaith ymysg ei gilydd trwy gyfrwng y Gymraeg.

Mae Tesco yn aml yn gweithio fel partner i Fwrdd yr Iaith ac yn caniatáu i'r Bwrdd defnyddio ei siopau i hybu ymgyrchoedd. Mae'r ffaith bod cwmni sydd yn gweithio mor agos â'r bwrdd yn gallu gweithredu yn y modd yma yn dangos pa mor ddiwerth yw Deddf Iaith 1993, a phaham bod angen deddf iaith newydd sydd yn amddiffyn hawliau gweithwyr yn y sector cyhoeddus.

Hwyl Arglwydd Roberts - Croeso Arglwydd Rhechflin

Gyda chymaint yn digwydd yn y Bae a Thŷ’r Cyffredin ddoe cafodd hanes, a fyddai'n newyddion gwleidyddol o bwys i Gymru ar ddiwrnod arall, ei gladdu braidd. Ar ôl deng mlynedd o wasanaeth i'w wlad a'i blaid fel llefarydd materion Cymreig y Ceidwadwyr yn Nhŷ’r Arglwyddi mae'r Arglwydd (Wyn) Roberts o Gonwy am ymddeol.

Yn ystod y deng mlynedd diwethaf mae Syr Wyn wedi bod yn Arglwydd gweithgar a diwyd ac mae o wedi dylanwadu ar nifer o fesurau seneddol yn ymwneud a Chymru gan gynnwys Deddf Llywodraeth Cymru 2006. Rwy’n gobeithio bod pwy bynnag sy'n cael ei ddewis yn ei le yn gymaint o "genedlaetholwr" a bu Syr Wyn, oherwydd bydd Tŷ’r Arglwyddi yn chware rhan bwysicach nag a fu yng ngwaith y Cynulliad o hyn ymlaen.

Fel y gwyddom bydd gan y Cynulliad newydd hawliad deddfwriaethol o dan drefn gymhleth. Bydd Mesurau'r Cynulliad yn gorfod cael eu cymeradwyo gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru, Tŷ’r Cyffredin, Y Cyfrin Gyngor a Thŷ’r Arglwyddi. Fe all Tŷ’r Arglwyddi ymwrthod a Mesurau'r Cynulliad neu (o bosib) eu diwygio, yn ogystal â rhoi sêl bendith iddynt. Gan hynny mae'n bwysig cael wladgarwyr fel yr Arglwydd Roberts o Gonwy yn y Tŷ i sicrhau pob tegwch i'r mesurau.

Wrth gwrs Tori yw Syr Wyn a Thori bydd ei olynydd. Mae yna Gymry da o'r pleidiau eraill yn Arglwyddi hefyd, fy ngweinidog annwyl y Parchedig Arglwydd Roger Roberts o’r Rhydd Dems, Yr Arglwydd Elystan Morgan ac eraill o'r Blaid Lafur a Dafydd Elis Thomas o Blaid Cymru. Bydd cyfrifoldeb mawr ar rain i sicrhau pob tegwch i fesurau'r Cynulliad hefyd. Ond bydd yna anawsterau i Dafydd El. Yn gyntaf wrth gwrs bydd ganddo job a hanner i'w gyflawni yn y Cynulliad, heb fawr o amser i sbario i fod yn Nhŷ’r Arglwyddi hefyd. Yn ail gan fod Dafydd yn AC, yn aelod o'r Cyfrin Gyngor ac yn Arglwydd bydd yna bwysau cyfansoddiadol arno i beidio â cheisio ymarfer dylanwad ar fwy nag un lefel o'r broses. Gan ei fod yn niwtral fel Llywydd y Cynulliad mi fydd yn anodd iddo fod yn bleidiol neu yn wrthwynebus i Fesur o'r Cynulliad mewn lle arall. Felly mae yna berygl bydd unig lais y Blaid yn Nhŷ’r Arglwyddi yn cael ei dewi tra fo mesurau'r Cynulliad ger bron.

