31/05/2010

Dim Sylw!

Yr wyf am fynd am dro bach i wlad bellennig am yr ychydig ddyddiau nesaf.



Y tro diwethaf imi fod i ffwrdd o gartref ac o'r cyfrifiadur, gadawyd sylw enllibus cas am Cai Larson ar un o fy mhyst. Diolch byth mai am Cai ydoedd ac nid am unigolyn efo bwyell i'w hogi, a bod Cai wedi deall fy arafwch i gael gwared â'r sylw . Rhag bod yr un peth yn digwydd eto yr wyf wedi gosod cymedroli ar bob sylw, a ni chaiff yr un sylw ei gyhoeddi cyn imi gyrraedd Cymru'n ôl nos Wener nesaf.

Rwy'n ymddiheuro am yr anghyfleustra bydd hyn yn achosi i'r miloedd bydd am adael sylw yn ystod y pum niwrnod nesaf, ond gwell hynny na chael llythyr twrne i'm croesawu adref!

28/05/2010

Llongyfarchiadau i'r gwŷr anrhydeddus.

Llongyfarchiadau i'r Gwir Anrhydeddus Carwyn Jones ar gael ei dethol i'r Cyfrin Gyngor ac i'r tri Arglwydd Cymreig newydd Don Touhig, Mike German a Michael Howard.

Dal dim son am ddyrchafu enwebyddion y Blaid i Dŷ’r Arglwyddi?

For Welsh use English

Be sy'n digwydd i ddewis iaith ddigidol S4C?

Ar flychau teledu digidol, boed Sky neu Freeview mae modd dewis iaith. Yn amlwg, fel Cymro Cymraeg, yr wyf wedi dewis Welsh fel fy newis iaith.

Ar un adeg roedd dewis Welsh fel iaith fy mocs yn sicrhau, os oeddwn yn gwylio rhaglen chwaraeon, lle bo ddewis iaith sylwebaeth; mae'r Gymraeg byddai iaith ddiofyn fy ngwylio. O wylio darllediadau o'r Cynulliad roedd dewis y Gymraeg, fel iaith fy mlwch, yn golygu nad oeddwn yn derbyn troslais cyfieithydd pan oedd aelod neu dyst yn siarad y Gymraeg.

Yn niweddar mae fy nheledu wedi bod yn sylwebu yn y fain ac mae'r cyfieithydd i'w glywed yn y Cynulliad, er gwaetha'r ffaith mae Welsh yw ddewis iaith fy mlwch.

Mewn rhwystredigaeth mi ffoniais Gwifren Gwylwyr S4C!

Yr ateb oedd i dderbyn gwasanaeth Cymraeg diofyn, rhaid imi newid dewis iaith fy mlwch i English!

Y rheswm, mae'n debyg, yw bod cynifer o bobl wedi prynu blychau newydd ers i Gymru droi'n ddigidol sydd efo'r Saesneg fel iaith ddiofyn; mae haws oedd rhoi'r Saesneg fel iaith ddiofyn S4C na disgwyl i Gymry Cymraeg mynd i fol y peiriant i newid eu hiaith ddiofyn i'r Gymraeg ar gyfer un sianel allan o gannoedd.

Rwy'n ddeall eu rhesymeg, ac ar un lefel yn cytuno a hi. Pam ddylwn i fel Cymro Cymraeg yng Nghymru gorfod mynd i grombil fy mheiriant er mwyn sicrhau gwasanaeth Cymraeg ar S4C?

Roedd yna wendid yn y drefn newid i ddigidol bod blychau sy'n cael eu gwerthu yng Nghymru heb eu gosod efo dewis iaith glir rhwng y Gymraeg a'r Saesneg, roedd yna wendid yn yr hysbysebion newid i ddigidol am beidio a hysbysu gwylwyr am y drefn dewis iaith.

Ond mae ymateb S4C bod angen dewis English er mwyn cael gwasanaeth Cymraeg ond dewis Welsh i gael gwasanaeth Saesneg yn hynnod ddryslyd ac yn beryglus i ddyfodol y Sianel. Pa wyliwr di-Gymraeg o'r sianel sydd am ddeall mae'r modd i ddewis sylwebaeth Saesneg ar raglenni pêl-droed rhyngwladol S4C yw dewis yr opsiwn Cymraeg?