Mae yna gant a mil o resymau da dros wrthwynebu bodolaeth Tŷ’r Arglwyddi a chymaint o resymau da dros beidio â danfon Pleidwyr i'r ffasiwn le, ond mae'n rhaid inni fyw yn y byd fel y mae hyd iddi newid. Gan fydd Tŷ’r Arglwyddi yn chware rhan bwysig yn hynt a helynt Mesurau'r Cynulliad mae'n bwysig bod Arglwyddi o'r Blaid yno i gael dylanwad. Mae'n hen bryd i'r Blaid newid ei bolisi o foicotio’r Arglwyddi ac i wneud hynny ar fyrder, gan fydd y Mesur Cyntaf yn cael ei drafod yn y Tŷ tua mis Hydref.

Ond pwy i gael fel Arglwydd o genedlaetholwr? Mae yna ryw dinc yn yr enw Yr Arglwydd Alwyn o Rechflin, yn does? ;-)

Mewn Undod Mae Gwendid!

Yn ôl blog Vaughan Roderick

Os nad aiff rhywbeth mawr o le dw i'n disgwyl i Blaid Cymru cefnogi coch-gwyrdd. Dyma'r rheswm. Dw i'n synhwyro bod Ieuan yn reddfol yn ddyn yr enfys. Ond dw i hefyd yn amau y bydd yn gweld undod y blaid yn ffactor allweddol.

Pe bai'n gwthio am yr enfys mae'n bosib y byddai'n colli'r bleidlais neu yn ei hennill o fwyafrif bychan. Pe bai e, ar y llaw arall, yn argymell delio a Llafur fe fyddai'r mwyafrif yn fwy sylweddol.

Fe fydd y ffaith bod cefnogwyr mwyaf pybyr yr enfys yn wleidyddion mwy aeddfed a disgybledig na rhai o gefnogwyr coch-gwyrdd hefyd yn ffactor. Fe fyddai pobol yr enfys yn derbyn penderfyniad y mwyafrif. Dyw hynny ddim, o reidrwydd, yn wir am rai o aelodau'r garfan arall. .

Yfory felly dw i'n amau y bydd Ieuan yn mynd yn groes i'w reddf ac yn aberthu ei uchelgais ei hun er mwyn ei blaid. Mae Ieuan wedi tyfu yn ystod hyn oll. Fe ddylai aelodau Plaid Cymru fod yn falch o'i harweinydd.

Os ydy hyn yn wir, a bydda ymddygiad blaenorol rhai ACau yn awgrymu bod yna bosibilrwydd ei fod yn wir, mae'n warthus o'r naill ochor a'r llall. Ar y cochwyrdd am fod mor bwdlyd o blentynnaidd ac ar yr enfyswyr am fod mor ddi-asgwrn-cefn ac ildio i'w pwdu. Beth bynnag yw rhinweddau'r naill glymblaid neu'r llall bydda wneud y dewis ar y sail y mae Vaughan yn honni y caiff ei wneud yn ffwlbri. Does dim sail waeth ar gyfer penderfynu siâp llywodraeth yn bosib.

Yn wahanol i Vaughan rwy'n methu gweld dim i'w hymfalchïo ynddi yn ymddygiad Ieuan os ydyw yn rhoi gorau i'w huchelgais i fod yn brif weinidog, nid er lles Cymru, nid er mwyn ehangu datganoli, nid er mwyn achos y genedl ond o herwydd ei ofn i sefyll yn gadarn yn erbyn rhai sydd am roi eu rhagfarnau am bleidiau gwleidyddol eraill o flaen yr hyn sydd orau i'w plaid hwy eu hunain.

Teithio i'r Ysgol

Mae yna drafodaeth ddiddorol yn cael ei gynnal yn y Cynulliad ar hyn o bryd ar ddiogelwch teithiau i'r ysgol. Mae rhan o'r drafodaeth yn codi o farwolaeth drist Stuart Cuningham Jones mewn damwain bws ysgol, ac ymgyrch ei deulu i sicrhau bod gwregysau diogelwch ar bob bws ysgol.

Mae'r bws ysgol sy'n cludo fy mhlant i Ysgol y Creuddyn yn un sydd â gwregys diogelwch ar gyfer pob teithiwr yn barod, ond mae'r plant yn gwrthod eu defnyddio. Bydd y rhai sydd yn eu gwisgo, dweder yn eu hwythnos gyntaf yn yr ysgol newydd, yn cael eu dilorni gan blant eraill. Mae diwylliant y bws ysgol yn gorfodi (bwlio hyd yn oed) plant i beidio â defnyddio'r offer sydd yn cael ei ddarparu ar gyfer eu diogelwch. Rwy'n gobeithio bydd y Cynulliad, wrth edrych ar ddiogelwch, yn ystyried dulliau o newid y diwylliant yma. Diwerth yw gwregys sy ddim yn cael ei wisgo.

A oes diwedd i'r diflasdod

Byddem yn gwybod erbyn diwedd yr wythnos, gobeithio, pwy fydd yn Llywodraethu Cymru o ganlyniad i'r etholiadau dau fis yn ôl (oni bai bod troad arall yn cael ei roi i'r gynffon). Ond gan fod yr ACau ar fin mynd ar eu gwyliau haf bydd y llywodraeth newydd ddim yn dechrau wrth ei waith tan Fis Medi. Pum mis hir ar ôl galw'r etholiad.

Rwyf wrth fy modd yn gwylio'r felin wleidyddol yn malu, ond yr wyf wedi diflasu disgwyl i wenith yr etholiad troi'n flawd llywodraethol. Ac os ydy gwleidydd-gi fatha fi wedi diflasu, rwy'n siŵr bod mwyafrif pobl Cymru wedi cael llond bol a hanner a'r sefyllfa.

Mae nifer o sylwebyddion wedi bod yn mawrygu'r newid seismic sydd wedi digwydd yng Nghymru ers yr etholiad ac wedi croesawu'r wleidyddiaeth newydd. Rwy'n cytuno, i raddau, ond mae'r ffaith bod y trafodaethau clymbleidiol wedi bod mor hirwyntog ac wedi diflasu cynifer o bobl wedi gwneud niwed i'r Cynulliad, i'r broses datganoli ac i'r achos cenedlaethol.

Beth bynnag fo'r canlyniad terfynol y mae'n hollbwysig bod y pedwar prif blaid yn edrych eto ar eu trefniadau mewnol, i sicrhau bod trafodaethau tebyg (os bydd eu hangen) ar ôl etholiad 2011 yn rhedeg yn llawer esmwythach na'r hyn a gafwyd eleni.

Y Cyng. xxxxxx AC

Rwy'n cael fy nghynrychioli yn y Bae gan y Cynghorydd Gareth Jones AC. Ar wahân i'r ffaith ei fod yn cynrychioli etholaeth Aberconwy yn y Cynulliad mae o hefyd yn cynrychioli un o wardiau Llandudno ar Gyngor Bwrdeistref Sirol Conwy. Yn wir Gareth yw arweinydd grŵp y Blaid ar y cyngor ac mae o'n aelod o'r cabinet. Mae'r Cynghorydd Darren Millar yn gyd aelod iddo yng Nghyngor Conwy a'r Cynulliad.

Does dim byd newydd yn y ffaith bod Aelodau o'r Cynulliad hefyd yn aelodau o Gyngor lleol. Yn y Cynulliad cyntaf, credaf fod tua hanner yr aelodau hefyd yn gynghorwyr sir. Yn ystod yr etholiadau lleol cyntaf ar ôl creu'r Cynulliad mae'n amlwg nad oedd llawer yn gweld tyndra rhwng y ddwy swydd. Ail etholwyd pob un o'r ACau a oedd yn amddiffyn eu seddi cyngor.