I osgoi unrhyw ddryswch:

Dewisiwch English am wasanaeth Cymraeg S4C!

Dewiswch Welsh am wasanaeth Saesneg!

Cwbl glir ontydi?

26/05/2010

Addysg Gymraeg yng Ngwynedd

Nid ydwyf yn gwybod digon am amgylchiadau unigol Ysgol y Parc i ddweud yn bendant mae da o beth neu ddrwg o beth yw ei chau. Os nad oes dim ond 18 disgybl yn yr ysgol o flwyddyn 0 i flwyddyn 6, tua dau ddisgybl y flwyddyn, rwy'n dueddol o gredu bod yr ysgol yn anghynaladwy.

Dydy addysgu dau bob blwyddyn ddim yn rhoi addysg gytbwys i blant man, dydy o ddim yn gwneud synnwyr ariannol, a phrin y gellir dadlau'n rhesymegol bod rhoi addysg i ddim ond dau Gymro ifanc lleol, pob blwyddyn, yn rhoi asgwrn cefn i'r Gymuned Cymraeg chwaith.

Wedi dweud hynny rwy'n deall y protestio yn erbyn cau'r ysgol a'r diffyg ffydd yn y Blaid sydd yn codi o'i herwydd. Wedi darllen rant Dyfrig Jones sy'n erbyn y protestwyr, fy ymateb oedd be ddiawl yr oeddet yn disgwyl Dyfrig?

Petai Plaid Cymru yn wrthblaid ar Gyngor Gwynedd, gyda chlymblaid enfys o bob Twm Dic a Harri yn rheoli'r Sir oni fyddai'r Blaid ei hun yn galw cau Ysgol y Parc yn frad ar raddfa Tryweryn a'r Streic Mawr? Dyna sy'n digwydd yng Ngheredigion a Chaerfyrddin a phob cyngor sirol lle mae'r Blaid yn rhan o'r wrthblaid!

Mae'r Blaid yn cwyno am gau ysgol o ddeunaw yng Ngheredigion wledig, tra'n annog cau ysgol o'r un faint yng Ngwynedd wledig yn hurt potes maip! Mae'n gwneud i'r Blaid ymddangos yn ddauwynebog, yn dweud y naill beth mewn gwrthblaid ond y gwrthwyneb mewn llywodraeth!

Rhan o'r ateb i bicl y Blaid yng Ngwynedd byddai rhoi'r gorau i'r ffug honiad bod pob ysgol yng Ngwynedd yn naturiol ddwyieithog a derbyn bod y mewnlifiad wedi creu ysgolion sydd yn naturiol Saesnig, megis o bosibl, yr ysgolion bydd plant y Parc yn eu mynychu ar ôl i'r ysgol leol cael ei gau! Hwyrach bod angen i Gyngor Sir Gwynedd defnyddio ysgolion Cymraeg, megis Ysgol y Parc ac Ysgol y Clogau i greu cnewyllyn o ysgolion Cymraeg go iawn, yn null y Cymoedd, fel ymateb i Seisnigeiddio cynyddol ysgolion trefol megis Ysgol Bro Tegid ac Ysgol Gynradd Dolgellau!

22/05/2010

Llongyfarchiadau Dai Welsh

Yr wyf yn cytuno a phob dim a ddywedwyd am warth penodi Cheryl Gillian yn Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Ond diolch i Jac Codi Baw yng Ngolwg am ganfod testun o longyfarch i'r Ceidwadwyr. David Jones yw'r Cymro Cymraeg cyntaf i ddyfod yn weinidog yn y Swyddfa Gymreig ers i Syr Wyn ymadael 13 mlynedd yn ôl!

Llongyfarchiadau David.

16/05/2010

Addysg Bonheddig Wigley?

Mae wastad croeso yma i aelodau o Lais Gwynedd sy'n ymosod ar y Blaid, roeddwn yn dueddol o gytuno, ar y cyfan, a chyn brîf blogiwr Llais nag oeddwn yn anghytuno ag ef, ond mae'r blogiwr Llais sydd yn parhau a'i traed yn rhydd yn mynd dan fy nghroen braidd.

Ar y cyfan yr wyf wedi anwybyddu ei dadleuon sur, ond pan mae o'n rhoi'r gorau i ymosod ar Blaid Cymru er mwyn ymosod ar fy enwad mae'r cyllyll yn cael eu miniogi.

Nid Addysg Bonheddig cafodd Dafydd Wigley, nac addysg preifat chwaith.

Fe gafodd Dafydd ei addysgu yn Ysgol Rydal, Bae Colwyn, ysgol elusennol, ar y pryd, o dan reolaeth enwad y Wesleaid. Y rheswm am sefydlu'r ysgol oedd bod gweinidogion Wesla yn newid cylchdaith (plwyf) pob tair blynedd. Roedd yr ysgol yn caniatáu i feibion i weinidogion cael addysg (HEB gost i'w rhieni) nad oedd yn cael ei aflonyddu gan newid cylchdaith barhaol y tad.

Fe gafodd Dafydd ei addysgu yn Rydal gan ei fod yn fab i flaenor amlwg yn yr Eglwys Fethodistaidd (Wesleaidd) yn nalgylch yr ysgol. Yn y cyfnod mi fyddai addysgu'r Dafydd ifanc yn Rydal yn rhatach i'r teulu na fyddai ei anfon i Ysgol Ramadeg Caernarfon.

Nid cyfoeth y byddigions a thalodd am addysg Wigley ond plât casglu'r werin dlawd mewn capeli ar hyd a lled Cymru. Dydy dweud yn wahanol ddim yn sarhad ar Mr Wigley, ond yn sarhad ar bob un aelod o'r Eglwys Fethodistaidd a rhoddodd gwiddon gweddw ar y plât mewn capel tlawd er mwyn sicrhau bod addysg o'r fath ar gael i feibion tebyg i hogyn gwyn teulu Wigley.

13/05/2010

Y Gymdeithas Fawr

Un o'r polisïau yr oeddwn yn ei hoffi mewn egwyddor o'r maniffesto Ceidwadol oedd y syniad o'r Gymdeithas Fawr (gwnaf atal farn ar y ffordd y mae'n cael ei gyflwyno yn ymarferol hyd weld ei oblygiadau gweithredol).

Un o broblemau mawr mae Cymru a chenedlaetholdeb Cymreig yn wynebu yw un o gôr ddibyniaeth ar y wladwriaeth Brydeinig. Mae'r broblem yma'n mynd y tu hwnt i ddibyniaeth ar swyddi yn y sector cyhoeddus - a does dim ddwywaith bod economi Cymru yn gôr dibynnol ar y sector cyhoeddus. Hyd yn oed yn y sector preifat y cwestiwn cyntaf sy'n cael ei ofyn gan unrhyw fusnes sydd yn ystyried sefydlu yng Nghymru yw pa grantiau llywodraethol sydd ar gael?

Cyn cynnal gŵyl gerddorol, eisteddfod neu ornest chwaraeon y peth cyntaf mae'r trefnwyr yn ei wneud yw mynd ar ofyn rhyw lefel o lywodraeth, boed y Cyngor Sir, Y Cynulliad, neu Sansteffan (weithiau pob un ohonynt).

Pan nad oes digon i ddifyrru’r plantos yn y llan neu pan fo diffyg darpariaeth gymdeithasol i'r henoed yn y fro, y cwestiwn cyntaf a ofynnir yw Be mae'r Cyngor / Cynulliad / Senedd am wneud? Yn hytrach na be da ni am wneud, fel plwyfolion, i wella'r ddarpariaeth?

Mae pensaernïaeth bron pob tref a phentref yng Nghymru yn dyst i'r hyn yr oeddem yn gallu gwneud trosom ein hunain heb ymyrraeth y llywodraeth yn y gorffennol. Adeiladwyd pob capel a phob neuadd y gweithwyr trwy gyfraniadau aelodau. Adeiladwyd gan Dlodi miloedd o neuaddau pentref. Ceiniogau prin y werin talodd am ein prifysgolion, hyd yn oed!