Bellach dim ond tua chwarter o'r ACau sydd hefyd yn gynghorwyr (16, os yw fy ymchwil yn gywir). Ond mae ambell un wedi dal y ddau fandad ers y cychwyn, megis y Cynghorydd Peter Black AC.

Mae Peter Black wedi llwyddo yn arbennig o dda i gynrychioli ei ddwy etholaeth yn ystod y ddau dymor Cynulliad a fu, roedd Gareth hefyd yn gynghorydd ac yn AC gweithgar dros bren yn ystod ei gyfnod cyntaf yn y Cynulliad.

OND

Gan fod gan y Cynulliad, bellach, mwy o bwerau, a gan fod posibiliadau y bydd ei phwerau yn ehangu eto byth, ac yn wir gan fod y Cynulliad yn rhoi mwy a mwy o bwysau gweithredol ar y cynghorau, a ydi'n iawn i unigolyn parhau i fod yn gynghorydd ac yn AC mwyach?

Pwy yw Brenin y Blogwyr?

Ni fûm erioed yn or hoff o wobrwyo pobl sy'n mynegi barn, boed gwleidyddion neu newyddiadurwyr. Fy ofn yw bod perygl i bobl cael eu dylanwadu yn ormodol gan y wobr i ddweud eu barn yn onest. Ofn pechu carfan o'r beirniaid rhag colli eu cefnogaeth ar adeg rhannu'r gwobrau, anwybyddu pethau sydd o bwys mawr i leiafrif bach gan nad oes gan y lleiafrif bach digon o glowt wrth bennu gwobrau, rhoi barn sy'n haeddu gwobr yn hytrach na barn sy'n haeddu sylw ac ati. Mae fy nheimladau chwithig am wobrwyo gwleidyddion a newyddiadurwyr yn estyn rhywfaint at blogiau, yn arbennig blogiau sydd yn trafod materion y dydd, barn gelfyddydol, barn grefyddol ac ati.

Mae'n amlwg nad yw Sanddef yn cytuno a'm marn. Y mae o wedi dechrau blog arbennig ar gyfer gwobrwyo blogiau gorau Cymru. I'r sawl sydd am gefnogi'r fenter mae manylion pellach ar gael yma.

Gwobrau Blog Cymru 2007

Pob hwyl i bawb sy'n gystadlu.

PS.Mae peint ar gael i bawb sy'n fotio i fi.
PPS Bydd y peint ar gael yn eich tafarn lleol ar ôl i chi talu amdano

Llongyfarchiadau Ciaran Blamerbell

Mae dipyn go lew o ddŵr wedi llifo trwy'r afon ers imi ddysgu Ffrangeg yn yr ysgol ac yr wyf wedi anghofio bron gymaint a ddysgais o'r iaith, ond o'r ychydig yr wyf yn cofio credaf fod y dyfyniad isod o flog REPORTAGE ET PHOTO yn dweud bod Ciaran Jenkins, gohebydd blogio Golwg wedi ennill y wobr gyntaf yng nghystadleuaeth blogio CNN

Je suis lauréat du "prix spécial" (le deuxième prix) du Prix CNN du meilleur blog européen d'un étudiant en journalisme.
Bravo surtout à Ciaran Jenkins, vainqueur du premier prix.

Felly llongyfarchiadau calonnog i Blamerbell ar ei lwyddiant, rwy'n siŵr bydd Cymru gyfan yn falch drosto. Llongyfarchiadau i Reportage et Photo am ddod yn ail hefyd.

Diolch o Galon, Tomos Cwc!

I'r rhai ohonom sydd wedi bod yn dilyn y frwydr iaith dros y blynyddoedd does dim byd newydd, syfrdanol, neu unigryw yn hanes Thomas Cook. Mae o'n hen-hen stori. Yr ydym wedi clywed yr un hanes am fwyty yng Nghaernarfon, siop ym Metws y Coed, archfarchnad yn y Bala ac ati ac ati. Mae'r fath sarhad ar yr iaith yn digwydd mor aml, bron gellir cytuno a Rhodri Morgan bod y fath beth yn boring bellach.

Ond mae Thomas Cook wedi gwneud cymwynas a'r iaith, bron iawn, trwy ddewis yr adeg gorau un i brofi rhagfarn cwmnïau preifat tuag at yr iaith.

Yr un peth sydd wedi nodweddu gwahaniaeth barn rhwng Llafur a'r Enfys yw bod pleidiau’r enfys ill tri yn gytûn bod angen gwell ddeddfwriaeth iaith (er, yn anghytuno a sgôp y fath ddeddfwriaeth). Mae agwedd Thomas Cook wedi cryfhau’r cytundeb rhwng pleidiau'r enfys ac wedi rhoi sail i ddadl Plaid Cymru bod rhaid i Ddeddf Iaith bod yn bwnc canolog mewn unrhyw drafodaethau Cochwyrdd.

Dyma'r tro cyntaf yn fy mywyd hir, imi weld pob un o'r pedwar prif blaid yn uno i gondemnio cwmni am sarhau'r iaith mewn ffordd mor groch. Er nad ydyw agewdd Thomas Cook yn unigryw o bell ffordd, ysywaeth, bydd amseriad yr achos yma yn sicr o arwain at gryfhau hawliau'r iaith mewn rhyw fodd neu'i gilydd. Felly diolch o galon Tomos Cwc.

Cenedlaetholwr nid Sosialydd

Mae nifer o sylwadau ar y blogiau gwleidyddol ac yn edeifion gwleidyddol Maes-e yn niweddar wedi profi bod yna gnewyllyn o genedlaetholwyr Cymreig sy' ddim yn derbyn y farn Sosialaidd.

Rwy'n credu bod y rhan fwyaf o aelodau a chefnogwyr Plaid Cymru yn perthyn i'r canol neu'r dde o'r sbectrwm gwleidyddol. Yn anffodus ers dechrau'r wythdegau bu don o sosialwyr yn honni mae achos sosialaidd yw'r achos cenedlaethol; ers canol y nawdegau mae'r don wedi troi yn llif. Bellach yr unig ddadl genedlaethol, bron iawn, sy'n cael ei gynnig yw'r ddadl sosialaidd ac mae'r mwyafrif o Bleidwyr yn derbyn y ddadl yna, yn erbyn eu synhwyrau cynhenid, gan nad ydynt yn clywed dadl amgen.

Gan hynny yr wyf yn croesawu galwad Sanddef Rhyferys am fforwm i genedlaetholwyr sy' ddim yn Sosialwyr i gyd drafod er mwyn ceisio datblygu syniadau cenedlaethol y de a'r canol ac i geisio lledaenu neges cenedlaetholdeb Cymreig o bersbectif sydd ddim yn un Sosialaidd.

Os oes gennych ddiddordeb mewn ymuno a'r fath fforwm mae rhagor o fanylion ar flog Ordivicius.

Yr wyf wedi agor trafodaeth ar yr un testun ar Faes-E. Os ydych yn aelod o'r Maes gwell bydd trafod yno yn hytrach nag yn fy mlwch sylwadau.

Gwastraff Ailgylchu

Ers blynyddoedd, bellach, yr wyf wedi arfer mynd a gwydr a phapurau newyddion gwasarn i'r canolfan ail gylchu, er gwaethaf hynny mae fy nheulu wedi llwyddo llenwi ei wili-bin i'r top pob wythnos.

Bellach mae'r Cyngor lleol (Conwy) wedi penderfynu casglu sbwriel "cyffredin" pob yn ail wythnos a chasglu sbwriel ailgylchadwy pob yn ail wythnos. Y drwg ydy mai'r unig bethau y maent am imi roi yn y bin ailgylchu yw gwydr a phapur, pethau yr wyf wedi dod i'r arfer o beidio â'u binio ers talwm. Sydd yn peri problem imi, mae'n rhaid imi gael gwared â hanner cynhwysion y wili mewn modd amgen pob pythefnos.