Yn sicr nid ydwyf am fynd yn ôl i'r dyddiau pan oedd ddarpariaeth iechyd, addysg, gwasanaethau cymdeithasol ac ati yn ddibynnol ar haelioni a chardod ac os ydy'r Cymdeithas Fawr yn troi i fod yn ddim byd mwy na phreifateiddio i elusennau byddwyf yn ei wrthwynebu. Ond yn ddi-os mae Cymru a chymunedau Cymru yn gallu gwneud mwy i sefyll ar eu traed eu hunain ac i ymddwyn mewn modd mwy annibynnol o gyrff llywodraethol nac ydynt ar hyn o bryd. Bydd unrhyw symudiad i ail adfer yr ysbryd o hunangymorth a chydweithrediad cymunedol yn beth i'w chroesawu.

12/05/2010

Rhybudd Tywydd!

Peidiwch a mynd yn agos i Gefnddwysarn, Ponterwyd, na'r llechwedd goediog uwchlaw afon Dwyfor yn ystod y dyddiau nesaf, bydd yr hinsawdd yn droellog braidd wrth i gyrff Geraint Howells, Lloyd George a Tom Ellis troi yn eu beddau!

Pwy fyddai'n gallu dychmygu mae'r Blaid Ryddfrydol, anghydffurfiol Gymreig, o bob Blaid, byddai'n troi i fod yn blaid y Sais, yn Blaid y Mewnfudwr, y blaid sy'n gwneud elw gwleidyddol o ladd ar ddiwylliant ac iaith Cymru?

Mae'n debyg mae Wrth-Gymreictod bu apêl fwyaf y Rhyddfrydwyr yn ymgyrchoedd Arfon, Aberconwy a Cheredigion yn ystod etholiad eleni!

Anhygoel!

I ba le aeth Cymru Fydd?

11/05/2010

Cytundeb ConDem erbyn 9:30pm?

Yn ôl y Parchedig Arglwydd Roger Roberts mae bron yn sicr bydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn cytuno i glymbleidiol a'r Ceidwadwyr cyn hanner awr wedi naw heno.

Os ydy Roger yn gywir tybiwn nad oes llawer o obaith cael pleidlais gyfrannol yn yr etholiad nesaf i Sansteffan, gan mae refferendwm ar y bleidlais amgen, lle mae'r Ceidwadwyr yn annog pleidlais na yn y refferendwm sydd yn y dêl sy'n cael ei gynnig gan y Ceidwadwyr.

08/05/2010

Dos i Venn*

Yn ddi-os mi gefais fy siomi wrth glywed canlyniadau etholiad dydd Iau.

Hwyrach mae myfi oedd awdur fy siom trwy ddisgwyl gormod. Tu allan i'r seddau targed yr oeddwn yn disgwyl i'r Blaid eu hennill cafwyd ambell ganlyniad dechau o'r Blaid yn cynyddu ei phleidlais fel sail am bethau gwell i ddyfod.

Mi nodais ychydig ddyddiau yn ôl mae un posibilrwydd o gytundeb Senedd grog bydda i'r Cenedlaetholwyr a chynrychiolwyr Unoliaethol Gogledd yr Iwerddon cytuno i'r Torïaid cael reoli Lloegr am bris o gael mwy o ymreolaeth ddatganoledig a chonsesiynau parthed effaith polisïau Prydeinig ar eu tiriogaethau.

Nid ydwyf yn credu y bydd cytundeb sefydlog yn deillio o drafodaethau rhwng y Rhyddfrydwyr a'r Ceidwadwyr. Mae modd cael cytundeb rhwng y Ceidwadwyr canolig a'r Rhyddfrydwyr canolig, ond mae gan y ddwy blaid ei eithafwyr bydd yn gwrthwynebu cytundebau clymbleidiol.

Bydd unrhyw gytundeb megis diagram Venn, efo'r gorgyffyrddiadau yn gytûn ond yr eithafion yn pleidleisio yn erbyn chwip y naill blaid a'r llall, bydd y glymblaid / cytundeb yn un aneffeithiol ac ansefydlog.