Gwych, rwy'n cefnogi ailgylchu, felly yr wyf wedi bod yn edrych ar bob darn o rwtsh cyn ei finio, wedi edrych ar y symbol ailgylchu sydd ar bob paced ac wedi eu rhannu yn ôl y symbol. Plastig a chardfwrdd yw'r ddau beth mwyaf yr wyf yn eu binio. Er mwyn cadw lle yn y wili yr wyf wedi cadw pob darn o blastig a chardbord ar wahân yr wythnos diwethaf er mwyn eu hailgylchu.

Ddoe mi es am dro i'r domen leol i gynnig y cardfwrdd a'r plastig i'w ailgylchu, ond cefais fy ngorchymyn i'w gosod yn y sgip ar gyfer gwasarn domestig cyffredin. Sy'n golygu na fydd un darn mwy o'r gwastraff mae fy nheulu yn ei chynhyrchu yn cael ei ailgylchu nag oedd cyn i'r cynllyn ailgylchu dechrau.

Yn waeth byth, yn hytrach na un lori bin yn mynd a gwastraff wythnos o stad o gant o dai i'r domen leol, bydd angen cant o deithiau car unigol. Pa les i'r amgylchedd sydd i'r fath lol botas o drefn?

Dim Cydymdeimlad a Beicwyr Gorffwyll

Prynhawn ddoe aeth tua 200 o feicwyr modur ar brotest yn nhref Llandudno yn erbyn penderfyniad prif gwnstabl y Gogledd Richard Brunstrom i ddangos lluniau o Mark Gibney y dyn a gollodd ei ben mewn damwain beic modur. Cafodd y lluniau eu dangos mewn cyfarfod preifat i newyddiadurwyr, ym mis Ebrill, ond penderfynodd un o'r newyddiadurwyr rhoi cyhoeddusrwydd i'r lluniau er mwyn cynnal fendeta yn erbyn Brunstrom oherwydd ei bolisi o weithredu y deddfau yn erbyn goryrru.

Y rheswm swyddogol dros y brotest yn ôl llefarwyr i'r wasg oedd yno oedd protestio yn erbyn y loes yr achosodd y Prif Gwnstabl i'r teulu.

Ond rhaid cofio bod Mr Gibney yn gyrru ei feic ar gyflymder o dros 100 milltir yr awr ar adeg ei ddamwain ar y B5105 rhwng Cerrigydrudion a Rhuthun. Ffordd B, ffordd gul yng nghefn gwlad. Un dyn ac un dyn yn unig sydd yn gyfrifol am y loes a achoswyd i deulu Mr Gibney, sef ef ei hun. Pe na fyddai yn gyrru mewn ffordd mor orffwyll, byddai'r damwain heb ddigwydd a bydda na ddim lluniau o ganlyniadau ei orffwylltra i ddangos i newyddiadurwyr.

Mae'n gwbl amlwg nad oedd Mr Gibney yn poeni fawr ddim am y loes yr oedd ei ymddygiad am achosi i'w deulu ei hun nac am y perygl o achosi loes i deuluoedd diniwed defnyddwyr eraill y lon ar y diwrnod y cafodd ei ladd.

Yr hyn a'm ffieiddiodd fwyaf am y rali heddiw oedd clywed rhai o'r bobl a'i mynychodd yn cwyno ar strydoedd Llandudno wedi'r rali am yr hyn sydd wedi eu pechu go iawn. Sef bod Richard Brunstrom yn ceisio tarddu ar ryddid beicwyr i ddefnyddio lonydd cefn gwlad Cymru yn yr un modd diystyron a defnyddiodd Mr Gibney y B5105 yn ôl ym mis Medi 2003.

Os ydy ymgyrchoedd Mr Brunstrom i greu lonydd diogel i drigolion cefn gwlad Cymru yn peri loes i'r fath bobl, loes pia hi - nid oes gennyf y mymryn lleiaf o gydymdeimlad a nhw.

Carwyn - Dim Deddf Iaith.

Yn ôl blog Vaughan cafodd Carwyn Jones ei benodi i swydd Diwylliant ac Iaith y Cynulliad er mwyn bod yn Gweinidog Plesio Plaid Cymru. Ei swyddogaeth ef byddai sicrhau bod aelodau'r Blaid yn cael eu bwydo digon i'w cadw rhag dymchwel y Llywodraeth. Rhyfedd o beth, gan hynny, bod Carwyn wedi defnyddio ei gyfweliad cyntaf ers ei benodi i dynnu blewyn o drwyn y Blaid.

Wrth siarad ar raglen Taro’r Post ar Radio Cymru y pnawn yma fe ddywedodd Carwyn nad oedd o'n credu y byddai deddf iaith yn gwneud dim lles i'r iaith. Aeth o ddim mor bell ag i ddweud ei fod yn gwrthwynebu unrhyw ddeddf ond yn sicr yr oedd yn hollol eglur nad oedd o'n ffafrio'r syniad.

Ar un olwg does dim syndod yn natganiad Carwyn, mae'r hyn ddywedodd yn barhad o'r hyn fu polisi'r Blaid Lafur ers wyth mlynedd bellach. Ond eto ffordd od ar y naw i ddechrau cyfnod o geisio llywodraethu trwy gonsensws ac estyn allan at y pleidiau eraill, chwedl Rhodri Morgan, yw taflu dwr oer ar un o'r polisïau oedd ym maniffestos y tair gwrthblaid, a hynny o fewn diwrnod o gael ei benodi.

Wrth gwrs bydd sylwadau Carwyn yn plesio un garfan yn arbennig, yr aelodau hynny o'r Blaid Lafur sydd yn gynhenid wrth Gymreig. Wedi ei bortreadu fel un o'r Llafurwyr sy'n agos at yr Nats hyll dros gyfnod y trafodaethau ar y gytundeb ydy Carwyn yn ceisio newid ei ddelwedd rhywfaint er mwyn cryfhau ei obeithion yn y ras am yr arweinyddiaeth?

English: Carwyn and the Nat Bashers

Atgyfodi Datganoli i Loegr

Yn ôl cynlluniau ar adrefnu cyfansoddiad llywodraethol gwledydd Prydain y Blaid Lafur pan ddaeth Tony Blair i rym ym 1997 roedd Cymru a'r Alban i gael eu datganoli gyntaf ac yna roedd rhanbarthau Lloegr i'w datganoli. Fe aeth y cynllun yma ar chwâl yn 2004 pan bleidleisiodd etholwyr Gogledd Ddwyrain Lloegr yn gadarn yn erbyn datganoli. Y rhanbarth yma oedd yr un a ystyrid fel y mwyaf tebygol i bleidleisio o blaid, ac o golli'r refferendwm roedd yn amlwg nad oedd modd symud ymlaen a'r cynlluniau mewn unrhyw ranbarth arall.

Yn ôl adroddiad yn y Sunday Herald heddiw bydd Gordon Brown yn ceisio atgyfodi datganoli rhanbarthol i Loegr pan ddaw yn brif weinidog.

Mae datganoli rhanbarthol i Loegr yn bwysig i Brown oherwydd ei ofnau y bydd y ffaith ei fod yn Sgotyn yn cyfrif yn ei erbyn mewn etholiad cyffredinol. Mae nifer o Saeson eisoes yn gofyn pa hawl sydd ganddo i fod yn Brif Weinidog sydd â chyfrifoldeb dros nifer o agweddau ar lywodraeth Lloegr tra fo'r agweddau yna yn cael eu pennu gan Lywodraeth arall o dan reolaeth plaid arall yn ei gartref ef ei hun.