Bydd cytundeb Rheoli Lloegr yn fanteisiol i'r bloc Celtaidd a'r Ceidwadwyr. O dan y fath gytundeb, does dim ddwywaith, y bydd y Ceidwadwyr yn cyflwyno pethau gwrthun inni o ran egwyddor i Loegr, ond bydd dim rhaid i Gynulliad Cymru eu mabwysiadu, ac ar y cyfan ymatal pleidlais yn hytrach na chefnogi bydd pris y fargen.

Pe bawn i yn un o fargeinwyr y pleidiau Celtaidd byddwn yn cysylltu â Mr C, cyn iddo gael cyfle i daro bargen efo'r Rhyddfrydwyr i gynnig y fath gytundeb iddo.

Siom, nid drychineb oedd y canlyniad dydd Gwener i'r SNP a Phlaid Cymru.

Y drychineb byddid petai ail etholiad San Steffan yn cael ei alw ar ddiwrnod Etholiadau Cymru a'r Alban mis Mai nesaf, a Chymru a'r Alban yn cael eu boddi allan o'r drafodaeth ar ddwthwn eu hetholiadau Cenedlaethol.

Mae yna wir berygl i hynny digwydd os bydd cytundeb anghynaladwy rhwng y Ceidwadwyr a'r Rhyddfrydwyr cael ei daro! Da o beth byddid i Blaid Cymru, yr SNP ac Unoliaethwyr Ulster "Cytuno i anghytuno" a'r Blaid Geidwadol am ddeunaw mis i sicrhau nad oes cyd etholiad ym mis Mai 2011.

*Mwysair Gweler y Rhegiadur am Ddos i Wem

07/05/2010

Wedi cael llond bol wedi clwydo

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Llongyfarchiadau Glyn

Oes angen dewud mwy!

Llongyfrachiadau mawr Glyn!

Llongyfarchiadau i'r Gath

RIP y Gath Ddu?

Llongyfarchiadau mawr i Guto ar ei ethol, rwy'n sicr bydd Guto ymysg y gorau o gynrychiolwyr ei fro, cyn belled a'i fod o'n cofio mae'r FRO nad y blaid a'i etholodd.

Yr wyf yn siomedig , does dim ddwywaith, bod Phil heb ennill.

Y peth sydd wedi fy siomi fi fwyaf yn ystod yr etholiad yw bod fy hen gyfaill  y Gath Ddu wedi rho'r gorau i drafod yn ystod yr ymgyrch etholiadol.

Rwy'n dymuno pob llwyddiant i Guto fel fy aelod seneddol ac yr wyf yn gobeithio y daw yn agored i drafodaeth eto!

Mewnfudwyr? Etholiad 2010 4

Llongyfarchiadau i Mahomed Mhomet Swyddog Cyhoeddi Canlyniadau Dyffryn Clwyd am wychder ei Gymraeg wrth gyhoeddi'r canlyniad yn Nyffryn Clwyd. Prawf diamheuaeth o'r ffaith bod ambell i fewnfudwr o bellafion byd yn dangos mwy o barch at ddiwylliant Cymru nag yw'r mwyafrif o fewnfudwyr i Gymru, sef y rhai o wlad nes o lawer.!

Trychineb Mon

Diffyg cenedlaetholdeb?

Canlyniad Arfon - eiliad o ryddhad

Plaid Cymru wedi enill o dua 1.5K
Llongyfariadau Hywel.

Ond sedd ymylol iawn am y ddyfodol.

Noson Trychinebus i'r Blaid? Etholiad 2010 3

Mae'n edrych fel noson drychinebus i'r Blaid. Wedi methu ennill Môn, Llanelli, Aberconwy, na Cheredigion. Gobeithio bod Arfon yn saff!

Os na all Plaid Cymru ennill seddi mewn hinsawdd sydd yn gweld y Bleidlais Llafur yn chwalu, heb fanteisio ar y fath sefyllfa, mae'n rhaid i Blaid Cymru ail feddwl ei strategaeth etholiadol.

06/05/2010

Etholiad 2010 2

Ydy Nia Griffiths newydd gydnabod ei bod hi wedi colli yn Llanelli ar S4C?

Diweddariad
Mae Cai yn sibrwd bod Llafur wedi cadw'r sedd

Y Sibrydion o Aberconwy

Wedi siarad â chefnogwyr pob un o'r prif bleidiau sydd wedi bod yn ymgyrchu yn Aberconwy, y consensws yw y bydd yn agos, ond mae'n debyg mae Guto fydd yr AS nesaf.