Wrth gwrs, does dim mymryn mwy o alw am ddatganoli i ranbarthau Lloegr heddiw nag oedd yn ôl yn 2004, a dim gobaith ennill refferendwm o blaid yn unrhyw un ohonynt. Mae yna bosibilrwydd felly bydd Brown yn ceisio osgoi'r angen am refferenda yn llwyr. Mae gan Loegr ei Gynulliadau Rhanbarthol yn barod. Cyrff statudol sydd yn dod a chynghorwyr a chynrychiolwyr cyrff cyhoeddus a gwirfoddol yng nghyd i drafod pethau megis datblygu rhanbarthol. Mae modd i Brown "democrateiddio" y cyrff hyn trwy fynnu bod eu haelodau yn cael eu hethol yn hytrach na'u henwebu.

Mae'n rhaid gwrthwynebu'r fath gynllun.

Yn gyntaf oherwydd bod Cernyw yn rhan o ranbarth De Orllewin Lloegr, sydd yn cynnwys y cyfan o'r penrhyn de gorllewinol. Gwlad yw Cernyw sydd yn haeddu ei senedd / cynulliad ei hun, gwarth ar bobl Cernyw yw eu trin fel rhan fach o ranbarth Seisnig.

Yn ail oherwydd bydd y cynlluniau yn diraddio statws cenedlaethol Cymru a'r Alban - rhanbarthau Prydeinig tebyg i ganolbarth Lloegr byddent ar ôl datganoli Seisnig yn hytrach na Chenhedloedd.

Yn drydydd, ac o bosib yn bwysicach yw oherwydd mae Cenedl ydy Lloegr hefyd, nid cyfres o ranbarthau. Os ydy Lloegr i'w trin yn gyfartal a Chymru a'r Alban yna Senedd i Loegr sydd ei hangen nid naw cynulliad i Loegr.

Saesneg: Resurrection of English Regional Devolution

Llafur am byth?

Wrth ymateb i ethol Rhodri Morgan yn Brif Weinidog, fe awgrymodd Ieuan Wyn Jones bod gwleidyddiaeth Cymru wedi ei newid am fyth, ac yn ymfalchïo yn y ffaith bod trafodaethau ar ddewis amgen o Lywodraeth wedi eu cynnal. Ar y rhaglenni newyddion fe fynegodd Betsan Powys teimladau tebyg yn awgrymu y bydd rhaid i drydedd lywodraeth Rhodri Morgan ymddwyn yn wahanol i'r ddau a'i rhagflaenodd gan ei fod yn gwybod, bellach, bod dewis arall o Lywodraeth yn bosibilrwydd.

Fel mae Sanddef yn ddweud ar ei flog wrth ymateb i sylwadau IWJ Ond serch yr holl drafod methu a wnaethant, felly dw'i ddim yn gweld sut gall y fath fethiant gael ei liwio fel rhywbeth positif. Ac onid gwers yr wythnosau diwethaf yw nad oes modd gael llywodraeth wahanol i lywodraeth Llafur gan fod unrhyw drafodaethau o'r fath wastad am wynebu problem y casineb cynhenid sydd gan rhai ym Mhlaid Cymru a phlaid y Democratiaid Rhyddfrydol tuag at y Ceidwadwyr?

Tra bod rhai yn y Blaid yn parhau i roi sosialaeth o flaen anghenion y genedl, a thra bo dylanwad y garfan yma yn cynyddu sut mae modd cael unrhyw fath o gytundeb sy ddim yn cefnogi Llafur?

Pleidlais yr unben!

O'i blaid neu yn ei herbyn, fe laddwyd y Cytundeb Enfys neithiwr gan bleidlais un unigolyn o Bwyllgor Canolog y Rhyddfrydwyr Democrataidd. Pe na bai ond un a bleidleisiodd yn erbyn y cytundeb wedi pleidleisio o'i blaid, siawns bydda'r Gytundeb Enfys yn fyw heddiw.

A'i democratiaeth yw'r fath sefyllfa? Miliwn yn pleidleisio ac un yn penderfynu?

Bydd raid i'r Cynulliad nesaf, beth bynnag fo'i ymrwymiad pleidiol, sicrhau ffordd well o bennu llywodraeth cyn etholiadau 2011!