Cofiwch Bleidleisio.........

05/05/2010

Amserlen Arfaethedig Datgan Canlyniadau Cymru

Rwy'n ddiolchgar i Vaughan Roderick am fy nghyfeirio at Amserlen Arfaethedig Datgan Canlyniadau'r etholiad gan y PA. Mae'r cyfan o'r seddi Cymreig am ddatgan yn oriau man bore dydd Gwener. Cyn belled nad oes angen ail gyfrif neu fod problemau eraill yn codi dyma'r amserau disgwyliedig:

Rhwng 1:00am a 1:30am
Pen-y-bont
Ogwr
Dyffryn Clwyd
Ynys Môn

1:30-2:00
Arfon
Islwyn

2:00-2:30
Brycheiniog a Maesyfed
Trefaldwyn
Torfaen
Wrecsam

2:30-3:00
Aberconwy
Blaenau Gwent
Canol Caerdydd
Gogledd Caerdydd
De Caerdydd a Phenarth
Dwyfor Meirionnydd
Merthyr Tydfil & Rhymni
Gorllewin Casnewydd
Dwyrain Casnewydd
Preseli Penfro
Bro Morgannwg

3:00-3:30
Caerffili
Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr
Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro
Gorllewin Caerdydd
Ceredigion
De Clwyd
Gorllewin Clwyd
Cwm Cynon
Gwyr
Llanelli
Mynwy
Pontypridd
Rhondda
Gorllewin Abertawe
Dwyrain Abertawe

3:30-4:00
Aberafan
Alun & Glannau Dyfrdwy
Delyn
Glyn Nedd

Cytuno i ymatal mewn senedd grog?

Oherwydd datganoli anghyfartal y Deyrnas Gyfunol mae nifer o bethau sydd wedi eu datganoli i Gymru, Gogledd yr Iwerddon a'r Alban yn cael eu penderfynu arnynt ar gyfer Lloegr gan San Steffan.

Hyd yn oed os oes senedd grog pan wawrier bora Gwener, mae'n bron yn sicr bydd gan y Ceidwadwyr mwyafrif clir yn Lloegr.

Dyma rywbeth sydd heb gael ei ystyried, hyd yn oed gan y cyfryngau yng Nghymru a'r Alban, wrth holi'r Pleidiau Cenedlaethol parthed eu hopsiynau mewn senedd grog. I gael consesiynau gan lywodraeth Geidwadol leiafrifol, hwyrach na fydd raid i Blaid Cymru, yr SNP a phleidiau Gogledd yr Iwerddon cynnig unrhyw fath o gefnogaeth i'r llywodraeth - dim ond rhoi addewid i beidio a phleidleisio ar unrhyw achos datganoledig. Rhywbeth y maent wedi bod yn dueddol o wneud yn ystod y llywodraeth ddiwethaf.

03/05/2010

Yr Arweinwyr Cymreig ar y BBC

Mae'n rhaid dweud fy mod i wedi fy siomi ar yr ochr orau efo dadl yr Arweinwyr Cymreig ar y BBC heno. Yn wahanol i'r rhai Prydeinig roedd y drafodaeth yn ddiddorol ac roedd gan bob un o'r cynrychiolwyr rhywbeth werth ei gyfrannu i'r drafodaeth.

Yn hytrach na theimlo bod un cynrychiolydd o un o'r pleidiau wedi ennill, fy nheimlad i oedd un o falchder bod pobl Cymru yn cael eu sbwylio o ran ddewis mor wych o ran pob un o'r pedwar prif blaid ac ambell un o'r pleidiau llai.

Pan fo'r cyfryngau Llundeinig yn llawn o hanesion o golli ffydd mewn gwleidyddiaeth, a chynrychiolwyr yno i gael eu cael yn hytrach na chynrychioli'r bobl, roedd gweld y prif arweinwyr Cymreig yn dadlau am yr hyn sydd orau i Gymru ac yn gwneud hynny o'r galon, fel chwa o awyr iach trwy'r ymgyrch etholiadol cyfredol.

Roedd gan Peter Hain mynydd i ddringo, mae'n anodd i gynrychiolydd plaid sydd wrth y llyw i ofyn am ragor o amser i wneud yr hyn nad ydoedd wedi ei wneud yn y gorffennol, yn arbennig o anodd pan fo'r etholiad yn cael ei gynnal mewn amgylchiadau pan fo llawer yn credu bod y wladwriaeth yn y cac. Fe lwyddodd Peter yn anhygoel i amddiffyn Llafur, o dan y fath amgylchiadau.

Os mae anawsterau teithio neu beidio oedd yn gyfrifol am Nick Bourn yn cael gwahoddiad i gynrychioli'r Ceidwadwyr, neu'r ffaith bod Cheryl Gillian wedi bomio yn y ddwy ddadl flaenorol, rwy'n sicr bydd y Torïaid yn falch bod Nick wedi cymryd ei lle. Fe lwyddodd i gyflwyno safbwynt y Ceidwadwyr mewn modd Unoliaethol, Cymreig a lleol yn benigamp.

Yn y ddwy ddadl Gymreig flaenorol yr oeddwn yn teimlo bod Kirsty Williams wedi or ecseitio weithiau, yn gwillyd ac yn cael anhawster i gyflwyno pwyntiau digon sylfaenol mewn modd didwyll a rhesymegol. Roedd ei chyfraniadau yn brennaidd ac wedi eu hymarfer o flaen llaw. Ond heno roedd hi ar ben ei gêm, wedi taflu'r sgript ac yn dweud ei ddweud gydag argyhoeddiad.

Ac Ieuan Wyn! Wow! Er nad ydyw ddim ond yn Ddirprwy Brif Weinidog roedd o'n ymateb fel Arlywydd! Roedd ei wybodaeth o'r ffeithiau, ei gallu i gyfaddawdu lle'r oedd cyfaddawd yn ddoeth ac i sefyll ar wahân i'r tri arall lle'r oedd angen barn annibynnol yn wefreiddiol wych.

Os oes angen rhoi marciau byddwn yn dweud mai Ieuan wnaeth ennill, Nick yn ail, Kirsty yn drydedd, a Peter yn olaf, ond mae dim ond trwch blewyn gwybedyn oedd y gwahaniaeth rhwng Ieuan a Peter.

Rhaglen arbennig - y gwir enillwyr oedd BBC Cymru a Betsan Powys - am greu raglen werth ei wylio - Llongyfarchiadau i'r ddau.

01/05/2010

Mae'r Bleidlais yn y Post.

Gan nad ydwyf yn gallu gyrru bellach, a gan fy mod yn byw tri chwarter milltir i ffwrdd o fy ngorsaf pleidleisio leol, mi ofynnais am bleidlais post eleni. Henaint ni ddaw ei hunan!

Profiad rhyfedd oedd pleidleisio y tu allan i'r blwch pleidleisio arferol.

Rhwng etholiadau San Steffan, Ewrop, Y Cynulliad, Y Cynghorau Sir a'r Cynghorau Plwyf a sawl refferendwm rwy'n amcangyfrif fy mod wedi pleidleisio tua 27 o weithiau mewn blwch pleidleisio, roedd 'na rywbeth anghynnes braidd parthed rhoi'r groes yn y gegin yn hytrach na'r bwth eleni. Doedd o ddim yn teimlo'n iawn!

Dydd Iau nesaf pan fydd pawb arall yn pleidleisio go iawn mi fyddwyf yn teimlo'r golled o beidio bod yn rhan o'r ddefod. Ac o hyn i Ddydd Iau yn teimlo fel clystfeiniwr ar bob sylw sy'n ymwneud a'r etholiad, ac yn dwyllwr wrth geisio perswadio eraill i newid eu teyrngarwch.

Ond dyna fo yr wyf wedi pleidleisio ar gyfer fy nethol ymgeisydd. Mae'r fôt yn y post ac fe gaiff ei gyfrif. Ni fydd modd newid fy meddwl, gan fod fy meddwl a chroes ar ei chyfer yn barod, ond rwy'n teimlo'n drist braidd fy mod i allan o'r gêm bellach!